انفاق به پدر (قرآن)
طبق آیات قرآن پدر و مادر در انفاق کردن به دیگران اولویت دارند.
اولویت انفاق
پدر و مادر، در انفاق مال نسبت به دیگران اولویت دارند: یسـلونک ماذا ینفقون قل ما انفقتم من خیر فللولدین... از تو سؤال می‌کنند چه چیز انفاق کنند؟ بگو: «هر خیر و نیکی (و سرمایه سودمند مادی و معنوی) که انفاقمی‌کنید، باید برای پدر و مادر و .... باشد.» [۱]
شان نزول آیه
عمرو بن جموح پیر مردی بزرگ و ثروتمند بود به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله عرض کرد: از چه چیز صدقه بدهم و به چه کسانی؟ آیه فوق نازل شد و به او پاسخ گفت. [۲]
تفسیر آیه
در قرآن مجید آیات فراوانی مخصوصا در سوره بقره درباره انفاق و بخشش در راه خدا آمده است و برای این کار پاداش‌ها و فضیلت‌های بزرگی ذکر شده همین امر سبب می‌شد که درباره جزئیات این کار از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله سؤال کنند و بدانند از چه چیزهایی و در مورد چه کسانی انفاق کنند؟ لذا در آیه مورد بحث می‌فرماید: از تو سؤال می‌کنند چه چیز را انفاق کنند (یسئلونک ما ذا ینفقون). سپس می‌افزاید: بگو هر خیر و نیکی (و هر گونه سرمایه سودمند مادی و معنوی) که انفاق می‌کنید برای پدر و مادر و نزدیکان و یتیمان و مستمندان و واماندگان در راه باید باشد (قل ما انفقتم من خیر فللوالدین و الاقربین و الیتامی و المساکین و ابن السبیل). مسلما ذکر این پنج طایفه به عنوان بیان مصداق‌های روشن است و گرنه منحصر به آنها نمی‌باشد بنابراین پاسخ آنها در حقیقت این است که هم اشیایی که از آن انفاق می‌کنند دایره وسیعی دارد و هم کسانی که به آنها انفاق می‌شود. در مورد اول با ذکر کلمه خیر که هر نوع کار و مال و سرمایه مفیدی را شامل می‌شود پاسخ کامل و جامعی به سؤال آنها داده شده و حتی امور معنوی همچون علم را نیز در بر می‌گیرد، هر چند مصداق مهم آن در مورد انفاق، اموال است. و در مورد دوم در عین گسترده بودن مورد انفاق اولویت‌ها نیز بیان شده است مسلما پدر و مادر و سپس نزدیکان نیازمند در این مساله اولویت دارند و بعد از آنها یتیمان و سپس نیازمندان و حتی کسانی را که ذاتا فقیر نیستند ولی بر اثر حادثه‌ای مثل تمام شدن مخارج در سفر نیازمند شده‌اند شامل می‌شود. در پایان آیه می‌فرماید: و هر کار خیری انجام می‌دهید خداوند از آن آگاه است (و ما تفعلوا من خیر فان الله به علیم). لزومی ندارد تظاهر کنید، و مردم را از کار خویش آگاه سازید، چه بهتر که برای اخلاص بیشتر انفاق‌های خود را، پنهان سازید، زیرا کسی که پاداش می‌دهد از همه چیز با خبر است، و کسی که جزا به دست اوست حساب همه نزد اوست. جمله و ما تفعلوا من خیر، معنی وسیعی دارد که تمام اعمال خیر را شامل می‌شود نه تنها انفاق در راه خدا که هر کار نیکی را خداوند می‌داند، می‌بیند و پاداش خیر می‌دهد. [۳]
منبع
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «انفاق به پدر».
