بازخوانی یک وقفنامه در خنج فارس: تفاوت بین نسخهها
جز («بازخوانی یک وقفنامه در خنج فارس» را محافظت کرد ([ویرایش=تنها مدیران] (بیپایان) [انتقال=تنها مدیران] (بیپایان))) |
|||
سطر ۱: | سطر ۱: | ||
− | مؤلفان: [[دکتر محمد ابونجمی]] | + | مؤلفان: [[دکتر محمد ابونجمی]]<ref>دانشیار گروه فنی کشاورزی، پردیسابوریحان، دانشگاه تهران</ref> , [[یونس صادقی]]<ref>کارشناس ارشد تاریخ-پژوهشکده تاریخ اسلامی</ref> |
− | == | + | ==چکیده== |
− | + | این مقاله، به شرح و معرفی وقفنامهای در جنوب استان فارس در شهر تاریخی خنج پرداخته است. این وقفنامه مربوط به وقف بر بقعه و مسجد شیخ حاجی محمد ابونجم در سنه 1122 ه.ق میباشد که به امضای چهل و شش نفر از معتمدین محلی آن زمان رسیده است. در وقفنامه مذکور، علاوه بر شیخ حاجی محمد ابونجم، از شیخ رکنالدین دانیال و شیخ عبدالسلام نیز ذکری به میان آمده که هر سه از عرفای بنام این خطه میباشند. در این نوشتار، ابتدا خصوصیات ظاهری منطقه خنج به بحث گذاشته شده و با ذکر جغرافیای تاریخی آن، بازخوانی این وقفنامه برای اولین بار منتشر میگردد. | |
− | ''' | + | |
− | خنج، فارس، وقفنامه، | + | '''کلید واژهها''' |
+ | |||
+ | خنج، فارس، وقفنامه، شیخ حاجی محمد ابونجم. | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
− | + | وقفنامهای در [[خنج]] فارس موجود است که مربوط به موقوفات خاندان [[شیخ ابونجم]] در [[خنج]] بوده و برای اولین بار معرفی میگردد. این سند در سال 1122 ه.ق توسط جعفر بن محمد سهروردی تنظیم شده و به سجل چهل و شش نفر از افراد محلی خنج رسیده است. اصل وقفنامه در مالکیت آقای شیخ عبدالکریم ابونجمی از معتمدین محلی خنج بوده و بازخوانی آن توسط خانواده ایشان انجام گرفته است. عرض تقریبی اصل وقفنامه، 20 سانتیمتر و طول آن حدود 2 متر و از جنس کاغذ کاهی میباشد. به موجب این وقفنامه توسط واقفان شیخ زینالدین و شیخ محمد زمان فرزندان مرحوم شیخ محمود زیناء ابونجمی در حدود سی و دو رقبه در خنج و توابع اطراف آن را [[وقف]] بر بقعه و مسجد شیخ حاج محمد ابونجم نموده است. | |
− | در | + | |
+ | در این وقفنامه از شیخ حاجی محمد ابونجم و شیخ رکنالدین دانیال و شیخ عبدالسلام ذکری به میان آمده است که هرسه تن از عرفای بنام این خطه هستند. شیخ دانیال از عرفای قرن هفتم بوده که بنا به گواه کتاب فردوس المرشدیه تمایلاتی به فرقه شیخ ابواسحاق کازرونی داشته است. | ||
<ref> | <ref> | ||
فردوسی المرشدیه ، صص426-427. | فردوسی المرشدیه ، صص426-427. | ||
</ref> | </ref> | ||
− | + | پیروان شیخ دانیال تا ملوک هرمز نفوذ داشته و خانقاهاش هم اکنون در خنج موجود است. | |
<ref> | <ref> | ||
خنج گذرگاه باستانی لارستان، ص45. | خنج گذرگاه باستانی لارستان، ص45. | ||
</ref> | </ref> | ||
− | در قرن هشتم با | + | |
+ | در قرن هشتم با روی کار آمدن شیخ حاج محمد ابونجم (704- 786 ه.ق) و طریقه شمسیه خنج، رونق بسزایی میگیرد. حتی در قرن نهم بین سالهای 818 تا 835 ه.ق «شاهزاده ابراهیم» سلطان تیموری فارس، سندی را دال بر ریاست طریقت ابونجمی در خنج به فردی بهنام کاکا سراجالدین حسن خنجی به امضاء رسانده است که این امر نشانگر تداوم قدرت «فرقه ابونجمی» در اوایل قرن نهم هجری میباشد. | ||
<ref> | <ref> | ||
− | |||
خنج گذرگاه باستانی لارستان، ص61. | خنج گذرگاه باستانی لارستان، ص61. | ||
</ref> | </ref> | ||
− | + | حتی براساس نسخه خطی تذکره ابونجم ما از وارد شدن فردی از افراد خاندان ابونجم به دستگاه سلطان یعقوب آق قوینلو آگاه هستیم که این امر میتواند قدرت این خاندان در منطقه را نشان دهد. | |
<ref> | <ref> | ||
تذکره ابونجمی، نسخه خطی ، برگ های 350-353 . | تذکره ابونجمی، نسخه خطی ، برگ های 350-353 . | ||
</ref> | </ref> | ||
− | + | دیگری حاجی شیخ عبدالسلام خنجی است که از جمله صلحا و زهاد بنامی بوده که در اقطار لارستان و بلاد مجاور شهرت کامل داشته است. زمان حیات وی دقیقا معلوم نیست ولی بنا به شواهدی قبل از خاتمه نیمه اول قرن هشتم هجری وفات یافته است. | |
<ref> | <ref> | ||
لارستان کهن وفرهنگ لارستان، ص176؛ تذکره هزار مزار، ص316 . | لارستان کهن وفرهنگ لارستان، ص176؛ تذکره هزار مزار، ص316 . | ||
</ref> | </ref> | ||
− | + | برای آشنایی خوانندگان با [[خنج]] ابتدا به شرحی از جغرافیای تاریخی خنج پرداخته خواهد شد سپس در ادامه، اصل وقفنامه با تصاویر صفحات ابتدایی و انتهایی درج شده است. | |
− | + | ==جغرافیای تاریخی خنج== | |
− | + | [[خنج]]، شهری در جنوب فارس در منطقه لارستان است. شکل نوشتاری این شهر در منابع به صورتهای «هًنگ»، «هونج» | |
<ref> | <ref> | ||
فردوس المرشدیه، ص426. | فردوس المرشدیه، ص426. | ||
سطر ۴۵: | سطر ۴۸: | ||
فارسنامه ناصری، ج2، ص1303. | فارسنامه ناصری، ج2، ص1303. | ||
</ref> | </ref> | ||
− | بوده است. اما امروزه نام | + | بوده است. اما امروزه نام این شهر به صورت [[خنج]] کاربرد دارد. |
<ref> | <ref> | ||
صورالاقالیم، ص44؛ آثار عجم،دج2، ص688. | صورالاقالیم، ص44؛ آثار عجم،دج2، ص688. | ||
</ref> | </ref> | ||
− | در مورد وجه | + | |
+ | در مورد وجه تسمیه آن دو نظر متفاوت وجود دارد. حسینی فسایی، خنج را در اصل خَنگ به معنای گوشه و بیغوله دانسته که در طی زمان گاف به جیم تبدیل شده و در نهایت خُنج نامیده شده است. | ||
<ref> | <ref> | ||
فارسنامه ناصری، ج2، ص1303. | فارسنامه ناصری، ج2، ص1303. | ||
</ref> | </ref> | ||
− | نظر | + | نظر دیگر اینکه صورت اولیه این اسم، «هنگ» بوده است اما به مرور زمان به «هنج»، «خنگ» و «خنج» تبدیل یافته است. |
<ref> | <ref> | ||
مشاهیر نامی خنج، ص116. | مشاهیر نامی خنج، ص116. | ||
</ref> | </ref> | ||
− | در | + | در تذکرههای قدیمی تعبیر «کنج خنج» بهکار رفته است و در زبان محلی رایج در منطقه لارستان، کنج به معنای زاویه و [[خانقاه]] بهکار برده میشود. از این رو بهدلیل رواج [[تصوف]] و [[خانقاه]]ها و زاویههای متعدد در خنج پس از قرن ششم هجری، خنج به معنای گوشه نشینی و زاویه نیز در نظر گرفته شده است. |
<ref> | <ref> | ||
خنج گذرگاه باستانی لارستان، ص12. | خنج گذرگاه باستانی لارستان، ص12. | ||
</ref> | </ref> | ||
− | + | ||
+ | همچنین معنای شادی و جشن برای خنج با واقع شدن آن در مجاورت روستای «سَدِه» در 5 کیلومتری شمال خنج مطابقت دارد، چرا که جشن سَده در محل این روستا برگزار میشده و احتمال دارد که نام خنج نیز به این منظور بهکار رفته باشد. | ||
<ref> | <ref> | ||
خنج دارالاولیای فارس، ص139. | خنج دارالاولیای فارس، ص139. | ||
</ref> | </ref> | ||
− | خنج مرکز | + | |
+ | خنج مرکز بخشی است بههمین نام که در ابتدای دشتی نسبتاً وسیع در کوهپایههای زاگرس جنوبی قرار گرفته است. فاصله آن تا خلیج فارس، 90 کیلومتر و ارتفاع آن از سطح دریا 1044 متر میباشد. شهر [[خنج]] در 27 درجه شمالی و 52 درجه شرقی واقع شده و حدود آن از شمال به «قیروکارزین»، از مشرق به «جویم» و «اِوز» و از جنوب به «علامرودشت» میرسد. این شهر در راه اصلی [[شیراز]] به لار و در فاصله 106 کیلومتری [[شهرستان لار]] قرار گرفته است. | ||
<ref> | <ref> | ||
نزهت الاخبار، ص90؛ جغرافیای مفصل، ص231؛ جغرافیای ایرانص231؛ خنج گذرگاه باستانی لارستان، ص11، خنج داروالاولیای فارس، ص148. | نزهت الاخبار، ص90؛ جغرافیای مفصل، ص231؛ جغرافیای ایرانص231؛ خنج گذرگاه باستانی لارستان، ص11، خنج داروالاولیای فارس، ص148. | ||
</ref> | </ref> | ||
− | + | بهدلیل وجود [[خانقاه]] و بناهای تاریخی متعدد شهر [[خنج]]، همواره بحث [[وقف]] از طرف بزرگان شهر رواج داشته است. که این [[وقف]]ها بر این ابنیهها صادر میگشته است. از جمله این وقفنامه که در آن علاوه بر مسائل اقتصادی بعد مذهبی و مشاهیر [[خنج]] در آن چشمگیر است. در ادامه اصل وقفنامه ارائه میگردد. | |
==اصل وقفنامه== | ==اصل وقفنامه== | ||
− | بسم الله الرحمن | + | بسم الله الرحمن الرحیم |
− | الحمدلله الواقف | + | |
− | اما بعد باعث بر | + | الحمدلله الواقف علی السّرائر المطلع بمکنونات الضّمائر تقدسین جنابه عن الشّبیه و النّظیر و الصّلوة و السّلام علی من قابل اسرار النبویة و الرّسالیة سیدنا المصطفی البشیر النذیر و علی آله و اصحابه و سلم تسلیماً کثیراً کثیرا. |
+ | |||
+ | اما بعد باعث بر تحریر این کلمات شریعت فرجام دال و حاکی بر این است آنکه فی یوم الخمیس ربیع المولود | ||
<ref> | <ref> | ||
ربیع الاول. زمان تولد پیامبر عظیم الشأن صلی الله علیه وآله و سلم . | ربیع الاول. زمان تولد پیامبر عظیم الشأن صلی الله علیه وآله و سلم . | ||
</ref> | </ref> | ||
− | سنه 1122 حاضر دار الشرع انور مطاع لازم الاتباع | + | |
− | از املاکاة و اموالاة بتمامه و کماله و آنچه از املاکات محسوب است که از والد ماجد خود | + | سنه 1122 حاضر دار الشرع انور مطاع لازم الاتباع گردیدند جنابان عمدة الانجابان سلالة المشایخان العظام شیخ زینالدین و شیخ محمد زمان ابناء المرحوم شیخ محمود شیخ زیناء ابونجمی خنجی در حالت صحت نفس و کمال عقل بالطوع و الرغبة دون الاکراه و الاجبار در ایامی که تصرفات شرعی از ایشان مستحکم و جاری بود و در ید تصرفات خود داشتند و مالک بودند. |
− | از توابعات مزرعهجات مشهور به افزر | + | از املاکاة و اموالاة بتمامه و کماله و آنچه از املاکات محسوب است که از والد ماجد خود بایشان انتقال یافته بود و آنچه از حقوق الارث بایشان منتقل شده و آنچه از هرجا ابتیاع نمودهاند مجموعاً موجب بیان است. |
− | از مزرعه مشهور بشرف | + | |
+ | از توابعات مزرعهجات مشهور به افزر نخستین از مزرعه منگنویه 3 رشته است یکی مشهور به انجیری و یکی مشهور به رودبال و یکی هم به منگنویه بحساب 6 دانگ است 2 دانگ از سابقاً میر ابوجعفر وقف نموده است بر بقاع و مسجد حضرت قطب العارفین شیخ حاجی محمد ابونجم قدس الله سره العزیز و 4 دانگ دیگر هم مرحوم سعید سلالة النجباء العظام الشیخ محمد ابن المرحوم المغفور السعید الکرام شیخ محمود ابن الشیخ الاعظم الحاج عبدالله ابونجم الخنجی از اولادان امراء العظام میر ابوجعفر و میر محمدکاظم ابتیاع نموده است. | ||
+ | از مزرعه مشهور بشرف خلیل 3 رشته است یکی مشهور است به ترک امیر و یکی شمس آباد، ترک امیر انتقالی شیخ محمود است و شمس آباد هم نصف آن وقف است بر بقاع و مسجد حضرت قطب العارفین حاجی شیخ محمد واقع | ||
<ref> | <ref> | ||
اصل: وقع. | اصل: وقع. | ||
</ref> | </ref> | ||
− | است در بلده خنج و نصف | + | است در بلده خنج و نصف دیگر هم ابتیاع شیخ ابوعلی ابونجمی است موجب مستندات قدیم که اباً اجداداً در دست دارند و شرف خلیل 6 دانگ است 2 دانگ آن وقف است بر بقاع و مسجد حضرت قطب العارفین شیخ حاجی امینالدین عبدالسّلام قدس الله سره واقعه در بلده خنج و 2 دانگ آن ابتیاعی شیخ زینالدین است و 2 دانگ دیگر با خود امراء است. |
