دانش احسان

گفت وگو با حبیب حاجیلو؛ معلم راهنمای دبیرستان دانش

امید اخوی:آقای حبیب حاجیلویی معلم راهنمای مدرسۀ دانش قلهک است. او 22 سال است که در حوزۀ آموزش ومسائل تربیتی وفرهنگی دانش آموزان فعالیت می کند.دربارۀ نقش مدارس در آموزش نیکوکاری به دانش آموزان با ایشان به گفت وگو نشسته ایم.

در مورد فعالیت های نیکوکاری در مدرسه دانش توضیح بفرمایید

ما در دبیرستان دانش کانونی داریم به نام کانون احسان و خیریه دانش که در دو مقطع از رمضان سال قبل شروع به فعالیت کرده است ، این کانون قبل از عید نوروز و گاهی اوقات هم در اوایل مهر ماه ، با کمک خود دانش آموزان اقلامی را در بین محرومان توزیع می کند.

معمولا از چند روز قبل با دانش آموز صحبت می کنیم و بچه هایی که علاقه مندند پول و در بعضی موارد کالا می آورند تا در این امر مشارکت کنند. با منابع جمع شده بسته های لوازم التحرير، مواد غذایی و پوشاک تهیه می کنیم و همراه با دانش آموزان در مناطقی مانند کوره های آجرپزی یا مناطق محروم دیگر توزیع می کنیم .

آیا به این مسئله فکر کرده اید که در این فعالیت ها معلم ها نیز درگیر شوند؛ برای مثال فعالیت های آموزشی خیریه را انجام دهند؟

تا به حال موفق نشده ایم فعالیتی با حضور آموزگاران داشته باشیم اما در حال تشکیل کانون فارغ التحصیلان هستیم تا دانش آموزانی که باسواد هستند، دانشگاه های سراسری قبول شده اند را در فعالیت ها استفاده کنیم و طرح های مختلف و گسترده تری را برنامه ریزی کنیم.

تاثیر تربیتی این فعالیت ها را بر دانش آموزان چگونه می بینید؟

حقیقتا در حدی که مد نظر ما بوده است تأثیر ندیده ایم؛ ولی جزء اهداف و برنامه های ماست که به این سمت برویم ، برای همین از مبنای ادبیات علمی و هوش اخلاقی استفاده کرده ایم و در موضوعاتی مانند همدلی، احترام، احترام به هم نوع، نوع دوستی و مباحثی ازاین دست، کارگاه هایی را جزء پروتکل و چشم انداز مدرسه دانش قرار داده ایم؛ اما در حال حاضر هیچ ملاکی برای ارزیابی این که چقدر این فعالیت تأثیرگذار بوده است و چقدر روحیه بچه ها تغییر کرده است نداریم البته در کنار داوطلبانه بودن و غیر اجباری بودن فعالیت برای بچه ها، سعی می کنیم بچه هایی را که از نظر درسی و یا مانی توانمند هستند در این گونه برنامه ها شرکت دهیم تا درد آشنا شوند

آپا سعی شده است این فعالیت ها به صورت الگوبیا در یک مجسه بین مدرسه ای تشکیل شود ؟

تاکنون سعی کرده ایم با مدارس دیگر ارتباط برقرار کنیم، حتی عکس هایمان را برای مدرسه دیگری هم فرستاده ایم و از آن ها ایده طلب کرده ایم اما تاکنون به صورت فعالیت گروهی بین مدارس نبوده است.

ازنظر الگوسازی با مستندسازی صحبت کرده ایم و قرار شده است بچه ها را به صورت اردویی چند روزه به مناطق محروم مرزی ببریم تا همه بچه ها با محرومیت از نزدیک آشنا شوند و هم از طریق تولید مستند ، نیکوکاری ترویج و الگوسازی شود.

آیا در مدرسه برنامه ای بلندمدت برای آموزش کار خیر داريد؟

حقیقتا من اگر در مدرسه تصمیم گیرنده باشم، ایده های زیادی در این زمینه دارم . معتقدم برای این منظور باید الگویی طراحی شود و شروع این الگو باید به گونه ای باشد که در ابتدا فقط ایجاد دغدغه برای خود فرد را دنبال کند.

