آراستگی: تفاوت بین نسخهها
(صفحهای تازه حاوی « انسان به اقتضای فطرت خویش، میل به زیبایی و جمال داشته و جویای پاکیزگی، ز...» ایجاد کرد) |
|||
سطر ۵: | سطر ۵: | ||
'''آراستگی''' یعنی [[آراسته]] بودن و عمل آراسته از نظر لغوی به معنای زینت دادن و تزیین کردن است. اما معانی دیگر مانند [[نظم]] و مرتب بودن، هماهنگ بودن و آماده و مهیا بودن نیز برای آن گفته شده است. | '''آراستگی''' یعنی [[آراسته]] بودن و عمل آراسته از نظر لغوی به معنای زینت دادن و تزیین کردن است. اما معانی دیگر مانند [[نظم]] و مرتب بودن، هماهنگ بودن و آماده و مهیا بودن نیز برای آن گفته شده است. | ||
− | + | <ref> | |
− | + | معین، محمد؛ فرهنگ فارسی معین، ج ۱، ص ۳۹. | |
− | + | </ref> | |
==جایگاه آراستگی== | ==جایگاه آراستگی== | ||
در مورد جایگاه '''آراستگی''' همین جمله کافیست که [[خداوند]] متعال در [[قرآن کریم]] می فرماید: | در مورد جایگاه '''آراستگی''' همین جمله کافیست که [[خداوند]] متعال در [[قرآن کریم]] می فرماید: | ||
«إِنَّا زَینَّا السَّمَاءَ الدُّنْیا بِزِینَةٍ الْکَوَاکِبِ»؛ | «إِنَّا زَینَّا السَّمَاءَ الدُّنْیا بِزِینَةٍ الْکَوَاکِبِ»؛ | ||
− | + | <ref> | |
− | [ | + | [http://lib.eshia.ir/17001/1/446/%D8%B2%D9%8E%D9%8A%D9%91%D9%8E%D9%86%D9%91%D9%8E%D8%A7 صافات/سوره۳۷، آیه۶.] |
− | + | </ref> | |
ما [[آسمان]] نزدیک (پایین) را با ستارگان آراستیم. | ما [[آسمان]] نزدیک (پایین) را با ستارگان آراستیم. | ||
همانطور که از این [[آیه]] استفاده می شود [[خداوند]] [[ستارگان]] را زینتهای [[آسمان]] قرار داده و از آن با عنوان [[نعمت]] یاد میکند.بنابراین زینت فی نفسه امری مذموم و ناپسند نیست. لذا [[خداوند]] در [[خلقت]] آسمانها و [[زمین]] از زینت استفاده نموده است. همچنین بهره گیری از زینت را برای [[مسلمانان]] مجاز دانسته و آنها را به '''آراستگی''' فرا میخواند و نظر کسانی را که به غلط، '''آراستگی''' و [[زینت]] را با [[دین]] و آموزههای ناب آن در تضاد میپندارند، مردود میشمارد: | همانطور که از این [[آیه]] استفاده می شود [[خداوند]] [[ستارگان]] را زینتهای [[آسمان]] قرار داده و از آن با عنوان [[نعمت]] یاد میکند.بنابراین زینت فی نفسه امری مذموم و ناپسند نیست. لذا [[خداوند]] در [[خلقت]] آسمانها و [[زمین]] از زینت استفاده نموده است. همچنین بهره گیری از زینت را برای [[مسلمانان]] مجاز دانسته و آنها را به '''آراستگی''' فرا میخواند و نظر کسانی را که به غلط، '''آراستگی''' و [[زینت]] را با [[دین]] و آموزههای ناب آن در تضاد میپندارند، مردود میشمارد: | ||
« قُل مَنْ حَرَّمَ زینةَ اللّهِ الَّتی أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّیِّباتِ مَنِ الرِّزْقِ قُلْ هِیَ لِلَّذینَ امَنُوا». | « قُل مَنْ حَرَّمَ زینةَ اللّهِ الَّتی أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّیِّباتِ مَنِ الرِّزْقِ قُلْ هِیَ لِلَّذینَ امَنُوا». | ||
− | + | <ref> | |
− | [ | + | [http://lib.eshia.ir/17001/1/154/32 اعراف/سوره۷، آیه۳۲.] |
− | + | </ref> | |
«ای [[رسول]]! بگو چه کسی زینت خدا را که برای [[بندگان]] خود بیرون آورده و نیز روزیهای پاکیزه را [[حرام]] کرده است؟ بگو این برای کسانی است که [[ایمان]] آوردهاند.» | «ای [[رسول]]! بگو چه کسی زینت خدا را که برای [[بندگان]] خود بیرون آورده و نیز روزیهای پاکیزه را [[حرام]] کرده است؟ بگو این برای کسانی است که [[ایمان]] آوردهاند.» | ||
در سیره [[پیامبر]] خدا صلی الله علیه و آله آمده است که هرگاه ایشان قصد خروج از [[خانه]] یا پذیرفتن کسی را داشت، موی سر خود را شانه میزد، سر و وضع خود را مرتب میکرد، خویشتن را میآراست و برای آنکه تصویر خود را ببیند، در ظرف آبی مینگریست. وقتی سبب این [[کار]] را میپرسیدند، میفرمود: | در سیره [[پیامبر]] خدا صلی الله علیه و آله آمده است که هرگاه ایشان قصد خروج از [[خانه]] یا پذیرفتن کسی را داشت، موی سر خود را شانه میزد، سر و وضع خود را مرتب میکرد، خویشتن را میآراست و برای آنکه تصویر خود را ببیند، در ظرف آبی مینگریست. وقتی سبب این [[کار]] را میپرسیدند، میفرمود: | ||