− | از مزرعه مرند و ابدان از 2 رشته هر | + | از مزرعه مرند و ابدان از 2 رشته هر یک کل با توابعات از اراضی و صحاری موجب قوالجات |
<ref> | <ref> | ||
اصل: قواله جاه. | اصل: قواله جاه. | ||
</ref> | </ref> | ||
− | + | قدیم از حضرات امرای العظام میرحسینی و میر محمدمالک خرید شده است مع طاحونتین که متعلقه بمزرعه ابدان و مرند است در مبلغ یکصد و هفده ریال ابتیاع شیخ محمد زمان است. | |
− | از مزرعه مشهور به | + | از مزرعه مشهور به نیمده شرقی رودخانه قطبی جبال واقع است از سابق از اولادزادگان شاه سندین که مدفن و مرقد آن بزرگوار در زیر گردنه واقع است و بقعهاش برپاء است نصف مزرعه مزبوره |
<ref> | <ref> | ||
اصل: مذبوره. | اصل: مذبوره. | ||
</ref> | </ref> | ||
− | موقوفه نمودهاند بر بقعه و مسجد حضرت قطب | + | موقوفه نمودهاند بر بقعه و مسجد حضرت قطب العارفین سراج الملة و الدین حضرت شیخ حاجی محمد ابونجم قدس الله سره العزیز واقعه در بلده خنج و نصف دیگر هم از قدیم موقوف است بر بقعه و مسجد حضرت شیخ حاجی امینالدین عبدالسّلام قدس الله سره العزیز که بجهة مصارفات مسجد و امام مسجد آنچه از مزروعاة و نخیلاة عایداة شود صرف نمایند که علی الدوام تا انقراض عالم برقرار باشد. |
− | از مزرعه مشهور به آب گرم و تنگوره و سمنکان 8 | + | از مزرعه مشهور به آب گرم و تنگوره و سمنکان 8 یک کل مالکی خرید از عمدة الموالی ملّاحسین هرمی وراث ملاطالب ملک شیخ علینقی است در هشتاد و 6 ریال ابتیاع شده است بموجب قواله قدیم که در دست دارند. |
− | و از مزرعه | + | |
− | از مزرعهجات مشهور به | + | و از مزرعه تنگوادی 4 یک کل یکصدُ 20 سهم از مالکی با توابعات از اراضیهای مزروعه ملک موروثی شیخ محمود زینا است از نخیلات غارسی در تنگوادی ده اصله از شرف محمدکلا کلی و از بداک ولد حسن 17 اصله واقعه در شبستان و از ملاحسین ملاتقی 17 اصله واقعه در کنار رودخانه آبی در پسگچی. |
− | 2 رشته | + | از مزرعهجات مشهور به کردیل توابع افزر 3 رشته است زیر جبال سیاه شرقی و صبوی تنگ مشهور بشیخ جلال قطبی جبل واقع شده معروف است بکمیسیاه / ؟ / ده یک کل از مالکی از سابق وقف است بموجب مستندات قدیم بر مسجد و بقعه متبرّکه منوره حضرت قطب العارفین شیخ حاجی محمد قدس الله سره العزیز که بمصارفات مایحتاج مسجد و تعمیرات مسجد مع سقایة و روغن چراغ صرف شود. |
− | و از مزرعه باغ بزرگ شش دانگ | + | 2 رشته دیگر یکی قبله بقعه امام زاده مشهور به نهتنان واقع است آبش بطرف قطب که قلعه قدیم است طاحونه دارد و برکه بند قبلی مدفن نهتنان واقع است با یکرشته قنوات که از شرقی امام زاده نهتنان از قطبی جبال سیاه رو بصبوی و قطبی میآید بر روی اراضی و زراعت کاری با توابعات و نخیلاة مزرعهجات کردیل موجب خط قدیم سه 3 مرتبه از امیر آقا محمد خرید شده ده یک کل از مالکی بعدد چهل و هشت 48 ریال مسکوک اراضیهای بذرافکن حدود آنها تماماً از شرقی و قطبی درگاه مزرعه میآید بطرف شرقی قریه کردیل انتهای اراضی میآید به تیدشت مشهور به دشت اعلا از چم کوکو که رقم از رودخانه گرفته و جداول آن سارو جدای کرده از قدیم امراء سلاجقه وقف بقعه متبرکه و مسجد حضرت قطب العارفین شیخ حاجی امینالدین عبدالسلام قدس الله سره العزیز نمودهاند تا آنچه بعمل آید جهت مایحتاج مسجد و روغن چراغ و امام مسجد متبرکه بوده باشد. |
− | از مزرعهجات جهره 3 رشته است 2 رشته قنوات مشهور | + | و از مزرعه باغ بزرگ شش دانگ مالکی با توابعات و اراضی و زراعت کاری کلهم موقوفه است الی 4 یک که ملکی است. |
− | و از آباد و | + | |
− | از | + | از مزرعهجات جهره 3 رشته است 2 رشته قنوات مشهور بعین آباد از طرف آفتاب جاری است بطرف شمال قبلی قریه مزبوره واقع است و یکرشته قنوات شرقی قلعه واقع است که از طریق جنگاه میآید هشت 8 یک کل از مالکی آنچه بعمل آید از زراعات و ثمر نخیلات هر ساله عایدات شود با توابعات از اراضیها به ثمن معین مبین وجه مسکوک نودُ هفت تومان رایج از امیرمحمد خریده شده و مابقی مزرعهجات با خود امیرمحمد و امراء العظام میباشد. |
− | و 2 مزرعه | + | و از آباد و علی آباد 4 دانگ میباشد یک دانگ وقف است بر مسجد متبرکه و بقعه حضرت شیخ حاجی محمد قدس الله سره العزیز و یک دانگ هم وقف است بر مسجد و بقعه حضرت شیخ رکنالدین دانیال قدس الله سره العزیز. |
− | از مزرعه | + | |
− | و | + | از خیرآباد مشهور به مکویه ده یک کل از تمام مزرعه با اراضی و صحاری و رقم آّب از رودخانه گرفته است ابتدای اراضی از باغ ناری تا برسد بدم پوزه قریب و قطبی مدفون امامزاده مشهوره به حاجی صالح و زیر جبال سیاه قطبی جبال مدفون اولیا مشهور به شاه ابراهیم و هفت تنان و شرقی و سهیلی بکنار رودخانه تا طریقی که میرود به آب باد انتقالی است در مزرعه مشهور به لاغر موجب سندات قدیم نصفه آن موقوف است بر بقعه حضرت شیخ رکنالدین دانیال قدس الله سره العزیز و یک ثلث آن هم موجب تواریخ قبالهجات قدیم ملک خاصه حضرت شیخ مجدالدین اسماعیل قدس الله سره میباشد و مابقی ملک میر ابوجعفر است. |
+ | |||
+ | و 2 مزرعه دیگر که شرقی رودخانه شور است زیر جبال بزرگ قطبی جبال واقع است 2 رشته قنوات است مشهور است بتل سوز و یکی مشهور به تخته هشت یک کل از 2 مزرعه از مالکی مع توابعات اراضی و صحاری تا برسد به رودخانه شور شرقی میرسد بطویه مهرابه خرید از عمدة الموالی ملایوسف ملااسدالله و ملاحسین در مبلغ بیست نه تومان. | ||
+ | |||
+ | از مزرعه جنگویه 2 رشته قنوات است با طویه مع اراضی و صحاری و زراعت کاری شتوی و صیفی سه 3 صحرا و شش حصّه است یک حصّه آن از سابق امراء العظام میر تاجالدین و میر ابوجعفر وقف مسجد و بقعه متبرکه شیخ الاسلام و المسلمین قطب العارفین حضرت شیخ حاجی محمد قدس الله سرّه العزیز نمودهاند که آنچه از مزروعات بعمل آید بمصارف و ترویج و رونق و مایحتاج مسجد و امام مسجد برقرار بوده باشد و پنج سهم دیگر غیر موقوفی است از پنج سهم 2 سهم ابتیاعی شیخ زینالدین است که از مرحومان ورّاث میرتاجالدین و میر ابوجعفر ابتیاع نموده است و 2 سهم آن ملک خود او است. | ||
+ | |||
+ | و یکحصّه دیگر ملک مزارعان چاشمی مزارع حیدر و مزارع حسین است با اراضی و صحاری زراعت کاری و 2 رشته قنوات که از جمع جنگویه است یک رشته از طرف قطبی رو بقبله دارد و یک رشته شرقی درازی رود خشک رو به شمال دارد میآید قبلی نرلاس آب شور و شمالی آب انبار شیرین داخل برکه ... پیوسته است ... ... ... | ||
<ref> | <ref> | ||
این قسمت متن از بین رفته است. | این قسمت متن از بین رفته است. | ||
</ref> | </ref> | ||
− | تنگ گرفتهاند و دهن آن | + | تنگ گرفتهاند و دهن آن شرقی و صبوی جبال بزرگ است و جداول آن تماما از داخل تنگ قبلی و درازی جبل قرمز واقع شده است رو بطرف شمال جاری است با ارضی و صحاری جنگویه تا برسد به آب انبار میر ابوجعفری مع دو طاحونه که در پشت تنگ واقع است مشهور است به طاحونتین شیخی و یک طاحونه زیر جداول جنگویه واقع است قبلی جداول [[وقف]] است بر بقاع و مسجد متبرکه شیخ حاجی امینالدین عبدالسلام قدس الله سرّه. |
− | و از مزرعهجات | + | |
− | و از | + | و از مزرعهجات کهنویه 2 رشته قنوات است یکرشته مشهور است بنعلویه و یک رشته مشهور به کهنویه واقعه شرقی قلعه خندقی مشهور به قلعه بوقند قنوات بسیار دارد جاری میشود درازی رودخانه مشهور به کوردان درگاه آن میرود پهلوی قلعه قدیم شرقی قلعه بروی اراضی جاری است جداول ساروجی دارد حدود آن از سنگ حصاری رو به قبله تا برسد به نرلاس قطبی دلوار که سهیل آب از طرف دول میآید تا برسد به کمرزرد شمالتا و غربی آن بحدود گزدان و براه که میرود به دم چرم و رشته قنوات مشهوره به نعلویه قنوات بسیار دارد شرقی و صبوی قلعه بوقند واقع است سرگاه آن میرود به رود خشک که آب از طرف 2 مهرویه و تنگ بند میآید و درگاه آن از روی تل رو بطرف قبله جاری است بطرف دم پوزه بروی اراضی و صحاری از رشته نعلویه هشت یک کل از مالکی. |
− | از مزرعهجات مشهوره به | + | و از کهنویه 4 یک کل مالکی ابتیاعی مرحوم شیخ زینالدین است که موجب خط قدیم از عمّهزاد خود شیخ عبدالهادی شعیبی خرید شده است با جمیع توابعات از اراضی و صحاری بتمامه و کماله. |
− | از | + | از مزرعهجات مشهوره به خفرویه و 2 [دو] مهرویه از طرف شمالی برکه بند اراضی دارد، تماما قبلی رودخانه خشک که از تنگ بند و میآید تا برسد بزمین سد روان و زمین خرگرده سامان اراضیها زیر جداول شور که آب آن از داخل تنگ چاشم گرفتهاند و زراعت کاری مزارعان چاشمی است تا قریب بقلعه بوقند و از طاحونتین مشهوره بککوه قبلی رودخانه شور زیر جبال قطبی جبل واقع است موقوف است به مسجد و بقعه مبارکه منوّره حضرت قطب العارفین شمس الملة و الدین شیخ حاجی محمد ابونجم قدس الله تعالی سرّه العزیز. |
− | از مزرعه هفتوان ثلث کلّ | + | |
− | از مزرعه مشهور به | + | از اراضی و صحاری مشهور به پشت بند که از قدیم ملک امراء العظام امیرمحمد شریف و میر تاجالدین و میر ابوجعفر میباشد بموجب مستندات قدیم ابا اجدادً بوده است از اراضی و صحاری بتمامه و از عایدات مزروعات آنچه هر ساله بعمل آید مجموعا بشش سهم منقسم میشود 2 سهمُ نیم آن از سابق وقف نمودهاند بر مسجد و بقعه منوره متبرکه حضرت شیخنا و مولانا و قدوة المحققین قطب العارفین شمس الملة و الدین شیخ حاجی محمد ابونجم قدس الله تعالی سره العزیز تا بمصارفات مسجد و امام مسجد برقرار باشد و یکسهم دیگر از جمله شش سهم نذر منجز مبرور از سابق نمودهاند به عمهزادگان خود شیخ نظامالدین و شیخ زینالدین ابناء المرحوم شیخ محمود ابونجمی و یک سهم دیگر هم وقف است بر بقاع و مسجد حضرت قطب العارفین شیخ حاجی امینالدین عبدالسلام قدس الله سره العزیز و 2 سهم دیگر با خود امراء العظام است حدود اراضی و صحاری بدین منوال است از قبلی سد که ساروچی نمودهاند از شرق و غربی تا برسد به گاله چرخ آب از قبلتاً از گاله مشهور به چرخ آب تا بحدود آب انبار که قریب راه و قبلی دم پوزه واقع است مشهور است به برکه فاطمه و شمالتا از چرخ آب میرسد بحدود تیدشت و قلات و سهیلی از چرخ آب میرسد به خانه گوری بطرف صبوی به جبل بزرگ و برکه دراز و طریقی که میرود به آخره و از قبلی رود خشک که از طرف شرقی میآید تا برسد به برکه مشهور بسنگ حصاری و از برکه بطرف صبوی تا قریب بکوه و شمالی برکه تا قلات جبال بزرگ بتمامه. |
− | + | ||
− | از بلده | + | از مزرعه هفتوان ثلث کلّ مالکی مرحوم مغفور جناب شیخ عبدالهادی شعیبی است وقف نموده است بر بقعه متبرکه حضرت قطب العارفین شیخ حاجی محمد ابونجم قدس الله تعالی سرّه العزیز که بجهت ترویج مایحتاج مسجد و امام مسجد برقرار باشد و امام مسجد که قوای مسجد میباشد رسیدگی و جمعآوری نموده باشد بمصارفات از هر نوع ترویج و رونق دهد که باعث اجر عظیم است. |
