سرمقاله (72)
سرمقاله
در سنت نبوي و ائمه کرام عليهم السلام براي وقف و موقوفات جايگاهي بس رفيع و عظيم شمرده شده است به گونه اي که در روايتي منقول از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام، حيطان هفتگانه موقوفات حضرت رسول اکرم صلي الله عليه و آله بودند که بعد از رحلت آن حضرت در اختيار حضرت فاطمه سلام عليها بود که بعدها دعوايي در مورد آنها مطرح شد و حضرت علي عليه السلام بر وقفيت آنها شهادت داد و حضرت فاطمه سلام عليها نيز آنها را موقوفه معرفي فرمود متاسفانه در بين فرهيختگان جامعه کمتر به سنت وقف پرداخته مي شود تو گويي هيچ وظيفه اي در قبال حفظ، حراست، ترويج و احياء آن بر دوش کسي نبوده و فقط سازمان اوقاف متکفل نگاهداري موقوفات است در صورتي که وقف شيوه مناسبي براي هدايت سرمايه ها در جهت نيازهاي جامعه به صورت ماندگار بوده چرا که وقف صدقه اي جاري و مستمر است به گونه اي که هر خير و صدقه‌اي از ميان مي‌رود ولي وقف بسان چشمه اي خروشان و پر خير و برکتي است که افراد بيشتري را در سير زماني طولاني تري سيرآب مينمايد بنابراين مراکز دانشگاهي و حوزوي بايد ابعاد فقهي، اجتماعي، حقوقي، فرهنگي و آموزشي اين حکم الهي را مورد کنکاش و بررسي قرار دهند تا بتوان اين سنت نبوي و علوي را استمرار بخشيد. بر ائمه محترم جمعه و جماعات لازم است علاوه بر تبيين مسائل و احکام وقف، مسائلي را بر متوليان و مستأجران وقف گوشزد نمايند که چنانچه آنان به هر وجه در پرداخت حق الاجاره موقوفات و حراست از وقفيات کوتاهي و يا اهمال نمايند مسئول بوده و در برابر واقف و موقوفات له ضامن خواهند بود.
ناديده گرفته شدن حقوق وقف باعث گرديده در جامعه کنوني همگان در پي چشمداشتهايي طلبکارانه و بعضا غير صحيح از وقف بوده و در پي آنند موقوفاتي را با اجاره پايين و نپرداختن حقوق اصلي آن در حيطه تصرف خود درآورند و حتي برخي از دولت مردان نيز در جايگاه حکومتي خود به موقوفات بدين چشم و چشمداشت نظر کرده حق مسلم خود را در تصرف موقوفات و تبديل آن، به مراکز دولتي و عمومي بدون پرداخت حقوق واقعي موقوفات دانسته و موقوفات را به عنوان اموال بي صاحب و باد آورده محاسبه مي نمايند در صورتي که بنابر فتواي صريح مقام معظم رهبري (که در اين شماره ذکر گرديده) «در اوقاف خاصه و همچنين در اوقاف عامه اي که به صورت وقف منفعت وقف گرديده، تصرف آن موجب ضمان عين و منفعت است و بايد متصرف علاوه بر رد عين يا عوض آن اجرهَ المثل مدت تصرف را نيز بپردازد »
غير از ابعاد فرهنگي و اقتصادي وقف، مي توان ادعا کرد، اين حکم اسلامي در بسياري از رخدادهاي اجتماعي و سياسي نقش آفرين بوده و هست براي نمونه، وقف در به ايجاد، پيروزي انقلاب اسلامي و دفاع مقدس نقش بسيار مهمي داشته چرا که انقلاب و بسياري از ثمرات آن (از جمله پايگاه هاي بسيج و مبازه با اشرار و مفسدان) از مساجد به عنوان پايگاه‌هاي ديني و مذهبي آغاز شد و در بستر موقوفات به تعالي رسيد.