«اِنَّ اللّهَ تَعالی یُحِبُّ مِنْ عَبْدِهِ إِذا خَرَجَ إِلی إخْوانِهِ أَنْ یَتَهَیّاَ لَهُمْ وَ یَتَجَمَّلَ»؛ | «اِنَّ اللّهَ تَعالی یُحِبُّ مِنْ عَبْدِهِ إِذا خَرَجَ إِلی إخْوانِهِ أَنْ یَتَهَیّاَ لَهُمْ وَ یَتَجَمَّلَ»؛ | ||
− | + | <ref> | |
− | [ | + | [http://lib.eshia.ir/11023/2/1204/%DB%8C%D8%AA%D8%AC%D9%85%D9%84 میزان الحکمة، ج۲، ص۱۲۰۴.] |
− | + | </ref> | |
− | + | <ref> | |
− | [ | + | [http://lib.eshia.ir/15192/1/118/%D9%8A%D8%AD%D8%A8 سنن النبی ج۱ ص ۱۱۸.] |
− | + | </ref> | |
[[خداوند]] متعال دوست دارد که بندهاش چون به سوی برادران خود بیرون میرود خود را برایآنها منظم کند و خود را بیاراید و زیبا سازد. | [[خداوند]] متعال دوست دارد که بندهاش چون به سوی برادران خود بیرون میرود خود را برایآنها منظم کند و خود را بیاراید و زیبا سازد. | ||
[[امیرالمؤمنین]] (علیه السلام) که خود در غایت [[زهد]] و ساده زیستی بود، هرگز سهلانگاری در '''آراستگی '''و آراسته بودن را روا نمیدانست. روایتی از آن حضرت نقل شده که نشان میدهد رفاقت و صمیمیت و خویشاوندی نباید باعث کوتاهی در این امر شود. آن حضرت فرمود: | [[امیرالمؤمنین]] (علیه السلام) که خود در غایت [[زهد]] و ساده زیستی بود، هرگز سهلانگاری در '''آراستگی '''و آراسته بودن را روا نمیدانست. روایتی از آن حضرت نقل شده که نشان میدهد رفاقت و صمیمیت و خویشاوندی نباید باعث کوتاهی در این امر شود. آن حضرت فرمود: | ||
« لِیتَزَینَ اَحَدُکُم لأَخیهِ الْمُسْلِمِ کما یتَزَینَ لِلْغَریبِ الَّذی یحِبُّ أَنْ یراه فی احسن الهَیئة.»؛ | « لِیتَزَینَ اَحَدُکُم لأَخیهِ الْمُسْلِمِ کما یتَزَینَ لِلْغَریبِ الَّذی یحِبُّ أَنْ یراه فی احسن الهَیئة.»؛ | ||
− | + | <ref> | |
− | [ | + | [http://lib.eshia.ir/11008/10/91/%D9%84%D8%A7%D8%AE%D9%8A%D9%87 بحار الانوار ج۱۰، ص۹۱.] |
− | + | </ref> | |
هر یک از شما برای برادری که به دیدنتان آید خود را بیارائید چنانکه برای بیگانهای مایلید در بهترین قیافه شما را ببیند، زینت میکنید. | هر یک از شما برای برادری که به دیدنتان آید خود را بیارائید چنانکه برای بیگانهای مایلید در بهترین قیافه شما را ببیند، زینت میکنید. | ||
البته باید به این نکته هم توجه داشت که در این امر نباید از حد [[افراط]] و [[تفریط]] بیرون رفت. از اینرو، مرزهایی برای آن بیان شده است، مثلا در [[فقه]] پوشیدن [[لباس ]][[شهرت]] ، خود را در پوشش، شبیه[[ کافران]] در آوردن و پوشش، با هدف فتنهانگیزی و... جایز دانسته نشده است. بر این اساس، همان طور که '''آراستگی''' [[حلال]] و شایسته موجب استحکام و ایجاد نشاط و سلامت در ارتباطها میشود، '''آراستگی''' ناشایست و [[حرام]] ، با این امور منافات دارد و موجب مفسده برای فرد و [[جامعه]] میشود. | البته باید به این نکته هم توجه داشت که در این امر نباید از حد [[افراط]] و [[تفریط]] بیرون رفت. از اینرو، مرزهایی برای آن بیان شده است، مثلا در [[فقه]] پوشیدن [[لباس ]][[شهرت]] ، خود را در پوشش، شبیه[[ کافران]] در آوردن و پوشش، با هدف فتنهانگیزی و... جایز دانسته نشده است. بر این اساس، همان طور که '''آراستگی''' [[حلال]] و شایسته موجب استحکام و ایجاد نشاط و سلامت در ارتباطها میشود، '''آراستگی''' ناشایست و [[حرام]] ، با این امور منافات دارد و موجب مفسده برای فرد و [[جامعه]] میشود. | ||
سطر ۵۱: | سطر ۵۱: | ||
علم: [[امام علی ]] (علیه السلام) میفرمایند: | علم: [[امام علی ]] (علیه السلام) میفرمایند: | ||
« الْعِلْمُ زَینُ الْأَغْنِیاءِ وَ غِنَی الْفُقَرَاء »؛ | « الْعِلْمُ زَینُ الْأَغْنِیاءِ وَ غِنَی الْفُقَرَاء »؛ | ||
− | + | <ref> | |
− | + | عبد الواحد، آمدی؛ تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص۴۲. | |
− | + | </ref> | |