− | و 2 اطواء | + | از مزرعه مشهور به هنگنویه شرقی مزرعه هفتوان واقع است نصف کل مالکی وقف است بر بقاع منوّره حضرت قطب العارفین حضرت شیخ حاجی محمد قدس الله سرّه العزیز در بلده خنج و از اطوای عامره و غامره از اراضی و صحاری چاه طوس 2 اطوای دایر است و با اراضی و صحاری متعلّقه مشهوره به مزرعه کهنویه در چاه طوس2 اطوای دایر است و با اراضی و صحاری خریدی از بیبی ولی بنت مرحوم شیخ قطبالدین گدو ملکی اشرف الحاج محمدشفیع ابن المرحوم شیخ سعدالدین مسعود ابونجمی میباشد حدود قبلتاً میرسد به رودخانه شور جنوباً میرسد به گذار ریگی به رودخانه شور تا سامان اراضی آشنا و صبوی میرسد بهرات مولی شمالتاً میرسد به اراضی کهنویه در چاه طوس. |
− | و | + | مخفی مباد هر کس در اراضیهای مزبوره از توابعات مزرعه کهنویه و اطواء مذکوره نخیلات و اشجارات غرس بنمائید بحساب غارس و مالک بقرار ده یک حق مالک باشد و زراعات بخسی هم ده یک بدین منوال است موجب خط قدیم قرارداد نمودهاند. |
− | اطواء مشهور به ملاصغرا | + | |
− | اطواء مشهور به | + | از بلده طیبه داراولیای خنج اطواهای قبلی بلده اولاً 2 طویه ضدّ همدیگر واقع است یکی مشهور است به میرجلالی و ثانی مشهور است به شیخ عبدالعزیزی ولد شیخ محمدعزیز. |
− | + | و 2 اطواء دیگر قبلی طویه شیخ عبدالعزیزی واقع است یکی مشهور است بحسامالدینی و یکی مشهور به سمنکی انتقالی است شیخ حسامالدین و شیخ محمد زمان ابونجمی است طویه میرجلالی ابتیاعی شیخ محمود زیناء و شیخ جعفر شیخ زینالدین است از ورّاث میرجلال میرحسین بیع نمودهاند در ثمن معین نه ریال مسکوک و ده من خرما و 3 من جو حدود میرجلالی قبلتاً تا میرسد به بندهای شیخ عبدالعزیز و شرقی و صبوی آن میرسد بشاهراه که میرود بطرف هفتوان و چاه طوس قطباً میرسد به برکه ما جلال و بندهایی که مشهور به کاکا جمالالدین است. | |
− | اطواء | + | |
− | از | + | و طویه مشهور به شرفی و شمالتاً میرسد بحدود طویه خواجه حاجی و بطرف برکه دراز حدود طویه شیخ عبدالعزیزی قبلتاً میرسد بحدود طویه شیخ حسامالدین شمالتا میرسد بشاه راه که میرود به هفتوان قطبی میرسد بحدود طویه خواجه حاجی و برکه دراز و آب انبار کوچک کرده شرقی میرسد بحدود میرجلالی متصل است حدود طویه سمنکی قبلتاً میرسد بطویه مشهور بشهمردی. |
− | و | + | اطواء مشهور به ملاصغرا ملای قلم، 2 طویه است شمالتا راه که میرود هفتوان واقع است و 2 طویه دیگر شرقی راه واقع است خرید از ملاصغرای صحابی و میرحسین و رقم آب آن از سهل ریز گرفته همه جا شرقی راه سر رقم بندهای درستی جاری است اطواء مزبوره ملکی شیخ نظام ابونجمی است و شرقی میرسد بحدود بندهای محمد کمال فخرالدین مشهور به سهروردی قطبی متصل است بطویه شیخ عبدالعزیزی شمالتا میرسد بشاه راه که میرود هفتوان غربی میرسد بطرف بندهای قدیم توابع ملاحسن حاجی مشهور به قلم. |
− | + | ||
− | و از | + | اطواء مشهور به بندهای سهروردی پنج طویه است. یک طویه 2 جم گاله آن رو بقبله شرقی و سهیلی طویههای مزبور واقع است خرید از کمال فخرالدّین سهروردی در هفده ریال مسکوک و یک قطعه خرما و هشت من جو با اراضی متعلقه تمام ملک حاجی شیخ محمد ابن الحاج شیخ عبدالله ابونجمی است. |
+ | ایضاً طویهجات مشهور به اشکنو 2 طویه است خالصاً موقوفی بقعه متبرکه و مسجد حضرت قطب العارفین شیخ محمد ابونجم قدس الله سره العزیز میباشد.آنچه در توابعات اراضیهای اطواء مزبور غرس نخیلات و اشجارات بنمایند موجب خط قدیم از قرار دوازده یک و اشجارات 8 یک. | ||
+ | اطواء قطبی جبل سیاه مشهور بشاهین دان واقع است مشهور است بطوره دونیه 2 طویه است یکی دایر و یکی مخروبه است خرید شیخ محمود و شیخ جعفر شیخ زینالدین است ابتیاع از حسین ولد محمد محمود مشهور بطایفه نیکبختی در ثمن معین شده ریال مسکوک رایج اطواء مزبور با توابعات و اراضی و صحاری زراعت کاری بخسی به چهار سهم منقسم است یکسهم آن در حیات خود شیخ جعفر فروخته است به قاید محمدجمال و قاید جعفر مشهور بطایفه قاید و 3 سهم دیگر باقی است و ملکی است از جمله سهم ثلاثه 2 سهم آن وقف نمودند بر بقعه و مسجد متبرکه شیخ حاجی محمد قدس الله سره العزیز و یکسهم دیگر ملک خود شیخ محمود است و شیخ جعفر است حدود اراضی و صحاری زراعت کاری توابعات اطوای مزبوره قطبتاً از راهی که میرود بطوره دانیه تا برسد بگاله مشهور به بکی / ؟ / قبلتاً میرسد بجبل سیاه مشهور ... ... بزرگ مشهور به شاهین دان شرقی و صبوی میرسد بسامان حدود زمین حضرات موالیان خلوتی که در میان حدود زمین سامان گذاشتهاند و سیل آب خیز آن قبلی از مال دروای شاهین دان رقم آن جاری میشود بروی اراضی توابعات اطواء مزبوره و از طرف قطبی رقم سیلآب آن از تل ریگی و سر ریز آب از طرف طویه فاریابه رو بقبله تا برسد به پشته و دروا جاری است بطرف طوره دونیه مع 2 برکه در اراضی اطوای مزبوره چه موقوفی و چه ملکی نخیل غرس نمایند از قرار دوازده یک و اشجارات به 8 یک و زراعت بخس ده یک موجب خط قدیم که قرارداد نمودهاند. | ||
+ | |||
+ | از قریه دهنو فاریاب تاجآباد ده یک کلّ مالکی مع توابعات و اراضی مجموعاً میر ابوجعفر وقف نموده است بر بقاع و مسجد متبرکه حضرت قطب العارفین شیخ حاجی محمد ابونجم که آنچه از مزروعات بعمل آید و عایدات شود بمصارفات مایحتاج مسجد و امام مسجد و سقایة و روغن چراغ برقرار و بردوام باشد. | ||
+ | |||
+ | و ایضاً اطوای ثلاثه در دهنو 2 طویه قبلی قریه واقع است ضدّ همدیگر است با اراضی و توابع و یک طویه دیگر قطبی تل واقع است اراضی بسیار دارد 2 جم است خرید شیخ عبدالعزیز ابونجمی است طویهجات خیری مع اراضی و صحاری بتمامه نصفه [[وقف]] است و نصف ملکی شیخ ابوعلی ابونجمی حدود اراضی از طریق دهنو تا برسد به پوزه مع چرخ آب و از دم پوزه تا برسد بدروازه و از قطبی راه میرود بسده تا برسد بزمین سه 3 قلاة و پوزه تل قرمز سامان بیخویه. | ||
+ | |||
+ | ایضاً مزرعه مشهوره به تنگ نارک 4 دانگ است 2 دانگ [[وقف]] است بر بقعه متبرکه حضرت شیخ حاجی محمدابونجم و یکدانگ موقوف است که بر مسجد و بقعه کاکا فخرالدین احمد قدس الله سرّه و نیم دانگ خرید شیخ زینالدین است و نیم دانگ دیگر هم بارؤسای بیفرد است از این قرار موجب خط قدیم منقسم میشود. | ||
+ | |||
+ | و از اراضی مشهور بچاه راست ملکی شیخ ابوعلی و شیخ نظامالدین ابونجمی است ابتیاع از ملا محمدباقر و ملا محمدعلی خلوتی در ثمن معین مبین معلوم القدر یکصدُ نود و پنج ریال مسکوک و مقدار هفت من برنج سفید خرید شده است حدود اراضی مزبور اولا از سامان به راه یکی از دست راست میرود بطرف قبلی ... ... | ||
<ref> | <ref> | ||
همان. | همان. | ||
</ref> | </ref> | ||
− | به جبل | + | به جبل سیاه با حدود زمین مشهور به ... .... .... ... |
<ref> | <ref> | ||
همان. | همان. | ||
</ref> | </ref> | ||
− | راه | + | راه میرود به چهل زرعی حدود صحاری است ثلث کل اراضی مزبور موقوفی است و 2 حصه دیگر ملکی میباشد و از این قرار منقسم میشود آنچه از زراعات کاری بعمل آمد هرکس بحساب معین ذکر شده است رفتار نمایند. |
− | و از | + | |
− | + | و از صحاری و اراضی مشهور به برکه ماکان مرحوم سعید شهید شیخ مهدی عبدالسلامی خرید نمود و از قدیم متصرف بوده است و در حیات خودش [[وقف]] نموده است که آنچه از عشر زراعت کاری هر ساله عایدات شود بمصارفات مایحتاج مسجد صرف نمایند حدود زمین آفتاب آب انبار کوچک مشهور به حسین قاید تا برسد به برکه دراز مشهور است بماکان و از قبلی بآن طریق که میرود سامان تیدشت دریائی و قطباً تا سامان راهی که در میان صحاری واقع است. | |
− | مزرعهجات در | + | |
− | اطواء بزرگ و کوچک در | + | بدین حدود است از اراضی و صحاری زراعت کاری طویه مردویه و حفره مشهوره به مردویه است شرقی بقعه متبرکه پیرمرد خراسانی قدس الله سره العزیز واقع است حدود زمین از طریقی که میرود بدهنو تا برسد به برکه کوچک مخروبه که در اراضی واقع است و از شرقی میرود به قریب توخها و از توخها تا برسد به تیدشت دریائی و قبلی از شاه راهی که میرود به فیشور و بیغرد مجموعاً ملکی آقا میرمحمد میرمالک است و در حیات خود مرحوم آقا میرمحمد 3 حصه [[وقف]] نموده است بر بقعه متبرکه حضرت قطب العارفین شیخ حاجی محمد ابونجم قدس الله سره العزیز و یک حصّه [[وقف]] نموده است بر بقعه و مسجد شاه فخرالدین احمد قدس الله سره العزیز بدین حساب منقسم است آنچه هر ساله زراعت کاری بنمایند و آنچه از زراعت زراعات عاید شود از قرار دوازده یک حق موقوفی است از طریق پیاده راهی است که بکوه قلاتو عبور مینماید به قریه سده اراضی شمالی راه و غربی 2 حصه خرید شیخ محمد زمان شیخ محمود ابونجمی است حدود اراضی بدین منوال است که عبور از خنج بسده مینماید شمال تا برسد به تل چاشمی و تنگ آشناگاهی تا برسد بحفره شیخ و 2 حصّه دیگر که باقی است هم از قدیم حضرات چاشمی مزارع حیدر و مزارع حاجی [[وقف]] نمود بر بقعه متبرکه حضرت شیخ حاجی محمد قدس الله سره العزیز بجهت روغن چراغ و فراش مسجد تا واضح بوده باشد. |
− | و | + | |
− | + | مزرعهجات در کاریان مشهور به جلال آباد داخل کوه سهیلی و شرقی قریه کاریان است موقوف بر بقعه منوره حضرت قطب العارفین شیخ حاجی محمد قدس الله سرّه. | |
− | از | + | |
− | + | اطواء بزرگ و کوچک در قریه هرم از نجمالدین و کریم آباد 8 یک کلّ مالکی کریم آباد [[وقف]] است بر بقاع و مسجد حضرت حاجی امینالدین عبدالسلام و نجمالدین [[وقف]] است بر بقاع حضرت شیخ حاجی محمد قدس الله سره العزیز اطواء مشهور به شیخی بزرگ و کوچک بزرگ [[وقف]] است بر بقعه و مسجد حضرت شیخ حاجی امینالدین عبدالسلام و کوچک [[وقف]] است بر بقاع و مسجد حضرت شیخ حاجی محمد قدس الله سرّه مزرعه مشهور بسرکاه 4 یک کل مالکی وقف است بر بقعه و مسجد حضرت شیخ حاجی محمد قدس الله سرّه مزرعه مشهور به جرجت واقعه در قبلی جبل بزرگ قریب داخل دروا شرقی بی بی غار درگاه آن رو بقبله میرود از پوزه جاری است با اراضیهای قبلی پوزه یک حصّه وقف است بر بقعه شاه فخرالدین احمد قدس الله و سرگاه. موجب خط قدیم خواجان ده فیش وقف نمودهاند از بلده خنج 2 فضا و خانه واقع است شمالتاً بقعه حاجی مبارز قدس الله سره و طویه غربی خانه و باغچه با نخیلات و درخت طرفا مشهور است به گز حدود و توابع و اراضیها شمالتاً میرسد بمسجد و آّب انبار دراز خانه شیخ و غربی بندهای انگوری و قبلی بحفره چرمی و شرقی به برکه صیقل گران و رقم سیل آب از قبلی تل دروازه داخل میشود حدش میرسد به آب انبار دراز و رقم سمنکان جاری است که از سرد آب تنور و غیره گرفته است. | |
− | + | ||
− | اطواء چهل | + | و طویه شمس آباد واقعه در قبلی بلده خنج 2 سهم آن وقف است و یکسهم آن اباء اجدادی ملک شیخ زینالدین است که دایر نموده است و نخیلات و اشجارات غرس کرده و باز هم در حیات خود نخیلات و درخت گز با حصه طویه وقف نموده است بر بقاع و مسجد حضرت شیخ حاجی محمد ابونجم قدس الله سره که خالصاً موقوفی است حدود آن طویه قطبی میرسد به مقبره و شرقی میرسد بخندق قلعه خلوت و برکه و قبلی میرسد بطویه پروست ملا فتحالله و غربی و شمالی میرسد تا سامان طویه ملامؤمن صحابی. اراضی صحاری قطبی رود خشک که از قطب میآید مشهور است به اناکو تا برسد بتل سنگری و قبلتاً به برکه حاجی و شرقی میرسد به کور نر و آب انبار دراز با اراضی قطبی و شرقی کاروان سرا برسد به تنب کلان و اطوای شمال بقعه متبرکه حضرت شیخ حاجی امینالدین عبدالسلام قبلی راه که میرود یکی 2 جم است وقف بقعه حضرت شیخ ضیاءالدین منصور است قدس الله سرّه. |
