آستانه مبارکه زینبیه: تفاوت بین نسخه‌ها
جز («آستانه مبارکه زینبیه» را محافظت کرد ([ویرایش=تنها مدیران] (بی‌پایان) [انتقال=تنها مدیران] (بی‌پایان))) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
[[سید احمد سجادی]] | [[سید احمد سجادی]] | ||
| − | == | + | ==چکیده== |
| − | + | زینب یکی از دختران [[حضرت امام موسی بن جعفرعلیهم ا السلام]] است که مضجع شریف او بنابر گفته شیخ ابوالحسن عمری (سده پنجم) در [[روستای ارزنان]] که هماکنون به [[اصفهان]] متصل شده و نام زینبیه بر آن شهرت یافته، قرار دارد. | |
| − | از آنگاه که به همت | + | |
| − | + | از آنگاه که به همت [[شیخ عباس قمی]] و علماء معاصر او، این مرقد شریف شهرت یافت ، انبوه عاشقان خاندان عصمت به قصد زیارت به آنجا مراجعه می نمایند. | |
| − | ''' | + | |
| + | این مقاله به وضعیت گذشته و حال آن آستانه و معرفی برخی از عالمان مدفون در آن محل پرداخته است. | ||
| + | |||
| + | '''کلید واژگان''': زینبیه ، ارزنان ، زینب بنت امام موسی بن جعفر علیهما السلام ، علماء زینبیه | ||
==ارزنان== | ==ارزنان== | ||
| − | + | روستای «اَرزنان» که امروزه به [[شهر اصفهان]] ملحق گردیده و به «زینبیه» شهرت یافته ، از روستاهای قدیمی و احتمالاً مربوط به قبل از [[اسلام]] بوده که در شمال شرقی این شهر قرار دارد و در کتابهای تاریخ ، جغرافیا و رجال نام آن ذکر شده است . | |
| − | ابن | + | |
| + | [[ابن فقیه همدانی]] در کتاب البلدان که در سال (290 هـ ق) تألیف کرده ضمن آنکه مساحت [[اصفهان]] را هشتاد فرسنگ دانسته ارزنان را از هفده روستای معروف این شهر معرفی می نماید | ||
<ref> | <ref> | ||
آثار ملی اصفهان، رفیعی مهر آبادی ابوالقاسم، اتحاد، اصفهان، 1352، ص7. | آثار ملی اصفهان، رفیعی مهر آبادی ابوالقاسم، اتحاد، اصفهان، 1352، ص7. | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | + | [[یاقوت بن عبدالله حموی]] (متوفای626 هـ ق) درکتاب [[معجم البلدان]] | |
<ref> | <ref> | ||
معجم البلدان، بیروت،دارسادر،ج1/ص150. | معجم البلدان، بیروت،دارسادر،ج1/ص150. | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | و محمد بن | + | و [[محمد بن یعقوب فیروزآبادی]] (متوفای 816 هـ ق) در [[کتاب قاموس اللغه]] ، اسمی از [[ارزنان]] آورده و آن را از روستاهای [[اصفهان]] بر شمرده اند . |
| − | از | + | |
| − | <ref> | + | از این بیانات در سده های سوم تا نهم اینگونه نمایان است که [[ارزنان]] در قرن های اولیه [[اسلام]] از شهرت خاصی بر خوردار بوده و در کانون توجه قرار داشته مضافا به اینکه این روستای به ظاهر کوچک از علوم و معارف دینی فاصله نداشته و عالمان و محدثان متعددی همچون [[ابوالقاسم حسن ابن احمد ارزنانی]] <ref> |
اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر جزری(م630)دارصادر، بیروت، ج1ص42. | اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر جزری(م630)دارصادر، بیروت، ج1ص42. | ||
الانساب، سمغانی(م562)دارالجنان، بیروت، ج1ص110. | الانساب، سمغانی(م562)دارالجنان، بیروت، ج1ص110. | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | + | (متوفای 435 هـ ق) و [[ابوجعفر محمد بن عبدالرحمن ارزنانی]] | |
<ref> | <ref> | ||
سیر اعلام النباء، ذهبی، ج15ص270، الا تساب، سمعانی، ج1ص110، تاریخ دمشق، ابن عساکر، ج54ص81. | سیر اعلام النباء، ذهبی، ج15ص270، الا تساب، سمعانی، ج1ص110، تاریخ دمشق، ابن عساکر، ج54ص81. | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | + | (متوفای 322 هـ ق) را در خود پرورش داده لذا حضور عالمان در سده های چهارم و پنجم در این روستا دلالت بر موقعیت والای علمی آن دارد. | |
| − | متأسفانه حوادث روزگار از جمله جنگ ها ، اختلافات ، حملات متعدد مغولها و | + | |
| − | آنچه باعث شهرت | + | متأسفانه حوادث روزگار از جمله جنگ ها ، اختلافات ، حملات متعدد مغولها و تیموریان ، فتنه افاغنه و بالاخره قحط سالی های فراوان باعث خرابی و در انزوا قرار گرفتن این آبادی گشته ، به گونه ای که در سال های اخیر کمتر کسی آن منطقه را با نام قدیم خود یعنی «اَرزنان» می شناسد و به زینبیه شهرت یافته است. |
| − | ==آستانه | + | |
| − | [[حضرت امام | + | آنچه باعث شهرت این منطقه به این نام شده ، وجود آستانه ای است که آن را متعلق به دختر [[حضرت امام موسی بن جعفر (علیهما السلام)]] به نام زینب می دانند. |
| − | با | + | ==آستانه زینبه== |
| + | [[حضرت امام موسی کاظم (علیه السلام)]] دارای چندین فرزند دختر به نام های : حکیمه ، خدیجه ، رقیه ، زینب ، عباسه ، آمنه ، علیه ، فاطمه ، لبابه، کلثوم ،حسنه ،عائشه و میمونه می باشند که محل قبور برخی از این امام زادگانِ لازم التعظیم ، به دلیل حاکمیت جائران و ظالمان ، در اختفاء زندگی کردن امام زادگان (به دلائل مختلف اجتماعی و سیاسی) ، عدم تهیه کتیبه برای قبور آنان ، محو شدن آثار گذشتگان ، وجود دشمنان [[شیعه]] و بالاخره کتاب سوزی های متعدد معلوم نیست . | ||
| + | |||
| + | با این حال قبر و مضجع شریف زینب (علیها السلام به اقرار سید ابوالحسن | ||
<ref> | <ref> | ||
سید ابوالحسن علی بن محمد بن ابوالحسن علی بن ابو الطیب محمد بن ابو عبدالله محمد بن احمد الاصغر بن علی الضریز بن محمد الصوفی بن یحیی الصالح بن محمد عبدالله بن محمد بن عمر الاطراف بن امیرالمومنین امام علی علیه السلام. | سید ابوالحسن علی بن محمد بن ابوالحسن علی بن ابو الطیب محمد بن ابو عبدالله محمد بن احمد الاصغر بن علی الضریز بن محمد الصوفی بن یحیی الصالح بن محمد عبدالله بن محمد بن عمر الاطراف بن امیرالمومنین امام علی علیه السلام. | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | معروف به | + | معروف به «شیخ ابوالحسن عمری» |