[[دانش]] ، زینت دهنده[[ ثروتمندان]] است( منظور از ثروتمندان یعنی کسانی که علم دارند) و بینیاز کننده [[فقرا ]] (یعنی کسانی که علم ندارند و [[جاهل]] هستند). | [[دانش]] ، زینت دهنده[[ ثروتمندان]] است( منظور از ثروتمندان یعنی کسانی که علم دارند) و بینیاز کننده [[فقرا ]] (یعنی کسانی که علم ندارند و [[جاهل]] هستند). | ||
در حدیثی دیگر فرمود: | در حدیثی دیگر فرمود: | ||
« الْعِلْمُ أَشْرَفُ حِلْیةٍ وَ عَطِیة »؛ | « الْعِلْمُ أَشْرَفُ حِلْیةٍ وَ عَطِیة »؛ | ||
− | + | <ref> | |
− | + | تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص۲۸۱. | |
− | + | </ref> | |
[[دانش ]] والاترین و بلندترین زیور و [[هدیه]] (بخشیده شده) است. | [[دانش ]] والاترین و بلندترین زیور و [[هدیه]] (بخشیده شده) است. | ||
حکمت:« عَلَیکَ بِالْحِکْمَةِ فَإِنَّهَا الْحِلْیةُ الْفَاخِرَة »؛ | حکمت:« عَلَیکَ بِالْحِکْمَةِ فَإِنَّهَا الْحِلْیةُ الْفَاخِرَة »؛ | ||
− | + | <ref> | |
− | + | تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص۵۸. | |
− | + | </ref> | |
فراگیر [[حکمت]] را پس بدرستی که آن زیوری است فاخر. مراد از [[حکمت]]، «علم راست و کردار درست است» و فاخر، هر چیز نفیس و نیکوئیست. | فراگیر [[حکمت]] را پس بدرستی که آن زیوری است فاخر. مراد از [[حکمت]]، «علم راست و کردار درست است» و فاخر، هر چیز نفیس و نیکوئیست. | ||
ادب: [[امیرالمؤمنین ]] (علیه السلام) میفرماید: | ادب: [[امیرالمؤمنین ]] (علیه السلام) میفرماید: | ||
« حُسْنُ الْأَدَبِ زِینَةُ الْعَقْل»؛ | « حُسْنُ الْأَدَبِ زِینَةُ الْعَقْل»؛ | ||
− | + | <ref> | |
− | [ | + | [http://lib.eshia.ir/11008/75/80/%D9%88%D8%AD%D8%B3%D9%86 بحار الانوار ج ۷۵، ص۸۰.] |
− | + | </ref> | |
− | + | <ref> | |
− | [ | + | [http://lib.eshia.ir/11008/74/131/%D9%88%D8%AD%D8%B3%D9%86 بحار الانوار ج ۷۴، ص۱۳۱.] |
− | + | </ref> | |
[[ادب]] نیکو، [[زیور]] و زینت [[خرد]] و [[عقل]] است. | [[ادب]] نیکو، [[زیور]] و زینت [[خرد]] و [[عقل]] است. | ||
سطر ۷۹: | سطر ۷۹: | ||
در این باره بحث فراوانی وجود دارد، اما خلاصهای از آن را بیان میکنیم. منظور از '''آراستگی''' در گفتار، [[دروغ]] نگفتن، [[ناسزا]] نگفتن، دشنام ندادن، [[غیبت]] نکردن، تهمت نزدن، [[آبرو]] نریختن و غیر اینهاست. چاره همه این [[گناهان]] سکوت است. [[امام صادق]] (علیه السلام) میفرماید: | در این باره بحث فراوانی وجود دارد، اما خلاصهای از آن را بیان میکنیم. منظور از '''آراستگی''' در گفتار، [[دروغ]] نگفتن، [[ناسزا]] نگفتن، دشنام ندادن، [[غیبت]] نکردن، تهمت نزدن، [[آبرو]] نریختن و غیر اینهاست. چاره همه این [[گناهان]] سکوت است. [[امام صادق]] (علیه السلام) میفرماید: | ||
« الصَّمْتُ کَنْزٌ وَافِرٌ وَ زَینُ الْحَلِیمِ وَ سَتْرُ الْجَاهِل»؛ | « الصَّمْتُ کَنْزٌ وَافِرٌ وَ زَینُ الْحَلِیمِ وَ سَتْرُ الْجَاهِل»؛ | ||
− | + | <ref> | |
− | [ | + | [http://lib.eshia.ir/11008/68/294/%DA%A9%D9%86%D8%B2 بحار الانوار ج۶۸ ص۲۹۴.] |
− | + | </ref> | |
سکوت گنجی است فراوان و زینت شخص حلیم و [[بردبار]] و پوششی است برای [[جاهل]] و [[نادان]]. | سکوت گنجی است فراوان و زینت شخص حلیم و [[بردبار]] و پوششی است برای [[جاهل]] و [[نادان]]. | ||
سطر ۸۷: | سطر ۸۷: | ||
منظور از '''آراستگی''' در [[رفتار]] ، [[انصاف]] ، [[وفا]] و [[بردباری]]، [[سخاوت]] و... است. در این زمینه [[روایات]] فراوانی هست. [[امام صادق]] (علیه السلام) میفرماید: | منظور از '''آراستگی''' در [[رفتار]] ، [[انصاف]] ، [[وفا]] و [[بردباری]]، [[سخاوت]] و... است. در این زمینه [[روایات]] فراوانی هست. [[امام صادق]] (علیه السلام) میفرماید: | ||
« رَأَیتُ الْوَفَاءَ یزَینُ الرِّجَال»؛ | « رَأَیتُ الْوَفَاءَ یزَینُ الرِّجَال»؛ | ||
− | + | <ref> | |
− | [ | + | [http://lib.eshia.ir/11008/47/32/%D8%B1%D8%A3%D9%8A%D8%AA بحار الانوار ج۴۷، ص۳۲.] |
− | + | </ref> | |
چنین است که [[وفا]]، [[مردان]] را [[زینت]] میدهد. | چنین است که [[وفا]]، [[مردان]] را [[زینت]] میدهد. | ||
