نمایش مبدأ برای گفتگو با معاون محترم فرهنگی واجتماعی سازمان اوقاف وامور خیریه

<div style=" font-family:B Nazanin; font-size:18px; text-align:justify;"> 
جهت آشنایی با معاونت فرهنگی و اجتماعی [[سازمان اوقاف]] و [[امور خیریه]] و اهداف، برنامه ها و فعالیت های آن، گفتگویی با [[حجت الاسلام و المسلمین غلامرضا عادل]] [[معاون محترم فرهنگی و اجتماعی سازمان]] انجام داده ایم که نظر شما را به خواندن آن جلب می نماییم. 
[[وقف میراث جاویدان]]

==مهم ترین اهداف معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان چیست؟== 

ضمن عرض سلام به محضر مخاطبان محترم نشریه وقف، میراث جاويدان، درود می فرستیم به روان پاک همه واقفان و [[خیرین]] نیک اندیش که به فرموده مقام عظمای ولایت، جهان را به دور از جهل و فقر و نابرابری می خواستند و فرهنگ و تاریخ ما وامدار نیت پاک روح بلند آنان بوده
است.
در پاسخ به این سؤال می توان این گونه بیان نمود که همان گونه که از عنوان معاونت برمی آید، معاونت فرهنگی و اجتماعی با هدف برنامه ریزی، مدیریت و اجرای برنامه های فرهنگی و اجتماعی [[سازمان اوقاف]] و [[امور خیریه]] در سطح کشور فعالیت میکند. امروزه [[سازمان اوقاف]] و [[امور خیریه]] به واسطه وظایف ذاتی در حوزه مدیریت بقاع و اماکن مذهبی، ترویج و نهادینه سازی فرهنگ [[وقف]]، مدیریت موقوفات و اجرای امینانه نیات واقفین و اجرای برنامه های قرآنی گسترده، از نقش و جایگاه ویژه ای در فضای فرهنگی کشور برخوردار است و به عنوان یکی از دستگاه های فرهنگی کلان کشور محسوب می گردد، از این رو این معاونت عهده دار اجرای برنامه های فاخر فرهنگی متناسب با وظایف و عملکرد سازمان و نیازهای فرهنگی جامعه است.

==برنامه های فرهنگی کلان آن معاونت شامل چه موضوعاتی می شود؟== 

مهم ترین برنامه های فرهنگی کلان این معاونت عبارتند از:

- ترویج و نهادینه سازی فرهنگ وقف در سطح جامعه؛

- برگزاری جشنواره و همایش های علمی و فرهنگی و هنری در زمینه ترویج فرهنگ وقف؛

- اجرای ویژه برنامه های فرهنگی در آستان مقدس امامزادگان و بقاع متبرکه، همانند ویژه برنامه آرامش بهاری (ویژه تعطیلات نوروزی)، ویژه برنامه ضیافت الهی ویژه ماه مبارک رمضان)، ویژه برنامه سوگواره یاس نبوی (ویژه شهادت حضرت فاطمه زهرا علی)، ویژه برنامه نشاط معنوی (ویژه اوقات فراغت دانش آموزان)، ویژه برنامه جشن ولایت علوی، اکمال دین نبوی (ویژه عید غدیرخم) و ویژه برنامه بصیرت عاشورایی (ویژه عزاداری ماه محرم)؛

- نشر و ترویج معارف قرآن و اهل بیت عصمت و طهارت عال در سطح جامعه؛ - اجرای برنامه های فرهنگی مناسبتی در کلیه مناسبت های مذهبی و ملی؛
- تولید و نشر محصولات فرهنگی فاخر در حوزه وقف، بقاع متبرکه و معارف اسلامی، شامل: کتاب، کتابچه، بروشور، سلسله مباحث نمایشگاهی، نرم افزارهای مختلف فرهنگی، کلیپ های فرهنگی صوتی و تصویری؛

- اجرای امینانه نیات واقفین خیراندیش؛

- برگزاری کارویژه های اجتماعی، مانند: مهر تحصیلی، پیوند آسمانی، [[زائران حرم حسینی]]، [[زائران حرم رضوی]] و ...؛

- مدیریت آستان مقدس امامزادگان و بقاع متبرکه؛

- نظارت بر فعالیت هیئت امنا و خادمین بقاع متبرکه و توسعه آموزش های مورد نیاز؛ - جذب ، ساماندهی ، آموزش و اعزام مبلغین دینی در مناسبت های مختلف در طول سال؛

==از ظرفیت امامزادگان در طول سال به عنوان قطب فرهنگی چه استفاده هایی شده است؟== 

در راستای تبدیل بقاع متبرکه به قطب فرهنگی، معاونت فرهنگی و اجتماعی برنامه هایی را در دستور کار خود قرار داده است که در ذیل به بخشی از آنها اشاره می شود:
- ویژه برنامه آرامش بهاری این ویژه برنامه که شامل برنامه های متنوع و مختلفی برای تمامی گروه های سنی و با حضور مبلغان خبره و آموزش دیده است، در ایام تعطیلات نوروزی و در بیش از دو هزار بقعه متبرکه در سراسر کشور برگزار می شود. قابل ذکر است در این ایام بیش از پنجاه میلیون بار زائر از این اماکن متبرکه و خدمات فرهنگی آن بازدید می کنند. 