به عبارت دیگر وقتی شما با فردی برخورد می کنید که به علت های مختلف دلش به حال خودش نمی سوزد ، علت هایی مثل محیط فرهنگی، رفاه بیش از حد و یا برخورد نداشتن با مشکلات محرومی، قطعا نمی توان کاری کرد که دلش برای دیگران بسوزد.

باید از این نقطه شروع کنیم و با روش های مختلف، فرد را تربیت کنیم تا جایی که دلش برای هم نوع خودش بسوزد. به عقیده من باید از تئوری های اجتماعی شروع کنیم. باید به بچه ها بفهمانیم که محرومیت یکی از عوامل افسارگسیختگی در جامعه است.

ولی نباید مستقیم با محرومیت شروع کنیم؛ بلکه می شود با موضوعاتی مثل حمایت از محیط زیست و یا احترام که شامل بخش های مختلفی مانند احترام به خود، به جامعه ، احترام در منزل و حتی احترام به میز مدرسه شروع کرد.

یعنی فرد حواسش باشد میزی که در مدرسه پشت آن می نشیند با صندلی و میز لابی یک هتل ماهيتا تفاوت دارد؛ در این حد باید به ریزه کاری هما دقت کرد. برای مثال بیاییم بر اساس تئوری پنجره شکسته کار را شروع کنیم. به بچه ها بگوییم که بر اساس این نظریه اگر ایرادی یا نابسامانی در محیط شما وجود داشته باشد و شما برای اصلاح آن ایراد هیچ عکس العملی نشان ندهید. این ایراد گسترش می یابد .

این نقطه ای باشد برای شروع؛ سپس به آرامی و بر اساس برنامه ریزی تربیت دانش آموز به سوی نوع دوستی جهت دهی شود تا در نهایت دانش آموز با پرسش هایی از این قبیل درگیر شود که چرا بچه ای به خاطر بیماری تالاسمی و نداشتن پول باید از تحصیل باز بماند، افرادی که در همین استان تهران خودمان هستند و حتی لازم نیست به استان های محروم مرزی رجوع کنید.

مسلما فردی که دلش به حال پدر و مادرش،فضایی که در آن تحصیل و یا کار می کند بسوزد و فقط به فکر خودش نباشد می تواند به فردی تبدیل شود که دلش برای همه افراد جامعه بسوزد این مصاحبه شاید در نهایت تبدیل به یک حرکت شود که بتوان تأثیر آن را در جامعه دید؛ اما در این کار نباید یک مسئله را فراموش کنیم: مسئله این است که تمام این فعالیت ها خود امری خير است.

این امر خیر را از این جنيه نگاه کنیم که خدای متعال از کانال هایی اجازه جاری شدن خبر را می دهد، از مسیرهایی این کار را | می کند. این راه ها همیشه واسطه های بین خدا و خلق بوده اند.

این راه ها همیشه حجج الهی بوده اند، چه زمانی که پیامبران (علیهم السلام) بوده اند و چه بعد از آن که 14 معصوم (علیهم السلام) بوده و هستند.

تمام این امور خیر در هر دوره ای به دست حجت خدا جاری می شود. از این رو بدانیم که خیرخواهی را باید از کجا طلب کنیم.

در همین مسئله آموزش امر خیر، مربی گری یکی از شئون معصومین است، هر آنچه معلم به من می آموزد، از ناحیه حجت الهیبه من می رسد و معلم وسیله انتقال آن است. از این رو فراموش نکنیم که برای خیر باید به در خانه حجت خدا برویم

نظر مسئولین در این باره چیست؟

نظر مسئولین مدرسه و به طور کل آموزش و پرورش برای فعالیت های این گونه بسیار مساعد است، استقبال هم می کنند. اما این فعالیت های پراکنده باید تبدیل به جریان در تمام مدارس کشور شود و آموزش وپرورش به عنوان متولی مدارس در این زمینه با همکاری بنیاد های خیریه پروژه های بزرگ تر و تأثیرگذارتر کشوری را طراحی کند. همچنین مغفول نماند که در تألیف کتب مدرسه باید به صورت نقشه راه جامعی به آموزش نیکوکاری توجه شود.