[[امام علی]] (علیه السلام) میفرماید: | [[امام علی]] (علیه السلام) میفرماید: | ||
« زَینُ الْمُصَاحَبَةِ الِاحْتِمَال »؛ | « زَینُ الْمُصَاحَبَةِ الِاحْتِمَال »؛ | ||
− | + | <ref> | |
− | + | عبد الواحد، آمدی؛ تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص۴۲۰. | |
− | + | </ref> | |
زینت مصاحبت، تحمل کردن است؛ یعنی تحمل کردن بیادبیهای مصاحب (دوست) یا تحمل دیون و اخراجات و مؤنات او هر گاه و هرزمان که محتاج باشد. | زینت مصاحبت، تحمل کردن است؛ یعنی تحمل کردن بیادبیهای مصاحب (دوست) یا تحمل دیون و اخراجات و مؤنات او هر گاه و هرزمان که محتاج باشد. | ||
همچنین [[امیرمؤمنان]] (علیه السلام) میفرماید: | همچنین [[امیرمؤمنان]] (علیه السلام) میفرماید: | ||
« السَّخَاءُ یکْسِبُ الْمَحَبَّةَ وَ یزَینُ الْأَخْلَاق »؛ | « السَّخَاءُ یکْسِبُ الْمَحَبَّةَ وَ یزَینُ الْأَخْلَاق »؛ | ||
− | + | <ref> | |
− | + | تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص۳۷۸ | |
− | + | </ref> | |
سخاوت دوستی را کسب میکند؛ یعنی باعث میشود که [[مردم]] با او دوست شوند و خوبیها و خصلتها را [[زینت]] و [[آرایش]] میدهد. | سخاوت دوستی را کسب میکند؛ یعنی باعث میشود که [[مردم]] با او دوست شوند و خوبیها و خصلتها را [[زینت]] و [[آرایش]] میدهد. | ||
سطر ۱۰۹: | سطر ۱۰۹: | ||
پاکیزگی گذشته از تأثیر بسزایی که در سلامت شخصی و اجتماعی [[انسان]] دارد، موجب دلپذیری و جلب نظر بیننده میشود، بلکه یکی از خواستههای فطری [[انسان]] است و با سرشت [[انسان]] آمیخته شده است. | پاکیزگی گذشته از تأثیر بسزایی که در سلامت شخصی و اجتماعی [[انسان]] دارد، موجب دلپذیری و جلب نظر بیننده میشود، بلکه یکی از خواستههای فطری [[انسان]] است و با سرشت [[انسان]] آمیخته شده است. | ||
[[پیامبر اکرم]] (صلی الله و علیه و آله) میفرماید:« النَّظَافَةُ مِنَ الْإِیمَان »؛ | [[پیامبر اکرم]] (صلی الله و علیه و آله) میفرماید:« النَّظَافَةُ مِنَ الْإِیمَان »؛ | ||
− | + | <ref> | |
− | [ | + | [http://lib.eshia.ir/11008/59/291/%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%81%D8%A9 بحار الانوار ج۵۹، ص۲۹۱.] |
− | + | </ref> | |
پاکیزگی جزئی از [[ایمان]] است. یعنی یکی از نشانههای [[مؤمن]] ،[[پاکیزگی]] و '''آراستگی''' است. | پاکیزگی جزئی از [[ایمان]] است. یعنی یکی از نشانههای [[مؤمن]] ،[[پاکیزگی]] و '''آراستگی''' است. | ||
[[امام رضا]] (علیه السلام) میفرماید:« مِنْ أَخْلَاقِ الْأَنْبِیاءِ التَّنَظُّف »؛ | [[امام رضا]] (علیه السلام) میفرماید:« مِنْ أَخْلَاقِ الْأَنْبِیاءِ التَّنَظُّف »؛ | ||
− | + | <ref> | |
− | [ | + | [http://lib.eshia.ir/11008/75/335/%D8%A3%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82 بحار الانوار ج۷۵، ص۳۳۵.] |
− | + | </ref> | |
پاکیزگی از [[اخلاق]] [[انبیا]] ست. | پاکیزگی از [[اخلاق]] [[انبیا]] ست. | ||
در بعضی از [[روایات]] به موارد خاص [[نظافت]] اشاره شده است. [[امام صادق]] (علیه السلام) در قسمتی از [[حدیث]] خود میفرماید: | در بعضی از [[روایات]] به موارد خاص [[نظافت]] اشاره شده است. [[امام صادق]] (علیه السلام) در قسمتی از [[حدیث]] خود میفرماید: | ||
« إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی یحِبُّ الْجَمَالَ وَ التَّجَمُّلَ وَ یکْرَهُ الْبُؤْسَ وَ التَّبَاؤُسَ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ إِذَا أَنْعَمَ عَلَی عَبْدٍ نِعْمَةً- أَحَبَّ أَنْ یرَی عَلَیهِ أَثَرَهَا- قِیلَ وَ کَیفَ ذَلِکَ قَالَ ینَظِّفُ ثَوْبَهُ وَ یطَیبُ رِیحَهُ- وَ یحَسِّنُ دَارَهُ وَ یکْنُسُ أَفْنِیتَهُ- حَتَّی إِنَّ السِّرَاجَ قَبْلَ مَغِیبِ الشَّمْسِ ینْفِی الْفَقْرَ- وَ یزِیدُ فِی الرِّزْقِ »؛ | « إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی یحِبُّ الْجَمَالَ وَ التَّجَمُّلَ وَ یکْرَهُ الْبُؤْسَ وَ التَّبَاؤُسَ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ إِذَا أَنْعَمَ عَلَی عَبْدٍ نِعْمَةً- أَحَبَّ أَنْ یرَی عَلَیهِ أَثَرَهَا- قِیلَ وَ کَیفَ ذَلِکَ قَالَ ینَظِّفُ ثَوْبَهُ وَ یطَیبُ رِیحَهُ- وَ یحَسِّنُ دَارَهُ وَ یکْنُسُ أَفْنِیتَهُ- حَتَّی إِنَّ السِّرَاجَ قَبْلَ مَغِیبِ الشَّمْسِ ینْفِی الْفَقْرَ- وَ یزِیدُ فِی الرِّزْقِ »؛ | ||