- طرح ضیافت الهی این برنامه در ایام ماه مبارک رمضان در بقاع متبرکه سراسر کشور و با رویکرد نشر معارف قرآنی و با برنامه های متنوع برگزار می گردد.
- طرح نشاط معنوی این برنامه ویژه پرکردن اوقات فراغت کودکان و نوجوانان بر اساس فرهنگ دینی است که با حضور مبلغان و مربیان آموزش دیده هرساله در سراسر کشور برگزار می گردد.

- طرح ولایت علوی، اکمال [[دین نبوی]] این طرح در ایام دهه امامت و ولایت و با رویکرد نشر معارف اهل بیت عالي و فرهنگ غنی ولایت به صورت همزمان از عید قربان تا عید غدیر برگزار می گردد.

- طرح بصیرت عاشورایی این ویژه برنامه در دو ماه [[محرم]] و [[صفر]] با برنامه های متنوع و با موضوعات بصیرتی و گسترش [[معارف و فرهنگ]] [[عاشورا]]، برگزار می شود. قابل ذکر است یکی از برنامه های این ایام حضور فعال در ایام [[پیاده روی اربعین]]در داخل کشور و نیز در کشور عراق است که با اعزام مبلغین، برگزاری موکب های مختلف از جمله موکب های فرهنگی و فعالیت در حوزه انتشارات در این خصوص فعالیت چشمگیری دارد.

- ویژه برنامه یاس نبوی این برنامه در ایام [[شهادت حضرت زهرا]] غل و با رویکرد ترویج معارف اهل بیت عالی و تبیین نقش زنان در خانواده و پرورش فرزند و نیز دفاع از ولایت برگزار میگردد.
- برپایی گفتمان [[انقلاب اسلامی]] تبیین دستاوردهای انقلاب اسلامی و راه های تقویت آن یکی از دغدغه های معاونت فرهنگی و اجتماعی [[سازمان اوقاف]] و امور [[خیریه]] بوده که در این راستا از سال ۹۵ تا کنون با ارسال ابلاغیه ای اقدام به تشکیل کرسی های [[انقلاب اسلامی]] در [[بقاع متبرکه]] سراسر کشور با موضوعات مختلف مرتبط با انقلاب اسلامی پرداخته است.

- گرامی داشت مناسبت های [[انقلاب اسلامی]] بزرگداشت مناسبت های انقلاب اسلامی با برنامه های مختلف از جمله نشست های تخصصی، سخنرانی و ... یکی از شناسه های این معاونت بوده که سالانه برنامه های مختلف تحت این عنوان در بقاع متبرکه اجرا می گردد.

- برپایی کلاس های سبک زندگی اسلامی این معاونت با برگزاری دوره های آموزش مربی سبک زندگی اسلامی و اعزام آنان به بقاع متبرکه اقدام به برگزاری کلاسهای سبک زندگی اسلامی در سراسر کشور نموده که روند جذب، آموزش و اعزام مربیان جدید نیز همچنان در حال اجرا است.

- برگزاری مراسم ادعیه و مناسبت های مذهبی و ملی در طول سال، در بقاع متبرکه دارای ظرفیت در کل کشور، شاهد اقامه [[نماز جماعت]]، برگزاری مراسم دعا و نیایش، موالید و وفیات ائمه عالی آموزش و روان خوانی [[قرآن]]،جلسات تفسیر و مفاهیم [[قرآن مجید]]، بزرگداشت شعائر اسلامی و مناسبت های انقلاب اسلامی و [[دفاع مقدس]] و ... است.

- راه اندازی غرفه های مشاوره و پاسخگویی به مسائل شرعی در راستای تحکیم روابط خانوادگی و تعمیق باورهای دینی، [[سازمان اوقاف]] و [[امور خیریه]] اقدام به برپایی غرفه های مشاوره خانواده و دفتر پاسخگویی به مسائل شرعی و اعتقادی، با حضور کارشناسان خبره و آموزش دیده در سطح بقاع متبرکه دارای ظرفیت در سراسر کشور نموده است.
- فراهم نمودن امکان مشارکت زائرین و مجاورین در ارائه خدمات به مستمندان در قالب [[نذر]]، [[وقف]] و ...

==مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) فرمودند که «هر امامزاده باید تبدیل به قطب فرهنگی شود» درباره تعیین شاخصه های این فرمایش چه اقداماتی صورت گرفته است؟== 

در راستای تعیین شاخصه های قطب فرهنگی، این معاونت با کارشناسان خبره فرهنگی، اعم از حوزوی و دانشگاهی، جلسات متعددی برگزار نموده که هم اکنون نیز این برنامه ها ادامه دارد. 

