نمایش مبدأ برای بررسی و تحلیل بازتاب «وقف» و «نذر»، دو خیر ماندگار، در ضرب المثلهای فارسی

<div style=" font-family:B Nazanin; font-size:18px; text-align:justify;">

[[خدیجه حاجیان]]

<B>چکیده</B>

«وقف» و «نذر» در زیر ساخت‏های اجتماعی و اقتصادی جوامع اسلامی جایگاهی ویژه و ارزشمند دارد و به دلیل تأکید در متون دینی بر این امر، رواج این دو خیر ماندگار با اقبال مسلمانان همراه بوده است. انگیزه‏های والای خیر و خداپسندانه، بدون هیچ چشمداشت دنیوی به‏ویژه موجد بسیاری از وقف‏ها بوده و هست. با نگاهی گذرا به مجموعۀ موقوفات ملاحظه می‏شود که امر وقف، به‏ویژه در دوران‏های قدیم‏تر، هم رایج‏تر بوده است و هم از نظر اقتصادی و اجتماعی کارکردهای گسترده‏تری داشته است؛ به این معنا که در گذشته که فعالیت دولت‏ها/ امرای حاکم در برآورده کردن نیاز زیرساخت‏های اجتماعی و اقتصادی به شکل و گستردگی امروزه نبوده، منافع موقوفات، در نتیجۀ رواج سنت حسنۀ وقف، با توجه به نیت خیر و نیک واقفان، در تأمین و برطرف کردن این‏گونه نیازهای عام جامعه نقشی برجسته و انکارناشدنی داشته است و امروزه هم کمابیش این سنت منشأ اثرات خیر فراوانی است. از آنجا که سنت وقف و همچنین نذر با عقاید عامۀ مردم مسلمان به‏ویژه در جامعۀ ما پیوند عمیق و گسترده داشته است و این نوع اعتقادات معمولا در بسیاری از اَشکال ادب عامه که خاستگاه و بازتاب دهندۀ اعتقاد و عمل‏کرد عامه است، نمود فراوان دارد به اضافۀ اینکه دو عمل نیک وقف و نذر پیوندی عمیق با اعتقادات عامۀ مردم داشته است و دارد بر آنیم تا در این تحقیق نوع نگاه، عمق و گسترۀ عامۀ مردم به دو خیرِ ماندگارِ «وقف» و «نذر» را در یکی از نمونه‏های ادب عامه؛ یعنی ضرب‏المثل‏ها بررسی و تحلیل کنیم. گفتنی است که با بررسی این موضوع در امثال فارسی متوجه می‏شویم که وقف و نذر در اعتقادات عامه علاوه بر جایگاهی ارزشمند، معنای خیلی نزدیک به یکدیگر دارند و البته گاهی نیز نوع نگاه عامه با توجه سواستفاده‏های رایج از موقوفات، انتقادی یا طنزگونه است.

<B>کلیدواژه ها:</B> 
[[وقف]]، [[نذر]]، [[خیر ماندگار]]، [[ضرب المثل]]های فارسی

</div>
[[رده:مقالات دومین همایش ملی خیرماندگار]]
[[رده:مقالات]]