− | + | <ref> | |
− | [ | + | [http://lib.eshia.ir/11008/73/176/%D8%A7%D9%84%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%82 بحار الانوار ج۷۳، ص۱۷۶.] |
− | + | </ref> | |
همانا [[خدا]] دوست دارد زیبایی و زیبا نمایی را و [[زشت]] میدارد [[بدحالی]] و [[بدنمائی]] را. زیرا [[خداوند]] عزوجل چون نعمتی به [[بنده]] دهد دوست دارد اثرش را در او بیند، گفته شد، چگونه؟ فرمود: جامه خوب و پاکیزه و بوی خوش بزند و خانه خوب و گرد و غبار خانه را جاروب کند، تا اینکه چراغ را پیش از غروب خورشید روشن کند که [[فقر]] را ببرد و [[روزی]] را بیفزاید. | همانا [[خدا]] دوست دارد زیبایی و زیبا نمایی را و [[زشت]] میدارد [[بدحالی]] و [[بدنمائی]] را. زیرا [[خداوند]] عزوجل چون نعمتی به [[بنده]] دهد دوست دارد اثرش را در او بیند، گفته شد، چگونه؟ فرمود: جامه خوب و پاکیزه و بوی خوش بزند و خانه خوب و گرد و غبار خانه را جاروب کند، تا اینکه چراغ را پیش از غروب خورشید روشن کند که [[فقر]] را ببرد و [[روزی]] را بیفزاید. | ||
در [[حدیث]] ی از قول [[پیامبر اکرم]] (صلی الله و علیه و آله) در مورد شخصی آلوده چنین آمده است: | در [[حدیث]] ی از قول [[پیامبر اکرم]] (صلی الله و علیه و آله) در مورد شخصی آلوده چنین آمده است: | ||
« اِنّ اللهَ تَعالی یبغِضُ الوَسِخَ و الشَعِثَ»؛ | « اِنّ اللهَ تَعالی یبغِضُ الوَسِخَ و الشَعِثَ»؛ | ||
− | + | <ref> | |
− | + | نهج الفصاحه، مترجم ابوالقاسم پاینده، کلمات قصار، ص۳۰۴. | |
− | + | </ref> | |
[[خداوند]] متعال شخص [[آلوده]] و [[ژولیده]] را [[دشمن]] میدارد. | [[خداوند]] متعال شخص [[آلوده]] و [[ژولیده]] را [[دشمن]] میدارد. | ||
سطر ۱۳۵: | سطر ۱۳۵: | ||
[[امام صادق ]](علیه السلام) فرمود: | [[امام صادق ]](علیه السلام) فرمود: | ||
« إِنَّ مِنْ أَجْمَلِ الْجَمَالِ الشَّعْرَ الْحَسَن» | « إِنَّ مِنْ أَجْمَلِ الْجَمَالِ الشَّعْرَ الْحَسَن» | ||
− | + | <ref> | |
− | [ | + | [http://lib.eshia.ir/11005/2/615/8 کافی ج۲، ص۶۱۵.] |
− | + | </ref> | |
از زیباترین زیباییها، [[موی نیکو]] و قشنگ است. | از زیباترین زیباییها، [[موی نیکو]] و قشنگ است. | ||
در جای دیگر میفرماید: | در جای دیگر میفرماید: | ||
« الشَّعْرُ الْحَسَنُ مِنْ کِسْوَةِ اللَّهِ فَأَکْرِمُوه»؛ | « الشَّعْرُ الْحَسَنُ مِنْ کِسْوَةِ اللَّهِ فَأَکْرِمُوه»؛ | ||
− | + | <ref> | |
− | [ | + | [http://lib.eshia.ir/11008/73/83/%DA%A9%D8%B3%D9%88%D9%87 بحار الانوار ج۷۳، ص۸۳.] |
− | + | </ref> | |
موی خوب و زیبا یک پوشاک خدائیست پس آن را گرامی دارید. | موی خوب و زیبا یک پوشاک خدائیست پس آن را گرامی دارید. | ||
[[امام رضا] (علیه السلام) فرمود: | [[امام رضا] (علیه السلام) فرمود: | ||
« ثَلَاثٌ مِنْ سُنَنِ الْمُرْسَلِینَ الْعِطْرُ وَ إِحْفَاءُ الشَّعْرِ وَ کَثْرَةُ الطَّرُوقَة » | « ثَلَاثٌ مِنْ سُنَنِ الْمُرْسَلِینَ الْعِطْرُ وَ إِحْفَاءُ الشَّعْرِ وَ کَثْرَةُ الطَّرُوقَة » | ||
− | + | <ref> | |
− | [ | + | [http://lib.eshia.ir/15139/1/442/%D8%B3%D9%86%D9%86 تحف العقول ص۴۴۲.] |
− | + | </ref> | |
سه چیز است که از [[آداب]] و سنن [[پیامبران]] است، [[عطر زدن]] ، [[مو]] گذاشتن و بسیار همبستر شدن . | سه چیز است که از [[آداب]] و سنن [[پیامبران]] است، [[عطر زدن]] ، [[مو]] گذاشتن و بسیار همبستر شدن . | ||
[[حضرت امیر مؤمنان ]] (علیه السلام) فرمود: | [[حضرت امیر مؤمنان ]] (علیه السلام) فرمود: | ||
« إِنَّ اللَّهَ جَمِیلٌ یحِبُّ الْجَمَالَ وَ یحِبُّ أَنْ یرَی أَثَرَ نِعْمَتِهِ عَلَی عَبْدِه»؛ | « إِنَّ اللَّهَ جَمِیلٌ یحِبُّ الْجَمَالَ وَ یحِبُّ أَنْ یرَی أَثَرَ نِعْمَتِهِ عَلَی عَبْدِه»؛ | ||
− | + | <ref> | |