| − | + | و «ابن صوفی نسابه | |
<ref> | <ref> | ||
پدر ابوالحسن، ابوالغنائم محمد است که پدر وپسر از بزرگان شیعه وعلماء نسابه می باشند لذا معروف به ابن نسابه بوده که در ریاض العلماء، مرحوم افندی از آنان تجلیل نموده ودر جلد سوم روضات الجنات نیز نام آنان آمده است. | پدر ابوالحسن، ابوالغنائم محمد است که پدر وپسر از بزرگان شیعه وعلماء نسابه می باشند لذا معروف به ابن نسابه بوده که در ریاض العلماء، مرحوم افندی از آنان تجلیل نموده ودر جلد سوم روضات الجنات نیز نام آنان آمده است. | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | » - از عالمان سده پنجم | + | » - از عالمان سده پنجم هجری قمری- در کتاب «[[المجدی فی انساب الطالبیین]]» |
<ref> | <ref> | ||
المجدی در سال 443ه ق در مصر به امر نقب نقباء طالبین مجد الدوله ابوالحسن احمد بن فخرالدوله (از نوادگان امام جعفر الصادق علیه السلام) تألیف شد وشاید بدین جهت نام آن المجدی (به فتح میم) گذارده شده وشاید نام کتاب المجدی (به ضم میم) باشد که در این صورت اسم فاعل باب افعال به معنی بخشنده است . | المجدی در سال 443ه ق در مصر به امر نقب نقباء طالبین مجد الدوله ابوالحسن احمد بن فخرالدوله (از نوادگان امام جعفر الصادق علیه السلام) تألیف شد وشاید بدین جهت نام آن المجدی (به فتح میم) گذارده شده وشاید نام کتاب المجدی (به ضم میم) باشد که در این صورت اسم فاعل باب افعال به معنی بخشنده است . | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | + | در روستای ارزنان (زینبیه کنونی) واقع شده است . | |
| − | + | ||
| − | « سمعت عن | + | وی در این باره در ذیل اسامی فرزندان [[حضرت امام کاظم علیه السلام]] می نویسد : |
| − | + | « سمعت عن الامیر محمد هادی بن الامیر لوحی المورخ ، اِنَّ بیجه زینب المدفونة فی قریة ارزنان من قری اصبهان هی بنت موسی الکاظم صلوات الله علیه بلاواسطه» | |
| − | با | + | |
| + | شنیدم از امیر محمد هادی (تاریخ نگار): قبری که در روستای ارزنان به بیجه زینب شهرت یافته ، دختر بلا فاصل [[حضرت امام موسی کاظم علیه السلام]] است . | ||
| + | |||
| + | با اینکه این عبارت در کتاب المجدی نوشته شده بود و مرحوم [[میرزا مهدی خان بدایع نگار]] نیز در کتاب خود «بدایع الانوار» | ||
<ref> | <ref> | ||
بدایع الانوار در ربیع الاول1307مطابق با آبان 1268 نوشته شده است. | بدایع الانوار در ربیع الاول1307مطابق با آبان 1268 نوشته شده است. | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | + | این جمله را از کتاب المجدی آورده است ، ولی کمتر مورد توجه عالمان و نسب شناسان قرار گرفته ، تا آنکه محدث بزرگ ، مرحوم [[آیت الله شیخ عباس قمی]] (متوفای بهمن ماه 1319) پس از مطالعه و دقت نظر در این عبارت ، به حاج [[سید سعید طباطبایی نائینی]] | |
<ref> | <ref> | ||
از چهره های آزادی خواه وفرهنگی آن زمان ومتوفای دی ماه1337 . | از چهره های آزادی خواه وفرهنگی آن زمان ومتوفای دی ماه1337 . | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | در | + | در فروردین ماه سال 1312 مأموریت دادند ، تا پیرامون این قبر و روستای اَرزنان تحقیق نموده و نتیجه را اعلام دارد . |
| − | + | ||
| + | ایشان پس از مشورت با عده ای از علماء و مطلعین محلی و جستجو در اطراف [[اصفهان]] پی می برد ، مقبره ای با صحن و گنبد آجری در روستای اَرزنان به نام «بچه زینب» وجود دارد که در بین اهل محل و دیگران منسوب به یکی از دختران [[حضرت امام موسی بن جعفر]] علیهما السلام می باشد لذا وی گزارشات و مستنداتِ تحقیقات را برای محدث قمی (ره) ارسال داشته و ایشان پس از یقین به موضوع ، در [[کتاب منتهی الامال]] همراه با نام بردن از اسامی دختران حضرت امام موسی بن جعفر علیهما السلام می نویسد :در نسخه ای از انساب مجدی دیدم نوشته بود... سپس ترجمه عبارت فوق الذکر را آورده است | ||
<ref> | <ref> | ||
منتهی الامال، قمی شیخ عباس، تهران، مطبوعاتی حسینی ج2ص823. | منتهی الامال، قمی شیخ عباس، تهران، مطبوعاتی حسینی ج2ص823. | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | پس از انتشار | + | پس از انتشار این خبر در [[شهر اصفهان]] ، مردم دین باور و دوستدار ائمه و خاندان عصمت علیهم السلام جهت درک فیوضات این بانوی مکرمه به آن محل روی آورده ؛ هر روز بر تعداد زائران افزوده شد و مقبره ای که سال ها در غربت قرار داشت ، رونق یافته و علما و مجتهدین [[شهر اصفهان]] از جمله آیت الله سید ابوالقاسم دهکردی (متوفای دی ماه 1313) علاوه بر آنکه خود به زیارت می رفتند ، مردم را نیز به این مهم ترغیب می نمودند . |
| − | مرحوم علامه | + | مرحوم [[علامه میرزا محمد علی معلم حبیب آبادی]] (متوفای تیر ماه 1355) که در آن سال ها چهل و سه ساله بوده ، سه ماه پس از شهرت یافتن امامزاده بنا به دستور آیت الله شیخ محمد حسین فشارکی(متوفای مهر ماه 1332) ، در بیست و ششم تیر ماه 1312 شروع به تالیف کتابی با عنوان «[[کشف الخبیه عن مقبره الزینبیه]]» نمود که با تحقیقات مفصل طی پنج ماه در سیزدهم دی ماه همان سال به پایان رسید که با تقریظ [[آیت الله فشارکی]] و به خط [[مرحوم سید حسن بدری]] در چاپخانه محمدی شیرازی در قطع جیبی در 144 صفحه به زیور چاپ آراسته شد . |
| − | مرحوم معلم | + | |
