نمایش مبدأ برای حکومت محمّد تقی خان بافقی در یزد (از کنش سیاسی تا فعالیّت مذهبی- اقتصادی وقف)

<div style=" font-family:B Nazanin; font-size:18px; text-align:justify;">

[[عاطفه رنجبر جمال آبادی]]

<B>
چکیده
</B>

اوضاع کشور ایران پس از قتل نادر شاه با تحولاتی چون استقلال طلبی حکام محلی مانند یزد همراه بود. تشکیل دودمان خوانین (1161- 1264ه.ق.) توسط محمّدتقی خان بافقی باعث ثبات سیاسی یزد شد و برای یک دوره ی طولانی فصل نوینی را در تاریخ سیاسی، اقتصادی و اجتماعی یزد گشود. یزد با توجّه به عواملی مانند موقعیت جغرافیایی، جایگاه اقتصادی منطقه، قرارگیری در مسیر تجاری و بعد مسافت از حکومت مرکزی، مورد توجّه دولت مرکزی با نگاه اقتصادی بود. میزان موقوفات محمد تقی خان نشان از اعتقادات قوی مذهبی و شرایط اقتصادی او است. از اثرات وقف محمد تقی خان کسب وجه ی اجتماعی، کاهش دخالت حکومت در موقوفات، امنیت مال، آبادانی شهر، رشد فرهنگی، اقتصادی و مذهبی یزد و گسترش جامعه ی شهری بود. مقاله ی حاضر، با روش تاریخی و شیوه ی توصیفی تحلیلی، به واکاوی در اسناد، داده ها و مکتوبات تاریخی موجود پرداخته تا پاسخ گوی این پرسش ها باشد: عملکرد سیاسی محمّد تقی خان چه تأثیری در ثبات سیاسی یزد داشته است؟ بازتاب کارکرد اقتصادی، فرهنگی و مذهبی محمّد تقی خان در یزد چه بوده است؟ موقوفات محمّد تقی خان در حیات اجتماعی یزد چه تاثیراتی داشته است؟ نتایج پژوهش در دوران مذکور نشان می دهد که محمد تقی خان با دفع حاکمانی که مورد رضایت مردم یزد نبودند ثبات سیاسی را به وجود آورد و موقوفات او در بسط عدالت اجتماعی و تا حدودی رفع فقر، احیای روحیه ی وقف در بین مردم یزد، گسترش علم و فرهنگ، رونق محافل مذهبی و حفظ روحیه دینی- مذهبی مردم بازتاب داشته است. نقش وقف در ایجاد و گسترش فضاهای شهری یزد با توجّه به نیاز عمومی آن زمان با ساخت مدرسه، آب انبار و غیره تا شکل گیری فضاهایی کلان تر از جمله بازار توسط محمّد تقی خان تأثیرگذار بوده است و همچنین سهم موقوفات محمّد تقی خان، تکافلی توانمندساز در تاریخ این شهر داشته که بیانگر توجّه او به توسعه ی پایدار و ماندگار شهر بوده است.

<B>
کلیدواژه ها: 
</B>

محمّد تقی خان بافقی؛ خوانین یزد؛ موقوفات؛ [[یزد]].
 

</div>
[[رده:مقالات دومین همایش ملی خیرماندگار]]
[[رده:مقالات]]