− | [ | + | [http://lib.eshia.ir/11023/4/3317/14 میزان الحکمة ج۴، ص۳۳۱۷.] |
− | + | </ref> | |
− | + | <ref> | |
− | + | کنزالعمال، حدیث۱۷۱۶۶. | |
− | + | </ref> | |
[[خداوند]] [[جمیل]] است و [[جمال]] را دوست دارد و دوست دارد [[آثار]] [[نعمت]] خود را بر [[بنده]] اش ببیند. | [[خداوند]] [[جمیل]] است و [[جمال]] را دوست دارد و دوست دارد [[آثار]] [[نعمت]] خود را بر [[بنده]] اش ببیند. | ||
==منبع== | ==منبع== | ||
− | پژوهشکده باقرالعلوم. | + | [http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=34172 پژوهشکده باقرالعلوم.] |
==پانویس== | ==پانویس== |
نسخهٔ ۲۱ دسامبر ۲۰۱۵، ساعت ۰۹:۳۳
انسان به اقتضای فطرت خویش، میل به زیبایی و جمال داشته و جویای پاکیزگی، زیبایی و آراستگی است و از ژولیدگی، پلیدی و پریشانی نفرت دارد. از آن جا که دین مقدس اسلام بر اساس فطرت الهی بنا شده است بر امر آراستگی ارزش بسیاری قائل شده و به پیروانش دستور میدهد که خود را همواره پاکیزه نگاه دارند.
محتویات
تعریف آراستگی
آراستگی یعنی آراسته بودن و عمل آراسته از نظر لغوی به معنای زینت دادن و تزیین کردن است. اما معانی دیگر مانند نظم و مرتب بودن، هماهنگ بودن و آماده و مهیا بودن نیز برای آن گفته شده است. [۱]
جایگاه آراستگی
در مورد جایگاه آراستگی همین جمله کافیست که خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: «إِنَّا زَینَّا السَّمَاءَ الدُّنْیا بِزِینَةٍ الْکَوَاکِبِ»؛ [۲] ما آسمان نزدیک (پایین) را با ستارگان آراستیم. همانطور که از این آیه استفاده می شود خداوند ستارگان را زینتهای آسمان قرار داده و از آن با عنوان نعمت یاد میکند.بنابراین زینت فی نفسه امری مذموم و ناپسند نیست. لذا خداوند در خلقت آسمانها و زمین از زینت استفاده نموده است. همچنین بهره گیری از زینت را برای مسلمانان مجاز دانسته و آنها را به آراستگی فرا میخواند و نظر کسانی را که به غلط، آراستگی و زینت را با دین و آموزههای ناب آن در تضاد میپندارند، مردود میشمارد: « قُل مَنْ حَرَّمَ زینةَ اللّهِ الَّتی أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّیِّباتِ مَنِ الرِّزْقِ قُلْ هِیَ لِلَّذینَ امَنُوا». [۳] «ای رسول! بگو چه کسی زینت خدا را که برای بندگان خود بیرون آورده و نیز روزیهای پاکیزه را حرام کرده است؟ بگو این برای کسانی است که ایمان آوردهاند.» در سیره پیامبر خدا صلی الله علیه و آله آمده است که هرگاه ایشان قصد خروج از خانه یا پذیرفتن کسی را داشت، موی سر خود را شانه میزد، سر و وضع خود را مرتب میکرد، خویشتن را میآراست و برای آنکه تصویر خود را ببیند، در ظرف آبی مینگریست. وقتی سبب این کار را میپرسیدند، میفرمود: «اِنَّ اللّهَ تَعالی یُحِبُّ مِنْ عَبْدِهِ إِذا خَرَجَ إِلی إخْوانِهِ أَنْ یَتَهَیّاَ لَهُمْ وَ یَتَجَمَّلَ»؛ [۴] [۵] خداوند متعال دوست دارد که بندهاش چون به سوی برادران خود بیرون میرود خود را برایآنها منظم کند و خود را بیاراید و زیبا سازد. امیرالمؤمنین (علیه السلام) که خود در غایت زهد و ساده زیستی بود، هرگز سهلانگاری در آراستگی و آراسته بودن را روا نمیدانست. روایتی از آن حضرت نقل شده که نشان میدهد رفاقت و صمیمیت و خویشاوندی نباید باعث کوتاهی در این امر شود. آن حضرت فرمود: « لِیتَزَینَ اَحَدُکُم لأَخیهِ الْمُسْلِمِ کما یتَزَینَ لِلْغَریبِ الَّذی یحِبُّ أَنْ یراه فی احسن الهَیئة.»؛ [۶] هر یک از شما برای برادری که به دیدنتان آید خود را بیارائید چنانکه برای بیگانهای مایلید در بهترین قیافه شما را ببیند، زینت میکنید. البته باید به این نکته هم توجه داشت که در این امر نباید از حد افراط و تفریط بیرون رفت. از اینرو، مرزهایی برای آن بیان شده است، مثلا در فقه پوشیدن لباس شهرت ، خود را در پوشش، شبیهکافران در آوردن و پوشش، با هدف فتنهانگیزی و... جایز دانسته نشده است. بر این اساس، همان طور که آراستگی حلال و شایسته موجب استحکام و ایجاد نشاط و سلامت در ارتباطها میشود، آراستگی ناشایست و حرام ، با این امور منافات دارد و موجب مفسده برای فرد و جامعه میشود.