عظمت جايگاه وقف و خدمات وسيع اجتماعي و دست آوردهاي علمي و معنوي آن (که تربيت هزاران عالم و انديشمند شيعي در مدارس علميه که وقف و داراي موقوفات است)، باعث گشت حاکمان طاغوت در مدت شصت سال حکومت ظالمانه، با وقف برخوردي غاصبانه نموده و در پي نابودي و از کار اندازي اثرات آن بوده و با فروختن موقوفات و يا انعقاد قرار دادهايي طولاني مدت براي موقوفات مساجد و مدارس علميه با اجاره اي ناچيز، و گماردن مسئولاني فاسد الاخلاق و مستولي کردن افرادي معلوم الحال و حتي بهايي بر سر موقوفات و جعل اسناد فراوان وقفي به نام خود و درباريان، با اين سنت، مبارزه و مقابله کرده و از نظر تبليغاتي نيز به مبارزه وسيع با وقف پرداخته و حتي ذهنيت منفي در جامعه نسبت به وقف ايجاد کنند. جاي آن دارد سياستمداران و تحليل گران تاريخ به اين مقوله از ظلم طاغوتيان ستمشاهي پرداخته و ابعاد جنايت آنان و حکومت پهلوي را در اين بعد بررسي نمايند تا مشخص گردد چه اجهاف و ظلمي به موقوفات روا شده است.
وسعت اين تبليغات و منفي بافي ها تا جايي پيش رفت که هنوز نگاه به وقف در برخي از مراکز علمي و ديني مثبت نشده است لذا بر همگان بويژه عالمان، فرهيختگان و اصحاب رسانه لازم است براي رفع اين مشکل، سازمان اوقاف را ياري کنند تا افکار عمومي به سمت سنت حسنه وقف سوق داده شود. تاريخ انقلاب اسلامي سرشار از خدمات فراوان به اسلام و مردم مسلمان است که از آن جمله احياء سنت وقف و بازگرداندن موقوفات مي باشد. رسانه هاي عمومي مي توانند با پرداختن به مقوله وقف همگان را در مسير اين سنت قرار داده و بر به ثمر نشستن اين نهال تنومند بکوشند. در حال حاضر پانزده هزار متولي، موقوفات داراي عوايد بالا را در کشور اداره مي کنند که پرسش از اين افراد درباره شيوه عملکرد آنان از ديگر موارد حايز اهميت است که رسانه‌ها مي‌توانند به آن بپردازند. چرا که علي رغم وجود متوليان متدين و فعال، برخي از متوليان با خيانت خود موجبات اتلاف موقوفات را فراهم آورده و اعتماد مردم نسبت به وقف را از ميان برده‌اند.
هفته وقف بهانه اي است براي بهتر پرداختن به وقف و برنامه ريزي براي ايجاد و ترغيب مردم به وقف براي اهداف والا و ارائه برنامه در جهت بهتر استفاده کردن از وقف، تا بتوانيم بر اساس نيت واقفان حرکت نماييم. رسانه‌ها بايد اهداف و تکاليف وقف را به عنوان يکي از احکام مترقي اسلام مورد تاکيد قرار دهند تا با هدايت افکار عمومي بتوان مطالبات ولي فقيه زمان را پيرامون وقف جامه عمل بپوشانيم.
امروز دو وظيفه مهم بر دوش مسئولين اوقاف و موقوفات وجود دارد
اول : مديران و معاونين اوقاف بايستي با اعتماد به نفس شاکله سازمان اوقاف را تشکيل داده و با پشتوانه اي قوي در اجراء منويات مقام معظم رهبري گام برداشته و علاوه بر آنکه به موقوفات گذشته مي پردازند و حق الاجاره آن را به صورت کامل از مستأجران بازمي ستانند در راه ايجاد موقوفات جديد و تبليغ در جهت ترغيب مردم به وقف براي ياري رساني به امورات خير گام بردارند.
دوم: جلب اعتماد مردم که عامل اصلي در وقف مي باشند از ديگر وظايفي است که بايد مستأجران، متوليان و مسئولين اوقاف در پي آن باشند تا خداي ناکرده با اعمال و رفتار خود باعث از بين رفتن موقوفات و عدم اعتماد مردم نگرداند.ش