+ | طویهجات خمسه 2 طویه واقع است قبلی رود خشک یک طویه قطبی قلعه کلوکی و 2 طویه شمالی و غربی قلعه واقع است با توابعات و اراضی و رقم سیل آب از رودخانه مشهور است به خور گرفته است 2 طویه دیگر قطبی رودخانه پاچه قلاتو واقع است یک مشهور به کلوری و یکی مشهور به میرحسینی بتمامه ملک امیرحسین و میر ابوجعفر است از عوض حقوق الارث نذر نمودهاند به عمّهزادگان خود شیخ زینالدین و شیخ نظامالدین ابونجمی. | ||
+ | |||
+ | از اطوای لوزویه 4 یک کل موقوف است بر بقعه و مسجد حضرت شیخ حاجی محمد ابونجم قدس الله سره و زمین صحاری زراعت کاری از گردنه مزراکره تا برسد بصحاری قبلی که میرود بطریق جبل سیاه و قطبی میرسد به آّب انبار دم تنگ مشهوره به زاهد و آثار خانه گَوری تا برسد به پوزه ترک و قطبی آب انبار شیخ اسحاق تا برسد اراضی مشهور بدوزخی و درنده کلهم از طریق لوزویه تا برسد به لرد آب تنور کلهم ملک امیرمحمد است و عایدات آن از قرار ده یک وقف است بر بقعه و مسجد حضرت قطب العارفین شیخ حاجی محمّد قدس الله سرّه العزیز. | ||
+ | |||
+ | طویهجات سته بکلو و ککو و کافور و آب خوری و خدامی مشهور به خدام عبدالکریم بکی و یکی مشهور به خدام امینا اباءً اجداداً ملکی شیخ محمد زمان است که به ایشان منتقل شده و حدود طویه کافور شمالتا و غربی آن صد زرع رقم سیل آب آن از طرف قبله از رودخانه سرریز گرفته است و قبلتاً بطرف حضرت سید معلا تا برسد بطویه مخروبه بشرقی یکصد و شصت زرع بلند هر ساله زراعت کاری شتوی قطبی میرسد به تل ریگی و از تل ریگی میرسد بطویه مخروبه حدود طویتین خدام عبدالکریمی و خدام امینا غربی میرسد به سامان طویه کالویه پنجاه زرع شمال برکه کوچک مشهور بمیان بستان و قبلتاً سیل آن از رود خشک مشهور بکشه خار دان میآید بداخل بندهای و یک رقم سیل آب از شرقی رود خاردان شمالتا رقم طویه فاریابه میآید بداخل بند نخیلات و شرقی میرسد بسامان طویه فاریابه قریب برکه حدود موصوفه طویه بکلویه قبلتاً یکصدُ شصت زرع بلند غربی و شمالی تا شاه راه قطبی و صبوی یکصدُ پنجاه زرع بلند شرقی یکصدُ هشتاد زرع بلند حدود طویه ککو شرقی میرسد به برکه خواجه رجو و قطبی میرسد بطویه گوری شمالتا یکصد زرع قبلتاً برقم سیل آب که از تنور میآید و اطوای ستّه که ذکر شده ملکی است. | ||
+ | |||
+ | ایضاً طویهجات مشهور به ملامؤمن و ملامحمد صحابی صبوی و شرقی بقعه متبرکه حاجی علی مشهور به پیر برکه خرید شیخ زینالدین است در ثمن بیست هفت ریال حدود طویتین قبلی میرسد بآب انبار دراز و بندهای قدیم شمالتاً میرسد بسامان طویه نظر کمالی شرقی میرسد بقریب آب انبارهای صاحبی و حدود طویه کوچک قطبی میرسد بطویه کوچک مشهور بطویه حسینی. | ||
+ | اطواء چهل زرعی با توابعات و صحاری موجب خط علاحده قدیم وقف است و بایر بوده است و مرحوم شیخ زینالدین اطواهای مزبور معروف بشیخ احمدی و میشی و فخرالدینی در حیاة خود دایر نموده است و حقوق الخدمت 4 یک کل واگذار نمودهاند که حق شیخ زین الدین و اولادان باشد و در همه اوقات ناظر | ||
<ref> | <ref> | ||
اصل: ناذر. | اصل: ناذر. | ||
</ref> | </ref> | ||
− | + | اطواهای مزبوره باشد و هر ساله باجاره قاید و حضراة اتراک نفر داده و آنچه آب و علف خوراکی صحاری اطواهای چهل زرعی عایدات شده هر ساله بمصارف مسجد رسانیده. | |
− | دکان | + | دکان حلوائی قطبی مسجد حضرت شیخ حاجی محمد واقع است شیخ زینالدین خانه آن با طویه آن دایر نموده است و سنگ آن خرید کرده است آورده است شش یک کلّ دکان حلوائی آنچه عایدات شود حق الخدمت شیخ زینالدین است و اولادش میباشد مابقی تماماً وقف است بر بقعه و مسجد حضرة شیخ حاجی محمد ابونجم قدس الله سره. |
− | لهذا بعد از | + | |
+ | لهذا بعد از این طویهجاتی ملکی است آنچه از املاکات و اراضیها و صحاریها از موقوفی و ملکی که در فوق این صحیفه ذکر شده است آنچه موقوفی میباشد بیان آن روشن است و آنچه ملکی و موروثی و ابتیاعی است به پنج سهم منقسم میشود 2 سهم از جمله سهام و خمسه وقف نمودند جنابان سعادت مآبان سلالة المشایخان العظام شیخ زینالدین و شیخ محمد زمان ابناء المرحوم شیخ محمود زیناء ابونجمی الخنجی بر بقعه متبرکه حضرت شیخ الاسلام قطب العارفین شمس الملة و الدین شیخ حاجی محمد ابونجم قدس الله سره العزیز که آنچه از مزروعات و مثمرات از نخیلات هر ساله از مزرعهجات بعمل آید بمایحتاج مسجد و تعمیر بقعه متبرکه منوّره شیخ الاسلام و المسلمین قطب العارفین شمس الملة و الدین ابو محامد حضرت شیخ حاجی محمد قدس الله سره العزیز صرف بنمایند تا برقرار و بر دوام باشد و ده یک کلّ موقوفی از مجموع اوقاف بتمامه حق الخدمة امام مسجد متبرکه باشد و یک شرط شرعی واقفان مذکور این است که تا مادام حیات خود واقفی تولیت موقوفات مزبوره با خود واقفان باشد بعد از آن که حیات شان معدوم بشود باولاد ذکور خودشان ماتعاقبوا و تناسلوا نسلاً بعد نسل و بطنا بعد بطن و عقباً بعد عقب برقرار باشد و یکسهم دیگر که از جمله سهام ثلاثه است ثلث کل یک سهم حق خادمان مسجد باشد و 3 ثلث دیگر یک ثلث آن حق درویشان بوده باشد و 2 ثلث دیگر از جمله یکسهم است در نظر و اختیار اولاد ذکور واقفان مذکور بوده که بهر عنوان اموال موقوفات جمع آوری بنمایند و بمصارف مایحتاج مسجد و تعمیر بقعه برسانند و دیوان مالیاتی از عاید کل مزرعهجات بدهند به 2 سهم ... .. از جمله سهام ... ... ... بنات که داده شده وقف مؤبد و حبس مخلد نمودند باولاد ذکور خودشان شیخ محمود و شیخ جعفر و شیخ نظامالدین ابناء المرحوم شیخ زینالدین ابن المرحوم شیخ محمود شیخ ابوعلی ابونجمی خنجی ماتعاقبوا و تناسلوا نسلا بعد نسل و بطنا بعد بطن و عقبا بعد عقب بلا مشارکت اناث شروط واقفان مذکور الاسم این است که احیاناً از تناسل سه 3 اولاد یکی معدوم بشود به اختیار رشته ذکور اولاد باقی است بوده باشد مشروط بآنکه نفروشند و نه بخشند و عوض صداق ندهند و مرهون باشخاص متغلبه ننمایند و زیاده از سه 3 سنه باجاره ندهد والله یحق الحق و یبطل الباطل فمن تعرض فیها بابطالها و تصرف فیها بغیر شروط واقفها فقد باء بغضب من الله و مأواه جهنم | ||
==سجلات== | ==سجلات== | ||
− | 1- قد وقع هذالموقوفات و | + | 1-قد وقع هذالموقوفات و المبایعات و النذورات صحیحیة الصریحة الشرعیة علی نهج المسطورات لدی العبد الاقل جعفر بن محمد سهروردی [مهر:] «گل باغ محمدعلی جعفر سهروردی» |
+ | |||
+ | 2- شهده بما فیه عبدالکریم بن محمد سهروردی [مهر:] «... لقول رسول کریم» | ||
+ | |||
+ | 3-شهده بما فیه جعفر الموسوی [مهر:] «عبده جعفر الموسوی» | ||
+ | |||
+ | 4-شهده بذالک محمد ابن عماد دانیالی [مهر:] «این جهان روشن شد از نور محمد» | ||
− | + | 5-شهده بما فیه عبدالرحمن بن محمد دانیالی [مهر:] «عبدالرحمن ابن محمد» | |
− | + | 6-شهده بذالک میر ابوالعظام ابن محمد سلجوقی [مهر:] «ابوالعظام ابن محمد» | |
− | + | 7-شهده بما فیه محمدکریم سهروردی [مهر:] «الراجی ابن محمدکریم» | |
− | + | 8-شهده بذالک تاجالدین بن میر ابوجعفر خنجی [مهر:] «هو الله محمّدعلی عبده تاجالدین ابن ابوجعفر خنجی» | |
− | + | 9-شهده بما فیه میر مهربان [مهر:] «پیرو دین محمد مهربان» | |
− | + | 10-شهده بذالک عبدالله بن حسن خلوتی [مهر:] «یا ابا عبدالله» | |
− | + | 11-شهده بما فیه قاسم بن احمد قلمی [مهر:] «عبده قاسم» | |
− | + | 12-شهده بما فیه مصطفی ابن محمد دانیالی [مهر:] «مصطفی بن محمّد» | |
− | + | 13-شهده بذالک عبدالرسول دانیالی [مهر:] «عبدالرسول» | |
− | + | 14-شهده بما فیه محمد ابن محمود ابونجمی خنجی [مهر:] «محمد ابن محمود» | |
− | + | 15-محمدجعفر بن سعید خنجی [مهر:] «عبده محمّدجعفر» | |
− | + | 16-شهده بما فیه ملا عبدالغفور صاحب قلم [مهر:] «یا غفور ادرکنی» | |
− | + | 17-والی خان و شاه میرزا بیگ من طائفه نفر [مهر:] «پیرو آل محمد والی خان» | |
− | + | 18-شهده میر محمد رضی سلجوقی [مهر:] «عبده محمد رضی» | |
− | + | 19-شهده بذلک ابراهیم ابن علی بخشی [مهر:] «عبده الراجی ابراهیم» | |
− | + | 20-شهده بذالک ابراهیم محمد ابونجمی [مهر:] «ابراهیم ابونجمی» | |
− | + | 21-شهده بما فیه محمدتقی سلجوقی [مهر:] «محمدتقی» | |
− | + | 22-شهده بما فیه محمدطاهر بن علی گلهداری [مهر:] «لایقرء» | |
− | + | 23-شهده بذالک عبدالله بن محمود خلوتی [مهر:] «عبدالله بن محمود خلوتی» | |
− | + | 24-شهده بما فیه علیاکبر بن فخرالدین شعیبی [مهر:] «هو العلی الاکبر» | |
− | + | 25-شهده بما فیه یوسف درویشی [مهر:] «عبده یوسف» | |
− | + | 26-شهده بذالک لطفعلی ابونجمی [مهر:] «عبده لطفعلی» | |
− | + | 27-شهده بما فیه مؤمن بن محمد دانیالی [مهر:] «عبده مؤمن» | |
− | + | 28-شهده بما فیه رکنی ابن امینا [مهر:] «یا رکنی» | |
− | + | 29-شهده بما فیه ملا مؤمن صحابی [مهر:] «عبده مؤمن» | |
− | + | 30-شهده بذالک محمدتقی ابن محمدمحمود کلوئی فسا [مهر:] «محمدتقی» | |
− | + | 31-شهده بما فیه محمدتقی ابن ابوعلی ابونجمی [مهر:] «محمدتقی ابونجمی» | |
− | + | 32-شهده بذالک محمد ابن المرحوم حسن سهروردی [مهر:] «پیرو دین محمد ابوالحسن» | |
− | + | 33-شهده بذالک ملا محمدرضا صحابی [مهر:] «محمدرضا» | |
− | + | 34-صحیح باقر دانیالی [مهر:] «عبده باقر» | |
− | + | 35-شهده بما فیه ملا علیرضا صحابی [مهر:] «علیرضا» | |
− | + | 36-شهده بذالک باقر ملا حسین صحابی [مهر:] «... محمدباقر» | |
− | + | 37-شهده بما فیه [مهر:] «خیرالله» | |
− | + | 38-صحیح است کمال سهروردی [مهر:] «کمال» | |
− | + | 39-محل الصاق [مهر:] «لایقرء» | |
− | + | 40-شهده بما فیه مصطفی خلوتی [مهر:] «لایقرء» | |
− | + | 41-شهده بما فیه حسینقلی سدهی ساکن خنج [مهر:] «عبده حسینقلی» | |
− | + | 42-شهده بما فیه علیمراد صاحبی [مهر:] «علیمراد» | |
− | + | 43-شهده بما فیه ابوالفتح دانیالی [مهر:] «ابوالفتح» | |
− | + | 44-صحیح است غلامحسین سلجوقی [مهر:] «عبده غلامحسین» | |
− | + | 45-شهده بذالک میر ابوالفتح ابن محمد سلجوقی [مهر:] «لایقرء» | |
− | + | 46-شهده بذالک علی سلجوقی [مهر:] «عبده علی سهروردی» | |
− | + | [با کد تفضیلی 10147884، شیخ زینالدین و شیخ محمد زمان، خنج- در سامانه جامع بانک اطلاعات موقوفات] | |
− | + | ==تصاویری از وقفنامه== | |
+ | تصویر 1: صفحه اول وقفنامه به تاریخ روز پنج شنبه ربیع المولود سنه 1122 (با کد تفضیلی | ||
+ | 10147884، شیخ زینالدین و شیخ محمد زمان، خنج- در سامانه جامع بانک اطلاعات موقوفات) | ||