انواع آراستگی
آراستگی به دو نوع است: آراستگی باطنی(روحی) و ظاهری.
آراستگی روحی
قبل از پرداختن به آراستگی جسمی و ظاهری از منظر معصومان، به پاکیزگی روح و آراستن باطن در کلام آن بزرگواران میپردازیم. آراستگی روح را به سه بخش میتوان تقسیم کرد:
آراستگی اندیشه
این آراستگی را میتوان به سه زینت اساسی خلاصه کرد: علم، حکمت و ادب. علم: امام علی (علیه السلام) میفرمایند: « الْعِلْمُ زَینُ الْأَغْنِیاءِ وَ غِنَی الْفُقَرَاء »؛ [۷] دانش ، زینت دهندهثروتمندان است( منظور از ثروتمندان یعنی کسانی که علم دارند) و بینیاز کننده فقرا (یعنی کسانی که علم ندارند و جاهل هستند). در حدیثی دیگر فرمود: « الْعِلْمُ أَشْرَفُ حِلْیةٍ وَ عَطِیة »؛ [۸] دانش والاترین و بلندترین زیور و هدیه (بخشیده شده) است. حکمت:« عَلَیکَ بِالْحِکْمَةِ فَإِنَّهَا الْحِلْیةُ الْفَاخِرَة »؛ [۹] فراگیر حکمت را پس بدرستی که آن زیوری است فاخر. مراد از حکمت، «علم راست و کردار درست است» و فاخر، هر چیز نفیس و نیکوئیست. ادب: امیرالمؤمنین (علیه السلام) میفرماید: « حُسْنُ الْأَدَبِ زِینَةُ الْعَقْل»؛ [۱۰] [۱۱] ادب نیکو، زیور و زینت خرد و عقل است.
آراستگی گفتار
در این باره بحث فراوانی وجود دارد، اما خلاصهای از آن را بیان میکنیم. منظور از آراستگی در گفتار، دروغ نگفتن، ناسزا نگفتن، دشنام ندادن، غیبت نکردن، تهمت نزدن، آبرو نریختن و غیر اینهاست. چاره همه این گناهان سکوت است. امام صادق (علیه السلام) میفرماید: « الصَّمْتُ کَنْزٌ وَافِرٌ وَ زَینُ الْحَلِیمِ وَ سَتْرُ الْجَاهِل»؛ [۱۲] سکوت گنجی است فراوان و زینت شخص حلیم و بردبار و پوششی است برای جاهل و نادان.
آراستگی رفتار
منظور از آراستگی در رفتار ، انصاف ، وفا و بردباری، سخاوت و... است. در این زمینه روایات فراوانی هست. امام صادق (علیه السلام) میفرماید: « رَأَیتُ الْوَفَاءَ یزَینُ الرِّجَال»؛ [۱۳] چنین است که وفا، مردان را زینت میدهد. امام علی (علیه السلام) میفرماید: « زَینُ الْمُصَاحَبَةِ الِاحْتِمَال »؛ [۱۴] زینت مصاحبت، تحمل کردن است؛ یعنی تحمل کردن بیادبیهای مصاحب (دوست) یا تحمل دیون و اخراجات و مؤنات او هر گاه و هرزمان که محتاج باشد. همچنین امیرمؤمنان (علیه السلام) میفرماید: « السَّخَاءُ یکْسِبُ الْمَحَبَّةَ وَ یزَینُ الْأَخْلَاق »؛ [۱۵] سخاوت دوستی را کسب میکند؛ یعنی باعث میشود که مردم با او دوست شوند و خوبیها و خصلتها را زینت و آرایش میدهد.
