بررسی نقش فعاليت‌های خيرخواهانه در تحقق ظرفيت های تأمین مالی خرد در ايران

محمد سلیمانی <ref> عضو هيات علمي دانشکده معارف اسلامي و اقتصاددانشگاه امام صادق (ع). <ref> ، حسن کیائی <ref> عضو هيات علمي دانشکده معارف اسلامي و اقتصاددانشگاه امام صادق (ع). <ref>

چکیده

در دهه‌های اخیر نهادهای تأمین مالی خرد توانسته‌اند با تمرکز بر افزایش دسترسی مالی برای ساکنان مناطق روستایی و حاشیه شهر‌ها، نقش مثبتی را در توانمندسازی مناطق بسیار فقیر بازی کنند. در واقع این صندوق‌ها به دنبال آن هستند که نه فقط منابع مالی بلکه مهارت‌های لازم برای کسب درآمد (از تولید تا بازاریابی و فروش) را به مخاطبان خود انتقال دهند و ازاین‌رو می‌توانند اثرگذاری بیشتری در رفع فقر (در مقایسه با کمک‌های مستقیم و صدقات نقد) داشته باشند. این نهادها عمدتاً بدون کمک دولت‌ها اداره می‌شوند. این استقلال از یک‌سو موجب افزایش چابکی و ارتقا کارایی آن‌ها شده و از سوی دیگر اثرات مثبت و مهمی را در روحیه کار و مشارکت گروهی مخاطبان (مردم فقیر مناطق فقیر روستاها و حاشیه‌ شهرها) ایفا می‌کند. البته به دلیل محدودیت پس‌انداز مردم مناطق هدف، توانایی این صندوق‌ها منحصر به پرداخت وام‌هایی بسیار کوچک بوده که همین امر اثر توسعه‌ای این نهادها را محدود کرده است. در این مقاله سعی شده است با توجه به جایگاه تأمین مالی خرد در فقرزدایی و پس از مرور مشکلات و کاستی‌های تجربیات کنونی استفاده از تأمین مالی خرد در کشور، به نقش فعالیت‌های خیرخواهانه در گسترش تأمین مالی خرد و رفع مشکلات اجرایی آن پرداخته شود. مطالعات این مقاله نشان می‌دهد برای گسترش صندوق‌های تأمین مالی خرد می‌توان بر فعالیت‌های خیریه و منابع تخصیص داده شده برای امور خیر توسط خیرین، استفاده نمود. در صورت توسعه فعالیت این صندوق‌ها بر اساس منابع خیرخواهانه، به صورت گسترده شاهد آثار اقتصادی چون رشد تولید، بهبود وضعیت اشتغال و آثار اجتماعی چون ارتقا روحیه کار، افزایش اعتمادبه‌نفس فقرا، مشارکت‌پذیری بیشتر و به‌تبع آن حس مسئولیت برای آن‌ها خواهیم بود. هبه، قرض‌الحسنه و درآمدهای ناشی از اموال موقوفه می‌تواند موجب تقویت ترازنامه این صندوق‌ها و در نتیجه امکان اعطای وام بیشتر شود.

واژگان کلیدی

تامین خرد، صندوق مالی، قرض الحسنه