استفتائات وقف(76): تفاوت بین نسخهها
جز («استفتائات وقف(76)» را محافظت کرد ([ویرایش=تنها مدیران] (بیپایان) [انتقال=تنها مدیران] (بیپایان))) |
|||
سطر ۱۸: | سطر ۱۸: | ||
بسمه تعالي | بسمه تعالي | ||
نميتوانند بفروشند، و اگر امکان استفاده از آن در همان حسينيه هست، بايد همان جا از آن استفاده کنند. بلي، اگر امکان ندارد، به حسينيه ي ديگر که امکان دارد ببرند؛ و بنابر احتياط سعي کنند الاقرب فالاقرب ببرند. | نميتوانند بفروشند، و اگر امکان استفاده از آن در همان حسينيه هست، بايد همان جا از آن استفاده کنند. بلي، اگر امکان ندارد، به حسينيه ي ديگر که امکان دارد ببرند؛ و بنابر احتياط سعي کنند الاقرب فالاقرب ببرند. | ||
− | [[علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي]] | + | [[علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي]] |
+ | ==سوال 60== | ||
س 60ـ در خصوص موقوفات خاص اولاد، آيا موقوفٌ عليهم به منظور جلوگيري احتمالي از سوء استفاده، مجاز به دريافت بيلان درآمد و هزينه ي ساليانه موقوفه مذکور از متولي وقف ميباشند يا خير؟ | س 60ـ در خصوص موقوفات خاص اولاد، آيا موقوفٌ عليهم به منظور جلوگيري احتمالي از سوء استفاده، مجاز به دريافت بيلان درآمد و هزينه ي ساليانه موقوفه مذکور از متولي وقف ميباشند يا خير؟ | ||
شماره: 768 | شماره: 768 | ||
سطر ۳۲: | سطر ۳۳: | ||
اگر وقف بودن آنها شرعاً ثابت نباشد، فروش و تبديل آن با اجازه ي حاکم شرع مانع ندارد، ولي اگر ظروف مسي سفيد شود و تميز نگه داشته شود، اولي و احسن است. | اگر وقف بودن آنها شرعاً ثابت نباشد، فروش و تبديل آن با اجازه ي حاکم شرع مانع ندارد، ولي اگر ظروف مسي سفيد شود و تميز نگه داشته شود، اولي و احسن است. | ||
علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | ||
− | سوال 62 | + | ==سوال 62== |
س 62ـ در شهرستاني که داراي حدود هشتاد روستا ميباشد، کليه ي زمينهاي اين مناطق ـ اعم از مزروعي و مسکوني ـ توسط شخصي که از نزديکان رضا شاه بوده تصاحب شده و بعداً هم وقف گرديده است. آيا اين گونه وقف که ايشان صاحب اصلي نبوده صحيح است يا خير؟ | س 62ـ در شهرستاني که داراي حدود هشتاد روستا ميباشد، کليه ي زمينهاي اين مناطق ـ اعم از مزروعي و مسکوني ـ توسط شخصي که از نزديکان رضا شاه بوده تصاحب شده و بعداً هم وقف گرديده است. آيا اين گونه وقف که ايشان صاحب اصلي نبوده صحيح است يا خير؟ | ||
شماره: 825 | شماره: 825 | ||
سطر ۳۹: | سطر ۴۰: | ||
وقف بايد از طرف مالک يا کسي که مالک به او اختيار داده باشد واقع شود، و با فرض شک، محمول بر صحت است و خصوصيات موضوع بايد در محاکم شرعيه رسيدگي شود. | وقف بايد از طرف مالک يا کسي که مالک به او اختيار داده باشد واقع شود، و با فرض شک، محمول بر صحت است و خصوصيات موضوع بايد در محاکم شرعيه رسيدگي شود. | ||
علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | ||
− | سوال 63 | + | ==سوال 63== |
س 63ـ در روستائي از زمان قديم تکيهاي وجود داشته که اهالي به علت منحصر به فرد بودن آن، موقوفات حسيني را به آن اختصاص ميدادهاند. حاليه، با عنايت به افزايش جمعيت، تکيه ي فوق الاشاره گنجايش کافي نداشته و مردم در سرما و گرما در خارج از آن جهت مراسم عزاداري و غيره به سر ميبرند؛ لذا اهالي با همياري و همدلي اقدام به احداث حسينيه ي جديدي به نام مبارک قائم آل محمد عليه اسلام نمودهاند. خواهشمند است نظر مبارک مقام معظم رهبريت و مرجعيت را در خصوص سؤالات ذيل اعلام فرماييد تا ملاک عمل واقع گردد. | س 63ـ در روستائي از زمان قديم تکيهاي وجود داشته که اهالي به علت منحصر به فرد بودن آن، موقوفات حسيني را به آن اختصاص ميدادهاند. حاليه، با عنايت به افزايش جمعيت، تکيه ي فوق الاشاره گنجايش کافي نداشته و مردم در سرما و گرما در خارج از آن جهت مراسم عزاداري و غيره به سر ميبرند؛ لذا اهالي با همياري و همدلي اقدام به احداث حسينيه ي جديدي به نام مبارک قائم آل محمد عليه اسلام نمودهاند. خواهشمند است نظر مبارک مقام معظم رهبريت و مرجعيت را در خصوص سؤالات ذيل اعلام فرماييد تا ملاک عمل واقع گردد. | ||
1ـ آيا ميتوان از وسائل تکيه ي مذکور ـ اعم از فرش و ظروف و غيره ـ در حسينيه ي جديد استفاده نمود يا خير؟ | 1ـ آيا ميتوان از وسائل تکيه ي مذکور ـ اعم از فرش و ظروف و غيره ـ در حسينيه ي جديد استفاده نمود يا خير؟ | ||
سطر ۴۹: | سطر ۵۰: | ||
1ـ وسائل حسينيه ي قديمي تا قابل استفاده در آن حسينيه است بايد در همان محل از آن استفاده شود، مگر احراز شود که وقف آن به نحو عام بوده، يا اهدائي و در اختيار متصديان باشد که در اين صورت مانع ندارد. | 1ـ وسائل حسينيه ي قديمي تا قابل استفاده در آن حسينيه است بايد در همان محل از آن استفاده شود، مگر احراز شود که وقف آن به نحو عام بوده، يا اهدائي و در اختيار متصديان باشد که در اين صورت مانع ندارد. | ||
علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | ||
− | سوال 64 | + | ==سوال 64== |
س 64ـ | س 64ـ | ||
1ـ واقف در وقفنامه، توليت را مخصوص خودش قرار داده با حق توليه که نصف عايدات باشد، آيا در مقدار زائد از اجرت المثل، وقف صحيح است و وقف به نفس محسوب نيست؟! | 1ـ واقف در وقفنامه، توليت را مخصوص خودش قرار داده با حق توليه که نصف عايدات باشد، آيا در مقدار زائد از اجرت المثل، وقف صحيح است و وقف به نفس محسوب نيست؟! | ||
سطر ۵۸: | سطر ۵۹: | ||
بسمه تعالي | بسمه تعالي | ||
1ـ فرض مزبور وقف بر نفس نيست. | 1ـ فرض مزبور وقف بر نفس نيست. | ||
+ | |||
2ـ احتياط آن است که به حاکم شرع مراجعه کنند، مگر در صورتي که احراز شود که منظور واقف از مدير، جعل توليت است. | 2ـ احتياط آن است که به حاکم شرع مراجعه کنند، مگر در صورتي که احراز شود که منظور واقف از مدير، جعل توليت است. | ||
علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | ||
+ | |||
3ـ عوائد وقف بايد در همان جهت وقف که تعيين شده صرف شود. | 3ـ عوائد وقف بايد در همان جهت وقف که تعيين شده صرف شود. | ||
علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | ||
− | سوال 65 | + | ==سوال 65== |