| + | مرحوم معلم حبیب آبادی در این کتاب می نویسد : آنچه ما خود به خاطر داریم و از قدماء محل می شنیدیم فقط کلمه بچه زینب مشهور بود تا اینکه در ماه ذی الحجه سنه 1251 (فروردین ماه 1312) ماضیه ناگهان شهرتی پیدا کرد که آن زینب، دختر [[حضرت موسی بن جعفر]] صلوات الله علیه است و پس از تحقیقات معلوم شد که منشاء آن، کتاب بدایع الانوار بوده و ما خود در [[ماه صفر]] سنه 1352 جاریه (خرداد ماه1312) در [[مشهد مقدس ]]آن کتاب را دیده و عبارت مرقومه در آن چنین بود «صاحب المجدی دو دختر آن بزرگوار را زینب نام برده و یکی را نام برده که مدفون است در قریه ارزنان از قرای [[اصفهان]] لکن تعیین ننموده که زینب کبری است یا صغری» | ||
<ref> | <ref> | ||
کشف الخبیه ص28 . | کشف الخبیه ص28 . | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | سپس معلم | + | |
| − | + | سپس معلم حبیب آبادی در پی یافتن نسخه المجدی بر می آید و پس از جستجو نسخه ای از آن را در [[تهران]] می یابد، وی دراین باره می نویسد : «معلوم شد که نسخه ای از آن درنزد جناب حاج امین الواعظین تهرانی یافت می شود ما در روز یک شنبه غره ربیع الاول 1352 (تیرماه 1312) در مراجعت از خراسان به منزل او در [[تهران]] رفته و خود در نسخه المجدی او پس از نام زینب دیدیم که بدین عبارت نوشته بود...» و عبارت ذکر شده که قبلا نوشتیم را ذکر کرده و می نویسد : «جماعتی دیگر هم از علماء اصفهانی و غیره پیش از ما و بعد از ما به آنجا رفته و این عبارت را بطوری که مرقوم شد دیده و استنساخ نموده اند.» | |
| − | با | + | |
| + | برخی از بزرگان بعید نمی دانند که این عبارت از آنِ شیخ ابوالحسن عمری نبوده و بعدها به آن کتاب ملحق شده باشد چرا که احتمال میدهند امیر محمد هادی فرزند امیر لوحی همان عالم و واعظ معروف در اواخر دوره صفویه است که هم اکنون در صحن امامزاده اسماعیل مدفون و در تذکره نصرآبادی نامش آمده است بنابر این قائل کلمه «سمعتُ» یعنی سامع این نسبت معلوم نیست چه کسی بوده و مطمئنا امیر محمد هادی، شیخ ابوالحسن نیست زیرا او در قرن پنجم می زیسته و امیر محمد در قرن یازدهم زندگی می کرده. | ||
| + | |||
| + | با این وجود مرحوم معلم میگوید: مظنون اینکه این نسبت درست باشد زیرا که ظاهرا چنانچه از پیش اشاره کردیم این امیر هادی خود اهل تاریخ و پسر امیر لوحی معروف و از علماء معاصر مجلسی بوده و پیش از او ، این قبر در قریه ارزنان موجود بوده زیرا که او میگوید که بچه زینب که مدفون در قریه ارزنان از قرای اصفهان است دختر حضرت موسی کاظم علیه السلام بلاواسطه می باشد و این تصریح بلاواسطه بودن او بیشتر سبب صحت نسبت می باشد پس استبعادی ندارد(و بعید به نظر نمیرسد) که زینب نامی دختر حضرت کاظم علیه السلام وقتی به جهاتی باصفهان آمده و وفات کرده و در این زمین دفن شده باشد و در ازمنه قدیم (این قبر) معروف بوده یا نبوده باشد (ولی) امیر محمد هادی مورخ در مطاوی (و لابلای) کتب تاریخی آن را دیده و دانسته باشد و البته چون از علماء بوده در مدرکی صحیح یافته. | ||
<ref> | <ref> | ||
کشف الخبیه ص45 . | کشف الخبیه ص45 . | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | مرحوم حبیب آبادی سپس به تحقیق پیرامون این مقبره پرداخته و حتی در طرز نوشتن و خواندن و معنی « بیجه زینب » (که در کتاب المجدی آمده است ) تحقیق کامل نموده و به این نتیجه می رسد که « بیجه» مخفف بی بی چه (به معنی بانوی بزرگوار کوچک) است که در طول زمان به « بچه زینب » مشهور گردیده است . | |
| + | لازم به ذکر است در بهمن ماه سال 1370 علامه فقید سید مصلح الدین مهدوی (متوفای تیر ماه 1374) نیز کتابی با نام «تاریخچه ارزنان و مقبره علیا جناب زینب خاتون» در معرفی منطقه و آستانه زینبیه نوشت که پس از فوت ایشان توسط اداره اوقاف و امور خیریه استان اصفهان در قطع رحلی در شصت و دو صفحه با مقدمه ای وزین از دکتر محمد باقر کتابی در دی ماه 1374 به چاپ رسید. | ||
| + | |||
| + | با شهرت یافتن این منطقه (در سال 1312 هـ ش) و عزیمت مردم متدین و مومن به آن آستانه و دعا و نماز و راز و نیاز در تحت قبه مبارکه ، رونق آن منطقه آغاز گردیده و مقبره علیا جناب زینب که بیش از هزار و سیصد سال در مهجوریت بود ، شهرت و عنوان یافت و مردم جهت بازسازی مقبره و خرید اراضی جهت ساخت و ساز مبالغی را پرداخت و بانیان متعددی با جان و دل سرمایه گذاری های مناسبی را جهت توسعه حرم مطهر انجام دادند . | ||
| + | با رونق یافتن آن آستانه و نیاز به مدیریت واحد جهت اداره اماکن ونظارت بر موقوفات و نذورات ، مردم از عالمان و مجتهدان شهر خواستند فردی را به عنوان تولیت آستانه معرفی نمایند لذا آیت الله ملا محمد حسین فشارکی(ره) و آیت الله حاج میر سید علی نجف آبادی(متوفای بهمن ماه 1321) ، سرپرستی و مدیریت آستانه را به جناب آقای سید نعمت الله حسینی لنبانی معروف به افتخار السادات که از افراد سرشناس و آزادی خواه بود واگذار نمودند و با درایت این مرد متعهد و متدین ضمن اداره حرم ، صحن جدید در زمینی به مساحت 8803 متر مربع به شکل مربع متشکل از حیاط و باغچه به مساحت 4040 متر مربع و بنای حرم و رواق ها در وسط صحن قرار گرفته و از چهار سمت درب باز شد که درب اصلی در ضلع جنوبی ساخته شد و 57 اطاق جهت استراحت زوار و مقبره خصوصی در ابعاد 3×5 در اطراف صحن در یک طبقه و با یک سالن در ضلع غربی به مساحت 720 متر مربع و سرویس های بهداشتی ساخته شد . | ||
| − | + | پس از فوت مرحوم افتخار السادات در سال 1344 هـ ش اداره اوقاف سرپرستی و مراقبت امور را مستقیماً زیر نظر گرفته و برای حسن انجام کار ده نفر از متدینین و محترمین را به عنوان هیئت امناء انتخاب و منصوب نمود که با نظر این افراد ضمن کف سازی صحن ،حیاطی به مساحت تقریبی 3508 متر در ضلع شرقی ایجاد و ساختمان هایی به مساحت 2556 متر مربع شامل یک سالن (360 متر مربع) و یکصد اطاق در دو طبقه ساخته و با سرمایه گذاری مرحوم عبد العلی فیض ،مسجدی در ضلع شمالی ساخته شد . | |