در این بین تاثیرگذاری فرهنگی بقاع متبرکه بر فرهنگ عمومی مردم منطقه، برنامه های متعددی تدوین و اجرا گردید. در میان برنامه های تدوین شده، بحث نذر فرهنگی یکی از شاخصه های مهم قطب فرهنگی شدن بقاع متبرکه بود که مدنظر مقام معظم رهبری نیز بود، از این رو بحث جذب خادمین فرهنگی در دستور کار قرار گرفت که در این رابطه تعداد زیادی از عاشقان اهل بیت عالا با تحصیلات و مشاغل مختلف در سراسر کشور در این طرح ثبت نام نموده و به ارائه خدمات به بقاع متبرکه و زائرین مشغول هستند.


==اقدامات راهبردی سازمان جهت تحقق درخواست معظم له چه بوده است؟ چه حجمی از کار فرهنگی در سطح ملی و بین المللی باید انجام شود که هنوز محقق نشده است؟ عمده ترین دلایل آن چیست؟== 

پالایش امامزادگان از نظر عمرانی فرهنگی و ایجاد بسترهای لازم برای تبدیل بقاع به قطب فرهنگی از اقدامات راهبردی [[سازمان]] به شمار می آید؛ چراکه وجود فضای آرام برای اجرای برنامه های فرهنگی ضروری است. 

[[الحمدلله]] به حول و قوه الهی اکثر برنامه هایی که در سند چشم انداز بقاع طراحی شده بود، در حال اجرا است اما جهت اجرای بهتر برنامه ها از لحاظ کمی و کیفی نیاز به مشارکت سایر دستگاه ها و نهادها هستیم. 

از عمده دلایل محقق نشدن برخی از برنامه های فرهنگی در [[بقاع متبرکه]]، عدم اختصاص بودجه فرهنگی است. اجرای برنامه ها در [[بقاع متبرکه]] از محل درآمد نذورات مردمی و مشارکت های [[خیریه]] می باشد و این اعتبار جهت اجرای برنامه ها کافی نیست.

==همان طور که حضرتعالی نیز اشاره کردید، احیای نذر فرهنگی که رهبر معظم انقلاب اسلامی بر آن تأکید دارند، یکی از راهکارها درخصوص تبدیل امامزاده ها به قطب فرهنگی است. در این باره چه اقدامات فرهنگی انجام شده است؟== 

در راستای ترویج و تبیین [[نذر]] فرهنگی به عنوان یکی از مولفه های مهم قطب فرهنگی شدن بقاع متبرکه، علاوه بر در دستور کار قرار گرفتن جذب خادمین افتخاری، زیرساخت های لازم جذب مشارکت های عمومی در اجرای برنامه های فرهنگی و همچنین خدمات اجتماعی فراهم گردید. در این راستا بسیاری از بقاع متبرکه افزون بر تأسیس خیریه و جذب نذورات مردمی و ارائه خدمات رایگان درمانی و ... اقدام به برگزاری و اجرای برنامه های متنوع فرهنگی، آموزشی، مشاوره ای و ... با استفاده از ظرفیت علمی خادمین افتخاری نموده اند. 

==چه میزان از امامزاده ها دارای شجره نامه و نسب نامه هستند؟== 

درخصوص شجره نامه و نسب نامه [[امامزادگان]] در سال های گذشته اطلاعات کلی امامزادگان کشور به صورت میدانی جمع آوری و در پرتال جامع امامزادگان جانمایی شده است که در حال حاضر قابل رؤیت است؛ با این حال در خصوص شجره امامزادگان در حال حاضر رویکرد این سازمان عدم تمرکز و پرداختن به این موضع است؛ چراکه بر اساس فرمایش های [[مقام معظم رهبری (مد ظله العالی)]] سند و شجره این امامزادگان خودشان هستند. فرازی از فرمایشهای معظم له در این چنین است: «بحمدالله درسرتاسر کشور هم مراکزی که این بزرگواران و منسوبین به خاندان نبوت در آنجا دفن هستند وجود دارد؛ حالا بعضیاش سند و نسب دارند و بعضی هم ندارد. 

شنیدم از مرحوم آقا سید علی کاشانی پرسیده بودند سند این آقاعلی عباس چیست؟ گفته بود سندش خودش است. خودش سند است که هر کس هر حاجتی دارد می رود آنجا، حاجتش برآورده می شود.)

==نظارت و مدیریت بر طرح آمایش مساجد، بقاع متبرکه و اماکن مذهبی چگونه انجام می شود؟== 

درباره طرح آمایش [[مساجد]]، از سوی ستاد پشتیبانی و هماهنگی امور [[مساجد]] کشور، اصول و ضوابط عمومی مکان یابی و آمایش [[مساجد]] کشور تهیه و تدوین و پس از تصویب به کلیه دستگاه های ذی نقش و ذی ربط در ابعاد سخت افزاری و نرم افزاری [[مساجد]] کشور (سیزده دستگاه) رسما ابلاغ گردید که طبعا این اصول و ضوابط مناط و ملاک عمل این دستگاه ها و از جمله [[سازمان اوقاف]] است.