س 65ـ طبق وصيتنامهاي، قطعه زميني وقف گرديده تا براي تأمين مخارج مراسم احياء و افطار و سحر و عزاداري مولاي متقيان عليه السلام در شب بيست و سوم ماه مبارک رمضان، در منزل واقف صرف گردد. توليت زمين مذکور در حال حيات واقف در اختيار وي، و سپس طبق سفارش واقف در وقفنامه، به يکي از فرزندان ذکورش واگذار شد تا پس از وي به اولاد او بطناً بعد از بطن واگذار گردد. | س 65ـ طبق وصيتنامهاي، قطعه زميني وقف گرديده تا براي تأمين مخارج مراسم احياء و افطار و سحر و عزاداري مولاي متقيان عليه السلام در شب بيست و سوم ماه مبارک رمضان، در منزل واقف صرف گردد. توليت زمين مذکور در حال حيات واقف در اختيار وي، و سپس طبق سفارش واقف در وقفنامه، به يکي از فرزندان ذکورش واگذار شد تا پس از وي به اولاد او بطناً بعد از بطن واگذار گردد. | ||
توليت بعد، زمين مذکور را به يکي از فرزندانش واگذار نمود و هر ساله هدف واقف و مراسم در شب مذکور انجام ميگرفت. ايشان طبق وصيتنامهاي توليت زمين وقفي مذکور را به فرزند ارشد ذکورش سپرده است. | توليت بعد، زمين مذکور را به يکي از فرزندانش واگذار نمود و هر ساله هدف واقف و مراسم در شب مذکور انجام ميگرفت. ايشان طبق وصيتنامهاي توليت زمين وقفي مذکور را به فرزند ارشد ذکورش سپرده است. | ||
سطر ۷۳: | سطر ۷۶: | ||
در فرض مرقوم، متولي حق جعل توليت ندارد، مگر آنکه در ضمن وقف چنين اختياري به او داده شده باشد؛ و توليت با کساني است که در وقف بيان شده است. | در فرض مرقوم، متولي حق جعل توليت ندارد، مگر آنکه در ضمن وقف چنين اختياري به او داده شده باشد؛ و توليت با کساني است که در وقف بيان شده است. | ||
علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | ||
− | سوال 66 | + | ==سوال 66== |
س 66ـ آيا ميشود فرشهاي کهنه ي مسجد را با رعايت حد اعلاي قيمت روز به فرشهاي نو تبديل کرد. لطفاً حکم الله را بيان فرمائيد که مورد نياز است. | س 66ـ آيا ميشود فرشهاي کهنه ي مسجد را با رعايت حد اعلاي قيمت روز به فرشهاي نو تبديل کرد. لطفاً حکم الله را بيان فرمائيد که مورد نياز است. | ||
شماره: 884 | شماره: 884 | ||
سطر ۸۰: | سطر ۸۳: | ||
فرشها اگر وقف مسجد است، تا موقعي که قابل استفاده ي فرشي در آن مسجد يا مساجد ديگر است فروش و تبديل آن جايز نيست، مگر آنکه حفظ و نگهداري فرش موقوفه در نظر عرفْ موقوف بر فروش و تبديل باشد. | فرشها اگر وقف مسجد است، تا موقعي که قابل استفاده ي فرشي در آن مسجد يا مساجد ديگر است فروش و تبديل آن جايز نيست، مگر آنکه حفظ و نگهداري فرش موقوفه در نظر عرفْ موقوف بر فروش و تبديل باشد. | ||
علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | ||
− | سوال 67 | + | ==سوال 67== |
س 67ـ ملکي نسلاً بعد نسل به اينجانبان رسيده و در يد مالکانه ي ما بوده است و در عمران و آبادي آن هم کسي به جز ما دخالت نداشته و مدارک مالکيت هم موجود است؛ چه قديمي و چه ثبتي جديد، ولي شخصي اين قريه را بهتمام وقف کرده است.آن هم اولاد. در دادگاههاي متعدد از شصت سال پيش تا به امروز ادعاي او ـ چون اسناد مالکيت نداشته است و خداوکيلي هم نخريده است ـ مردود شده و احکام صادره بر له مردم روستا ميباشد. حاليه، تقاضا داريم حکم مسئله را از نظر شرع مقدس اسلام بدانيم. | س 67ـ ملکي نسلاً بعد نسل به اينجانبان رسيده و در يد مالکانه ي ما بوده است و در عمران و آبادي آن هم کسي به جز ما دخالت نداشته و مدارک مالکيت هم موجود است؛ چه قديمي و چه ثبتي جديد، ولي شخصي اين قريه را بهتمام وقف کرده است.آن هم اولاد. در دادگاههاي متعدد از شصت سال پيش تا به امروز ادعاي او ـ چون اسناد مالکيت نداشته است و خداوکيلي هم نخريده است ـ مردود شده و احکام صادره بر له مردم روستا ميباشد. حاليه، تقاضا داريم حکم مسئله را از نظر شرع مقدس اسلام بدانيم. | ||
بسمه تعالي | بسمه تعالي | ||
حکم به مالکيت متصرفين ذوي الايديِ فعلي ميشود، مگر آنکه خودشان اقرار و اعتراف بر وقفيت داشته باشند؛ و يا بيّنه ي شرعيه يا حجت شرعي بر وقفيت قائم باشد؛ و يا مدعي وقفيت، دعوي خود را به طريق شرعي در دادگاه اثبات کند و حاکم حکم به وقفيت نمايد. | حکم به مالکيت متصرفين ذوي الايديِ فعلي ميشود، مگر آنکه خودشان اقرار و اعتراف بر وقفيت داشته باشند؛ و يا بيّنه ي شرعيه يا حجت شرعي بر وقفيت قائم باشد؛ و يا مدعي وقفيت، دعوي خود را به طريق شرعي در دادگاه اثبات کند و حاکم حکم به وقفيت نمايد. | ||
− | سوال 68 | + | ==سوال 68== |
س 68ـ شخصي زمين شخصي خود را جهت ساخت حسينيه وقف نموده و در آن حسينيه نماز نيز برگزار ميشود. شخص واقف در وصيتنامه ي خود قيد کرده که او را در حسينيه ي مذکور دفن نمايند. حال با توجه به کراهت خواندن نماز روي قبر و غيره، آيا عمل به وصيت فوق الذکر واجب است يا خير؟ | س 68ـ شخصي زمين شخصي خود را جهت ساخت حسينيه وقف نموده و در آن حسينيه نماز نيز برگزار ميشود. شخص واقف در وصيتنامه ي خود قيد کرده که او را در حسينيه ي مذکور دفن نمايند. حال با توجه به کراهت خواندن نماز روي قبر و غيره، آيا عمل به وصيت فوق الذکر واجب است يا خير؟ | ||
شماره: 937 | شماره: 937 | ||
سطر ۹۲: | سطر ۹۵: | ||
اگر واقف در وقف زمين براي حسينيه، مکان قبر براي خود استثناء کرده باشد، عمل به وصيت وي در اين باره واجب است. | اگر واقف در وقف زمين براي حسينيه، مکان قبر براي خود استثناء کرده باشد، عمل به وصيت وي در اين باره واجب است. | ||
علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | ||
− | سوال 69 | + | ==سوال 69== |
