اخلاق مداری در رفتار اجتماعی و ترویج نیکی
رقیه حق شناس؛ سید قاسم بلاغی؛ سیده سلمه بلاغی
چکیده
بخش اخلاق اجتماعی از مهمترین بخش‌های اخلاق اسلامی است. انسان چون ضرورتا نیازمند زندگی در اجتماع می‌باشد، به یاری دیگر انسان‌ها و یاری رساندن به دیگران وابسته است. آشنایی و رعایت مسائل این قسم از زندگی بسیار لازم به نظر می‌رسد. هدف از این تحقیق بررسی ابعاد یکى از بنیادى‌ترین و عام‌ترین قواعد عملى اخلاق در رفع آسیب‌های اجتماعی نشان می‌باشد. این پژوهش با روش توصیفی، تحلیلی و شیوه گردآوری اسنادی و کتابخانه‌ای است. این پژوهش در پی پاسخگویی به دو سوال است: الف: قاعده زرین چیست؟ ب: قاعده زرین چگونه می‌تواند در رفع آسیب‌های اجتماعی موثر واقع شود؟ نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که این قاعده به دلیل کارآیى و قابلیت فراوانى که دارد، به قاعده زرین نامور شده است و دو صورت دارد؛ طبق صورت‌بندى مثبت: «آنچه را دوست دارى دیگران نسبت به تو انجام دهند، تو نیز نسبت به دیگران انجام بده» و صورت‌بندى منفى آن چنین است: «آنچه بر خود نمى‌پسندى بر دیگران مپسند». این قاعده رفتارى همان است که در نظام‌هاى اخلاقى گوناگون، قاعده زرین (golden Rule) نامیده شده است، زیرا به جاى آن که مردم را درگیر بحث‌هاى نظرى در حوزه اخلاق کند و آنان را از هدف اخلاق، یعنى زدودن تعارض‌هاى درونى و برونى فرد و کمک به کمال او، باز دارد، به روشنى تکلیف آنان را در موقعیت‌هاى گوناگون و دشوار اخلاقى معین مى‌کند و راه برون‌شدى براى تعارض‌هاى اخلاقى به دست مى‌دهد؛ به همین سبب، از گذشته‌هاى دور مورد قبول نظام‌هاى دینى و اخلاقى گوناگون بوده و رد پاى آن را در همه جا مى‌توان یافت. گاه از این قاعده به مثابه گوهر زندگى اخلاقى و عصاره تعالیم همه انبیا نام برده مى‌شود.
کلیدواژه ها: قاعده زرین، اخلاق، اسلام، انسان، آسیب‌های اجتماعی