درباره مکان یابی و آمایش [[بقاع متبرکه]] و اماکن مذهبی نیز ازآنجاکه این استان های مقدس واجب التعظيم قبلا در جای جای گستره کشور عزیزمان آرمیده اند و درواقع برخلاف [[مساجد]]، [[امامزادگان]] یک امر حدوثی محسوب نمی شوند که نیاز به مکان یابی و آمایش داشته باشند، بلکه فقط ابنیه آنان مورد به سازی ، و بازسازی، احیاء و مرمت واقع می شود، بنابراین مقوله آمایش و مکان یابی درباره امامزادگان، محلی از اعراب ندارد.

==چه آموزش هایی جهت توجیه و ارتقاء اعضای هیئت امنا و متولیان وقف برگزار می شود؟ گستره و شیوه انجام آن چگونه است؟==

در مورد آموزش هیأت های أمنا، هر ساله مطابق برنامه های ابلاغی [[سازمان]] به دو شیوه متمرکز و غیرمتمرکز بر اساس کمیت مصوب، برنامه آموزش های تخصصی و عمومی به هیأت های امنا و علاوه بر آن به خدام [[بقاع متبرکه]] داده می شود. در مباحث تخصصی محور، محتوای آموزش ها ناظر به برنامه های فرهنگی، عمرانی، مدیریتی،مالی، حراستی، حقوقی و فن آوری در [[بقاع متبرکه]] است و همچنین آشنایی هرچه بیشتر هیأت أمناء با وظایف خود نسبت به مقولات مزبور و در آموزش های عمومی نیز مباحثی از قبیل: آداب [[زیارت]]، مخاطب شناسی، رفتارشناسی، نحوه برخورد مناسب با [[زائران]] و مراجعان آموزش داده می شود.

==گستره و جغرافیای توزیع برنامه های فرهنگی آن معاونت در اقصی نقاط کشور چگونه است؟ مناطق محروم تا چه میزان از اولویت برخوردار هستند؟== 

در کشورمان چیزی بیش از هشت هزار [[بقعه متبرکه]] و مکان مذهبی وجود دارد که تحت تولیت و مدیریت [[سازمان اوقاف]] و [[امور خیریه]] است. 

این بقاع متبرکه در گستره جغرافیایی وسیعی مورد احترام و توجه ارادتمندان به اهل بیت عالی است، از این رو فعالیت های فرهنگی سازمان، سراسر کشور از شهرها و روستاهای مختلف و حتی بعضا راه ها و جاده ها را نیز در برمی گیرد؛ به عبارت بهتر هرکجا بقعه متبرکه یا مکان مذهبی زیارتی وجود دارد یا هر کجا واقف خیراندیش موقوفاتی از خود به یادگار گذاشته است، حوزه فعالیت فرهنگی [[سازمان اوقاف ]]محسوب می گردد. 

افزون بر این در سال های اخیر فعالیت های فرهنگی بین المللی نیز در راستای همگرایی و همکاری با أعتاب مقدسه جهان [[اسلام]] شروع گردیده است.
درباره مناطق [[محروم]] نیز می توان گفت تلاش این معاونت بر آن بوده است که همواره مناطق [[محروم]] از فعالیت های فرهنگی [[سازمان]] بهره مند باشد؛ به گونه ای که ارسال محصولات فرهنگی، اعزام مبلغ، اجرای برنامه های مذهبی و اجرای نیات واقفین در این مناطق از اولویت برخوردار بوده است.

==موفق ترین برنامه های فرهنگی سازمان کدام است؟ علت موفقیت آن چیست؟== 

یکی از برنامه های موفق فرهنگی سازمان، اجرای جشنواره موضوعی «[[وقف]]، چشمه همیشه جاری» است که نخستین دوره آن در سال ۸۹ برگزار گردید و تاکنون پنج دوره از این جشنواره برگزار شده است که ششمین دوره آن در سال جاری برگزار خواهد شد .

یکی از دلائل موفقیت این جشنواره، استقبال بی نظیر هنرمندان از این جشنواره است که آثار متعددی را در زمینه [[وقف]] خلق کردند که این خود عاملی در زمینه تبلیغ و ترویج فرهنگ [[وقف]] به شمار می رود.

از دیگر برنامه های موفق سازمان اجرای ویژه برنامه های مختلف در طول سال است که مهمترین آن اجرای طرح آرامش بهاری» است. این برنامه در ایام تعطیلات عید نوروز در جوار آستان مقدس امامزادگان و [[بقاع متبرکه]] برگزار میگردد.

==تا چه میزان برنامه های فرهنگی سازمان با مراکز و سازمان های مشابه مانند سازمان تبلیغات اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی هم سان است؟ برای دوری از موازی کاری چه اقداماتی انجام شده است؟== 

یکی از آسیب هایی که دستگاه های فرهنگی کشور را تهدید می کند، بحث موازی کاری است؛ وجود دستگاه های فرهنگی متعدد با رسالت های تقریبا شبیه و نزدیک به هم باعث اتلاف بودجه های فرهنگی و موازی کاری و در نهایت از بین رفتن اعتماد مردم می شود. 