س 69ـ اطراف زمين مزروعيِ اراضي متعلق به موقوفه، که قبلاً مزروعي بوده، ساختمان شده جهت منزل مسکوني، يا بعداً ميشود و از کشت و زرع افتاده است، ولي زمين موقوفه ي کنار آن ساختمان منزل که با مساحت کم نمي شود براي موقوفه خانه سازي کرد و نه قابل کشت زيرا که همسايه ي ساختمان مانع محصور شدن است، بنابراين زمين موقوفه بلااستفاده است و رها شده است. حضرتعالي اجازه ميفرماييد که اينگونه زمين موقوفه را با زمين ديگري، با در نظر گرفتن صلاح وقف، معاوضه کرد؟ و در صورتي که معاوضه ي آن را اجازه نميفرماييد، آيا اجازه ميفرماييد که اينگونه اراضي موقوفات براي مدت مديدي مثلاً نود و نه سال اجاره داده شود؟ به هر حال استدعا ميشود جواب آن را مرقوم فرمايند. | س 69ـ اطراف زمين مزروعيِ اراضي متعلق به موقوفه، که قبلاً مزروعي بوده، ساختمان شده جهت منزل مسکوني، يا بعداً ميشود و از کشت و زرع افتاده است، ولي زمين موقوفه ي کنار آن ساختمان منزل که با مساحت کم نمي شود براي موقوفه خانه سازي کرد و نه قابل کشت زيرا که همسايه ي ساختمان مانع محصور شدن است، بنابراين زمين موقوفه بلااستفاده است و رها شده است. حضرتعالي اجازه ميفرماييد که اينگونه زمين موقوفه را با زمين ديگري، با در نظر گرفتن صلاح وقف، معاوضه کرد؟ و در صورتي که معاوضه ي آن را اجازه نميفرماييد، آيا اجازه ميفرماييد که اينگونه اراضي موقوفات براي مدت مديدي مثلاً نود و نه سال اجاره داده شود؟ به هر حال استدعا ميشود جواب آن را مرقوم فرمايند. | ||
شماره: 1019 | شماره: 1019 | ||
سطر ۹۹: | سطر ۱۰۲: | ||
با امکان استفاده از وقف ـ و لو با اجاره دادن آن ـ تبديل آن جايز نيست؛ و در فرض سؤال بايد زير نظر متولي شرعي و در جهت وقف از وقف استفاده شود. | با امکان استفاده از وقف ـ و لو با اجاره دادن آن ـ تبديل آن جايز نيست؛ و در فرض سؤال بايد زير نظر متولي شرعي و در جهت وقف از وقف استفاده شود. | ||
علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | ||
− | سوال 70 | + | ==سوال 70== |
س 70ـ محل يخچال قديمي که منافع اجاري آن وقف روضهخواني و اِطعام و خرج ازدواج اشخاص بيبضاعت ميباشد مدتي است از حيّز انتفاع افتاده. آيا ميتوان محل مذکور را جهت ساختمان حسينيه، به اجاره ي طويل المدت، در اختيار کسي قرار داد و در اجارهنامه موضوع وقف را قيد کرد؟ | س 70ـ محل يخچال قديمي که منافع اجاري آن وقف روضهخواني و اِطعام و خرج ازدواج اشخاص بيبضاعت ميباشد مدتي است از حيّز انتفاع افتاده. آيا ميتوان محل مذکور را جهت ساختمان حسينيه، به اجاره ي طويل المدت، در اختيار کسي قرار داد و در اجارهنامه موضوع وقف را قيد کرد؟ | ||
شماره: 966 | شماره: 966 | ||
سطر ۱۰۶: | سطر ۱۰۹: | ||
در فرض مذکور، با رعايت مصلحت وقف و زير نظر متولي شرعي مانع ندارد، و بايد مال الاجاره کماکان طبق وقف مصرف شود. | در فرض مذکور، با رعايت مصلحت وقف و زير نظر متولي شرعي مانع ندارد، و بايد مال الاجاره کماکان طبق وقف مصرف شود. | ||
علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | ||
− | سوال 71 | + | ==سوال 71== |
س 71ـ فردي به عنوان صاحب ملک که داراي سند مالکيت است و مرحوم شده، زميني را قصد داشته که جهت مسجد وقف نمايد. بازماندگان مرحوم نيز زمين را که آن مرحوم قصد داشته مسجد کند جهت مسجد واگذار نمودهاند، ولي عدهاي ميگويند که شنيدهايم زمين فوق وقف است و سندي که دال بر وقفيت باشد در دست نيست. عدهاي اظهار ميدارند کاروانسرا بوده است. عدهاي اظهار ميدارند که زمين و گلانداز بوده است. | س 71ـ فردي به عنوان صاحب ملک که داراي سند مالکيت است و مرحوم شده، زميني را قصد داشته که جهت مسجد وقف نمايد. بازماندگان مرحوم نيز زمين را که آن مرحوم قصد داشته مسجد کند جهت مسجد واگذار نمودهاند، ولي عدهاي ميگويند که شنيدهايم زمين فوق وقف است و سندي که دال بر وقفيت باشد در دست نيست. عدهاي اظهار ميدارند کاروانسرا بوده است. عدهاي اظهار ميدارند که زمين و گلانداز بوده است. | ||
خواهشمند است نظر خود را در مورد اينکه آيا ميتوان اين زمين را جهت مسجد اختصاص داد يا نه بيان فرمائيد. | خواهشمند است نظر خود را در مورد اينکه آيا ميتوان اين زمين را جهت مسجد اختصاص داد يا نه بيان فرمائيد. | ||
سطر ۱۱۴: | سطر ۱۱۷: | ||
اگر وقف بودن آن معلوم نيست و بين مردم هم شايع به وقف بودن نيست، محکوم به ملکيت براي ذي اليد بوده و واگذاري براي مسجد صحيح است. | اگر وقف بودن آن معلوم نيست و بين مردم هم شايع به وقف بودن نيست، محکوم به ملکيت براي ذي اليد بوده و واگذاري براي مسجد صحيح است. | ||
علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | ||
− | سوال 72 | + | ==سوال 72== |
س 72ـ در روستاي ما چند مسجد و حسينيه و يک تکيه به نام هيئت است که در ايام و ليالي عزا در آن عزاداري ميکنيم و اطعام ميکنيم. همان طور که عرف زمان ما شده که در همه ي شهرها و قصبات در مساجد و تکايا مجالس ترحيم برگزار ميکنند، ما هم در مساجد مجالس ترحيم و در هيئت اطعام برگزار ميکنيم. براي بعضي از مجالس ازدواج هم در هيئت طعامي پخت ميکنيم و در همان ظروف وقفي و در همان بنا به جمعيت ميخورانيم. آيا استفاده از بنا و فرش و ظروف وقفي که خود همين مردم با پول خود جمعآوري کردهاند و ساختهاند و خريدهاند جايز است يا خير؟ | س 72ـ در روستاي ما چند مسجد و حسينيه و يک تکيه به نام هيئت است که در ايام و ليالي عزا در آن عزاداري ميکنيم و اطعام ميکنيم. همان طور که عرف زمان ما شده که در همه ي شهرها و قصبات در مساجد و تکايا مجالس ترحيم برگزار ميکنند، ما هم در مساجد مجالس ترحيم و در هيئت اطعام برگزار ميکنيم. براي بعضي از مجالس ازدواج هم در هيئت طعامي پخت ميکنيم و در همان ظروف وقفي و در همان بنا به جمعيت ميخورانيم. آيا استفاده از بنا و فرش و ظروف وقفي که خود همين مردم با پول خود جمعآوري کردهاند و ساختهاند و خريدهاند جايز است يا خير؟ | ||
توضيح اينکه بناي هيئت و ظروف و فرش وقف سيد الشهداء عليه السلام است. | توضيح اينکه بناي هيئت و ظروف و فرش وقف سيد الشهداء عليه السلام است. | ||
سطر ۱۲۲: | سطر ۱۲۵: | ||
براي هر چه ساختمان و ظروف تهيه و اختصاص داده شده، بايد همان استفاده شود و تغيير ندهند. | براي هر چه ساختمان و ظروف تهيه و اختصاص داده شده، بايد همان استفاده شود و تغيير ندهند. | ||
علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | ||
− | سوال 73 | + | ==سوال 73== |
س 73ـ زميني جهت احداث مسجد وقف شده و شخصي با قولنامه ي عادي رايج در روستا با مشخصاتي که فتوکپي آن پيوست ميباشد فروخته است. از نظر شرع و قانون نظام مقدس اسلام، خريد و فروش اين زمينِ وقفشده چه حکمي دارد؟ زمين مورد بحث، به قصد وقف ابدي خريداري شده و بعداً با قيمت بيشتري به فروش رفته است. | س 73ـ زميني جهت احداث مسجد وقف شده و شخصي با قولنامه ي عادي رايج در روستا با مشخصاتي که فتوکپي آن پيوست ميباشد فروخته است. از نظر شرع و قانون نظام مقدس اسلام، خريد و فروش اين زمينِ وقفشده چه حکمي دارد؟ زمين مورد بحث، به قصد وقف ابدي خريداري شده و بعداً با قيمت بيشتري به فروش رفته است. | ||
