بشارت عذاب (قرآن)

قرآن در جاهای مختلف بشارت عذاب را داده است که برای آن بشارت ها هم عواملی ذکر شده است.

عوامل بشارت عذاب

استکبار

استکبار و رویگردانی از آیات قرآن، عامل بشارت عذابی دردناک ذکر شده است طبق این آیات قرآن : واذا تتلی علیه ءایـتنا ولی مستکبرا کان لم یسمعها کان فی اذنیه وقرا فبشره بعذاب الیم.و چون آیات ما بر او خوانده شود با نخوت روی برمی گرداند چنان که گویی آن را نشنیده(یا) گویی در گوشهایش سنگینی است پس او را از عذابی پر درد خبر ده. .جالب اینکه نخست مى گوید: ((آن چنان بى اعتنائى به آیات الهی مى کند که گوئى اصلا آن را نشنیده و کاملا بى اعتنا از کنار آن مى گذرد)) سپس اضافه مى کند: ((نه تنها این آیات را نمی شنود، گوئى اصلا کر است و هیچ سخنى را نمى شنود))!جزاى چنین افراد نیز متناسب اعمال شان است همانگونه که عمل شان براى اهل حق دردآور بود، خداوند مجازات شان را نیز دردناک قرار داده ، و به عذاب الیم شان گرفتار مى سازد!توجه به این نکته نیز لازم است که تعبیر به ((بشر)) (بشارت ده ) در مورد عذاب دردناک الهى متناسب با کار مستکبرانى است که آیات الهى را به باد سخریه مى گرفتند و بوجهل صفتانى که (( زقوم جهنم )) را با کره و خرما تفسیر مى کردند! ویل لکل افاک اثیم• یسمع ءایـت الله تتلی علیه ثم یصر مستکبرا کان لم یسمعها فبشره بعذاب الیم.وای بر هر دروغزن گناه پیشه•(که) آیات خدا را که بر او خوانده می‌شود می‌شنود و باز به حال تکبر چنانکه گویی آن را نشنیده است سماجت می‌ورزد پس او را از عذابی پردرد خبر ده

اضلال

از عوامل بشارت به عذاب تلاش برای گمراه کردن مردم از راه خدا ذکر شده آنجا که قرآن می فرماید: ومن الناس من یشتری لهو الحدیث لیضل عن سبیل الله بغیر علم ویتخذها هزوا اولـئک لهم عذاب مهین• واذا تتلی علیه ءایـتنا ولی مستکبرا کان لم یسمعها کان فی اذنیه وقرا فبشره بعذاب الیم.و برخی از مردم کسانی‌اند که سخن بیهوده را خریدارند تا(مردم را) بی(هیچ) دانشی از راه خدا گمراه کنند و(راه خدا) را به ریشخند گیرند برای آنان عذابی خوارکننده خواهد بود•و چون آیات ما بر او خوانده شود با نخوت روی برمی گرداند چنانکه گویی آن را نشنیده(یا) گویی در گوش هایش سنگینی است پس او را از عذابی پر درد خبر ده

بازداشتن از راه خدا

بازداشتن مردم از راه ( دین ) خدا، از اسباب بشارت به عذاب الهی ذکر شده است که در قرآن هم به آن اشاره شده است: یـایها الذین ءامنوا ان کثیرا من الاحبار و الرهبان... و یصدون عن سبیل الله... فبشرهم بعذاب الیم.‌ای کسانی که ایمان آورده‌اید بسیاری از دانشمندان یهود و راهبان اموال مردم را به ناروا می‌خورند و(آنان را) از راه خدا باز می‌دارند و کسانی که زر و سیم را گنجینه می‌کنند و آن را در راه خدا هزینه نمی‌کنند ایشان را از عذابی دردناک خبر ده

پذیرش سرپرستی کفار

پذیرش دوستی و سرپرستی کفار ، درپی دارنده عذابی دردناک می باشد که آیه قرآن هم به آن اشاره کرده است: بشر المنـفقین بان لهم عذابا الیما• الذین یتخذون الکـفرین اولیآء من دون المؤمنین...به منافقان خبر ده که عذابی دردناک(در پیش) خواهند داشت•همانان که غیر از مؤمنانکافران را دوستان(خود) می‌گیرند آیا سربلندی را نزد آنان می‌جویند(این خیالی خام است) چرا که عزت همه از آن خداست