| + | |||
| + | پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 و انتخاب هیئت امناء جدید اقداماتی از جمله ساخت مسجدی در ضلع غربی صورت گرفت و زمین های اطراف جهت توسعه حرم خریداری و آزاد سازی شد. | ||
| + | هم اکنون با طراحی وسیع اقدامات لازم جهت انجام ساخت زمین غربی به مساحت 2500 متر مربع در سه طبقه جهت ایجاد مسجد ،حسینیه، دو سالن، سرویس بهداشتی، وضو خانه، صحن و....و همچنین ضلع شرقی در سه طبقه با زمینی به مساحت 3500 متر مربع صورت گرفته تا در آینده نچندان دور شاهد ساخت ضلع جنوبی که زمین آن حدود 30/000متر میباشد و هماکنون بازارچه حرم در آن ساخته شده و حوزه علمیه در حال تکمیل است ، باشیم . | ||
| + | ==برخی از عالمان مدفون درآستانه زینبیه== | ||
| + | در آستانه مبارکه زینبیه قریب یکصد نفر از عالمان ، اندیشمندان و خیرین مدفون می باشند که ما به جهت اختصار فقط نام شش تن از علماء را ذکر می نماییم. | ||
| − | |||
| − | + | ===دهکردی اصفهانی، سید ابوالقاسم=== | |
| + | عالم امامی و فقیه اصولی. فرزند سید محمد باقر در شهرکرد در سال 1272 هـ ق(حدود 1234هـ ش)متولد شد. پدر و پدر مادرش هر دو از علمای شهرکرد بودند. چند سال در اصفهان نزد علامه میرزا ابوالمعالی کلباسی(متوفای مرداد 1276) و آیت الله حاج شیخ محمدباقر مسجد شاهی ( متوفای1290 هـ ش)و دیگران تحصیل نمود، سپس در عراق خدمت چند نفر از اجلهی علما و فقها تحصیلات خود را تکمیل کرد. ایشان از شاگردان آیات عظام میرزا محمدحسن شیرزای( متوفای1273 هـ ش) ، میرزا حبیباللَّه رشتی (متوفای آذرماه1273)، شیخ زینالعابدین مازندرانی(متوفای1270 هـ ش ) ، حاج میرزا حسین نوری(متوفای مهر ماه 1281) و از مشایخ روایت آیت الله سید شهابالدین نجفی مرعشی(متوفای شهریور ماه 1369) میباشند. | ||
| + | پس از بازگشت، در اصفهان به تدریس و تالیف و تبلیغ مشغول شد. متجاوز از سیصد تن از فضلا در مجلس درس معظم له، در مدرسهی صدر، حاضر میشدند. | ||
| − | + | آیت الله دهکردی مرکز فتوا و مراجعه مردم بود و به تالیفات متعددی دست زد که از آثار ایشان می توان به «الوسیله» ، حاشیه بر «تفسیر صافی»؛ حاشیه بر «وافی» فیض کاشانی؛ حاشیه بر «متاجر» شیخ مرتضی انصاری؛ رسالهای در «قبض»؛ شرحی بر «شرایع»، در دو مجلد؛ شرح فارسی بر «من لا یحضره الفقیه» اشاره کرد | |
| − | + | این فقیه وارسته در دی ماه 1313 در اصفهان درگذشت و پس ازتشییع باشکوه در آستانه زینبیه دفن شد. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<ref> | <ref> | ||
اعیان الشیعه (2/417) .تذکره القبور (94-93) . الذریعه (85، 84/22،25/356)، ریحانه(2/244)، علماء معاصرین(169-168).مؤلفین کتب چاپی( 242-245/1)، معجم المؤلفین(8/115)، مکارم الاثار(2011-2007/6). | اعیان الشیعه (2/417) .تذکره القبور (94-93) . الذریعه (85، 84/22،25/356)، ریحانه(2/244)، علماء معاصرین(169-168).مؤلفین کتب چاپی( 242-245/1)، معجم المؤلفین(8/115)، مکارم الاثار(2011-2007/6). | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | + | ===تجویدی، سید ضیاءالدین=== | |
| − | عالم | + | عالم امامی و فقیه اخلاقی فرزند علامه حاج سید علینقی تجویدی از علماء ابرار و دانشمندان اخیار و مدرسین اصفهان ، در سال 1281هجری شمسی در اصفهان در بیت علم و تقوا به دنیا آمده و از محضر آیات عظام حاج سید مهدی درچهای(متوفای اسفندماه 1323) ، حاج سید علی مدرس نجفآبادی(متوفای بهمن ماه 1321) و حاج سید محمدرضا خراسانی(متوفای خرداد 1356) استفاده نموده و هیئت را نزد مرحوم آیتاللَّه حاج میرزا هدی کرباسی(متوفای 1316 هـ ش) فراگرفته و خود به تدریس متون فقه پرداخت. |
| − | + | آیت الله تجویدی در مهر ماه 1366 در اصفهان وفات یافت و درضلع شرقی آستانه زینبیه دفن گردید | |
<ref> | <ref> | ||
گنجینه دانشمندان ج8، مزارات اصفهان ص1067 . | گنجینه دانشمندان ج8، مزارات اصفهان ص1067 . | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | + | ====موسوی آسیاب پری ، محمد باقر=== | |
| − | عالم ، فاضل فرزند مرحوم | + | عالم ، فاضل فرزند مرحوم آقاسید ابوالقاسم در اصفهان متولد و هم در این شهر نزد علما و بزرگان همچون حاج شیخ ابوالقاسم زفره ای معروف به حاج آقا آخوند(متوفای دی ماه 1312) و آقا شیخ احمد مقدس بید آبادی(متوفای اسفند1355) و دیگران تحصیل نمود |
| − | جناب | + | جناب موسوی در شهریور ماه 1367 در اصفهان وفات یافت و در ایوان شرقی صحن زینبیه مقابل درب قدیم مدفون گردید |
<ref> | <ref> | ||
تاریخچه ارزنان ص42. | تاریخچه ارزنان ص42. | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | + | ===مهدوی اردکانی، سید محمد حسین=== | |
| − | عالم، فاضل، مجتهد فرزند | + | عالم، فاضل، مجتهد فرزند سید مهدی عالم فاضل امام جماعت مسجد شمس آباد در مهر ماه 1286 در اردکان یزد متولد شد و در مولد خود و در اصفهان در خدمت بزرگان علماء و مجتهدین تحصیل نموده و از اساتید خود همچون حاج آقاشیخ محمد رضا نجفی مسجد شاهی(متوفای بهمن ماه 1321) و آقا سید محمد نجف آبادی(متوفای دی ماه 1318) اجازه روایت و اجتهاد دریافت داشته و هم در خدمت آیت الله حاج میر سید علی نجف آبادی(متوفای بهمن 1321) و آقا شیخ محمد حکیم خراسانی(متوفای دی ماه 1315) تحصیل نمود. |
| − | حاج | + | حاج سید محمد حسین مهدوی عالمی خلیق و فاضلی مهربان و خوش محضر بود که عمر خود را در راه دین و نشر احکام و ارشاد مومنین بسر برد و سرانجام در فروردین ماه 1367 در اصفهان وفات یافته با تشییع شایسته و شرکت هیئتهای عزادار و علماء و دیگران به زینبیه منتقل و در ضلع غربی صحن مدفون گردید. |
<ref> | <ref> | ||