سطر ۱۲۸: | سطر ۱۳۱: | ||
تاريخ: 10 / 12 / 73 | تاريخ: 10 / 12 / 73 | ||
بسمه تعالي | بسمه تعالي | ||
− | اگر زمين پس از خريداري، وقف شده و تحويل متولي شرعي يا جهت وقف داده شده باشد، وقف تمام است و قابل خريد و فروش نيست؛ و اگر وقف تمام نيست، و لو از جهت اينکه قبض معتبر در وقف حاصل نشده باشد، فروش آن بلامانع است. | + | اگر زمين پس از خريداري، [[وقف]] شده و تحويل متولي شرعي يا جهت [[وقف]] داده شده باشد، وقف تمام است و قابل خريد و فروش نيست؛ و اگر [[وقف]] تمام نيست، و لو از جهت اينکه قبض معتبر در [[وقف]] حاصل نشده باشد، فروش آن بلامانع است. |
− | علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | + | [[علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي]] |
− | سوال 74 | + | ==سوال 74== |
− | س 74ـ حسينيه ي شهدا اجناس اسقاطي و از کار افتاده دارد. خواهشمند است دستور فرمائيد از طرف دفتر محترم نمايندگي فروش اجناس فوق را به شوراي اسلامي و هيئت امناي حسينيه ي فوق الذکر واگذار کنند تا اجناس اسقاطي فروخته شود و به جاي آن اجناس مورد نياز و قابل استفاده خريداري و جايگزين گردد. خداوند به مقام معظم رهبري طول عمر با برکت عنايت فرمايد! | + | س 74ـ حسينيه ي شهدا اجناس اسقاطي و از کار افتاده دارد. خواهشمند است دستور فرمائيد از طرف دفتر محترم نمايندگي فروش اجناس فوق را به شوراي اسلامي و هيئت امناي حسينيه ي فوق الذکر واگذار کنند تا اجناس اسقاطي فروخته شود و به جاي آن اجناس مورد نياز و قابل استفاده خريداري و جايگزين گردد. [[خداوند]] به مقام معظم رهبري طول عمر با برکت عنايت فرمايد! |
شماره: | شماره: | ||
تاريخ: 17 / 12 / 73 | تاريخ: 17 / 12 / 73 | ||
بسمه تعالي | بسمه تعالي | ||
− | اگر به هيچ وجهي اجناس مذکور در خود آن حسينيه قابل استفاده نيست و حسينيههاي ديگر هم با مراعات الاقرب فالاقرب نياز ندارند، در اين صورت متولي شرعي حسينيه با در نظر گرفتن مصلحت وقف ميتواند بفروشد و به مصرف حسينيه برساند. | + | اگر به هيچ وجهي اجناس مذکور در خود آن حسينيه قابل استفاده نيست و حسينيههاي ديگر هم با مراعات الاقرب فالاقرب نياز ندارند، در اين صورت متولي شرعي حسينيه با در نظر گرفتن مصلحت [[وقف]] ميتواند بفروشد و به مصرف حسينيه برساند. |
− | علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | + | [[علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي]] |
− | سوال 75 | + | ==سوال 75== |
− | س75ـ معروض بر اينکه اينجانبان از اهالي قريه ي همجوار مسجد جامع بوديم، لکن مهاجرت نموده و به منظور توسعه ي | + | س75ـ معروض بر اينکه اينجانبان از اهالي قريه ي همجوار مسجد جامع بوديم، لکن مهاجرت نموده و به منظور توسعه ي [[مسجد]]، زمين مسکوني خود را [[وقف]] [[مسجد]] نمودهايم. آيا ميشود ديگران در آن زمينها دخل و تصرف کنند يا خير؟ |
بسمه تعالي | بسمه تعالي | ||
تاريخ: 22 / 12 / 73 | تاريخ: 22 / 12 / 73 | ||
− | به همان نحوي که زمين وقف شده است بايد عمل شود و اختيار دخل و تصرف در زمين موقوفه با متولي شرعي موقوفه است که بايد با مراعات مصلحت وقف و در جهت وقف مورد استفاده قرار گيرد. | + | به همان نحوي که زمين [[وقف]] شده است بايد عمل شود و اختيار دخل و تصرف در زمين موقوفه با متولي شرعي موقوفه است که بايد با مراعات مصلحت [[وقف]] و در جهت [[وقف]] مورد استفاده قرار گيرد. |
علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | ||
− | سوال 76 | + | ==سوال 76== |
− | س 76ـ منطقه ي ما يک منطقه ي کشاورزي است که در گذشته اين مناطق به صورت موقوفه اعلام شد و الان متوليان امر اصرار بر دريافت موقوفات دارند. از آنجا که اهالي در يک تحير زايدالوصفي قرار دارند: از طرفي نه رضايت به تصرف در مال سيد الشهداء عليه السلام دارند، و از آن طرف هم ميدانيم که سيد الشهداء عليه السلام رضايت به دريافت مال ديگران را ندارند؛ زيرا موضوعي که در اين مورد مطرح است اين است که اولاً در مالکيت مالکين آن زمان حرف است و مورد اشکال، و بر فرض صحت مالکيت آنها، اين مسئله مطرح ميشود که در زمان واقفين، مقدار زمين زير کشت بسيار محدود بوده است. به عنوان مثال، سطح زير کشت اغلب از 20 هکتار تجاوز نميکرده، لکن بعدها بر اثر زحمات و تلاشهاي خود کشاورزان سطح زير کشت به مقدار 150، 200 و حتي بيشتر هم رسيده است. لذا تقاضا داريم اولاً مشخص بفرمائيد که مقدار مازادي که به دست خود کشاورزان آباد شده، جزو موقوفات محسوب ميگردد يا خير تا اهالي منطقه را از اين مشکل شرعي نجات دهيد. | + | س 76ـ منطقه ي ما يک منطقه ي کشاورزي است که در گذشته اين مناطق به صورت موقوفه اعلام شد و الان متوليان امر اصرار بر دريافت موقوفات دارند. از آنجا که اهالي در يک تحير زايدالوصفي قرار دارند: از طرفي نه رضايت به تصرف در مال سيد الشهداء عليه السلام دارند، و از آن طرف هم ميدانيم که [[سيد الشهداء عليه السلام]] رضايت به دريافت مال ديگران را ندارند؛ زيرا موضوعي که در اين مورد مطرح است اين است که اولاً در مالکيت مالکين آن زمان حرف است و مورد اشکال، و بر فرض صحت مالکيت آنها، اين مسئله مطرح ميشود که در زمان واقفين، مقدار زمين زير کشت بسيار محدود بوده است. به عنوان مثال، سطح زير کشت اغلب از 20 هکتار تجاوز نميکرده، لکن بعدها بر اثر زحمات و تلاشهاي خود کشاورزان سطح زير کشت به مقدار 150، 200 و حتي بيشتر هم رسيده است. لذا تقاضا داريم اولاً مشخص بفرمائيد که مقدار مازادي که به دست خود کشاورزان آباد شده، جزو موقوفات محسوب ميگردد يا خير تا اهالي منطقه را از اين مشکل شرعي نجات دهيد. |
شماره: 1325 | شماره: 1325 | ||
تاريخ: 25 / 12 / 73 | تاريخ: 25 / 12 / 73 | ||
بسمه تعالي | بسمه تعالي | ||