ترک زکات

پرداخت نکردن زکات ، از اسباب بشارت به عذاب دردناک ذکر شده است طبق این آیه که می فرماید: یـایها الذین ءامنوا ان کثیرا من الاحبار والرهبان لیاکلون امول الناس بالبـطـل ویصدون عن سبیل الله والذین یکنزون الذهب والفضة ولاینفقونها فی سبیل الله فبشرهم بعذاب الیم. ‌ای کسانی که ایمان آورده‌اید بسیاری از دانشمندان یهود و راهبان اموال مردم را به ناروا می‌خورند و(آنان را) از راه خدا باز می‌دارند و کسانی که زر و سیم را گنجینه می‌کنند و آن را در راه خدا هزینه نمی‌کنند ایشان را از عذابی دردناک خبر ده .سپس قرآن به تناسب بحث دنیا پرستی پیشوایان یهود و نصاری به ذکر یک قانون کلى در مورد ثروت اندوزان پرداخته ، مى گوید: کسانى که طلا و نقره را جمع آورى و پنهان مى کنند و در راه خدا انفاق نمى نمایند آنها را به عذاب دردناکى بشارت ده (و الذین یکنزون الذهب و الفضة و لا ینفقونها فى سبیل الله فبشرهم بعذاب الیم ).

تکذیب قرآن

از دیگر عوامل دریافت بشارت به عذابی دردناک ، تکذیب قرآن می باشد: و اذا قریء علیهم القرءان... • ... بل الذین کفروا یکذبون• فبشرهم بعذاب الیم.و چون بر آنان قرآن تلاوت می‌شود چهره بر خاک نمی‌سایند•(نه) بلکه آنان که کفر ورزیده‌اند تکذیب می‌کنند•پس آنان را از عذابی دردناک خبر ده. .در آیه بعد مى فرماید: ((پس آنها را به عذاب دردناک بشارت ده )) (فبشرهم بعذاب الیم ).تعبیر به ((بشارت )) که معمولا در خبرهاى خوش به کار مى رود در اینجا نوعى طعن و سرزنش است ، این در حالى است که مؤ منان را حقیقتا بشارت به نعمت هاى گسترده بهشتی مى دهد، تا تکذیب کنندگان دوزخى در حسرت و اندوه فرو روند.

ثروت اندوزی

ثروت اندوزی و بی توجهی به انفاق در راه خدا، عامل دیگری از بشارت به عذابی دردناک در قرآنذکر شده است: ... والذین یکنزون الذهب والفضة ولاینفقونها فی سبیل الله فبشرهم بعذاب الیم.‌ای کسانی که ایمان آورده‌اید بسیاری از دانشمندان یهود و راهبان اموال مردم را به ناروا می‌خورند و(آنان را) از راه خدا باز می‌دارند و کسانی که زر و سیم را گنجینه می‌کنند و آن را در راه خدا هزینه نمی‌کنند ایشان را از عذابی دردناک خبر ده.

حرام خواری

قرآن از اسباب بشارت به عذاب دردناک را، حرام خواری میداند آنجا که می فرماید: یـایها الذین ءامنوا ان کثیرا من الاحبار والرهبان لیاکلون امول الناس بالبـطـل... فبشرهم بعذاب الیم.‌ای کسانی که ایمان آورده‌اید بسیاری از دانشمندان یهود و راهبان اموال مردم را به ناروا می‌خورند و(آنان را) از راه خدا باز می‌دارند و کسانی که زر و سیم را گنجینه می‌کنند و آن را در راه خدا هزینه نمی‌کنند ایشان را از عذابی دردناک خبر ده

دروغ گویی

دروغ گویی هم یکی دیگر از اسباب بشارت به عذاب الهی در قرآن ذکر شده است: ویل لکل افاک اثیم• ... فبشره بعذاب الیم.وای بر هر دروغزن گناه پیشه•(که) آیات خدا را که بر او خوانده می‌شود می‌شنود و باز به حال تکبر چنان که گویی آن را نشنیده است سماجت می‌ورزد پس او را از عذابی پردرد خبر ده . معناى جمله این است که : افاک اثیم آیات خدا را - که همان آیات قرآنى است - مى شنود که برایش مى خوانند، و باز هم از کفر خود دست برنداشته ، همچنان در برابر حق مقاومت و گردن کشى مى کند، و در مقابل آن خاضع نمى گردد، مثل این که اصلا این آیات را نشنیده ، پس تو او را به عذابى دردناک بشارت بده .