مزارات اصفهان، ص336. | مزارات اصفهان، ص336. | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | + | ===دهکردی، سیدحسین=== | |
| − | عالم و فاضل فرزند | + | عالم و فاضل فرزند آیت الله سید ابوالقاسم دهکردی در سال 1277هـ ش در اصفهان متولد و در خدمت جمعی از بزرگان همچون آقا شیخ علی مدرس یزدی (متوفای آذر ماه 1313) و پدر بزرگوار خود تحصیل نموده از آنجائی که عالمی منزوی و گوشه نشین بود مقامات علمی او بر بیشتر مردم حتی علما و دانشمندان مجهول ماند. پس از فوت پدر بجای ایشان در مساجد سرخی و شیخ الاسلام اقامه جماعت می نمود سالها به درس مرحوم آقا شیخ محمد حکیم خراسانی حاضر شده و بهره کافی یافته بود . |
| − | سر انجام در سال 1337 هـ ش در سن شصت | + | |
| + | سر انجام در سال 1337 هـ ش در سن شصت سالگی فوت و در جنب پدر مدفون شد. | ||
<ref> | <ref> | ||
دانشمندان وبزرگان اصفهانج2ص1050. | دانشمندان وبزرگان اصفهانج2ص1050. | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | 6- | + | 6- خوانساری، کمال الدین |
| − | عالم عابد زاهد | + | عالم عابد زاهد جلیل ادیب شاعر فرزند آیت الله ملا محمد حسین خوانساری (متوفای فروردین ماه 1264) در اصفهان در حدود سال 1237 هـ ش متولد گردید و هم در این شهر در خدمت جمعی ازبزرگان علماء همچون حاج میرزا بدیع درب امامی(متوفای آذر ماه 1279)، آقا میرزا محمد حسن نجفی (متوفای تیر ماه 1278)، حاج سید مهدی نحوی (متوفای مرداد ماه 1269) و پدر خویش تلمذ کرده پس از فوت پدر در مسجد میرزا باقر بجای ایشان امامت می فرمود و هم در آنجا حوزه درس مختصری در فقه داشت از تالیفات ایشان می توان به «ایرادات بر کتاب هزار مسئله» ، «دیوان اشعار» ، «کتابی در رد بابیه» و «مجالس الذکر» اشاره کرد. |
| − | + | این عالم وارسته و زاهد در اسفند ماه 1320 در اصفهان وفات یافته درمقبره زینبیه در اطاق مرحوم آقا سید ابوالقاسم دهکردی مدفون گردید | |
<ref> | <ref> | ||
رجال اصفهان ص141، شعرای معاصر اصفهان387. | رجال اصفهان ص141، شعرای معاصر اصفهان387. | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | == | + | ==تصاویر== |
| − | + | [[تصویر:Zeynabiyeh1.1.JPG|اصلی|وسط]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | [[تصویر:Zeynabiyeh2.2.JPG|اصلی|وسط]] | |
| − | + | [[تصویر:Zeynabiyeh3.3.JPG|اصلی|وسط]] | |
| − | + | [[تصویر:Zeynabiyeh4.4.JPG|اصلی|وسط]] | |
| − | + | [[تصویر:Zeynabiyeh5.5.JPG|اصلی|وسط]] | |
| − | + | [[تصویر:Zeynabiyeh6.6.JPG|اصلی|وسط]] | |
| − | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ ۳ فوریهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۱۳:۱۲
محتویات
چکیده
زینب یکی از دختران حضرت امام موسی بن جعفرعلیهم ا السلام است که مضجع شریف او بنابر گفته شیخ ابوالحسن عمری (سده پنجم) در روستای ارزنان که هماکنون به اصفهان متصل شده و نام زینبیه بر آن شهرت یافته، قرار دارد.
از آنگاه که به همت شیخ عباس قمی و علماء معاصر او، این مرقد شریف شهرت یافت ، انبوه عاشقان خاندان عصمت به قصد زیارت به آنجا مراجعه می نمایند.
این مقاله به وضعیت گذشته و حال آن آستانه و معرفی برخی از عالمان مدفون در آن محل پرداخته است.
کلید واژگان: زینبیه ، ارزنان ، زینب بنت امام موسی بن جعفر علیهما السلام ، علماء زینبیه
ارزنان
روستای «اَرزنان» که امروزه به شهر اصفهان ملحق گردیده و به «زینبیه» شهرت یافته ، از روستاهای قدیمی و احتمالاً مربوط به قبل از اسلام بوده که در شمال شرقی این شهر قرار دارد و در کتابهای تاریخ ، جغرافیا و رجال نام آن ذکر شده است .
ابن فقیه همدانی در کتاب البلدان که در سال (290 هـ ق) تألیف کرده ضمن آنکه مساحت اصفهان را هشتاد فرسنگ دانسته ارزنان را از هفده روستای معروف این شهر معرفی می نماید [۱] یاقوت بن عبدالله حموی (متوفای626 هـ ق) درکتاب معجم البلدان [۲] و محمد بن یعقوب فیروزآبادی (متوفای 816 هـ ق) در کتاب قاموس اللغه ، اسمی از ارزنان آورده و آن را از روستاهای اصفهان بر شمرده اند .
از این بیانات در سده های سوم تا نهم اینگونه نمایان است که ارزنان در قرن های اولیه اسلام از شهرت خاصی بر خوردار بوده و در کانون توجه قرار داشته مضافا به اینکه این روستای به ظاهر کوچک از علوم و معارف دینی فاصله نداشته و عالمان و محدثان متعددی همچون ابوالقاسم حسن ابن احمد ارزنانی [۳] (متوفای 435 هـ ق) و ابوجعفر محمد بن عبدالرحمن ارزنانی [۴] (متوفای 322 هـ ق) را در خود پرورش داده لذا حضور عالمان در سده های چهارم و پنجم در این روستا دلالت بر موقعیت والای علمی آن دارد.
متأسفانه حوادث روزگار از جمله جنگ ها ، اختلافات ، حملات متعدد مغولها و تیموریان ، فتنه افاغنه و بالاخره قحط سالی های فراوان باعث خرابی و در انزوا قرار گرفتن این آبادی گشته ، به گونه ای که در سال های اخیر کمتر کسی آن منطقه را با نام قدیم خود یعنی «اَرزنان» می شناسد و به زینبیه شهرت یافته است.
آنچه باعث شهرت این منطقه به این نام شده ، وجود آستانه ای است که آن را متعلق به دختر حضرت امام موسی بن جعفر (علیهما السلام) به نام زینب می دانند.
آستانه زینبه
حضرت امام موسی کاظم (علیه السلام) دارای چندین فرزند دختر به نام های : حکیمه ، خدیجه ، رقیه ، زینب ، عباسه ، آمنه ، علیه ، فاطمه ، لبابه، کلثوم ،حسنه ،عائشه و میمونه می باشند که محل قبور برخی از این امام زادگانِ لازم التعظیم ، به دلیل حاکمیت جائران و ظالمان ، در اختفاء زندگی کردن امام زادگان (به دلائل مختلف اجتماعی و سیاسی) ، عدم تهیه کتیبه برای قبور آنان ، محو شدن آثار گذشتگان ، وجود دشمنان شیعه و بالاخره کتاب سوزی های متعدد معلوم نیست .