− | + | تصویر شماره 2: وقف بر مسجد شیخ حاجی عبدالسلام و بقعه شیح رکنالدین دانیال | |
− | |||
− | + | تصویر شماره 3: صفحه آخر وقفنامه و سجل افراد محلی بر وقفنامه | |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
− | 1. رحلة ابن بطوطة، محمد بن عبدالله ابن بطوطة، | + | 1. رحلة ابن بطوطة، محمد بن عبدالله ابن بطوطة، تصحیح: عبدالهادی تازی، اکادیمیه المملکه المغربیه، ریاض، 1417. |
− | 2. لارستان کهن و فرهنگ | + | 2. لارستان کهن و فرهنگ لارستانی، احمد اقتداری، شرکت انتشارات جهان معاصر، تهران، 1371. |
− | 3. تذکره | + | 3. تذکره شیخ محمد ابونجم، نسخه خطی، در تملک شیخ عبدالکریم ابونجمی. |
− | 4. تذکره هزارمزار، | + | 4. تذکره هزارمزار، جنید بن محمد جنید شیرازی، محقق: عبدالوهاب نورانی وصال، کتابخانه احمدی، تهران، 1364. |
− | 5. فارسنامه | + | 5. فارسنامه ناصری، میرزا حسن حسینی فسایی، تصحیح: دکتر رستگار، تهران، امیرکبیر، 1382. |
− | 6. نزهت الاخبار: | + | 6. نزهت الاخبار: تاریخ و جغرافیایی فارس، میرزا جعفر خان حقایق نگار خورموجی، تصحیح و تحقیق: سید علی آل داود، کتابخانه و موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، تهران، 1380. |
− | 7. فرهنگ | + | 7. فرهنگ جغرافیایی ایران، جلد هفتم (استان هفتم- فارس)، حاجعلی رزم آرا، تهران، 1330. |
− | 8. مجمع الانساب، محمد بن | + | 8. مجمع الانساب، محمد بن علی بن محمد شبانکاره ای، تصحیح: میر هاشم محدث، امیرکبیر، تهران، 1381. |
− | 9. | + | 9. صورالاقالیم (هفت کشور)، بی نا، تصحیح: دکتر منوچهر ستوده، بنیاد فرهنگ ایرانی، تهران، 1353. |
− | 10. آثار عجم، محمد | + | 10. آثار عجم، محمد نصیر بن جعفر فرصت الدوله شیرازی، مصحح: منصور رستگار فسایی، امیرکبیر، تهران، 1377. |
− | 11. | + | 11. جغرافیای مفصل ایران (سیاسی)، مسعود کیهان، تهران، 1311. |
− | 12. فردوس | + | 12. فردوس المرشدیه فی اسرار الصمدیه، محمود بن عثمان، به کوشش: ایرج افشار، انتشارات انجمن آثار ملی، تهران، 1358. |
− | 13. خنج | + | 13. خنج دارالاولیای فارس گنجینه فرهنگ و تمدن لارستان، محمد نور نوری، انتشارات حضرت عباس علیهالسلام، قم، 1384. |
− | 14. خنج گذرگاه | + | 14. خنج گذرگاه باستانی لارستان، محمد باقر وثوقی، قم: نشرخرم، 1374. |
==پانویس== | ==پانویس== |
نسخهٔ کنونی تا ۳ دسامبر ۲۰۱۷، ساعت ۰۸:۰۴
مؤلفان: دکتر محمد ابونجمی[۱] , یونس صادقی[۲]
محتویات
چکیده
این مقاله، به شرح و معرفی وقفنامهای در جنوب استان فارس در شهر تاریخی خنج پرداخته است. این وقفنامه مربوط به وقف بر بقعه و مسجد شیخ حاجی محمد ابونجم در سنه 1122 ه.ق میباشد که به امضای چهل و شش نفر از معتمدین محلی آن زمان رسیده است. در وقفنامه مذکور، علاوه بر شیخ حاجی محمد ابونجم، از شیخ رکنالدین دانیال و شیخ عبدالسلام نیز ذکری به میان آمده که هر سه از عرفای بنام این خطه میباشند. در این نوشتار، ابتدا خصوصیات ظاهری منطقه خنج به بحث گذاشته شده و با ذکر جغرافیای تاریخی آن، بازخوانی این وقفنامه برای اولین بار منتشر میگردد.
کلید واژهها
خنج، فارس، وقفنامه، شیخ حاجی محمد ابونجم.
مقدمه
وقفنامهای در خنج فارس موجود است که مربوط به موقوفات خاندان شیخ ابونجم در خنج بوده و برای اولین بار معرفی میگردد. این سند در سال 1122 ه.ق توسط جعفر بن محمد سهروردی تنظیم شده و به سجل چهل و شش نفر از افراد محلی خنج رسیده است. اصل وقفنامه در مالکیت آقای شیخ عبدالکریم ابونجمی از معتمدین محلی خنج بوده و بازخوانی آن توسط خانواده ایشان انجام گرفته است. عرض تقریبی اصل وقفنامه، 20 سانتیمتر و طول آن حدود 2 متر و از جنس کاغذ کاهی میباشد. به موجب این وقفنامه توسط واقفان شیخ زینالدین و شیخ محمد زمان فرزندان مرحوم شیخ محمود زیناء ابونجمی در حدود سی و دو رقبه در خنج و توابع اطراف آن را وقف بر بقعه و مسجد شیخ حاج محمد ابونجم نموده است.
در این وقفنامه از شیخ حاجی محمد ابونجم و شیخ رکنالدین دانیال و شیخ عبدالسلام ذکری به میان آمده است که هرسه تن از عرفای بنام این خطه هستند. شیخ دانیال از عرفای قرن هفتم بوده که بنا به گواه کتاب فردوس المرشدیه تمایلاتی به فرقه شیخ ابواسحاق کازرونی داشته است. [۳] پیروان شیخ دانیال تا ملوک هرمز نفوذ داشته و خانقاهاش هم اکنون در خنج موجود است. [۴]
در قرن هشتم با روی کار آمدن شیخ حاج محمد ابونجم (704- 786 ه.ق) و طریقه شمسیه خنج، رونق بسزایی میگیرد. حتی در قرن نهم بین سالهای 818 تا 835 ه.ق «شاهزاده ابراهیم» سلطان تیموری فارس، سندی را دال بر ریاست طریقت ابونجمی در خنج به فردی بهنام کاکا سراجالدین حسن خنجی به امضاء رسانده است که این امر نشانگر تداوم قدرت «فرقه ابونجمی» در اوایل قرن نهم هجری میباشد. [۵] حتی براساس نسخه خطی تذکره ابونجم ما از وارد شدن فردی از افراد خاندان ابونجم به دستگاه سلطان یعقوب آق قوینلو آگاه هستیم که این امر میتواند قدرت این خاندان در منطقه را نشان دهد. [۶] دیگری حاجی شیخ عبدالسلام خنجی است که از جمله صلحا و زهاد بنامی بوده که در اقطار لارستان و بلاد مجاور شهرت کامل داشته است. زمان حیات وی دقیقا معلوم نیست ولی بنا به شواهدی قبل از خاتمه نیمه اول قرن هشتم هجری وفات یافته است. [۷] برای آشنایی خوانندگان با خنج ابتدا به شرحی از جغرافیای تاریخی خنج پرداخته خواهد شد سپس در ادامه، اصل وقفنامه با تصاویر صفحات ابتدایی و انتهایی درج شده است.
جغرافیای تاریخی خنج
خنج، شهری در جنوب فارس در منطقه لارستان است. شکل نوشتاری این شهر در منابع به صورتهای «هًنگ»، «هونج» [۸] ، «خنج بال» [۹] ، «خنج وفال» [۱۰] و «خنگ» [۱۱] بوده است. اما امروزه نام این شهر به صورت خنج کاربرد دارد. [۱۲]
در مورد وجه تسمیه آن دو نظر متفاوت وجود دارد. حسینی فسایی، خنج را در اصل خَنگ به معنای گوشه و بیغوله دانسته که در طی زمان گاف به جیم تبدیل شده و در نهایت خُنج نامیده شده است. [۱۳] نظر دیگر اینکه صورت اولیه این اسم، «هنگ» بوده است اما به مرور زمان به «هنج»، «خنگ» و «خنج» تبدیل یافته است. [۱۴] در تذکرههای قدیمی تعبیر «کنج خنج» بهکار رفته است و در زبان محلی رایج در منطقه لارستان، کنج به معنای زاویه و خانقاه بهکار برده میشود. از این رو بهدلیل رواج تصوف و خانقاهها و زاویههای متعدد در خنج پس از قرن ششم هجری، خنج به معنای گوشه نشینی و زاویه نیز در نظر گرفته شده است. [۱۵]
همچنین معنای شادی و جشن برای خنج با واقع شدن آن در مجاورت روستای «سَدِه» در 5 کیلومتری شمال خنج مطابقت دارد، چرا که جشن سَده در محل این روستا برگزار میشده و احتمال دارد که نام خنج نیز به این منظور بهکار رفته باشد. [۱۶]
خنج مرکز بخشی است بههمین نام که در ابتدای دشتی نسبتاً وسیع در کوهپایههای زاگرس جنوبی قرار گرفته است. فاصله آن تا خلیج فارس، 90 کیلومتر و ارتفاع آن از سطح دریا 1044 متر میباشد. شهر خنج در 27 درجه شمالی و 52 درجه شرقی واقع شده و حدود آن از شمال به «قیروکارزین»، از مشرق به «جویم» و «اِوز» و از جنوب به «علامرودشت» میرسد. این شهر در راه اصلی شیراز به لار و در فاصله 106 کیلومتری شهرستان لار قرار گرفته است. [۱۷] بهدلیل وجود خانقاه و بناهای تاریخی متعدد شهر خنج، همواره بحث وقف از طرف بزرگان شهر رواج داشته است. که این وقفها بر این ابنیهها صادر میگشته است. از جمله این وقفنامه که در آن علاوه بر مسائل اقتصادی بعد مذهبی و مشاهیر خنج در آن چشمگیر است. در ادامه اصل وقفنامه ارائه میگردد.
اصل وقفنامه
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله الواقف علی السّرائر المطلع بمکنونات الضّمائر تقدسین جنابه عن الشّبیه و النّظیر و الصّلوة و السّلام علی من قابل اسرار النبویة و الرّسالیة سیدنا المصطفی البشیر النذیر و علی آله و اصحابه و سلم تسلیماً کثیراً کثیرا.
اما بعد باعث بر تحریر این کلمات شریعت فرجام دال و حاکی بر این است آنکه فی یوم الخمیس ربیع المولود [۱۸]
سنه 1122 حاضر دار الشرع انور مطاع لازم الاتباع گردیدند جنابان عمدة الانجابان سلالة المشایخان العظام شیخ زینالدین و شیخ محمد زمان ابناء المرحوم شیخ محمود شیخ زیناء ابونجمی خنجی در حالت صحت نفس و کمال عقل بالطوع و الرغبة دون الاکراه و الاجبار در ایامی که تصرفات شرعی از ایشان مستحکم و جاری بود و در ید تصرفات خود داشتند و مالک بودند. از املاکاة و اموالاة بتمامه و کماله و آنچه از املاکات محسوب است که از والد ماجد خود بایشان انتقال یافته بود و آنچه از حقوق الارث بایشان منتقل شده و آنچه از هرجا ابتیاع نمودهاند مجموعاً موجب بیان است.
از توابعات مزرعهجات مشهور به افزر نخستین از مزرعه منگنویه 3 رشته است یکی مشهور به انجیری و یکی مشهور به رودبال و یکی هم به منگنویه بحساب 6 دانگ است 2 دانگ از سابقاً میر ابوجعفر وقف نموده است بر بقاع و مسجد حضرت قطب العارفین شیخ حاجی محمد ابونجم قدس الله سره العزیز و 4 دانگ دیگر هم مرحوم سعید سلالة النجباء العظام الشیخ محمد ابن المرحوم المغفور السعید الکرام شیخ محمود ابن الشیخ الاعظم الحاج عبدالله ابونجم الخنجی از اولادان امراء العظام میر ابوجعفر و میر محمدکاظم ابتیاع نموده است. از مزرعه مشهور بشرف خلیل 3 رشته است یکی مشهور است به ترک امیر و یکی شمس آباد، ترک امیر انتقالی شیخ محمود است و شمس آباد هم نصف آن وقف است بر بقاع و مسجد حضرت قطب العارفین حاجی شیخ محمد واقع [۱۹] است در بلده خنج و نصف دیگر هم ابتیاع شیخ ابوعلی ابونجمی است موجب مستندات قدیم که اباً اجداداً در دست دارند و شرف خلیل 6 دانگ است 2 دانگ آن وقف است بر بقاع و مسجد حضرت قطب العارفین شیخ حاجی امینالدین عبدالسّلام قدس الله سره واقعه در بلده خنج و 2 دانگ آن ابتیاعی شیخ زینالدین است و 2 دانگ دیگر با خود امراء است. از مزرعه مرند و ابدان از 2 رشته هر یک کل با توابعات از اراضی و صحاری موجب قوالجات [۲۰] قدیم از حضرات امرای العظام میرحسینی و میر محمدمالک خرید شده است مع طاحونتین که متعلقه بمزرعه ابدان و مرند است در مبلغ یکصد و هفده ریال ابتیاع شیخ محمد زمان است. از مزرعه مشهور به نیمده شرقی رودخانه قطبی جبال واقع است از سابق از اولادزادگان شاه سندین که مدفن و مرقد آن بزرگوار در زیر گردنه واقع است و بقعهاش برپاء است نصف مزرعه مزبوره [۲۱] موقوفه نمودهاند بر بقعه و مسجد حضرت قطب العارفین سراج الملة و الدین حضرت شیخ حاجی محمد ابونجم قدس الله سره العزیز واقعه در بلده خنج و نصف دیگر هم از قدیم موقوف است بر بقعه و مسجد حضرت شیخ حاجی امینالدین عبدالسّلام قدس الله سره العزیز که بجهة مصارفات مسجد و امام مسجد آنچه از مزروعاة و نخیلاة عایداة شود صرف نمایند که علی الدوام تا انقراض عالم برقرار باشد. از مزرعه مشهور به آب گرم و تنگوره و سمنکان 8 یک کل مالکی خرید از عمدة الموالی ملّاحسین هرمی وراث ملاطالب ملک شیخ علینقی است در هشتاد و 6 ریال ابتیاع شده است بموجب قواله قدیم که در دست دارند.