[[سازمان اوقاف]] نیز برنامه هایی دارد که شاید قابل هم پوشانی با سایر نهادهای فرهنگی، به ویژه سازمان تبلیغات اسلامی است. برپایی مراسم اعیاد و وفیات، برگزاری ادعیه های مذهبی در اماکن مقدسه از این نوع برنامه ها می تواند باشد؛ لذا [[سازمان اوقاف]] جهت کاهش این موازی کاری ها در همه برنامه های خود آماده برگزاری برنامه ها به صورت مشارکتی است تا با این روش، هم از اتلاف هزینه و هم از اتلاف نیروی انسانی جلوگیری شود.

==بودجه فعالیتهای فرهنگی سازمان بر چه اساس و منابعی تأمین می شود؟== 

از آنجایی که [[سازمان اوقاف]] و امور [[خیریه]] یک دستگاه فرهنگی به شمار می آید اما متاسفانه هیچ بودجه فرهنگی از سوی دولت به برنامه های فرهنگی آن اختصاص نمی یابد. هزینه هایی هم که برای کارهای فرهنگی صرف می شود از محل درآمد بقاع متبرکه بوده که هزینه در همان بقعه محل درآمد صرف می شود و بخش دیگر بودجه ازدرصد اندکی از محل درآمد [[موقوفات]] با عنوان تبلیغ و ترویج وقف تأمین می گردد که آن هم با توجه به درآمد کم موقوفات و بالا بودن هزینه های فرهنگی کفاف تمام برنامه ها را نمی کند، از این رو سازمان اوقاف دست به دامان خیرین شده و از محل کمک های مقید فرهنگی مردم، بخش دیگری از هزینه ها را تأمین اعتبار می نماید.
==در زمینه تبلیغ وقف و تجلیل از واقفان چه اقداماتی در حال اجرا است؟== 

معاونت فرهنگی و اجتماعی در زمینه تبلیغ و ترویج فرهنگ [[وقف]] اقدامات گسترده ای را از سال های گذشته به انجام رسانده و در حال حاضر نیز ادامه دارد. 
یکی از برنامه های تبلیغی وقف برگزاری جشنواره موضوعی با عنوان «[[وقف]]، چشمه همیشه جاری» است که از سال ۸۹ این جشنواره ها برگزار می گردد و در سال جاری ۵ جشنواره در ۵ استان برگزار می شود.
یکی دیگر از برنامه ها در زمینه تبلیغ [[وقف]]، برگزاری نشست های تخصصی و صنفی با اصناف و گروه های مختلف است که در این نشست ها از ظرفیت اصناف مختلف برای تبلیغ [[وقف]] استفاده میگردد.
یکی دیگر از برنامه های معاونت فرهنگی و اجتماعی در زمینه تبلیغ[[ وقف]]، راه اندازی انجمن های یاوران وقف است که با استفاده از ظرفیت نهادهای مردمی، [[وقف]] و کارکردهای آن در جامعه، معرفی می شود.
در زمینه تجلیل از واقفان نیز همه ساله در ایام دهه [[وقف]] همایش های متعددی با عنوان همایش یاوران [[وقف]] در تمامی استان ها برگزار میگردد که در ضمن این همایش ها از واقفان و فعالان عرصه وقف تجلیل به عمل می آید.

همچنین همایش ها و کنگره هایی با عنوان بزرگداشت واقفین جهت بزرگداشت واقفان در استان ها انجام می گردد. در زمینه بزرگداشت واقفان کتاب هایی نیز به چاپ رسیده است از جمله: کتاب فاتح البرز، معرفی مرحوم حسینعلی البرز و کتاب اسوه واقفان در معرفی حاج آقا محسن اراکی و ... است.

یکی دیگر از برنامه ها در جهت تجلیل از واقفان ساخت برنامه های تلویزیونی در زمینه معرفی و شناساندن این عزیزان به آحاد جامعه است.

==آیا اعزام مبلغ منحصر در ایام و اماکن خاص است؟ ==

یکی از مهم ترین فعالیت های فرهنگی سازمان، اعزام مبلغ است که رویکرد این معاونت در این باره، تخصصی نمودن اعزام مبلغ و توجه به آموزش های کاربردی و تخصصی است. 

بخش عمده اعزام مبلغ در مناسبتهای مذهبی خاص همچون: تعطیلات نوروزی آرامش بهاری)، ماه مبارک رمضان (طرح ضیافت الهی)، تابستان (طرح اوقات فراغت)، [[ماه محرم]] و [[صفر]] (طرح بصیرت عاشورایی)، دهه [[وقف]]، [[شهادت حضرت زهرا]] عالي سوگواره یاس نبوی) و دهه ولایت (طرح جشن ولایت علوی) انجام می گردد، با توجه به تعدد این برنامه ها می توان گفت [[سازمان اوقاف]] بیشترین میزان اعزام را چه از لحاظ تعداد مبلغ و چه از لحاظ گستره اعزام در مناسبت های تبلیغی در طول سال برعهده دارد.