با این حال قبر و مضجع شریف زینب (علیها السلام به اقرار سید ابوالحسن [۵] معروف به «شیخ ابوالحسن عمری»
و «ابن صوفی نسابه [۶] » - از عالمان سده پنجم هجری قمری- در کتاب «المجدی فی انساب الطالبیین» [۷] در روستای ارزنان (زینبیه کنونی) واقع شده است .
وی در این باره در ذیل اسامی فرزندان حضرت امام کاظم علیه السلام می نویسد : « سمعت عن الامیر محمد هادی بن الامیر لوحی المورخ ، اِنَّ بیجه زینب المدفونة فی قریة ارزنان من قری اصبهان هی بنت موسی الکاظم صلوات الله علیه بلاواسطه»
شنیدم از امیر محمد هادی (تاریخ نگار): قبری که در روستای ارزنان به بیجه زینب شهرت یافته ، دختر بلا فاصل حضرت امام موسی کاظم علیه السلام است .
با اینکه این عبارت در کتاب المجدی نوشته شده بود و مرحوم میرزا مهدی خان بدایع نگار نیز در کتاب خود «بدایع الانوار» [۸] این جمله را از کتاب المجدی آورده است ، ولی کمتر مورد توجه عالمان و نسب شناسان قرار گرفته ، تا آنکه محدث بزرگ ، مرحوم آیت الله شیخ عباس قمی (متوفای بهمن ماه 1319) پس از مطالعه و دقت نظر در این عبارت ، به حاج سید سعید طباطبایی نائینی [۹] در فروردین ماه سال 1312 مأموریت دادند ، تا پیرامون این قبر و روستای اَرزنان تحقیق نموده و نتیجه را اعلام دارد .
ایشان پس از مشورت با عده ای از علماء و مطلعین محلی و جستجو در اطراف اصفهان پی می برد ، مقبره ای با صحن و گنبد آجری در روستای اَرزنان به نام «بچه زینب» وجود دارد که در بین اهل محل و دیگران منسوب به یکی از دختران حضرت امام موسی بن جعفر علیهما السلام می باشد لذا وی گزارشات و مستنداتِ تحقیقات را برای محدث قمی (ره) ارسال داشته و ایشان پس از یقین به موضوع ، در کتاب منتهی الامال همراه با نام بردن از اسامی دختران حضرت امام موسی بن جعفر علیهما السلام می نویسد :در نسخه ای از انساب مجدی دیدم نوشته بود... سپس ترجمه عبارت فوق الذکر را آورده است [۱۰] پس از انتشار این خبر در شهر اصفهان ، مردم دین باور و دوستدار ائمه و خاندان عصمت علیهم السلام جهت درک فیوضات این بانوی مکرمه به آن محل روی آورده ؛ هر روز بر تعداد زائران افزوده شد و مقبره ای که سال ها در غربت قرار داشت ، رونق یافته و علما و مجتهدین شهر اصفهان از جمله آیت الله سید ابوالقاسم دهکردی (متوفای دی ماه 1313) علاوه بر آنکه خود به زیارت می رفتند ، مردم را نیز به این مهم ترغیب می نمودند . مرحوم علامه میرزا محمد علی معلم حبیب آبادی (متوفای تیر ماه 1355) که در آن سال ها چهل و سه ساله بوده ، سه ماه پس از شهرت یافتن امامزاده بنا به دستور آیت الله شیخ محمد حسین فشارکی(متوفای مهر ماه 1332) ، در بیست و ششم تیر ماه 1312 شروع به تالیف کتابی با عنوان «کشف الخبیه عن مقبره الزینبیه» نمود که با تحقیقات مفصل طی پنج ماه در سیزدهم دی ماه همان سال به پایان رسید که با تقریظ آیت الله فشارکی و به خط مرحوم سید حسن بدری در چاپخانه محمدی شیرازی در قطع جیبی در 144 صفحه به زیور چاپ آراسته شد .
مرحوم معلم حبیب آبادی در این کتاب می نویسد : آنچه ما خود به خاطر داریم و از قدماء محل می شنیدیم فقط کلمه بچه زینب مشهور بود تا اینکه در ماه ذی الحجه سنه 1251 (فروردین ماه 1312) ماضیه ناگهان شهرتی پیدا کرد که آن زینب، دختر حضرت موسی بن جعفر صلوات الله علیه است و پس از تحقیقات معلوم شد که منشاء آن، کتاب بدایع الانوار بوده و ما خود در ماه صفر سنه 1352 جاریه (خرداد ماه1312) در مشهد مقدس آن کتاب را دیده و عبارت مرقومه در آن چنین بود «صاحب المجدی دو دختر آن بزرگوار را زینب نام برده و یکی را نام برده که مدفون است در قریه ارزنان از قرای اصفهان لکن تعیین ننموده که زینب کبری است یا صغری» [۱۱]
سپس معلم حبیب آبادی در پی یافتن نسخه المجدی بر می آید و پس از جستجو نسخه ای از آن را در تهران می یابد، وی دراین باره می نویسد : «معلوم شد که نسخه ای از آن درنزد جناب حاج امین الواعظین تهرانی یافت می شود ما در روز یک شنبه غره ربیع الاول 1352 (تیرماه 1312) در مراجعت از خراسان به منزل او در تهران رفته و خود در نسخه المجدی او پس از نام زینب دیدیم که بدین عبارت نوشته بود...» و عبارت ذکر شده که قبلا نوشتیم را ذکر کرده و می نویسد : «جماعتی دیگر هم از علماء اصفهانی و غیره پیش از ما و بعد از ما به آنجا رفته و این عبارت را بطوری که مرقوم شد دیده و استنساخ نموده اند.»
برخی از بزرگان بعید نمی دانند که این عبارت از آنِ شیخ ابوالحسن عمری نبوده و بعدها به آن کتاب ملحق شده باشد چرا که احتمال میدهند امیر محمد هادی فرزند امیر لوحی همان عالم و واعظ معروف در اواخر دوره صفویه است که هم اکنون در صحن امامزاده اسماعیل مدفون و در تذکره نصرآبادی نامش آمده است بنابر این قائل کلمه «سمعتُ» یعنی سامع این نسبت معلوم نیست چه کسی بوده و مطمئنا امیر محمد هادی، شیخ ابوالحسن نیست زیرا او در قرن پنجم می زیسته و امیر محمد در قرن یازدهم زندگی می کرده.