و از مزرعه تنگوادی 4 یک کل یکصدُ 20 سهم از مالکی با توابعات از اراضیهای مزروعه ملک موروثی شیخ محمود زینا است از نخیلات غارسی در تنگوادی ده اصله از شرف محمدکلا کلی و از بداک ولد حسن 17 اصله واقعه در شبستان و از ملاحسین ملاتقی 17 اصله واقعه در کنار رودخانه آبی در پسگچی. از مزرعهجات مشهور به کردیل توابع افزر 3 رشته است زیر جبال سیاه شرقی و صبوی تنگ مشهور بشیخ جلال قطبی جبل واقع شده معروف است بکمیسیاه / ؟ / ده یک کل از مالکی از سابق وقف است بموجب مستندات قدیم بر مسجد و بقعه متبرّکه منوره حضرت قطب العارفین شیخ حاجی محمد قدس الله سره العزیز که بمصارفات مایحتاج مسجد و تعمیرات مسجد مع سقایة و روغن چراغ صرف شود. 2 رشته دیگر یکی قبله بقعه امام زاده مشهور به نهتنان واقع است آبش بطرف قطب که قلعه قدیم است طاحونه دارد و برکه بند قبلی مدفن نهتنان واقع است با یکرشته قنوات که از شرقی امام زاده نهتنان از قطبی جبال سیاه رو بصبوی و قطبی میآید بر روی اراضی و زراعت کاری با توابعات و نخیلاة مزرعهجات کردیل موجب خط قدیم سه 3 مرتبه از امیر آقا محمد خرید شده ده یک کل از مالکی بعدد چهل و هشت 48 ریال مسکوک اراضیهای بذرافکن حدود آنها تماماً از شرقی و قطبی درگاه مزرعه میآید بطرف شرقی قریه کردیل انتهای اراضی میآید به تیدشت مشهور به دشت اعلا از چم کوکو که رقم از رودخانه گرفته و جداول آن سارو جدای کرده از قدیم امراء سلاجقه وقف بقعه متبرکه و مسجد حضرت قطب العارفین شیخ حاجی امینالدین عبدالسلام قدس الله سره العزیز نمودهاند تا آنچه بعمل آید جهت مایحتاج مسجد و روغن چراغ و امام مسجد متبرکه بوده باشد. و از مزرعه باغ بزرگ شش دانگ مالکی با توابعات و اراضی و زراعت کاری کلهم موقوفه است الی 4 یک که ملکی است.
از مزرعهجات جهره 3 رشته است 2 رشته قنوات مشهور بعین آباد از طرف آفتاب جاری است بطرف شمال قبلی قریه مزبوره واقع است و یکرشته قنوات شرقی قلعه واقع است که از طریق جنگاه میآید هشت 8 یک کل از مالکی آنچه بعمل آید از زراعات و ثمر نخیلات هر ساله عایدات شود با توابعات از اراضیها به ثمن معین مبین وجه مسکوک نودُ هفت تومان رایج از امیرمحمد خریده شده و مابقی مزرعهجات با خود امیرمحمد و امراء العظام میباشد. و از آباد و علی آباد 4 دانگ میباشد یک دانگ وقف است بر مسجد متبرکه و بقعه حضرت شیخ حاجی محمد قدس الله سره العزیز و یک دانگ هم وقف است بر مسجد و بقعه حضرت شیخ رکنالدین دانیال قدس الله سره العزیز.
از خیرآباد مشهور به مکویه ده یک کل از تمام مزرعه با اراضی و صحاری و رقم آّب از رودخانه گرفته است ابتدای اراضی از باغ ناری تا برسد بدم پوزه قریب و قطبی مدفون امامزاده مشهوره به حاجی صالح و زیر جبال سیاه قطبی جبال مدفون اولیا مشهور به شاه ابراهیم و هفت تنان و شرقی و سهیلی بکنار رودخانه تا طریقی که میرود به آب باد انتقالی است در مزرعه مشهور به لاغر موجب سندات قدیم نصفه آن موقوف است بر بقعه حضرت شیخ رکنالدین دانیال قدس الله سره العزیز و یک ثلث آن هم موجب تواریخ قبالهجات قدیم ملک خاصه حضرت شیخ مجدالدین اسماعیل قدس الله سره میباشد و مابقی ملک میر ابوجعفر است.
و 2 مزرعه دیگر که شرقی رودخانه شور است زیر جبال بزرگ قطبی جبال واقع است 2 رشته قنوات است مشهور است بتل سوز و یکی مشهور به تخته هشت یک کل از 2 مزرعه از مالکی مع توابعات اراضی و صحاری تا برسد به رودخانه شور شرقی میرسد بطویه مهرابه خرید از عمدة الموالی ملایوسف ملااسدالله و ملاحسین در مبلغ بیست نه تومان.
از مزرعه جنگویه 2 رشته قنوات است با طویه مع اراضی و صحاری و زراعت کاری شتوی و صیفی سه 3 صحرا و شش حصّه است یک حصّه آن از سابق امراء العظام میر تاجالدین و میر ابوجعفر وقف مسجد و بقعه متبرکه شیخ الاسلام و المسلمین قطب العارفین حضرت شیخ حاجی محمد قدس الله سرّه العزیز نمودهاند که آنچه از مزروعات بعمل آید بمصارف و ترویج و رونق و مایحتاج مسجد و امام مسجد برقرار بوده باشد و پنج سهم دیگر غیر موقوفی است از پنج سهم 2 سهم ابتیاعی شیخ زینالدین است که از مرحومان ورّاث میرتاجالدین و میر ابوجعفر ابتیاع نموده است و 2 سهم آن ملک خود او است.
و یکحصّه دیگر ملک مزارعان چاشمی مزارع حیدر و مزارع حسین است با اراضی و صحاری زراعت کاری و 2 رشته قنوات که از جمع جنگویه است یک رشته از طرف قطبی رو بقبله دارد و یک رشته شرقی درازی رود خشک رو به شمال دارد میآید قبلی نرلاس آب شور و شمالی آب انبار شیرین داخل برکه ... پیوسته است ... ... ... [۲۲] تنگ گرفتهاند و دهن آن شرقی و صبوی جبال بزرگ است و جداول آن تماما از داخل تنگ قبلی و درازی جبل قرمز واقع شده است رو بطرف شمال جاری است با ارضی و صحاری جنگویه تا برسد به آب انبار میر ابوجعفری مع دو طاحونه که در پشت تنگ واقع است مشهور است به طاحونتین شیخی و یک طاحونه زیر جداول جنگویه واقع است قبلی جداول وقف است بر بقاع و مسجد متبرکه شیخ حاجی امینالدین عبدالسلام قدس الله سرّه.
و از مزرعهجات کهنویه 2 رشته قنوات است یکرشته مشهور است بنعلویه و یک رشته مشهور به کهنویه واقعه شرقی قلعه خندقی مشهور به قلعه بوقند قنوات بسیار دارد جاری میشود درازی رودخانه مشهور به کوردان درگاه آن میرود پهلوی قلعه قدیم شرقی قلعه بروی اراضی جاری است جداول ساروجی دارد حدود آن از سنگ حصاری رو به قبله تا برسد به نرلاس قطبی دلوار که سهیل آب از طرف دول میآید تا برسد به کمرزرد شمالتا و غربی آن بحدود گزدان و براه که میرود به دم چرم و رشته قنوات مشهوره به نعلویه قنوات بسیار دارد شرقی و صبوی قلعه بوقند واقع است سرگاه آن میرود به رود خشک که آب از طرف 2 مهرویه و تنگ بند میآید و درگاه آن از روی تل رو بطرف قبله جاری است بطرف دم پوزه بروی اراضی و صحاری از رشته نعلویه هشت یک کل از مالکی. و از کهنویه 4 یک کل مالکی ابتیاعی مرحوم شیخ زینالدین است که موجب خط قدیم از عمّهزاد خود شیخ عبدالهادی شعیبی خرید شده است با جمیع توابعات از اراضی و صحاری بتمامه و کماله. از مزرعهجات مشهوره به خفرویه و 2 [دو] مهرویه از طرف شمالی برکه بند اراضی دارد، تماما قبلی رودخانه خشک که از تنگ بند و میآید تا برسد بزمین سد روان و زمین خرگرده سامان اراضیها زیر جداول شور که آب آن از داخل تنگ چاشم گرفتهاند و زراعت کاری مزارعان چاشمی است تا قریب بقلعه بوقند و از طاحونتین مشهوره بککوه قبلی رودخانه شور زیر جبال قطبی جبل واقع است موقوف است به مسجد و بقعه مبارکه منوّره حضرت قطب العارفین شمس الملة و الدین شیخ حاجی محمد ابونجم قدس الله تعالی سرّه العزیز.
از اراضی و صحاری مشهور به پشت بند که از قدیم ملک امراء العظام امیرمحمد شریف و میر تاجالدین و میر ابوجعفر میباشد بموجب مستندات قدیم ابا اجدادً بوده است از اراضی و صحاری بتمامه و از عایدات مزروعات آنچه هر ساله بعمل آید مجموعا بشش سهم منقسم میشود 2 سهمُ نیم آن از سابق وقف نمودهاند بر مسجد و بقعه منوره متبرکه حضرت شیخنا و مولانا و قدوة المحققین قطب العارفین شمس الملة و الدین شیخ حاجی محمد ابونجم قدس الله تعالی سره العزیز تا بمصارفات مسجد و امام مسجد برقرار باشد و یکسهم دیگر از جمله شش سهم نذر منجز مبرور از سابق نمودهاند به عمهزادگان خود شیخ نظامالدین و شیخ زینالدین ابناء المرحوم شیخ محمود ابونجمی و یک سهم دیگر هم وقف است بر بقاع و مسجد حضرت قطب العارفین شیخ حاجی امینالدین عبدالسلام قدس الله سره العزیز و 2 سهم دیگر با خود امراء العظام است حدود اراضی و صحاری بدین منوال است از قبلی سد که ساروچی نمودهاند از شرق و غربی تا برسد به گاله چرخ آب از قبلتاً از گاله مشهور به چرخ آب تا بحدود آب انبار که قریب راه و قبلی دم پوزه واقع است مشهور است به برکه فاطمه و شمالتا از چرخ آب میرسد بحدود تیدشت و قلات و سهیلی از چرخ آب میرسد به خانه گوری بطرف صبوی به جبل بزرگ و برکه دراز و طریقی که میرود به آخره و از قبلی رود خشک که از طرف شرقی میآید تا برسد به برکه مشهور بسنگ حصاری و از برکه بطرف صبوی تا قریب بکوه و شمالی برکه تا قلات جبال بزرگ بتمامه.
از مزرعه هفتوان ثلث کلّ مالکی مرحوم مغفور جناب شیخ عبدالهادی شعیبی است وقف نموده است بر بقعه متبرکه حضرت قطب العارفین شیخ حاجی محمد ابونجم قدس الله تعالی سرّه العزیز که بجهت ترویج مایحتاج مسجد و امام مسجد برقرار باشد و امام مسجد که قوای مسجد میباشد رسیدگی و جمعآوری نموده باشد بمصارفات از هر نوع ترویج و رونق دهد که باعث اجر عظیم است. از مزرعه مشهور به هنگنویه شرقی مزرعه هفتوان واقع است نصف کل مالکی وقف است بر بقاع منوّره حضرت قطب العارفین حضرت شیخ حاجی محمد قدس الله سرّه العزیز در بلده خنج و از اطوای عامره و غامره از اراضی و صحاری چاه طوس 2 اطوای دایر است و با اراضی و صحاری متعلّقه مشهوره به مزرعه کهنویه در چاه طوس2 اطوای دایر است و با اراضی و صحاری خریدی از بیبی ولی بنت مرحوم شیخ قطبالدین گدو ملکی اشرف الحاج محمدشفیع ابن المرحوم شیخ سعدالدین مسعود ابونجمی میباشد حدود قبلتاً میرسد به رودخانه شور جنوباً میرسد به گذار ریگی به رودخانه شور تا سامان اراضی آشنا و صبوی میرسد بهرات مولی شمالتاً میرسد به اراضی کهنویه در چاه طوس. مخفی مباد هر کس در اراضیهای مزبوره از توابعات مزرعه کهنویه و اطواء مذکوره نخیلات و اشجارات غرس بنمائید بحساب غارس و مالک بقرار ده یک حق مالک باشد و زراعات بخسی هم ده یک بدین منوال است موجب خط قدیم قرارداد نمودهاند.
از بلده طیبه داراولیای خنج اطواهای قبلی بلده اولاً 2 طویه ضدّ همدیگر واقع است یکی مشهور است به میرجلالی و ثانی مشهور است به شیخ عبدالعزیزی ولد شیخ محمدعزیز. و 2 اطواء دیگر قبلی طویه شیخ عبدالعزیزی واقع است یکی مشهور است بحسامالدینی و یکی مشهور به سمنکی انتقالی است شیخ حسامالدین و شیخ محمد زمان ابونجمی است طویه میرجلالی ابتیاعی شیخ محمود زیناء و شیخ جعفر شیخ زینالدین است از ورّاث میرجلال میرحسین بیع نمودهاند در ثمن معین نه ریال مسکوک و ده من خرما و 3 من جو حدود میرجلالی قبلتاً تا میرسد به بندهای شیخ عبدالعزیز و شرقی و صبوی آن میرسد بشاهراه که میرود بطرف هفتوان و چاه طوس قطباً میرسد به برکه ما جلال و بندهایی که مشهور به کاکا جمالالدین است.