− | اصل وقف واقف نسبت به آنچه که در ظاهر مالک آن بوده است محکوم به صحت و نفوذ است، مگر آنکه خلاف آن به طريق شرعي ثابت شود، ولي اراضي که در گذشته و در زمان انشاء وقف به صورت جنگل يا بيشه و نيزار يا مرداب يا مرتع طبيعي از اراضي موات اصلي و جزو انفال و اموال عمومي بوده و حريم خاص ملک شخصي يا موقوفه نبوده است، وقفيت نسبت به آن تسرّي و شمول ندارد، بلکه اين گونه اراضي ملک اختصاصي کساني است که آن را به قصد تملک براي خودشان احياء کردند و يا از احياکننده ي آن به آنان به ارث يا بيع منتقل گرديد. | + | اصل وقف واقف نسبت به آنچه که در ظاهر مالک آن بوده است محکوم به صحت و نفوذ است، مگر آنکه خلاف آن به طريق شرعي ثابت شود، ولي اراضي که در گذشته و در زمان انشاء [[وقف]] به صورت جنگل يا بيشه و نيزار يا مرداب يا مرتع طبيعي از اراضي موات اصلي و جزو انفال و اموال عمومي بوده و حريم خاص ملک شخصي يا موقوفه نبوده است، وقفيت نسبت به آن تسرّي و شمول ندارد، بلکه اين گونه اراضي ملک اختصاصي کساني است که آن را به قصد تملک براي خودشان احياء کردند و يا از احياکننده ي آن به آنان به ارث يا بيع منتقل گرديد. |
− | علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | + | [[علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي]] |
− | سوال 77 | + | ==سوال 77== |
س 77ـ در ادوار مختلف موقوفاتي با توجه به شرايط زمان و مکان توسط مؤمنين انشاء و به مرحله ي اجرا درآمده است، لکن در حال حاضر کاربرد برخي از آنها با شرايط و اوضاع و احوال اجتماعي ـ اقتصادي جامعه هماهنگي نداشته و بعضاً متداول نميباشد. سؤالاتي که در اين زمينه مطرح است عبارتند از: | س 77ـ در ادوار مختلف موقوفاتي با توجه به شرايط زمان و مکان توسط مؤمنين انشاء و به مرحله ي اجرا درآمده است، لکن در حال حاضر کاربرد برخي از آنها با شرايط و اوضاع و احوال اجتماعي ـ اقتصادي جامعه هماهنگي نداشته و بعضاً متداول نميباشد. سؤالاتي که در اين زمينه مطرح است عبارتند از: | ||
1ـ آيا ميتوان با توجه به شرائط روز و در جهت مصالح دولت و امت اسلامي، و با ملحوظ نگهداشتن نيت اصلي واقف و در جهت هماهنگي با ساير برنامههاي مدون و جاري دولت، در کاربرد نظرات واقف تغييراتي به عمل آورد؟ | 1ـ آيا ميتوان با توجه به شرائط روز و در جهت مصالح دولت و امت اسلامي، و با ملحوظ نگهداشتن نيت اصلي واقف و در جهت هماهنگي با ساير برنامههاي مدون و جاري دولت، در کاربرد نظرات واقف تغييراتي به عمل آورد؟ | ||
سطر ۱۵۶: | سطر ۱۵۹: | ||
تاريخ: 22 / 12 / 73 | تاريخ: 22 / 12 / 73 | ||
بسمه تعالي | بسمه تعالي | ||
− | الوُقوفُ علي حَسَبِ ما يُوقِفها أهلُها. عوائد وقف بايد زير نظر متولي شرعي، و با نبود متولي خاص زير نظر حاکم شرع در جهت وقف صرف شود؛ و زمان و مکان و مصالح دولت و ملت در آن اثر ندارد و نبايد تغيير داده شود. | + | الوُقوفُ علي حَسَبِ ما يُوقِفها أهلُها. عوائد [[وقف]] بايد زير نظر متولي شرعي، و با نبود متولي خاص زير نظر حاکم شرع در جهت [[وقف]] صرف شود؛ و زمان و مکان و مصالح دولت و ملت در آن اثر ندارد و نبايد تغيير داده شود. |
− | علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | + | [[علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي]] |
2ـ آيا ميتوان در نحوه ي پياده کردن و شيوه ي کاربرد نظرات واقف تغييراتي به عمل آورد؟ | 2ـ آيا ميتوان در نحوه ي پياده کردن و شيوه ي کاربرد نظرات واقف تغييراتي به عمل آورد؟ | ||
+ | |||
3ـ استحضار دارند که موقوفات بسياري در سطح کشور وجود دارد که برخي از آنها هنوز شناسائي نشده و برخي نيز به مرور زمان از بين رفته است که هر دو گروه موقوفات مزبور، در صورت شناسائي و احياء، درآمدهاي فوق العادهاي براي ميهن اسلامي ايجاد خواهند نمود و منبع جديد درآمدي براي کشور فراهم ميشود. در اين صورت آيا ميتوان با تغييرات جزئي در نحوه ي استفاده از درآمد موقوفات موجود، براي شناسائي موقوفات مزبور (ناشناخته) اقدامي به عمل آورد؟ | 3ـ استحضار دارند که موقوفات بسياري در سطح کشور وجود دارد که برخي از آنها هنوز شناسائي نشده و برخي نيز به مرور زمان از بين رفته است که هر دو گروه موقوفات مزبور، در صورت شناسائي و احياء، درآمدهاي فوق العادهاي براي ميهن اسلامي ايجاد خواهند نمود و منبع جديد درآمدي براي کشور فراهم ميشود. در اين صورت آيا ميتوان با تغييرات جزئي در نحوه ي استفاده از درآمد موقوفات موجود، براي شناسائي موقوفات مزبور (ناشناخته) اقدامي به عمل آورد؟ | ||
− | 4ـ در جهت توسعه ي سنت حسنه ي | + | |
+ | 4ـ در جهت توسعه ي سنت حسنه ي [[وقف]]، لازم است مبالغي صرف هزينههاي پرسنلي و اداري کارکنان شود که طبعاً در هيچيک از وقفنامهها به اين موارد اشاره نشده است. آيا ميتوان با تغييراتي در نحوه ي کاربرد درآمدهاي حاصل از موقوفات ـ بهويژه موقوفات متصرفي که اوقاف متولي آن است ـ مبالغي صرف هزينههاي مزبور نمود يا خير؟ | ||
بسمه تعالي | بسمه تعالي | ||
− | حکم در اين سه مورد سؤال هم از مسئله ي قبل معلوم شد، و تغيير وقف جايز نيست؛ و اگر مخارجي دارد که عمل به وقف موقوف بر آن است و همچنين حق متولي، در تحرير الوسيله، حضرت امام (ره) بيان فرمودهاند. عمل به آن مجزي است. ان شاء الله تعالي | + | حکم در اين سه مورد سؤال هم از مسئله ي قبل معلوم شد، و تغيير وقف جايز نيست؛ و اگر مخارجي دارد که عمل به [[وقف]] موقوف بر آن است و همچنين حق متولي، در تحرير الوسيله، حضرت امام (ره) بيان فرمودهاند. عمل به آن مجزي است. ان شاء الله تعالي |
− | علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي | + | [[علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي]] |
متن مورد قبول است محمد علي محمدي | متن مورد قبول است محمد علي محمدي | ||
+ | |||
+ | ==پانویس== | ||
+ | |||
+ | [[رده:میراث جاویدان 76]] | ||
+ | |||
+ | [[رده:مقالات]] |
نسخهٔ ۱۷ ژوئیهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۲:۰۳
محتویات
سوال 57
س 57ـ شخصي املاک خويش را در زمان حيات وقف کرده است که در خيرات و مبرّات صرف شود؛ و بعد از يک سال، قبل از قبض و تحويل و تحول در مرض موت، شفاهاً گفته اگر خواستيد بفروشيد و در مورد فوق مصرف شود. آيا نافذ است يا نه؟ شماره: 698 بسمه تعالي تاريخ: 22 / 9 / 73 در فرض سؤالْ وقف محقق نشده و چنانچه مواردي را تعيين نموده، حکم وصيت دارد. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