با این وجود مرحوم معلم میگوید: مظنون اینکه این نسبت درست باشد زیرا که ظاهرا چنانچه از پیش اشاره کردیم این امیر هادی خود اهل تاریخ و پسر امیر لوحی معروف و از علماء معاصر مجلسی بوده و پیش از او ، این قبر در قریه ارزنان موجود بوده زیرا که او میگوید که بچه زینب که مدفون در قریه ارزنان از قرای اصفهان است دختر حضرت موسی کاظم علیه السلام بلاواسطه می باشد و این تصریح بلاواسطه بودن او بیشتر سبب صحت نسبت می باشد پس استبعادی ندارد(و بعید به نظر نمیرسد) که زینب نامی دختر حضرت کاظم علیه السلام وقتی به جهاتی باصفهان آمده و وفات کرده و در این زمین دفن شده باشد و در ازمنه قدیم (این قبر) معروف بوده یا نبوده باشد (ولی) امیر محمد هادی مورخ در مطاوی (و لابلای) کتب تاریخی آن را دیده و دانسته باشد و البته چون از علماء بوده در مدرکی صحیح یافته. [۱۲]
مرحوم حبیب آبادی سپس به تحقیق پیرامون این مقبره پرداخته و حتی در طرز نوشتن و خواندن و معنی « بیجه زینب » (که در کتاب المجدی آمده است ) تحقیق کامل نموده و به این نتیجه می رسد که « بیجه» مخفف بی بی چه (به معنی بانوی بزرگوار کوچک) است که در طول زمان به « بچه زینب » مشهور گردیده است . لازم به ذکر است در بهمن ماه سال 1370 علامه فقید سید مصلح الدین مهدوی (متوفای تیر ماه 1374) نیز کتابی با نام «تاریخچه ارزنان و مقبره علیا جناب زینب خاتون» در معرفی منطقه و آستانه زینبیه نوشت که پس از فوت ایشان توسط اداره اوقاف و امور خیریه استان اصفهان در قطع رحلی در شصت و دو صفحه با مقدمه ای وزین از دکتر محمد باقر کتابی در دی ماه 1374 به چاپ رسید.
با شهرت یافتن این منطقه (در سال 1312 هـ ش) و عزیمت مردم متدین و مومن به آن آستانه و دعا و نماز و راز و نیاز در تحت قبه مبارکه ، رونق آن منطقه آغاز گردیده و مقبره علیا جناب زینب که بیش از هزار و سیصد سال در مهجوریت بود ، شهرت و عنوان یافت و مردم جهت بازسازی مقبره و خرید اراضی جهت ساخت و ساز مبالغی را پرداخت و بانیان متعددی با جان و دل سرمایه گذاری های مناسبی را جهت توسعه حرم مطهر انجام دادند . با رونق یافتن آن آستانه و نیاز به مدیریت واحد جهت اداره اماکن ونظارت بر موقوفات و نذورات ، مردم از عالمان و مجتهدان شهر خواستند فردی را به عنوان تولیت آستانه معرفی نمایند لذا آیت الله ملا محمد حسین فشارکی(ره) و آیت الله حاج میر سید علی نجف آبادی(متوفای بهمن ماه 1321) ، سرپرستی و مدیریت آستانه را به جناب آقای سید نعمت الله حسینی لنبانی معروف به افتخار السادات که از افراد سرشناس و آزادی خواه بود واگذار نمودند و با درایت این مرد متعهد و متدین ضمن اداره حرم ، صحن جدید در زمینی به مساحت 8803 متر مربع به شکل مربع متشکل از حیاط و باغچه به مساحت 4040 متر مربع و بنای حرم و رواق ها در وسط صحن قرار گرفته و از چهار سمت درب باز شد که درب اصلی در ضلع جنوبی ساخته شد و 57 اطاق جهت استراحت زوار و مقبره خصوصی در ابعاد 3×5 در اطراف صحن در یک طبقه و با یک سالن در ضلع غربی به مساحت 720 متر مربع و سرویس های بهداشتی ساخته شد .
پس از فوت مرحوم افتخار السادات در سال 1344 هـ ش اداره اوقاف سرپرستی و مراقبت امور را مستقیماً زیر نظر گرفته و برای حسن انجام کار ده نفر از متدینین و محترمین را به عنوان هیئت امناء انتخاب و منصوب نمود که با نظر این افراد ضمن کف سازی صحن ،حیاطی به مساحت تقریبی 3508 متر در ضلع شرقی ایجاد و ساختمان هایی به مساحت 2556 متر مربع شامل یک سالن (360 متر مربع) و یکصد اطاق در دو طبقه ساخته و با سرمایه گذاری مرحوم عبد العلی فیض ،مسجدی در ضلع شمالی ساخته شد .
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 و انتخاب هیئت امناء جدید اقداماتی از جمله ساخت مسجدی در ضلع غربی صورت گرفت و زمین های اطراف جهت توسعه حرم خریداری و آزاد سازی شد. هم اکنون با طراحی وسیع اقدامات لازم جهت انجام ساخت زمین غربی به مساحت 2500 متر مربع در سه طبقه جهت ایجاد مسجد ،حسینیه، دو سالن، سرویس بهداشتی، وضو خانه، صحن و....و همچنین ضلع شرقی در سه طبقه با زمینی به مساحت 3500 متر مربع صورت گرفته تا در آینده نچندان دور شاهد ساخت ضلع جنوبی که زمین آن حدود 30/000متر میباشد و هماکنون بازارچه حرم در آن ساخته شده و حوزه علمیه در حال تکمیل است ، باشیم .
برخی از عالمان مدفون درآستانه زینبیه
در آستانه مبارکه زینبیه قریب یکصد نفر از عالمان ، اندیشمندان و خیرین مدفون می باشند که ما به جهت اختصار فقط نام شش تن از علماء را ذکر می نماییم.
دهکردی اصفهانی، سید ابوالقاسم
عالم امامی و فقیه اصولی. فرزند سید محمد باقر در شهرکرد در سال 1272 هـ ق(حدود 1234هـ ش)متولد شد. پدر و پدر مادرش هر دو از علمای شهرکرد بودند. چند سال در اصفهان نزد علامه میرزا ابوالمعالی کلباسی(متوفای مرداد 1276) و آیت الله حاج شیخ محمدباقر مسجد شاهی ( متوفای1290 هـ ش)و دیگران تحصیل نمود، سپس در عراق خدمت چند نفر از اجلهی علما و فقها تحصیلات خود را تکمیل کرد. ایشان از شاگردان آیات عظام میرزا محمدحسن شیرزای( متوفای1273 هـ ش) ، میرزا حبیباللَّه رشتی (متوفای آذرماه1273)، شیخ زینالعابدین مازندرانی(متوفای1270 هـ ش ) ، حاج میرزا حسین نوری(متوفای مهر ماه 1281) و از مشایخ روایت آیت الله سید شهابالدین نجفی مرعشی(متوفای شهریور ماه 1369) میباشند. پس از بازگشت، در اصفهان به تدریس و تالیف و تبلیغ مشغول شد. متجاوز از سیصد تن از فضلا در مجلس درس معظم له، در مدرسهی صدر، حاضر میشدند.
آیت الله دهکردی مرکز فتوا و مراجعه مردم بود و به تالیفات متعددی دست زد که از آثار ایشان می توان به «الوسیله» ، حاشیه بر «تفسیر صافی»؛ حاشیه بر «وافی» فیض کاشانی؛ حاشیه بر «متاجر» شیخ مرتضی انصاری؛ رسالهای در «قبض»؛ شرحی بر «شرایع»، در دو مجلد؛ شرح فارسی بر «من لا یحضره الفقیه» اشاره کرد
این فقیه وارسته در دی ماه 1313 در اصفهان درگذشت و پس ازتشییع باشکوه در آستانه زینبیه دفن شد.
