آثار احسان (قرآن)
بر اساس آیات قرآن نیکوکاران از آثار احسان خود به دیگران بهره مند می شوند.
محتویات
آثار نیکی به دیگران
برخورداری نیکوکار، از آثار احسان خود به دیگران: ان احسنتم احسنتم لانفسکم... [۱]
آرامش اخروی
احسان، سبب بهره مندی انسان از آرامش در قیامت: بلی من اسلم وجهه لله وهو محسن... ولا خوف علیهم ولا هم یحزنون. (احتمال دارد که «و لاخوف علیهم و لاهم یحزنون» مخصوص آخرت باشد. جمله «فله اجره» که ظرف تحقق آن، آخرت است، شاهد بر آن است.) [۲] [۳]
اتمام نعمت
وجود احسان کننده در بنی اسرائیل، سبب اعطای کتاب و اتمام نعمت از سوی خداوند بر آنان: ثم ءاتینا موسی الکتـب تماما علی الذی احسن.... «الذی احسن» به موسی علیه‌السّلام و محسنان بنی اسرائیل تفسیر شده است. [۴] [۵]
اجابت دعا
احسان، زمینه ساز استجابت دعا: وما کان قولهم الا ان قالوا ربنا اغفر لنا ذنوبنا واسرافنا فی امرنا وثبت اقدامنا وانصرنا علی القوم الکـفرین فـاتـهم الله ثواب الدنیا وحسن ثواب الاخرة والله یحب المحسنین (احتمال دارد که «ثواب الدنیا» به پیروزی مجاهدان اشاره باشد که در آیه قبل به آن نیز اشاره شده است: «وانصرنا علی القوم الکافرین». ) [۶] [۷] [۸]
امداد خدا
احسان، سبب برخورداری از همراهی (یاری) خدا: ان الله مع الذین اتقوا والذین هم محسنون. [۹] والذین جـهدوا فینا لنهدینهم سبلنا وان الله لمع المحسنین. [۱۰]
بشارت قرآن
احسان، سبب بهره مندی از بشارت قرآن: ... وهـذا کتـب مصدق لسانا عربیا لینذر الذین ظـلموا وبشری للمحسنین. [۱۱]
تکفیر گناهان
احسان، سبب محو گناهان و بدیها: ... ان الحسنـت یذهبن السیـات... [۱۲] الا من ظـلم ثم بدل حسنا بعد سوء فانی غفور رحیم. . [۱۳] .. ذلک جزاء المحسنین لیکفر الله عنهم اسوا الذی عملوا... [۱۴] [۱۵]
دوستی
ایجاد صمیمیت و دوستی میان انسان‌ها، بر اثر احسان به یک دیگر: ولاتستوی الحسنة ولاالسیئة ادفع بالتی هی احسن فاذا الذی بینک وبینه عدوة کانه ولی حمیم. [۱۶]
راه مطمئن
چنگ زدن به ریسمان محکم الهی و قرار گرفتن در راه اطمینان بخش، از آثار تسلیم و احسان: ومن یسلم وجهه الی الله وهو محسن فقد استمسک بالعروة الوثقی... [۱۷]
رحمت
احسان، سبب جلب رحمت: ولاتفسدوا فی الارض بعد اصلـحها وادعوه خوفا وطمعا ان رحمت الله قریب من المحسنین [۱۸] هدی و رحمة للمحسنین. [۱۹]
رستگاری
احسان، زمینه ساز رستگاری: هدی ورحمة للمحسنین ... واولـئک هم المفلحون. [۲۰] [۲۱]
رفع مؤاخذه
احسان و نیت خیر، مؤثر در رفع مؤاخذه ضعیفان و مریضان و تنگ دستان ترک کننده جهاد: لیس علی الضعفآء ولا علی المرضی ولا علی الذین لایجدون ما ینفقون حرج اذا نصحوا لله ورسوله ما علی المحسنین من سبیل... [۲۲]
سعادت دنیوی
احسان، در پی دارنده سعادتمندی در دنیا و زندگی نیک: فـاتـهم الله ثواب الدنیا وحسن ثواب الاخرة والله یحب المحسنین. [۲۳] وقیل للذین اتقوا ماذا انزل ربکم قالوا خیرا للذین احسنوا فی هـذه الدنیا حسنة... [۲۴] قل یـعباد الذین ءامنوا اتقوا ربکم للذین احسنوا فی هـذه الدنیا حسنة... [۲۵]
عفت
عفت و پاک دامنی یوسف علیه‌السّلام ، مرهون احسان و لطف خداوند به وی: ورودته التی هو فی بیتها عن نفسه وغلقت الابوب وقالت هیت لک قال معاذ الله انه ربی احسن مثوای.... برداشت مزبور بر این اساس است که مقصود از «ربی» خداوند باشد. [۲۶] [۲۷]
فرجام نیک
احسان توام با اخلاص، تضمین کننده فرجام نیک: و من یسلم وجهه الی الله و هو محسن فقد استمسک بالعروة الوثقی والی الله عـقبة الامور (برداشت، بر اساس ذیل آیه «و الی الله عاقبة الامور» است که به حسن عاقبت آنان اشاره دارد [۲۸]
محبوبیت
محبوب خداوند شدن، از آثار احسان: ... واحسنوا ان الله یحب المحسنین. [۲۹] .. والله یحب المحسنین. [۳۰] .. والله یحب المحسنین. [۳۱] .. فاعف عنهم واصفح ان الله یحب المحسنین. [۳۲] .. واحسنوا والله یحب المحسنین. [۳۳]
نجات از عذاب
احسان، سبب رهایی از عذاب الهی: او تقول حین تری العذاب لو ان لی کرة فاکون من المحسنین. [۳۴]
هدایت
احسان، سبب بهره مندی از هدایت قرآن: هدی ورحمة للمحسنین اولـئک علی هدی من ربهم... [۳۵] [۳۶]
منبع
[ فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «آثار احسان (قرآن)».]