و طویه مشهور به شرفی و شمالتاً میرسد بحدود طویه خواجه حاجی و بطرف برکه دراز حدود طویه شیخ عبدالعزیزی قبلتاً میرسد بحدود طویه شیخ حسامالدین شمالتا میرسد بشاه راه که میرود به هفتوان قطبی میرسد بحدود طویه خواجه حاجی و برکه دراز و آب انبار کوچک کرده شرقی میرسد بحدود میرجلالی متصل است حدود طویه سمنکی قبلتاً میرسد بطویه مشهور بشهمردی. اطواء مشهور به ملاصغرا ملای قلم، 2 طویه است شمالتا راه که میرود هفتوان واقع است و 2 طویه دیگر شرقی راه واقع است خرید از ملاصغرای صحابی و میرحسین و رقم آب آن از سهل ریز گرفته همه جا شرقی راه سر رقم بندهای درستی جاری است اطواء مزبوره ملکی شیخ نظام ابونجمی است و شرقی میرسد بحدود بندهای محمد کمال فخرالدین مشهور به سهروردی قطبی متصل است بطویه شیخ عبدالعزیزی شمالتا میرسد بشاه راه که میرود هفتوان غربی میرسد بطرف بندهای قدیم توابع ملاحسن حاجی مشهور به قلم.
اطواء مشهور به بندهای سهروردی پنج طویه است. یک طویه 2 جم گاله آن رو بقبله شرقی و سهیلی طویههای مزبور واقع است خرید از کمال فخرالدّین سهروردی در هفده ریال مسکوک و یک قطعه خرما و هشت من جو با اراضی متعلقه تمام ملک حاجی شیخ محمد ابن الحاج شیخ عبدالله ابونجمی است. ایضاً طویهجات مشهور به اشکنو 2 طویه است خالصاً موقوفی بقعه متبرکه و مسجد حضرت قطب العارفین شیخ محمد ابونجم قدس الله سره العزیز میباشد.آنچه در توابعات اراضیهای اطواء مزبور غرس نخیلات و اشجارات بنمایند موجب خط قدیم از قرار دوازده یک و اشجارات 8 یک. اطواء قطبی جبل سیاه مشهور بشاهین دان واقع است مشهور است بطوره دونیه 2 طویه است یکی دایر و یکی مخروبه است خرید شیخ محمود و شیخ جعفر شیخ زینالدین است ابتیاع از حسین ولد محمد محمود مشهور بطایفه نیکبختی در ثمن معین شده ریال مسکوک رایج اطواء مزبور با توابعات و اراضی و صحاری زراعت کاری بخسی به چهار سهم منقسم است یکسهم آن در حیات خود شیخ جعفر فروخته است به قاید محمدجمال و قاید جعفر مشهور بطایفه قاید و 3 سهم دیگر باقی است و ملکی است از جمله سهم ثلاثه 2 سهم آن وقف نمودند بر بقعه و مسجد متبرکه شیخ حاجی محمد قدس الله سره العزیز و یکسهم دیگر ملک خود شیخ محمود است و شیخ جعفر است حدود اراضی و صحاری زراعت کاری توابعات اطوای مزبوره قطبتاً از راهی که میرود بطوره دانیه تا برسد بگاله مشهور به بکی / ؟ / قبلتاً میرسد بجبل سیاه مشهور ... ... بزرگ مشهور به شاهین دان شرقی و صبوی میرسد بسامان حدود زمین حضرات موالیان خلوتی که در میان حدود زمین سامان گذاشتهاند و سیل آب خیز آن قبلی از مال دروای شاهین دان رقم آن جاری میشود بروی اراضی توابعات اطواء مزبوره و از طرف قطبی رقم سیلآب آن از تل ریگی و سر ریز آب از طرف طویه فاریابه رو بقبله تا برسد به پشته و دروا جاری است بطرف طوره دونیه مع 2 برکه در اراضی اطوای مزبوره چه موقوفی و چه ملکی نخیل غرس نمایند از قرار دوازده یک و اشجارات به 8 یک و زراعت بخس ده یک موجب خط قدیم که قرارداد نمودهاند.
از قریه دهنو فاریاب تاجآباد ده یک کلّ مالکی مع توابعات و اراضی مجموعاً میر ابوجعفر وقف نموده است بر بقاع و مسجد متبرکه حضرت قطب العارفین شیخ حاجی محمد ابونجم که آنچه از مزروعات بعمل آید و عایدات شود بمصارفات مایحتاج مسجد و امام مسجد و سقایة و روغن چراغ برقرار و بردوام باشد.
و ایضاً اطوای ثلاثه در دهنو 2 طویه قبلی قریه واقع است ضدّ همدیگر است با اراضی و توابع و یک طویه دیگر قطبی تل واقع است اراضی بسیار دارد 2 جم است خرید شیخ عبدالعزیز ابونجمی است طویهجات خیری مع اراضی و صحاری بتمامه نصفه وقف است و نصف ملکی شیخ ابوعلی ابونجمی حدود اراضی از طریق دهنو تا برسد به پوزه مع چرخ آب و از دم پوزه تا برسد بدروازه و از قطبی راه میرود بسده تا برسد بزمین سه 3 قلاة و پوزه تل قرمز سامان بیخویه.
ایضاً مزرعه مشهوره به تنگ نارک 4 دانگ است 2 دانگ وقف است بر بقعه متبرکه حضرت شیخ حاجی محمدابونجم و یکدانگ موقوف است که بر مسجد و بقعه کاکا فخرالدین احمد قدس الله سرّه و نیم دانگ خرید شیخ زینالدین است و نیم دانگ دیگر هم بارؤسای بیفرد است از این قرار موجب خط قدیم منقسم میشود.
و از اراضی مشهور بچاه راست ملکی شیخ ابوعلی و شیخ نظامالدین ابونجمی است ابتیاع از ملا محمدباقر و ملا محمدعلی خلوتی در ثمن معین مبین معلوم القدر یکصدُ نود و پنج ریال مسکوک و مقدار هفت من برنج سفید خرید شده است حدود اراضی مزبور اولا از سامان به راه یکی از دست راست میرود بطرف قبلی ... ... [۲۳] به جبل سیاه با حدود زمین مشهور به ... .... .... ... [۲۴] راه میرود به چهل زرعی حدود صحاری است ثلث کل اراضی مزبور موقوفی است و 2 حصه دیگر ملکی میباشد و از این قرار منقسم میشود آنچه از زراعات کاری بعمل آمد هرکس بحساب معین ذکر شده است رفتار نمایند.
و از صحاری و اراضی مشهور به برکه ماکان مرحوم سعید شهید شیخ مهدی عبدالسلامی خرید نمود و از قدیم متصرف بوده است و در حیات خودش وقف نموده است که آنچه از عشر زراعت کاری هر ساله عایدات شود بمصارفات مایحتاج مسجد صرف نمایند حدود زمین آفتاب آب انبار کوچک مشهور به حسین قاید تا برسد به برکه دراز مشهور است بماکان و از قبلی بآن طریق که میرود سامان تیدشت دریائی و قطباً تا سامان راهی که در میان صحاری واقع است.
بدین حدود است از اراضی و صحاری زراعت کاری طویه مردویه و حفره مشهوره به مردویه است شرقی بقعه متبرکه پیرمرد خراسانی قدس الله سره العزیز واقع است حدود زمین از طریقی که میرود بدهنو تا برسد به برکه کوچک مخروبه که در اراضی واقع است و از شرقی میرود به قریب توخها و از توخها تا برسد به تیدشت دریائی و قبلی از شاه راهی که میرود به فیشور و بیغرد مجموعاً ملکی آقا میرمحمد میرمالک است و در حیات خود مرحوم آقا میرمحمد 3 حصه وقف نموده است بر بقعه متبرکه حضرت قطب العارفین شیخ حاجی محمد ابونجم قدس الله سره العزیز و یک حصّه وقف نموده است بر بقعه و مسجد شاه فخرالدین احمد قدس الله سره العزیز بدین حساب منقسم است آنچه هر ساله زراعت کاری بنمایند و آنچه از زراعت زراعات عاید شود از قرار دوازده یک حق موقوفی است از طریق پیاده راهی است که بکوه قلاتو عبور مینماید به قریه سده اراضی شمالی راه و غربی 2 حصه خرید شیخ محمد زمان شیخ محمود ابونجمی است حدود اراضی بدین منوال است که عبور از خنج بسده مینماید شمال تا برسد به تل چاشمی و تنگ آشناگاهی تا برسد بحفره شیخ و 2 حصّه دیگر که باقی است هم از قدیم حضرات چاشمی مزارع حیدر و مزارع حاجی وقف نمود بر بقعه متبرکه حضرت شیخ حاجی محمد قدس الله سره العزیز بجهت روغن چراغ و فراش مسجد تا واضح بوده باشد.
مزرعهجات در کاریان مشهور به جلال آباد داخل کوه سهیلی و شرقی قریه کاریان است موقوف بر بقعه منوره حضرت قطب العارفین شیخ حاجی محمد قدس الله سرّه.
اطواء بزرگ و کوچک در قریه هرم از نجمالدین و کریم آباد 8 یک کلّ مالکی کریم آباد وقف است بر بقاع و مسجد حضرت حاجی امینالدین عبدالسلام و نجمالدین وقف است بر بقاع حضرت شیخ حاجی محمد قدس الله سره العزیز اطواء مشهور به شیخی بزرگ و کوچک بزرگ وقف است بر بقعه و مسجد حضرت شیخ حاجی امینالدین عبدالسلام و کوچک وقف است بر بقاع و مسجد حضرت شیخ حاجی محمد قدس الله سرّه مزرعه مشهور بسرکاه 4 یک کل مالکی وقف است بر بقعه و مسجد حضرت شیخ حاجی محمد قدس الله سرّه مزرعه مشهور به جرجت واقعه در قبلی جبل بزرگ قریب داخل دروا شرقی بی بی غار درگاه آن رو بقبله میرود از پوزه جاری است با اراضیهای قبلی پوزه یک حصّه وقف است بر بقعه شاه فخرالدین احمد قدس الله و سرگاه. موجب خط قدیم خواجان ده فیش وقف نمودهاند از بلده خنج 2 فضا و خانه واقع است شمالتاً بقعه حاجی مبارز قدس الله سره و طویه غربی خانه و باغچه با نخیلات و درخت طرفا مشهور است به گز حدود و توابع و اراضیها شمالتاً میرسد بمسجد و آّب انبار دراز خانه شیخ و غربی بندهای انگوری و قبلی بحفره چرمی و شرقی به برکه صیقل گران و رقم سیل آب از قبلی تل دروازه داخل میشود حدش میرسد به آب انبار دراز و رقم سمنکان جاری است که از سرد آب تنور و غیره گرفته است.
و طویه شمس آباد واقعه در قبلی بلده خنج 2 سهم آن وقف است و یکسهم آن اباء اجدادی ملک شیخ زینالدین است که دایر نموده است و نخیلات و اشجارات غرس کرده و باز هم در حیات خود نخیلات و درخت گز با حصه طویه وقف نموده است بر بقاع و مسجد حضرت شیخ حاجی محمد ابونجم قدس الله سره که خالصاً موقوفی است حدود آن طویه قطبی میرسد به مقبره و شرقی میرسد بخندق قلعه خلوت و برکه و قبلی میرسد بطویه پروست ملا فتحالله و غربی و شمالی میرسد تا سامان طویه ملامؤمن صحابی. اراضی صحاری قطبی رود خشک که از قطب میآید مشهور است به اناکو تا برسد بتل سنگری و قبلتاً به برکه حاجی و شرقی میرسد به کور نر و آب انبار دراز با اراضی قطبی و شرقی کاروان سرا برسد به تنب کلان و اطوای شمال بقعه متبرکه حضرت شیخ حاجی امینالدین عبدالسلام قبلی راه که میرود یکی 2 جم است وقف بقعه حضرت شیخ ضیاءالدین منصور است قدس الله سرّه. طویهجات خمسه 2 طویه واقع است قبلی رود خشک یک طویه قطبی قلعه کلوکی و 2 طویه شمالی و غربی قلعه واقع است با توابعات و اراضی و رقم سیل آب از رودخانه مشهور است به خور گرفته است 2 طویه دیگر قطبی رودخانه پاچه قلاتو واقع است یک مشهور به کلوری و یکی مشهور به میرحسینی بتمامه ملک امیرحسین و میر ابوجعفر است از عوض حقوق الارث نذر نمودهاند به عمّهزادگان خود شیخ زینالدین و شیخ نظامالدین ابونجمی.
از اطوای لوزویه 4 یک کل موقوف است بر بقعه و مسجد حضرت شیخ حاجی محمد ابونجم قدس الله سره و زمین صحاری زراعت کاری از گردنه مزراکره تا برسد بصحاری قبلی که میرود بطریق جبل سیاه و قطبی میرسد به آّب انبار دم تنگ مشهوره به زاهد و آثار خانه گَوری تا برسد به پوزه ترک و قطبی آب انبار شیخ اسحاق تا برسد اراضی مشهور بدوزخی و درنده کلهم از طریق لوزویه تا برسد به لرد آب تنور کلهم ملک امیرمحمد است و عایدات آن از قرار ده یک وقف است بر بقعه و مسجد حضرت قطب العارفین شیخ حاجی محمّد قدس الله سرّه العزیز.
طویهجات سته بکلو و ککو و کافور و آب خوری و خدامی مشهور به خدام عبدالکریم بکی و یکی مشهور به خدام امینا اباءً اجداداً ملکی شیخ محمد زمان است که به ایشان منتقل شده و حدود طویه کافور شمالتا و غربی آن صد زرع رقم سیل آب آن از طرف قبله از رودخانه سرریز گرفته است و قبلتاً بطرف حضرت سید معلا تا برسد بطویه مخروبه بشرقی یکصد و شصت زرع بلند هر ساله زراعت کاری شتوی قطبی میرسد به تل ریگی و از تل ریگی میرسد بطویه مخروبه حدود طویتین خدام عبدالکریمی و خدام امینا غربی میرسد به سامان طویه کالویه پنجاه زرع شمال برکه کوچک مشهور بمیان بستان و قبلتاً سیل آن از رود خشک مشهور بکشه خار دان میآید بداخل بندهای و یک رقم سیل آب از شرقی رود خاردان شمالتا رقم طویه فاریابه میآید بداخل بند نخیلات و شرقی میرسد بسامان طویه فاریابه قریب برکه حدود موصوفه طویه بکلویه قبلتاً یکصدُ شصت زرع بلند غربی و شمالی تا شاه راه قطبی و صبوی یکصدُ پنجاه زرع بلند شرقی یکصدُ هشتاد زرع بلند حدود طویه ککو شرقی میرسد به برکه خواجه رجو و قطبی میرسد بطویه گوری شمالتا یکصد زرع قبلتاً برقم سیل آب که از تنور میآید و اطوای ستّه که ذکر شده ملکی است.