از سوی دیگر افزون بر اعزام مبلغ، ساماندهی و جذب مبلغین بومی و مستقر برای بقاع متبرکه به صورت ثابت در طول سال از جمله اقدامات این معاونت است که نقش ویژه ای در توسعه فرهنگ اقامه نماز جماعت و پاسخگویی به مسائل شرعی مردم و برپایی برنامه های فرهنگی و مذهبی دارد. 


==درباره اصلاح افکار عمومی منفی درباره سازمان چه اقدامات فرهنگی صورت گرفته است؟== 

از علل نگرش منفی به عملکرد [[سازمان اوقاف]] می توان به این عوامل اشاره نمود:عدم شفافیت درآمدها و هزینه ها، عدم وجود آمار دقیق موقوفات و بقاع متبرکه ، عدم وجود آمار دقیق نیات و نحوه اجرای نیات.

بحمدالله با راه اندازی سامانه جامع موقوفات، چند سالی است که همه آمار و اطلاعات موقوفات، بقاع و نیات در سامانه ثبت و ضبط شده و چندین مرحله مورد بازخوانی و تأیید کارشناسان و مسئولان اوقاف قرار گرفته است.

از سوی دیگر ثبت تمامی درآمدها و هزینه ها در سامانه بستری فراهم نموده که هر لحظه در هر جای ایران می توان به ریز درآمدها و هزینه ها دسترسی داشت و این مهمترین کاری است که در مورد شفاف سازی آمار موقوفات صورت گرفته است.

==درباره شایعات و شبهاتی که در فضای مجازی پیرامون سازمان یا بقاع متبرکه و ... صورت گرفته، چه اقداماتی از نظر فرهنگی انجام شده است؟==

شبهاتی که اخیرا در فضای مجازی نشر یافته بیشتر معلول تلاش های مذبوحانه یکی از مجریان معلوم الحال فراری صداوسیما و جهت دهی و جریان سازی وی و اذناب او است. در هر کجا بقعه متبرکه ای مورد احیاء و مرمت قرار گرفته با شانتازهای تبلیغاتی و مسموم نمودن فضای رسانه ای سعی می شود افکار و اذهان عمومی به این جهت منحرف شود که سازمان اوقاف یک شبه امامزاده سازی میکند یا هنگامی که بقعه متبرکه ای که در نقطه ای مهجور افتاده و سازمان اوقاف موجبات رونق و آبادانی آن را فراهم می سازد، یک هجمه گسترده تبلیغاتی شیطنت آلود و مسموم شکل می گیرد که [[سازمان اوقاف]] در پی خرافه گرایی و خرافه پرستی و معرفی امامزادگان مجعول و جعلی است، در حالی که قبل از آن در حق این بقعه متبرکه یا امامزاده واجب التعظيم جفا شده بود و فاقد گنبد و گلدسته و حتی فاقد یک بنای معمولی و در شأن آن امامزاده بود و حال که مورد احیاء و به سازی قرار گرفته، شائبه جعلی بودن امامزاده را مطرح میکنند که البته در این خصوص اطلاع رسانی لازم از طریق روابط عمومی سازمان به طور معمول انجام می شود اما لازم است اصحاب بی غرض رسانه نیز به همراه علماء خطبا، ائمه جمعه و جماعات و مراجع عظام تقلید به کمک سازمان اوقاف بیایند و ضمن روشنگری و تبیین ابعاد و زوایای موضوع، دامان پاک و مطهر این ذراری خاندان عصمت و طهارت او را از این آلودگی ها بزدایند و از تشبثات ناجوانمردانه رسانه ها و سایت های مغرض به انواع و اقسام اتهام ها، علیه [[سازمان اوقاف]] جلوگیری نمایند.

==۱۹. به نظر شما نظام جمهوری اسلامی در حوزه وقف دارای چه دستاوردهایی بوده است؟ با توجه به وقت اندک به صورت خلاصه به این موضوع اشاره نمایید.== 

با پیروزی انقلاب اسلامی و احیای ارزش های غنی [[قرآن]]ی [[دین مبین اسلام]]، سنت [[وقف]] نیز احیا و استفاده بهینه از موقوفات نیز ترمیم شد. 
تا پیش از وقوع [[انقلاب اسلامی]] به دلیل نوع نگاه حکومت ها، مقابله و کم رنگ کردن فرهنگ و ارزش های والای [[دین]]ی و [[الهی]]، همچنین دست اندازی به [[موقوفات]] و عدم اعتماد مردم، سنت ارزشی - فقهی وقف بسیار کم رنگ و در انزوا بود. 

با پیروزی انقلاب اسلامی و احیای ارزش های غنی قرآنی دین مبین اسلام، سنت [[وقف]] نیز احیا و استفاده بهینه از [[موقوفات]] نیز ترمیم شد. [[امام خمینی]] ال به سنت حسنه [[وقف]] توجه ویژه ای
داشتند.
ایشان با صدور پیامی تاریخی و تاکید بر بازگرداندن [[موقوفات]] به وقفیت، فرهنگ و سنت حسنه وقف را بعد از پیروزی [[انقلاب اسلامی ]]احیاء کردند و براساس این پیام تاکید و تصریح کردند که موقوفات باید به وقفیت برگردند. 