آراستگی ظاهری
پاکیزگی عمومی
پاکیزگی گذشته از تأثیر بسزایی که در سلامت شخصی و اجتماعی انسان دارد، موجب دلپذیری و جلب نظر بیننده میشود، بلکه یکی از خواستههای فطری انسان است و با سرشت انسان آمیخته شده است. پیامبر اکرم (صلی الله و علیه و آله) میفرماید:« النَّظَافَةُ مِنَ الْإِیمَان »؛ [۱۶] پاکیزگی جزئی از ایمان است. یعنی یکی از نشانههای مؤمن ،پاکیزگی و آراستگی است. امام رضا (علیه السلام) میفرماید:« مِنْ أَخْلَاقِ الْأَنْبِیاءِ التَّنَظُّف »؛ [۱۷] پاکیزگی از اخلاق انبیا ست. در بعضی از روایات به موارد خاص نظافت اشاره شده است. امام صادق (علیه السلام) در قسمتی از حدیث خود میفرماید: « إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی یحِبُّ الْجَمَالَ وَ التَّجَمُّلَ وَ یکْرَهُ الْبُؤْسَ وَ التَّبَاؤُسَ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ إِذَا أَنْعَمَ عَلَی عَبْدٍ نِعْمَةً- أَحَبَّ أَنْ یرَی عَلَیهِ أَثَرَهَا- قِیلَ وَ کَیفَ ذَلِکَ قَالَ ینَظِّفُ ثَوْبَهُ وَ یطَیبُ رِیحَهُ- وَ یحَسِّنُ دَارَهُ وَ یکْنُسُ أَفْنِیتَهُ- حَتَّی إِنَّ السِّرَاجَ قَبْلَ مَغِیبِ الشَّمْسِ ینْفِی الْفَقْرَ- وَ یزِیدُ فِی الرِّزْقِ »؛ [۱۸] همانا خدا دوست دارد زیبایی و زیبا نمایی را و زشت میدارد بدحالی و بدنمائی را. زیرا خداوند عزوجل چون نعمتی به بنده دهد دوست دارد اثرش را در او بیند، گفته شد، چگونه؟ فرمود: جامه خوب و پاکیزه و بوی خوش بزند و خانه خوب و گرد و غبار خانه را جاروب کند، تا اینکه چراغ را پیش از غروب خورشید روشن کند که فقر را ببرد و روزی را بیفزاید. در حدیث ی از قول پیامبر اکرم (صلی الله و علیه و آله) در مورد شخصی آلوده چنین آمده است: « اِنّ اللهَ تَعالی یبغِضُ الوَسِخَ و الشَعِثَ»؛ [۱۹] خداوند متعال شخص آلوده و ژولیده را دشمن میدارد.
رسیدگی به موی سر
موی سر یکی از جلوهگرترین اجزای بدن است. زیبایی رو و صورت با موی سر جلوه پیدا میکند مخصوصاً در نزد بانوان . اگر فردی صورت، ابرو ، چشم ، لب و بینی زیبا داشته باشد ولی موی سر نداشته باشد، آن زیبایی جلوه نمیکند و چه بسا آن فرد را زشت نشان دهد. به همین دلیل، امامان معصوم (علیهم السلام) سفارشهایی درباره موی سر بیان کردهاند. امام صادق (علیه السلام) فرمود: « إِنَّ مِنْ أَجْمَلِ الْجَمَالِ الشَّعْرَ الْحَسَن» [۲۰] از زیباترین زیباییها، موی نیکو و قشنگ است. در جای دیگر میفرماید: « الشَّعْرُ الْحَسَنُ مِنْ کِسْوَةِ اللَّهِ فَأَکْرِمُوه»؛ [۲۱] موی خوب و زیبا یک پوشاک خدائیست پس آن را گرامی دارید. [[امام رضا] (علیه السلام) فرمود: « ثَلَاثٌ مِنْ سُنَنِ الْمُرْسَلِینَ الْعِطْرُ وَ إِحْفَاءُ الشَّعْرِ وَ کَثْرَةُ الطَّرُوقَة » [۲۲] سه چیز است که از آداب و سنن پیامبران است، عطر زدن ، مو گذاشتن و بسیار همبستر شدن . حضرت امیر مؤمنان (علیه السلام) فرمود: « إِنَّ اللَّهَ جَمِیلٌ یحِبُّ الْجَمَالَ وَ یحِبُّ أَنْ یرَی أَثَرَ نِعْمَتِهِ عَلَی عَبْدِه»؛ [۲۳] [۲۴] خداوند جمیل است و جمال را دوست دارد و دوست دارد آثار نعمت خود را بر بنده اش ببیند.
منبع
پانویس
- ↑ معین، محمد؛ فرهنگ فارسی معین، ج ۱، ص ۳۹.
- ↑ صافات/سوره۳۷، آیه۶.
- ↑ اعراف/سوره۷، آیه۳۲.
- ↑ میزان الحکمة، ج۲، ص۱۲۰۴.
- ↑ سنن النبی ج۱ ص ۱۱۸.
- ↑ بحار الانوار ج۱۰، ص۹۱.
- ↑ عبد الواحد، آمدی؛ تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص۴۲.
- ↑ تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص۲۸۱.
- ↑ تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص۵۸.
- ↑ بحار الانوار ج ۷۵، ص۸۰.
- ↑ بحار الانوار ج ۷۴، ص۱۳۱.
- ↑ بحار الانوار ج۶۸ ص۲۹۴.
- ↑ بحار الانوار ج۴۷، ص۳۲.
- ↑ عبد الواحد، آمدی؛ تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص۴۲۰.
- ↑ تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص۳۷۸
- ↑ بحار الانوار ج۵۹، ص۲۹۱.
- ↑ بحار الانوار ج۷۵، ص۳۳۵.
- ↑ بحار الانوار ج۷۳، ص۱۷۶.
- ↑ نهج الفصاحه، مترجم ابوالقاسم پاینده، کلمات قصار، ص۳۰۴.
- ↑ کافی ج۲، ص۶۱۵.
- ↑ بحار الانوار ج۷۳، ص۸۳.
- ↑ تحف العقول ص۴۴۲.
- ↑ میزان الحکمة ج۴، ص۳۳۱۷.
- ↑ کنزالعمال، حدیث۱۷۱۶۶.