ایضاً طویهجات مشهور به ملامؤمن و ملامحمد صحابی صبوی و شرقی بقعه متبرکه حاجی علی مشهور به پیر برکه خرید شیخ زینالدین است در ثمن بیست هفت ریال حدود طویتین قبلی میرسد بآب انبار دراز و بندهای قدیم شمالتاً میرسد بسامان طویه نظر کمالی شرقی میرسد بقریب آب انبارهای صاحبی و حدود طویه کوچک قطبی میرسد بطویه کوچک مشهور بطویه حسینی. اطواء چهل زرعی با توابعات و صحاری موجب خط علاحده قدیم وقف است و بایر بوده است و مرحوم شیخ زینالدین اطواهای مزبور معروف بشیخ احمدی و میشی و فخرالدینی در حیاة خود دایر نموده است و حقوق الخدمت 4 یک کل واگذار نمودهاند که حق شیخ زین الدین و اولادان باشد و در همه اوقات ناظر [۲۵] اطواهای مزبوره باشد و هر ساله باجاره قاید و حضراة اتراک نفر داده و آنچه آب و علف خوراکی صحاری اطواهای چهل زرعی عایدات شده هر ساله بمصارف مسجد رسانیده. دکان حلوائی قطبی مسجد حضرت شیخ حاجی محمد واقع است شیخ زینالدین خانه آن با طویه آن دایر نموده است و سنگ آن خرید کرده است آورده است شش یک کلّ دکان حلوائی آنچه عایدات شود حق الخدمت شیخ زینالدین است و اولادش میباشد مابقی تماماً وقف است بر بقعه و مسجد حضرة شیخ حاجی محمد ابونجم قدس الله سره.
لهذا بعد از این طویهجاتی ملکی است آنچه از املاکات و اراضیها و صحاریها از موقوفی و ملکی که در فوق این صحیفه ذکر شده است آنچه موقوفی میباشد بیان آن روشن است و آنچه ملکی و موروثی و ابتیاعی است به پنج سهم منقسم میشود 2 سهم از جمله سهام و خمسه وقف نمودند جنابان سعادت مآبان سلالة المشایخان العظام شیخ زینالدین و شیخ محمد زمان ابناء المرحوم شیخ محمود زیناء ابونجمی الخنجی بر بقعه متبرکه حضرت شیخ الاسلام قطب العارفین شمس الملة و الدین شیخ حاجی محمد ابونجم قدس الله سره العزیز که آنچه از مزروعات و مثمرات از نخیلات هر ساله از مزرعهجات بعمل آید بمایحتاج مسجد و تعمیر بقعه متبرکه منوّره شیخ الاسلام و المسلمین قطب العارفین شمس الملة و الدین ابو محامد حضرت شیخ حاجی محمد قدس الله سره العزیز صرف بنمایند تا برقرار و بر دوام باشد و ده یک کلّ موقوفی از مجموع اوقاف بتمامه حق الخدمة امام مسجد متبرکه باشد و یک شرط شرعی واقفان مذکور این است که تا مادام حیات خود واقفی تولیت موقوفات مزبوره با خود واقفان باشد بعد از آن که حیات شان معدوم بشود باولاد ذکور خودشان ماتعاقبوا و تناسلوا نسلاً بعد نسل و بطنا بعد بطن و عقباً بعد عقب برقرار باشد و یکسهم دیگر که از جمله سهام ثلاثه است ثلث کل یک سهم حق خادمان مسجد باشد و 3 ثلث دیگر یک ثلث آن حق درویشان بوده باشد و 2 ثلث دیگر از جمله یکسهم است در نظر و اختیار اولاد ذکور واقفان مذکور بوده که بهر عنوان اموال موقوفات جمع آوری بنمایند و بمصارف مایحتاج مسجد و تعمیر بقعه برسانند و دیوان مالیاتی از عاید کل مزرعهجات بدهند به 2 سهم ... .. از جمله سهام ... ... ... بنات که داده شده وقف مؤبد و حبس مخلد نمودند باولاد ذکور خودشان شیخ محمود و شیخ جعفر و شیخ نظامالدین ابناء المرحوم شیخ زینالدین ابن المرحوم شیخ محمود شیخ ابوعلی ابونجمی خنجی ماتعاقبوا و تناسلوا نسلا بعد نسل و بطنا بعد بطن و عقبا بعد عقب بلا مشارکت اناث شروط واقفان مذکور الاسم این است که احیاناً از تناسل سه 3 اولاد یکی معدوم بشود به اختیار رشته ذکور اولاد باقی است بوده باشد مشروط بآنکه نفروشند و نه بخشند و عوض صداق ندهند و مرهون باشخاص متغلبه ننمایند و زیاده از سه 3 سنه باجاره ندهد والله یحق الحق و یبطل الباطل فمن تعرض فیها بابطالها و تصرف فیها بغیر شروط واقفها فقد باء بغضب من الله و مأواه جهنم
سجلات
1-قد وقع هذالموقوفات و المبایعات و النذورات صحیحیة الصریحة الشرعیة علی نهج المسطورات لدی العبد الاقل جعفر بن محمد سهروردی [مهر:] «گل باغ محمدعلی جعفر سهروردی»
2- شهده بما فیه عبدالکریم بن محمد سهروردی [مهر:] «... لقول رسول کریم»
3-شهده بما فیه جعفر الموسوی [مهر:] «عبده جعفر الموسوی»
4-شهده بذالک محمد ابن عماد دانیالی [مهر:] «این جهان روشن شد از نور محمد»
5-شهده بما فیه عبدالرحمن بن محمد دانیالی [مهر:] «عبدالرحمن ابن محمد»
6-شهده بذالک میر ابوالعظام ابن محمد سلجوقی [مهر:] «ابوالعظام ابن محمد»
7-شهده بما فیه محمدکریم سهروردی [مهر:] «الراجی ابن محمدکریم»
8-شهده بذالک تاجالدین بن میر ابوجعفر خنجی [مهر:] «هو الله محمّدعلی عبده تاجالدین ابن ابوجعفر خنجی»
9-شهده بما فیه میر مهربان [مهر:] «پیرو دین محمد مهربان»
10-شهده بذالک عبدالله بن حسن خلوتی [مهر:] «یا ابا عبدالله»
11-شهده بما فیه قاسم بن احمد قلمی [مهر:] «عبده قاسم»
12-شهده بما فیه مصطفی ابن محمد دانیالی [مهر:] «مصطفی بن محمّد»
13-شهده بذالک عبدالرسول دانیالی [مهر:] «عبدالرسول»
14-شهده بما فیه محمد ابن محمود ابونجمی خنجی [مهر:] «محمد ابن محمود»
15-محمدجعفر بن سعید خنجی [مهر:] «عبده محمّدجعفر»
16-شهده بما فیه ملا عبدالغفور صاحب قلم [مهر:] «یا غفور ادرکنی»
17-والی خان و شاه میرزا بیگ من طائفه نفر [مهر:] «پیرو آل محمد والی خان»
18-شهده میر محمد رضی سلجوقی [مهر:] «عبده محمد رضی»
19-شهده بذلک ابراهیم ابن علی بخشی [مهر:] «عبده الراجی ابراهیم»
20-شهده بذالک ابراهیم محمد ابونجمی [مهر:] «ابراهیم ابونجمی»
21-شهده بما فیه محمدتقی سلجوقی [مهر:] «محمدتقی»
22-شهده بما فیه محمدطاهر بن علی گلهداری [مهر:] «لایقرء»
23-شهده بذالک عبدالله بن محمود خلوتی [مهر:] «عبدالله بن محمود خلوتی»
24-شهده بما فیه علیاکبر بن فخرالدین شعیبی [مهر:] «هو العلی الاکبر»
25-شهده بما فیه یوسف درویشی [مهر:] «عبده یوسف»
26-شهده بذالک لطفعلی ابونجمی [مهر:] «عبده لطفعلی»
27-شهده بما فیه مؤمن بن محمد دانیالی [مهر:] «عبده مؤمن»
28-شهده بما فیه رکنی ابن امینا [مهر:] «یا رکنی»
29-شهده بما فیه ملا مؤمن صحابی [مهر:] «عبده مؤمن»
30-شهده بذالک محمدتقی ابن محمدمحمود کلوئی فسا [مهر:] «محمدتقی»
31-شهده بما فیه محمدتقی ابن ابوعلی ابونجمی [مهر:] «محمدتقی ابونجمی»
32-شهده بذالک محمد ابن المرحوم حسن سهروردی [مهر:] «پیرو دین محمد ابوالحسن»
33-شهده بذالک ملا محمدرضا صحابی [مهر:] «محمدرضا»
34-صحیح باقر دانیالی [مهر:] «عبده باقر»
35-شهده بما فیه ملا علیرضا صحابی [مهر:] «علیرضا»
36-شهده بذالک باقر ملا حسین صحابی [مهر:] «... محمدباقر»
37-شهده بما فیه [مهر:] «خیرالله»
38-صحیح است کمال سهروردی [مهر:] «کمال»
39-محل الصاق [مهر:] «لایقرء»
40-شهده بما فیه مصطفی خلوتی [مهر:] «لایقرء»
41-شهده بما فیه حسینقلی سدهی ساکن خنج [مهر:] «عبده حسینقلی»
42-شهده بما فیه علیمراد صاحبی [مهر:] «علیمراد»
43-شهده بما فیه ابوالفتح دانیالی [مهر:] «ابوالفتح»
44-صحیح است غلامحسین سلجوقی [مهر:] «عبده غلامحسین»
45-شهده بذالک میر ابوالفتح ابن محمد سلجوقی [مهر:] «لایقرء»
46-شهده بذالک علی سلجوقی [مهر:] «عبده علی سهروردی»
[با کد تفضیلی 10147884، شیخ زینالدین و شیخ محمد زمان، خنج- در سامانه جامع بانک اطلاعات موقوفات]
تصاویری از وقفنامه
تصویر 1: صفحه اول وقفنامه به تاریخ روز پنج شنبه ربیع المولود سنه 1122 (با کد تفضیلی 10147884، شیخ زینالدین و شیخ محمد زمان، خنج- در سامانه جامع بانک اطلاعات موقوفات)
تصویر شماره 2: وقف بر مسجد شیخ حاجی عبدالسلام و بقعه شیح رکنالدین دانیال
تصویر شماره 3: صفحه آخر وقفنامه و سجل افراد محلی بر وقفنامه
منابع
1. رحلة ابن بطوطة، محمد بن عبدالله ابن بطوطة، تصحیح: عبدالهادی تازی، اکادیمیه المملکه المغربیه، ریاض، 1417.
2. لارستان کهن و فرهنگ لارستانی، احمد اقتداری، شرکت انتشارات جهان معاصر، تهران، 1371.
3. تذکره شیخ محمد ابونجم، نسخه خطی، در تملک شیخ عبدالکریم ابونجمی.
4. تذکره هزارمزار، جنید بن محمد جنید شیرازی، محقق: عبدالوهاب نورانی وصال، کتابخانه احمدی، تهران، 1364.
5. فارسنامه ناصری، میرزا حسن حسینی فسایی، تصحیح: دکتر رستگار، تهران، امیرکبیر، 1382.
6. نزهت الاخبار: تاریخ و جغرافیایی فارس، میرزا جعفر خان حقایق نگار خورموجی، تصحیح و تحقیق: سید علی آل داود، کتابخانه و موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، تهران، 1380.
7. فرهنگ جغرافیایی ایران، جلد هفتم (استان هفتم- فارس)، حاجعلی رزم آرا، تهران، 1330.
8. مجمع الانساب، محمد بن علی بن محمد شبانکاره ای، تصحیح: میر هاشم محدث، امیرکبیر، تهران، 1381.
9. صورالاقالیم (هفت کشور)، بی نا، تصحیح: دکتر منوچهر ستوده، بنیاد فرهنگ ایرانی، تهران، 1353.
10. آثار عجم، محمد نصیر بن جعفر فرصت الدوله شیرازی، مصحح: منصور رستگار فسایی، امیرکبیر، تهران، 1377.
11. جغرافیای مفصل ایران (سیاسی)، مسعود کیهان، تهران، 1311.
12. فردوس المرشدیه فی اسرار الصمدیه، محمود بن عثمان، به کوشش: ایرج افشار، انتشارات انجمن آثار ملی، تهران، 1358.
13. خنج دارالاولیای فارس گنجینه فرهنگ و تمدن لارستان، محمد نور نوری، انتشارات حضرت عباس علیهالسلام، قم، 1384.
14. خنج گذرگاه باستانی لارستان، محمد باقر وثوقی، قم: نشرخرم، 1374.
پانویس
- ↑ دانشیار گروه فنی کشاورزی، پردیسابوریحان، دانشگاه تهران
- ↑ کارشناس ارشد تاریخ-پژوهشکده تاریخ اسلامی
- ↑ فردوسی المرشدیه ، صص426-427.
- ↑ خنج گذرگاه باستانی لارستان، ص45.
- ↑ خنج گذرگاه باستانی لارستان، ص61.
- ↑ تذکره ابونجمی، نسخه خطی ، برگ های 350-353 .
- ↑ لارستان کهن وفرهنگ لارستان، ص176؛ تذکره هزار مزار، ص316 .
- ↑ فردوس المرشدیه، ص426.
- ↑ سفرنامه ابن بطوطه ، ج2، ص145.
- ↑ مجمع الانساب، ج2، ص218.
- ↑ فارسنامه ناصری، ج2، ص1303.
- ↑ صورالاقالیم، ص44؛ آثار عجم،دج2، ص688.
- ↑ فارسنامه ناصری، ج2، ص1303.
- ↑ مشاهیر نامی خنج، ص116.
- ↑ خنج گذرگاه باستانی لارستان، ص12.
- ↑ خنج دارالاولیای فارس، ص139.
- ↑ نزهت الاخبار، ص90؛ جغرافیای مفصل، ص231؛ جغرافیای ایرانص231؛ خنج گذرگاه باستانی لارستان، ص11، خنج داروالاولیای فارس، ص148.
- ↑ ربیع الاول. زمان تولد پیامبر عظیم الشأن صلی الله علیه وآله و سلم .
- ↑ اصل: وقع.
- ↑ اصل: قواله جاه.
- ↑ اصل: مذبوره.
- ↑ این قسمت متن از بین رفته است.
- ↑ همان.
- ↑ همان.
- ↑ اصل: ناذر.