تجویدی، سید ضیاءالدین
عالم امامی و فقیه اخلاقی فرزند علامه حاج سید علینقی تجویدی از علماء ابرار و دانشمندان اخیار و مدرسین اصفهان ، در سال 1281هجری شمسی در اصفهان در بیت علم و تقوا به دنیا آمده و از محضر آیات عظام حاج سید مهدی درچهای(متوفای اسفندماه 1323) ، حاج سید علی مدرس نجفآبادی(متوفای بهمن ماه 1321) و حاج سید محمدرضا خراسانی(متوفای خرداد 1356) استفاده نموده و هیئت را نزد مرحوم آیتاللَّه حاج میرزا هدی کرباسی(متوفای 1316 هـ ش) فراگرفته و خود به تدریس متون فقه پرداخت. آیت الله تجویدی در مهر ماه 1366 در اصفهان وفات یافت و درضلع شرقی آستانه زینبیه دفن گردید [۱۴]
=موسوی آسیاب پری ، محمد باقر
عالم ، فاضل فرزند مرحوم آقاسید ابوالقاسم در اصفهان متولد و هم در این شهر نزد علما و بزرگان همچون حاج شیخ ابوالقاسم زفره ای معروف به حاج آقا آخوند(متوفای دی ماه 1312) و آقا شیخ احمد مقدس بید آبادی(متوفای اسفند1355) و دیگران تحصیل نمود جناب موسوی در شهریور ماه 1367 در اصفهان وفات یافت و در ایوان شرقی صحن زینبیه مقابل درب قدیم مدفون گردید [۱۵]
مهدوی اردکانی، سید محمد حسین
عالم، فاضل، مجتهد فرزند سید مهدی عالم فاضل امام جماعت مسجد شمس آباد در مهر ماه 1286 در اردکان یزد متولد شد و در مولد خود و در اصفهان در خدمت بزرگان علماء و مجتهدین تحصیل نموده و از اساتید خود همچون حاج آقاشیخ محمد رضا نجفی مسجد شاهی(متوفای بهمن ماه 1321) و آقا سید محمد نجف آبادی(متوفای دی ماه 1318) اجازه روایت و اجتهاد دریافت داشته و هم در خدمت آیت الله حاج میر سید علی نجف آبادی(متوفای بهمن 1321) و آقا شیخ محمد حکیم خراسانی(متوفای دی ماه 1315) تحصیل نمود. حاج سید محمد حسین مهدوی عالمی خلیق و فاضلی مهربان و خوش محضر بود که عمر خود را در راه دین و نشر احکام و ارشاد مومنین بسر برد و سرانجام در فروردین ماه 1367 در اصفهان وفات یافته با تشییع شایسته و شرکت هیئتهای عزادار و علماء و دیگران به زینبیه منتقل و در ضلع غربی صحن مدفون گردید. [۱۶]
دهکردی، سیدحسین
عالم و فاضل فرزند آیت الله سید ابوالقاسم دهکردی در سال 1277هـ ش در اصفهان متولد و در خدمت جمعی از بزرگان همچون آقا شیخ علی مدرس یزدی (متوفای آذر ماه 1313) و پدر بزرگوار خود تحصیل نموده از آنجائی که عالمی منزوی و گوشه نشین بود مقامات علمی او بر بیشتر مردم حتی علما و دانشمندان مجهول ماند. پس از فوت پدر بجای ایشان در مساجد سرخی و شیخ الاسلام اقامه جماعت می نمود سالها به درس مرحوم آقا شیخ محمد حکیم خراسانی حاضر شده و بهره کافی یافته بود .
سر انجام در سال 1337 هـ ش در سن شصت سالگی فوت و در جنب پدر مدفون شد. [۱۷] 6- خوانساری، کمال الدین عالم عابد زاهد جلیل ادیب شاعر فرزند آیت الله ملا محمد حسین خوانساری (متوفای فروردین ماه 1264) در اصفهان در حدود سال 1237 هـ ش متولد گردید و هم در این شهر در خدمت جمعی ازبزرگان علماء همچون حاج میرزا بدیع درب امامی(متوفای آذر ماه 1279)، آقا میرزا محمد حسن نجفی (متوفای تیر ماه 1278)، حاج سید مهدی نحوی (متوفای مرداد ماه 1269) و پدر خویش تلمذ کرده پس از فوت پدر در مسجد میرزا باقر بجای ایشان امامت می فرمود و هم در آنجا حوزه درس مختصری در فقه داشت از تالیفات ایشان می توان به «ایرادات بر کتاب هزار مسئله» ، «دیوان اشعار» ، «کتابی در رد بابیه» و «مجالس الذکر» اشاره کرد. این عالم وارسته و زاهد در اسفند ماه 1320 در اصفهان وفات یافته درمقبره زینبیه در اطاق مرحوم آقا سید ابوالقاسم دهکردی مدفون گردید [۱۸]
تصاویر
پانویس
- ↑ آثار ملی اصفهان، رفیعی مهر آبادی ابوالقاسم، اتحاد، اصفهان، 1352، ص7.
- ↑ معجم البلدان، بیروت،دارسادر،ج1/ص150.
- ↑ اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر جزری(م630)دارصادر، بیروت، ج1ص42. الانساب، سمغانی(م562)دارالجنان، بیروت، ج1ص110.
- ↑ سیر اعلام النباء، ذهبی، ج15ص270، الا تساب، سمعانی، ج1ص110، تاریخ دمشق، ابن عساکر، ج54ص81.
- ↑ سید ابوالحسن علی بن محمد بن ابوالحسن علی بن ابو الطیب محمد بن ابو عبدالله محمد بن احمد الاصغر بن علی الضریز بن محمد الصوفی بن یحیی الصالح بن محمد عبدالله بن محمد بن عمر الاطراف بن امیرالمومنین امام علی علیه السلام.
- ↑ پدر ابوالحسن، ابوالغنائم محمد است که پدر وپسر از بزرگان شیعه وعلماء نسابه می باشند لذا معروف به ابن نسابه بوده که در ریاض العلماء، مرحوم افندی از آنان تجلیل نموده ودر جلد سوم روضات الجنات نیز نام آنان آمده است.
- ↑ المجدی در سال 443ه ق در مصر به امر نقب نقباء طالبین مجد الدوله ابوالحسن احمد بن فخرالدوله (از نوادگان امام جعفر الصادق علیه السلام) تألیف شد وشاید بدین جهت نام آن المجدی (به فتح میم) گذارده شده وشاید نام کتاب المجدی (به ضم میم) باشد که در این صورت اسم فاعل باب افعال به معنی بخشنده است .
- ↑ بدایع الانوار در ربیع الاول1307مطابق با آبان 1268 نوشته شده است.
- ↑ از چهره های آزادی خواه وفرهنگی آن زمان ومتوفای دی ماه1337 .
- ↑ منتهی الامال، قمی شیخ عباس، تهران، مطبوعاتی حسینی ج2ص823.
- ↑ کشف الخبیه ص28 .
- ↑ کشف الخبیه ص45 .
- ↑ اعیان الشیعه (2/417) .تذکره القبور (94-93) . الذریعه (85، 84/22،25/356)، ریحانه(2/244)، علماء معاصرین(169-168).مؤلفین کتب چاپی( 242-245/1)، معجم المؤلفین(8/115)، مکارم الاثار(2011-2007/6).
- ↑ گنجینه دانشمندان ج8، مزارات اصفهان ص1067 .
- ↑ تاریخچه ارزنان ص42.
- ↑ مزارات اصفهان، ص336.
- ↑ دانشمندان وبزرگان اصفهانج2ص1050.
- ↑ رجال اصفهان ص141، شعرای معاصر اصفهان387.