سوال 58
س 58ـ شخصي کتابي در مورد ردّ و ابطال وقف خاص اولاد ذکور نوشته، و در قسمتهايي از آن کتاب آورده است: «وقف بر اولاد ذکور آيا بر مقاصد غير مشروع تنظيم نگشته است؟ وقف بر مقاصد غير مشروع باطل است و اين سنتي است که فقط در زمان جاهليت قبل از اسلام رونق داشت؛ زيرا بر اساس اين ادعا، فرزند دختر از حقوق حقّه ي خود محروم ميشود، و اولاد ذکور بر اساس اين سنت جاهليه ـ که سالوسصفتان آن را ملبس به لباس شرع و دين نمودهاند ـ صاحب اين حق شده است که علما و مراجع عصر حاضر هم چنين وقفي را مجاز نميدانند». لذا از آن مقام معظم انتظار دارد نظر شرعي را در مورد جملات فوق مرقوم فرمائيد و آيا نويسنده ي مطالب فوق مرتکب توهين به علماي اسلام گرديده است؟ شماره: بسمه تعالي تاريخ: 26 / 9 / 73 وقف بر مقاصد غير مشروعه و امور محّرمه محکوم به بطلان است، ولي وقف بر اولاد مطلقاً و يا وقف بر اولاد ذکور صحيح است؛ و محروميت دختر از حقوق حقّه ي خود در صورتي است که او را از ترکه ي پدر و سهم الارث او محروم نمايند؛ و آنچه از کتاب مذکور نقل شده، اشتباه و غلط است. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
سوال 59
س 59ـ حسينيهاي قديمي داراي مقداري وسائل پذيرائي از قبيل: بشقابهاي مسي، کاسه ي آبخوري برنجي، ديگهاي مسي و لوازم ديگر است که هم اکنون چند سال است مورد استفاده قرار نميگيرد و در معرض اتلاف ميباشد و تعمير و نگهداري آنها هم مقرون به صرفه نيست. ملزومات فوق الذکر به وسيله ي افراد محلي وقف سيد الشهداء و يا به صورت نذر در اختيار حسينيه قرار گرفته است. اکنون اگر اجازه بفرمائيد يکجا به فروش رفته، وجه آن صرف خريد ملزومات جديدي بشود که همان مصارف را دارد. ضمناً چون اينجانب به عنوان روحاني محل مسؤوليت امورات شرعيه ي روستاي مذکور را نيز دارم، درخواست اجازه مينمايم. بسمه تعالي نميتوانند بفروشند، و اگر امکان استفاده از آن در همان حسينيه هست، بايد همان جا از آن استفاده کنند. بلي، اگر امکان ندارد، به حسينيه ي ديگر که امکان دارد ببرند؛ و بنابر احتياط سعي کنند الاقرب فالاقرب ببرند. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
سوال 60
س 60ـ در خصوص موقوفات خاص اولاد، آيا موقوفٌ عليهم به منظور جلوگيري احتمالي از سوء استفاده، مجاز به دريافت بيلان درآمد و هزينه ي ساليانه موقوفه مذکور از متولي وقف ميباشند يا خير؟ شماره: 768 بسمه تعالي تاريخ: 7 / 10 / 73 براي رفع هر گونه شبهه و سوء تفاهم مانع ندارد. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
سوال 61
س 61ـ طبق رسومات گذشته، افرادي ظروف مسي براي مسجد وقف و يا به نيت وقف ميگذاشتند و الان طبق گفتههاي متصدي و متولي آنها، اصولاً قابل استفاده براي مراسم مسجد نيست و سالي 12 ماه در گوشه ي انبار مسجد افتاده است و در آينده نيز از اين گونه ظروف استفاده نخواهد شد. حالا ميشود ظروف به دردبخور را فروخت و به اشياء قابل استفاده تبديل کرد يا خير؟ شماره: 769 بسمه تعالي تاريخ: 07 / 10 / 73 اگر وقف بودن آنها شرعاً ثابت نباشد، فروش و تبديل آن با اجازه ي حاکم شرع مانع ندارد، ولي اگر ظروف مسي سفيد شود و تميز نگه داشته شود، اولي و احسن است. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
سوال 62
س 62ـ در شهرستاني که داراي حدود هشتاد روستا ميباشد، کليه ي زمينهاي اين مناطق ـ اعم از مزروعي و مسکوني ـ توسط شخصي که از نزديکان رضا شاه بوده تصاحب شده و بعداً هم وقف گرديده است. آيا اين گونه وقف که ايشان صاحب اصلي نبوده صحيح است يا خير؟ شماره: 825 بسمه تعالي تاريخ: 15 / 10 / 73 وقف بايد از طرف مالک يا کسي که مالک به او اختيار داده باشد واقع شود، و با فرض شک، محمول بر صحت است و خصوصيات موضوع بايد در محاکم شرعيه رسيدگي شود. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
سوال 63
س 63ـ در روستائي از زمان قديم تکيهاي وجود داشته که اهالي به علت منحصر به فرد بودن آن، موقوفات حسيني را به آن اختصاص ميدادهاند. حاليه، با عنايت به افزايش جمعيت، تکيه ي فوق الاشاره گنجايش کافي نداشته و مردم در سرما و گرما در خارج از آن جهت مراسم عزاداري و غيره به سر ميبرند؛ لذا اهالي با همياري و همدلي اقدام به احداث حسينيه ي جديدي به نام مبارک قائم آل محمد عليه اسلام نمودهاند. خواهشمند است نظر مبارک مقام معظم رهبريت و مرجعيت را در خصوص سؤالات ذيل اعلام فرماييد تا ملاک عمل واقع گردد. 1ـ آيا ميتوان از وسائل تکيه ي مذکور ـ اعم از فرش و ظروف و غيره ـ در حسينيه ي جديد استفاده نمود يا خير؟ لازم به توضيح است، مقدار زيادي از وسايل ذکر شده مازاد و بلااستفاده است و تأمين وسايل براي حسينيه ي جديد ـ با توجه به اينکه اکثر اهالي از قشر مستضعف و محروم جامعه هستند ـ محذوراتي به دنبال دارد. 2ـ با عنايت به اينکه تکيه ي مذکور ظرفيت و گنجايش کل جمعيت روستا را ندارد، و از طرفي جمعيت روستا آنقدر زياد نيست که بتوان به طور همزمان از هر دو مکان استفاده کرد، در خصوص نحوه ي استفاده از آن چگونه بايد عمل کرد؟ شماره: 822 بسمه تعالي تاريخ: 15 / 10 / 73 1ـ وسائل حسينيه ي قديمي تا قابل استفاده در آن حسينيه است بايد در همان محل از آن استفاده شود، مگر احراز شود که وقف آن به نحو عام بوده، يا اهدائي و در اختيار متصديان باشد که در اين صورت مانع ندارد. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
سوال 64
س 64ـ 1ـ واقف در وقفنامه، توليت را مخصوص خودش قرار داده با حق توليه که نصف عايدات باشد، آيا در مقدار زائد از اجرت المثل، وقف صحيح است و وقف به نفس محسوب نيست؟! 2ـ بعد از فوت خود، مديريت عمل در موقوفات را براي سه نفر از اهالي قرار داده است. آيا عنوان مدير همان معني متولي را دارد يا نه، و اين موقوفات قابل تعيين متولي است؟ 3ـ محل مصرف عايدات را عمران و فقراء و حمامات که در وقفنامه نام برده شده، قرار داده است. آيا طبق همين تعيين بايد عمل شود يا صرف در جاهاي ديگر هم مجاز است؟ شماره: تاريخ21 / 10 / 73 بسمه تعالي 1ـ فرض مزبور وقف بر نفس نيست.
