درخت
درخت ، به هر آنچه که از زمین بروید و دارای جسه نسبتا بزرگی بوده و از ریشه و ساقه و شاخه تشکیل شده باشد اطلاق می شود .
محتویات
- ۱ تعریف درخت
- ۲ کاربرد فقهی واژه درخت
- ۳ حکم کاشتن درخت
- ۴ حکم قطع درخت
- ۵ احکام درخت در باب جهاد
- ۶ احکام درخت در باب حج
- ۷ احکام درخت در باب احیاء موات
- ۸ احکام درخت در باب ضمان
- ۹ احکام درخت در باب مساقات
- ۱۰ احکام درخت در باب تجارت
- ۱۱ احکام درخت در باب اجاره
- ۱۲ احکام درخت در باب نکاح
- ۱۳ احکام درخت در باب طهارت
- ۱۴ منبع
- ۱۵ پانویس
تعریف درخت
درخت گیاهى بزرگ، داراى ریشه، ساقه و شاخه است.
کاربرد فقهی واژه درخت
از آن به مناسبت در بابهاى طهارت، حج، جهاد، تجارت، ضمان، صلح، مساقات، ودیعه، اجاره، نکاح و احیاء موات نام برده‌اند.
حکم کاشتن درخت
کاشتن درخت، بویژه درخت میوه و بخصوص درخت خرما مستحب، و در روایات بر آن تأکید شده است. [۱] [۲]
حکم قطع درخت
قطع کردن درختان میوه، بویژه خرما مکروه است. [۳]
احکام درخت در باب جهاد
از جمله مکروهات در جهاد، قطع کردن و سوزاندن درختان دشمن، جز هنگام ضرورت است. [۴]
احکام درخت در باب حج
کندن و قطع کردن درختان حرم مکه [۵] و نیز بنابر قول منسوب به مشهور، درختان حرم مدینه [۶] [۷] جز درخت میوه، از جمله خرما و گیاه اذخر و نیز درختى که در ملک انسان روییده- حرام است و در درختان مکه کفاره نیز بنابر قول مشهور ثابت مى‌شود. [۸]
احکام درخت در باب احیاء موات
حریم درخت
حریم درخت کاشته شده در زمین موات، در صورت موات بودن اطراف آن، مقدارى است که ریشه و شاخه درخت آن را پوشش داده یا زمینه سرایت و پوشش دارد؛ بنابر این، دیگرى حق احیاى این محدوده را با کاشتن درخت ندارد. [۹]
احکام درخت در باب ضمان
سرایت درخت به ملک دیگرى
در صورت سرایت ریشه یا شاخه درخت به ملک همسایه، وى مى‌تواند آن را به سمت ملک صاحب درخت برگرداند و در صورت عدم امکان، شاخه‌ها راببُرد. در اینکه بریدن باید با اذن مالک، و با خود دارى وى، با اذن حاکم شرع باشد یا نه، و نیز در اینکه بریدن آنها بر مالک درخت واجب است یا نه، اختلاف است. [۱۰]
احکام درخت در باب مساقات
مساقات بر درخت
عقد مساقات بر درختان میوه‌اى که ریشه ماندگار دارند، مانند درخت خرما و انگور صحیح است. [۱۱]
احکام درخت در باب تجارت
مراقبت از درخت
در وجوب آبیاری و جلوگیری از نابود شدن درخت، اختلاف است. [۱۲] [۱۳]
برخى، ترک آبیاری را مکروه دانسته‌اند.
[۱۴] برخى دیگر گفته‌اند: در صورتى که ترک آبیارى و تضییع درخت مصداق اسراف باشد، ترک آبیارى حرام است. [۱۵]
احکام درخت در باب اجاره
اجاره دادن درخت جهت استفاده از میوه [۱۶] یا سایه آن [۱۷] صحیح است.
احکام درخت در باب نکاح
آمیزش و تخلی زیر درخت میوه مکروه است؛ لیکن در اینکه کراهت محدود به درختى است که بار دارد یا شامل درخت میوه‌اى که فعلًا میوه ندارد نیز مى‌شود، محلّ بحث است. [۱۸]
احکام درخت در باب طهارت
زمین و آنچه متصل به آن است، مانند درخت، در صورت نجس شدن، با تابیدن خورشید به آن با شرایطى پاک مى‌شود [۱۹] [۲۰]
منبع
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۳، ص۵۹۵-۵۹۶.
پانویس
- ↑ وسائل الشیعة، ج۱۷، ص۴۱.
- ↑ وسائل الشیعة، ج۱۹، ص۳۱.
- ↑ وسائل الشیعة، ج۱۹، ص۳۹-۴۰.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۱، ص۶۶.
- ↑ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۴۱۲-۴۲۰.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۷۷.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۷۹.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۴۲۵-۴۲۶.
- ↑ جواهر الکلام، ج۳۸، ص۵۲.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۶، ص۲۷۷-۲۷۸.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۷، ص۶۱-۶۲.
- ↑ کشف اللثام، ج۷، ص۶۱۳.
- ↑ مسالک الافهام، ج۸، ص۵۰۴.
- ↑ قواعد الاحکام، ج۳، ص۱۱۸.
- ↑ جواهر الکلام، ج۳۱،ص۳۹۸.
- ↑ مستند العروة (الإجارة)، ص۳۷۰.
- ↑ مستند العروة (الإجارة)، ص۳۴۵.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲،ص۶۰.
- ↑ العروة الوثقى، ج۱ ،ص۱۲۹.
- ↑ توضیح المسائل مراجع، ج۱، ص۱۱۹ مسئله ۱۹۲.
