آسیب‌ شناسی وقف

مهری بهار محمود نصرتی

چکیده

وقف در لغت ‏به معناى ایستادن، ماندن و آرام گرفتن است. وقف در اصطلاح فقهى، نگهداشتن و حبس كردن عین مال و مصرف كردن منافع آن در راه خدا است. وقف از جمله موضوعات بین‌رشته‌ای است که به‌رغم ظرفیت وسیع آن کمتر مورد تحقیق پژوهشگران قرار گرفته است. وقف ارتباط تنگاتنگي با مصالح عمومي دارد و تأثیر بسزایی در حل مشکلات اجتماعی دارد. اين مقاله، می‌خواهد به بررسي آسیب‌ها و موانع توسعه فرهنگ وقف در جامعه بپردازد. این پژوهش از دو روش بهره می‌برد یکی روش اسنادی و دیگری روش زمینه ای. در روش اسنادی با مراجعه به کتب و اسناد و نشریات و از این قبیل به داده‌های مورد نیاز دست پیدا می‌کنیم. و در روش زمینه‌ای از داده‌های جمع‌آوری‌شده از مصاحبه عمیق استفاده می‌کنیم که با توجه به یافته‌های این دو روش موضوع مورد بررسی تبیین می‌شود. در پژوهش‌هایی که از روش کیفی انجام می‌شوند تعداد دقیق افراد نمونه از قبل مشخص نیست بلکه نمونه‌گیری در میدان تحقیق انجام می‌گیرد. و پژوهش زمانی متوقف می‌شود که به اشباع نظری رسیده باشیم . در این پژوهش از نمونه‌گیری نظری و هدفمند استفاده شده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که عوامل زیادی بر وقف تأثیرگذار است که می‌توان از عوامل مؤثری چون مصرف‌گرایی، عدم اعتماد به دولت، تغییر نام موقوفات و نداشتن وسع مالی نام برد. در پایان طرحی از روابط بین این عوامل ارائه داده خواهد شد که در گروه‌های عوامل زمینه‌ای، عوامل پیامدی، عوامل علی و عوامل مداخله‌گر دسته‌بندی می‌شود.

واژگان کلیدی

فرهنگ وقف؛ آسیب‌شناسی وقف؛ عدم اعتماد؛ مصرف گرایی، روش زمینه‌ای.

لینک مقاله در سیویلیکا