2ـ احتياط آن است که به حاکم شرع مراجعه کنند، مگر در صورتي که احراز شود که منظور واقف از مدير، جعل توليت است. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
3ـ عوائد وقف بايد در همان جهت وقف که تعيين شده صرف شود. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
سوال 65
س 65ـ طبق وصيتنامهاي، قطعه زميني وقف گرديده تا براي تأمين مخارج مراسم احياء و افطار و سحر و عزاداري مولاي متقيان عليه السلام در شب بيست و سوم ماه مبارک رمضان، در منزل واقف صرف گردد. توليت زمين مذکور در حال حيات واقف در اختيار وي، و سپس طبق سفارش واقف در وقفنامه، به يکي از فرزندان ذکورش واگذار شد تا پس از وي به اولاد او بطناً بعد از بطن واگذار گردد. توليت بعد، زمين مذکور را به يکي از فرزندانش واگذار نمود و هر ساله هدف واقف و مراسم در شب مذکور انجام ميگرفت. ايشان طبق وصيتنامهاي توليت زمين وقفي مذکور را به فرزند ارشد ذکورش سپرده است. اينک بعد از درگذشت اين متولي، ساير فرزندان او (اعم از اناث و ذکور) مدعي توليت زمين مذکور و خواستار تقسيم آن در ميان ساير فرزندان هستند. با توجه به سابقه ي مذکور و عدم ادعاي ساير نوههاي واقف از ناحيه ي فرزندان ديگرش، آيا توليت زمين مذکور به همه ي نوههاي واقف، بطناً بعد بطن، واگذار ميگردد؟ البته اين امر مستلزم قطعهبندي و تقسيم زمين مذکور بوده، سبب ميشود اهداف وقف تأمين نگردد. از طرف ديگر، به نظر ميرسد به خاطر قرينههاي موجود مبني بر واگذاري توليتها به فرزندان ذکور ارشد، ديگر فرزندان واقف و نوههاي وي تا به حال ادعايي نداشتهاند. آيا وصي مرحوم و متولي فعلي زمين مذکور ميتواند طبق وصيت پدرش توليت آن را به فرزندان ارشد ذکورش واگذار کند تا به همين صورت بطناً بعد بطن وصيت شود يا نه؟ شماره: 871 تاريخ: 24 / 10 / 73 بسمه تعالي در فرض مرقوم، متولي حق جعل توليت ندارد، مگر آنکه در ضمن وقف چنين اختياري به او داده شده باشد؛ و توليت با کساني است که در وقف بيان شده است. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
سوال 66
س 66ـ آيا ميشود فرشهاي کهنه ي مسجد را با رعايت حد اعلاي قيمت روز به فرشهاي نو تبديل کرد. لطفاً حکم الله را بيان فرمائيد که مورد نياز است. شماره: 884 تاريخ: 28 / 10 / 73 بسمه تعالي فرشها اگر وقف مسجد است، تا موقعي که قابل استفاده ي فرشي در آن مسجد يا مساجد ديگر است فروش و تبديل آن جايز نيست، مگر آنکه حفظ و نگهداري فرش موقوفه در نظر عرفْ موقوف بر فروش و تبديل باشد. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
سوال 67
س 67ـ ملکي نسلاً بعد نسل به اينجانبان رسيده و در يد مالکانه ي ما بوده است و در عمران و آبادي آن هم کسي به جز ما دخالت نداشته و مدارک مالکيت هم موجود است؛ چه قديمي و چه ثبتي جديد، ولي شخصي اين قريه را بهتمام وقف کرده است.آن هم اولاد. در دادگاههاي متعدد از شصت سال پيش تا به امروز ادعاي او ـ چون اسناد مالکيت نداشته است و خداوکيلي هم نخريده است ـ مردود شده و احکام صادره بر له مردم روستا ميباشد. حاليه، تقاضا داريم حکم مسئله را از نظر شرع مقدس اسلام بدانيم.
بسمه تعالي حکم به مالکيت متصرفين ذوي الايديِ فعلي ميشود، مگر آنکه خودشان اقرار و اعتراف بر وقفيت داشته باشند؛ و يا بيّنه ي شرعيه يا حجت شرعي بر وقفيت قائم باشد؛ و يا مدعي وقفيت، دعوي خود را به طريق شرعي در دادگاه اثبات کند و حاکم حکم به وقفيت نمايد.
سوال 68
س 68ـ شخصي زمين شخصي خود را جهت ساخت حسينيه وقف نموده و در آن حسينيه نماز نيز برگزار ميشود. شخص واقف در وصيتنامه ي خود قيد کرده که او را در حسينيه ي مذکور دفن نمايند. حال با توجه به کراهت خواندن نماز روي قبر و غيره، آيا عمل به وصيت فوق الذکر واجب است يا خير؟ شماره: 937 تاريخ: 8 / 11 / 73 بسمه تعالي اگر واقف در وقف زمين براي حسينيه، مکان قبر براي خود استثناء کرده باشد، عمل به وصيت وي در اين باره واجب است. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
سوال 69
س 69ـ اطراف زمين مزروعيِ اراضي متعلق به موقوفه، که قبلاً مزروعي بوده، ساختمان شده جهت منزل مسکوني، يا بعداً ميشود و از کشت و زرع افتاده است، ولي زمين موقوفه ي کنار آن ساختمان منزل که با مساحت کم نمي شود براي موقوفه خانه سازي کرد و نه قابل کشت زيرا که همسايه ي ساختمان مانع محصور شدن است، بنابراين زمين موقوفه بلااستفاده است و رها شده است. حضرتعالي اجازه ميفرماييد که اينگونه زمين موقوفه را با زمين ديگري، با در نظر گرفتن صلاح وقف، معاوضه کرد؟ و در صورتي که معاوضه ي آن را اجازه نميفرماييد، آيا اجازه ميفرماييد که اينگونه اراضي موقوفات براي مدت مديدي مثلاً نود و نه سال اجاره داده شود؟ به هر حال استدعا ميشود جواب آن را مرقوم فرمايند. شماره: 1019 تاريخ: 13 / 11 / 73 بسمه تعالي با امکان استفاده از وقف ـ و لو با اجاره دادن آن ـ تبديل آن جايز نيست؛ و در فرض سؤال بايد زير نظر متولي شرعي و در جهت وقف از وقف استفاده شود. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
سوال 70
س 70ـ محل يخچال قديمي که منافع اجاري آن وقف روضهخواني و اِطعام و خرج ازدواج اشخاص بيبضاعت ميباشد مدتي است از حيّز انتفاع افتاده. آيا ميتوان محل مذکور را جهت ساختمان حسينيه، به اجاره ي طويل المدت، در اختيار کسي قرار داد و در اجارهنامه موضوع وقف را قيد کرد؟ شماره: 966 تاريخ: 26 / 11 / 73 بسمه تعالي در فرض مذکور، با رعايت مصلحت وقف و زير نظر متولي شرعي مانع ندارد، و بايد مال الاجاره کماکان طبق وقف مصرف شود. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
سوال 71
س 71ـ فردي به عنوان صاحب ملک که داراي سند مالکيت است و مرحوم شده، زميني را قصد داشته که جهت مسجد وقف نمايد. بازماندگان مرحوم نيز زمين را که آن مرحوم قصد داشته مسجد کند جهت مسجد واگذار نمودهاند، ولي عدهاي ميگويند که شنيدهايم زمين فوق وقف است و سندي که دال بر وقفيت باشد در دست نيست. عدهاي اظهار ميدارند کاروانسرا بوده است. عدهاي اظهار ميدارند که زمين و گلانداز بوده است. خواهشمند است نظر خود را در مورد اينکه آيا ميتوان اين زمين را جهت مسجد اختصاص داد يا نه بيان فرمائيد. شماره: تاريخ: 27 / 11 / 73 بسمه تعالي اگر وقف بودن آن معلوم نيست و بين مردم هم شايع به وقف بودن نيست، محکوم به ملکيت براي ذي اليد بوده و واگذاري براي مسجد صحيح است. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
سوال 72
س 72ـ در روستاي ما چند مسجد و حسينيه و يک تکيه به نام هيئت است که در ايام و ليالي عزا در آن عزاداري ميکنيم و اطعام ميکنيم. همان طور که عرف زمان ما شده که در همه ي شهرها و قصبات در مساجد و تکايا مجالس ترحيم برگزار ميکنند، ما هم در مساجد مجالس ترحيم و در هيئت اطعام برگزار ميکنيم. براي بعضي از مجالس ازدواج هم در هيئت طعامي پخت ميکنيم و در همان ظروف وقفي و در همان بنا به جمعيت ميخورانيم. آيا استفاده از بنا و فرش و ظروف وقفي که خود همين مردم با پول خود جمعآوري کردهاند و ساختهاند و خريدهاند جايز است يا خير؟ توضيح اينکه بناي هيئت و ظروف و فرش وقف سيد الشهداء عليه السلام است. شماره: 1099 تاريخ: 27 / 11 / 73 بسمه تعالي براي هر چه ساختمان و ظروف تهيه و اختصاص داده شده، بايد همان استفاده شود و تغيير ندهند. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
سوال 73
س 73ـ زميني جهت احداث مسجد وقف شده و شخصي با قولنامه ي عادي رايج در روستا با مشخصاتي که فتوکپي آن پيوست ميباشد فروخته است. از نظر شرع و قانون نظام مقدس اسلام، خريد و فروش اين زمينِ وقفشده چه حکمي دارد؟ زمين مورد بحث، به قصد وقف ابدي خريداري شده و بعداً با قيمت بيشتري به فروش رفته است.