پیام حضرت امام موجب شکل گیری قوانین [[وقف]] و ساختار جدید نهاد [[وقف]] در کشور شد.
پس از ایشان نیز این نگاه ویژه به [[وقف]]، در جایگاه مهمی از اندیشه [[مقام معظم رهبری]] ادامه یافت. [[رهبر انقلاب]] در بیان اهمیت این عمل [[خدا]]پسندانه و [[احسان ماندگار]]، [[وقف]] را یک نهاد ممتاز [[دین]]ی دانسته که باید افزون بر ترویج و اشاعه این فرهنگ، تلاش شود در عرصه های متعدد؛ اعم از پزشکی، علمی، آموزشی، تحقیقاتی و پژوهشی، علوم جدید و محیط زیست نیز ترویج وقف صورت گیرد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا سال ۸۷ به دلیل عدم توجه به کارکرد رسانه ها و فقدان تبلیغات فرهنگی و رسانه ای، مردم اقبال چندانی به این سنت نیک اسلامی نشان نمی دادند، لذا در این سال ها به طور میانگین سالانه شاهد ثبت بیش از ۴۰۰ وقف جدید در سطح کشور هستیم.
با گسترش تبلیغات فرهنگی و رسانه ای و تبیین آثار و برکات و خدمات [[وقف]] برای مردم طی سال های اخیر، شاهد رشد چند برابری [[وقف]] های جدید با نیات مختلف در سطح کشور هستیم. 

در مجموع بیش از ۲۹ / ۹۰۳ موقوفه در زمینه های مختلف و با نیات گوناگون و برخوردار از ارزش های متفاوت اقتصادی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ثبت رسیده که از دستاوردهای مهم [[انقلاب اسلامی]] و نظام به شمار می آید.
به برکت انقلاب و نظام اسلامی و در راستای ترویج فرهنگ [[وقف]]، اعتماد سازی و مدیریت [[موقوفات]] در کشور، سازمان اوقاف و امور خیریه با راه اندازی سامانه جامع مدیریتی موقوفات و [[بقاع متبرکه]] که تمام اطلاعات پراکنده سازمان را در یک سیستم جمع آوری نموده و با تشکیل ستاد نظارت بر حسن اجرای نیات واقفان و نیز بسترسازی طرح [[وقف]] مشارکتی که علاوه بر انجام رسالت نخستین، ترویج این احسان پر ثمر را در دستور کار خود قرار داده است.
==خدمات و کارکردهای وقف در تحقق و پیشرفت اهداف جمهوری اسلامی چه اموری بوده است؟== 

به طورکلی آثار و کارکردهای وقف در جامعه را می توان به سه کارکرد [[اجتماعی]]، [[اقتصادی]] و [[فرهنگی]] تقسیم کرد.

===کارکرد اجتماعی=== 

در بعد اجتماعی، [[وقف]] همچون چتری بزرگ سایه خود را بر سر تمام [[نیازمندان]] و [[محرومان]] می گستراند و جامعه را از [[فقر]] که عامل بسیاری از مفاسد اجتماعی، اخلاقی و سستی در ارکان دینی است، نجات می دهد. 

حمایت از دانش آموزان و دانشجویان مستعد و بعضا بی بضاعت، کمک به ایتام و زنان سرپرست خانوار، دستگیری از [[نیازمندان]] و مستمندان، کمک هزینه دارو و درمان و سلامت جامعه و ... از مهمترین کارکردهای اجتماعی [[وقف]] در جامعه محسوب می شود. نکته ظریف اجتماعی که به اهمیت [[وقف]] می افزاید این است که چون بهره مندان از منافع و عایدات موقوفات مستقیما با واقف روبه رو نمی شوند، باعث هیچ نوع منت و تحقیری نخواهد شد و عزت افراد کاملا محفوظ مانده و محترم شمرده می شود. 

در کشور ما اختصاص ۲۵٪ بیمارستان ها به بیمارستان های موقوفه از وسعت موقوفات در این زمینه حکایت دارد. کمک به خانواده زندانیان از جمله مواردی است که موقوفاتی به آنها اختصاص داشته است. 

می بینیم که بعد اجتماعی [[وقف]] که در آن خیرخواهی نهفته است دامنه گسترده ای دارد و تنها به مسجد و حسینیه منحصر نمی شود، هر چند اهمیت این مکان های مقدس برکسی پوشیده نیست.