قتل انبیا

کشتن انبیای الهی هم عامل بشارت به عذابی دردناک می باشد که در قرآن هم به آن اشاره شده است: ان الذین... ویقتلون النبیین بغیر حق... فبشرهم بعذاب الیم. کسانی که به آیات خدا کفر می‌ورزند و پیامبران را بناحق می‌کشند و دادگستران را به قتل می‌رسانند آنان را از عذابی دردناک خبر ده

قتل عدالت خواهان

کشتن عدالت خواهان جامعه، عاملی دیگر از بشارت به عذابی دردناک در قرآن ذکر شده است: ان الذین... ویقتلون الذین یامرون بالقسط من الناس فبشرهم بعذاب الیم.کسانی که به آیات خدا کفر می‌ورزند و پیامبران را بناحق می‌کشند و دادگستران را به قتل می‌رسانند آنان را از عذابی دردناک خبر ده

کفر

کفر ، درپی دارنده بشارت به عذابی دردناک می باشد که در قرآن هم می فرماید: واذن من الله ورسوله الی الناس یوم الحج الاکبر ان الله بریء من المشرکین ورسوله فان تبتم فهو خیر لکم وان تولیتم فاعلموا انکم غیر معجزی الله وبشر الذین کفروا بعذاب الیم.و(این آیات) اعلامی است از جانب خدا و پیامبرش به مردم در روز حج اکبر که خدا و پیامبرش در برابر مشرکان تعهدی ندارند(با این حال) اگر(از کفر) توبه کنید آن برای شما بهتر است و اگر روی بگردانید پس بدانید که شما خدا را درمانده نخواهید کرد و کسانی را که کفر ورزیدند از عذابی دردناک خبر ده واذا قرئ علیهم القرءان لایسجدون• بل الذین کفروا یکذبون.و چون بر آنان قرآن تلاوت می‌شود چهره بر خاک نمی‌سایند•(نه) بلکه آنان که کفر ورزیده‌اند تکذیب می‌کنند.

پافشاری بر کفر

پافشاری بر کفر ، پس از شنیدن آیات قرآن، عامل بشارت به عذابی دردناک ذکر شده است آنجا که می فرماید: ویل لکل افاک اثیم• یسمع ءایـت الله تتلی علیه ثم یصر مستکبرا کان لم یسمعها فبشره بعذاب الیم.وای بر هر دروغزن گناه پیشه•(که) آیات خدا را که بر او خوانده می‌شود می‌شنود و باز به حال تکبر چنانکه گویی آن را نشنیده است سماجت می‌ورزد پس او را از عذابی پردرد خبر ده

گناه

گناه پیشگی هم یکی دیگر از عوامل بشارت به عذاب الهی دانسته شده است مثل آنجا که می فرماید: ویل لکل افاک اثیم• ... فبشره بعذاب الیم.وای بر هر دروغزن گناه پیشه•(که) آیات خدا را که بر او خوانده می‌شود می‌شنود و باز به حال تکبر چنانکه گویی آن را نشنیده است سماجت می‌ورزد پس او را از عذابی پردرد خبر ده .((ویل به معناى ((هلاکت ((، و ((افاک (( مبالغه از ((افک (( است که به معناى دروغ است . و کلمه ((اثیم (( مشتق از ((اثم (( است که به معناى گناه و نافرمانى است ، و معناى آیه این است که هلاکت و مرگ بر هر دروغگوى گناهکار .

نفاق

یکی دیگر از عوامل، نفاق

و دورویی است که در قرآن سبب بشارت به عذابی دردناک برشمرده شده است در آنجا که می فرماید:

بشر المنـفقین بان لهم عذابا الیما.به منافقان خبر ده که عذابی دردناک(در پیش) خواهند داشت .سپس در آیه بعد مى گوید: به این دسته از منافقان بشارت بده که عذاب دردناکى براى آنها است .(بشر المنافقین بان لهم عذابا الیما).تعبیر به عنوان بشارت در موردى که سخن از عذاب الیم است یا بعنوان استهزاء نسبت به افکار پوچ و بى اساس آنها است ، و یا به خاطر آن است که کلمه بشارت که در اصل از بشر به معنى صورت گرفته شده ، معنى وسیعى دارد، و هر گونه خبرى را که در صورت انسان اثر بگذارد و آن را مسرور یا غم آلود کند، شامل مى شود..

منبع

قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «بشارت عذاب».