شماره: 991 تاريخ: 10 / 12 / 73 بسمه تعالي اگر زمين پس از خريداري، وقف شده و تحويل متولي شرعي يا جهت وقف داده شده باشد، وقف تمام است و قابل خريد و فروش نيست؛ و اگر وقف تمام نيست، و لو از جهت اينکه قبض معتبر در وقف حاصل نشده باشد، فروش آن بلامانع است. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
سوال 74
س 74ـ حسينيه ي شهدا اجناس اسقاطي و از کار افتاده دارد. خواهشمند است دستور فرمائيد از طرف دفتر محترم نمايندگي فروش اجناس فوق را به شوراي اسلامي و هيئت امناي حسينيه ي فوق الذکر واگذار کنند تا اجناس اسقاطي فروخته شود و به جاي آن اجناس مورد نياز و قابل استفاده خريداري و جايگزين گردد. خداوند به مقام معظم رهبري طول عمر با برکت عنايت فرمايد! شماره: تاريخ: 17 / 12 / 73 بسمه تعالي اگر به هيچ وجهي اجناس مذکور در خود آن حسينيه قابل استفاده نيست و حسينيههاي ديگر هم با مراعات الاقرب فالاقرب نياز ندارند، در اين صورت متولي شرعي حسينيه با در نظر گرفتن مصلحت وقف ميتواند بفروشد و به مصرف حسينيه برساند. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
سوال 75
س75ـ معروض بر اينکه اينجانبان از اهالي قريه ي همجوار مسجد جامع بوديم، لکن مهاجرت نموده و به منظور توسعه ي مسجد، زمين مسکوني خود را وقف مسجد نمودهايم. آيا ميشود ديگران در آن زمينها دخل و تصرف کنند يا خير؟ بسمه تعالي تاريخ: 22 / 12 / 73 به همان نحوي که زمين وقف شده است بايد عمل شود و اختيار دخل و تصرف در زمين موقوفه با متولي شرعي موقوفه است که بايد با مراعات مصلحت وقف و در جهت وقف مورد استفاده قرار گيرد. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
سوال 76
س 76ـ منطقه ي ما يک منطقه ي کشاورزي است که در گذشته اين مناطق به صورت موقوفه اعلام شد و الان متوليان امر اصرار بر دريافت موقوفات دارند. از آنجا که اهالي در يک تحير زايدالوصفي قرار دارند: از طرفي نه رضايت به تصرف در مال سيد الشهداء عليه السلام دارند، و از آن طرف هم ميدانيم که سيد الشهداء عليه السلام رضايت به دريافت مال ديگران را ندارند؛ زيرا موضوعي که در اين مورد مطرح است اين است که اولاً در مالکيت مالکين آن زمان حرف است و مورد اشکال، و بر فرض صحت مالکيت آنها، اين مسئله مطرح ميشود که در زمان واقفين، مقدار زمين زير کشت بسيار محدود بوده است. به عنوان مثال، سطح زير کشت اغلب از 20 هکتار تجاوز نميکرده، لکن بعدها بر اثر زحمات و تلاشهاي خود کشاورزان سطح زير کشت به مقدار 150، 200 و حتي بيشتر هم رسيده است. لذا تقاضا داريم اولاً مشخص بفرمائيد که مقدار مازادي که به دست خود کشاورزان آباد شده، جزو موقوفات محسوب ميگردد يا خير تا اهالي منطقه را از اين مشکل شرعي نجات دهيد. شماره: 1325 تاريخ: 25 / 12 / 73 بسمه تعالي اصل وقف واقف نسبت به آنچه که در ظاهر مالک آن بوده است محکوم به صحت و نفوذ است، مگر آنکه خلاف آن به طريق شرعي ثابت شود، ولي اراضي که در گذشته و در زمان انشاء وقف به صورت جنگل يا بيشه و نيزار يا مرداب يا مرتع طبيعي از اراضي موات اصلي و جزو انفال و اموال عمومي بوده و حريم خاص ملک شخصي يا موقوفه نبوده است، وقفيت نسبت به آن تسرّي و شمول ندارد، بلکه اين گونه اراضي ملک اختصاصي کساني است که آن را به قصد تملک براي خودشان احياء کردند و يا از احياکننده ي آن به آنان به ارث يا بيع منتقل گرديد. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
سوال 77
س 77ـ در ادوار مختلف موقوفاتي با توجه به شرايط زمان و مکان توسط مؤمنين انشاء و به مرحله ي اجرا درآمده است، لکن در حال حاضر کاربرد برخي از آنها با شرايط و اوضاع و احوال اجتماعي ـ اقتصادي جامعه هماهنگي نداشته و بعضاً متداول نميباشد. سؤالاتي که در اين زمينه مطرح است عبارتند از: 1ـ آيا ميتوان با توجه به شرائط روز و در جهت مصالح دولت و امت اسلامي، و با ملحوظ نگهداشتن نيت اصلي واقف و در جهت هماهنگي با ساير برنامههاي مدون و جاري دولت، در کاربرد نظرات واقف تغييراتي به عمل آورد؟ شماره: 1178 تاريخ: 22 / 12 / 73 بسمه تعالي الوُقوفُ علي حَسَبِ ما يُوقِفها أهلُها. عوائد وقف بايد زير نظر متولي شرعي، و با نبود متولي خاص زير نظر حاکم شرع در جهت وقف صرف شود؛ و زمان و مکان و مصالح دولت و ملت در آن اثر ندارد و نبايد تغيير داده شود. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
2ـ آيا ميتوان در نحوه ي پياده کردن و شيوه ي کاربرد نظرات واقف تغييراتي به عمل آورد؟
3ـ استحضار دارند که موقوفات بسياري در سطح کشور وجود دارد که برخي از آنها هنوز شناسائي نشده و برخي نيز به مرور زمان از بين رفته است که هر دو گروه موقوفات مزبور، در صورت شناسائي و احياء، درآمدهاي فوق العادهاي براي ميهن اسلامي ايجاد خواهند نمود و منبع جديد درآمدي براي کشور فراهم ميشود. در اين صورت آيا ميتوان با تغييرات جزئي در نحوه ي استفاده از درآمد موقوفات موجود، براي شناسائي موقوفات مزبور (ناشناخته) اقدامي به عمل آورد؟
4ـ در جهت توسعه ي سنت حسنه ي وقف، لازم است مبالغي صرف هزينههاي پرسنلي و اداري کارکنان شود که طبعاً در هيچيک از وقفنامهها به اين موارد اشاره نشده است. آيا ميتوان با تغييراتي در نحوه ي کاربرد درآمدهاي حاصل از موقوفات ـ بهويژه موقوفات متصرفي که اوقاف متولي آن است ـ مبالغي صرف هزينههاي مزبور نمود يا خير؟
بسمه تعالي
حکم در اين سه مورد سؤال هم از مسئله ي قبل معلوم شد، و تغيير وقف جايز نيست؛ و اگر مخارجي دارد که عمل به وقف موقوف بر آن است و همچنين حق متولي، در تحرير الوسيله، حضرت امام (ره) بيان فرمودهاند. عمل به آن مجزي است. ان شاء الله تعالي علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي متن مورد قبول است محمد علي محمدي