طبق آمار و اطلاعات استخراج شده از سامانه جامع بانک اطلاعات و مدیریت موقوفات و اماکن متبرکه، چکیده ای از کارکرد اجتماعی موقوفات در راستای خدمت رسانی به مردم در چهار دهه انقلاب به شرح ذیل اعلام می گردد: 

۱) مشارکت در تامین هزینه تحصیلی ۱٫۱۰۲, ۰۰۰ دانش آموز، تهیه لوازم التحریر، کیف، کفش و ...، از محل عواید موقوفات مرتبط، در قالب «طرح مهر تحصیلی»؛

۲) مشارکت در تامین هزینه ازدواج جوانان و تهیه جهیزیه برای زوج های جوان کمک به ازدواج آسان)، به تعداد ۲۱ ,۰۰۰ زوج از محل عواید موقوفات مرتبط، در قالب طرح «پیوند آسمانی»؛ 

۳) مشارکت در تامین هزینه های درمانی، سلامت و ... بیماران نیازمند، به تعداد ۸۰۰ , ۰۰۰ نیازمند، از محل عواید موقوفات مرتبط در قالب «طرح مهر تندرستی»؛

۴) مشارکت در تامین معیشت و هزینه های زندگی فقرا، نیازمندان، ایتام، زنان سرپرست خانوار و ...، به تعداد ۱٬۱۸۵ , ۰۰۰ نیازمند، از محل عواید موقوفات مرتبط، در قالب طرح «دست های مهربانی»؛

۵) مشارکت در اعزام زائر بار اولی به مشهد مقدس، به تعداد ۵۴٫۵۰۰ زائر از محل عواید [[موقوفات]] مرتبط، در قالب «[[زائران حرم رضوی]]»؛

۶) مشارکت در اعزام زائر بار اولی به عتبات عالیات [[کربلا]]، [[نجف]]، [[کاظمین]]، [[سامرا]] و ...)، به تعداد ۱۹ , ۸۵۰ زائرازمحل عواید موقوفات مرتبط ، در قالب « زائران حرم حسینی».


====کارکرد فرهنگی====

مهم ترین کارکرد وقف در جامعه اسلامی از گذشته های دور تاکنون، کارکرد آموزشی و فرهنگی است. [[وقف]] به عنوان یک منبع مستمر مالی مراکز علمی، پشتوانه مردمی داشته است و چه بسیار مدارس و مراکز علمی در جهان [[اسلام]] از طريق [[وقف]] ایجاد و گسترش یافته اند و بسیاری از عالمان بزرگ با استفاده از درآمدهای [[اوقاف]] توانسته اند به مدارج عالی علمی برسند. 

درآمدهای [[وقف]] برای ساخت [[مساجد]]، دانشگاه ها، خوابگاه های دانشجویی، تأسیس کتابخانه های عمومی، حوزه های علم و فناوری، مجالس عزاداری ائمه عالی، به ویژه عزاداری سرور و سالار شهیدان، مسابقات قرائت [[قرآن کریم]] و ... از کارکردهای فرهنگی و آموزشی [[وقف]] است.

=====کارکرد اقتصادی===== 

در میان افراط و تفریط های نظام سرمایه داری و کمونیستی، [[اسلام]] که [[دین]] [[عدالت]] و اعتدال است، نظام اقتصادی برتری از جانب [[خداوند]] و مطابق فطرت و طبیعت بشر آورده است که نه ظلم و بی عدالتی رژیم سرمایه داری در آن دیده می شود و نه دیکتاتوری اقتصاد را با عبادت و سیاست پیوند داده است. 

در محیط [[اسلام]] سادگی، خیرخواهی، ایثار و تعمیم ثروت های اضافی شخصی از راه [[وقف]]، حبس، هبه و .... نه تنها ملاک برتری است بلکه عبادت بزرگ محسوب می شود. 
آمار نشان میدهد که شمار موقوفات پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی]] افزایش چشمگیری داشته است که از لحاظ نوع اهداف و نیات واقفان نیز حایز اهمیت و قابل تأمل است؛ چراکه مصارف این [[موقوفات]] در اکثر موارد در جهت رفع نیازهای ضروری جامعه، اعم از نیازهای فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی بوده و مشکلی از مشکلات اساسی جامعه را حل کرده است. 

[[وقف]] یکی از برترین و پر دوام ترین مظاهر [[احسان]] و [[نیکوکاری]] به مردم و خدمت به هم نوعان و کمک به مصالح جامعه و تنظیم امور فرهنگی، [[اجتماعی]] و [[اقتصادی]] است.
کارنامه درخشان [[وقف]] این نوید را به ما میدهد که از طریق گسترش [[موقوفات]] وهدایت آنها می توان اکثر نیازها و ضروریات جامعه را تأمین کرد. 

به نظر می رسد در میان جوامع موجود، [[جمهوری اسلامی]] [[ایران]] مناسب ترین شرایط و بستر برای حرکت به جهت مورد نظر؛ یعنی توسعه وقف به عنوان شالوده توسعه [[فرهنگی]]، [[اجتماعی]] و [[اقتصادی]]، را داراست و امید است با یاری [[خدای متعال]] و تلاش بندگان مخلص او به تدریج تکمیل و تکامل یابد و [[وقف]] محوری برای توسعه فرهنگی و [[اجتماعی]] و [[اقتصادی]] جامعه گردد.

==از اینکه وقف ارزشمند خودتان را در اختیار این نشریه گذاشتید، تشکر می کنیم==

ما هم از تلاش شما و همکارانتان در نشریه وقف میراث جاویدان تشکر می کنیم و امیدواریم در مسیر نشر فرهنگ [[وقف]] موفق باشید.

</div>

[[رده:میراث جاویدان شماره های (102-101)]]

[[رده:مقالات]]