نمایش مبدأ برای نگاه حاکمیت به مشارکت زنان در امر خیر

<div style=" font-family:B Nazanin; font-size:18px; text-align:justify;">
<P style="text-align:center; font-size:25px; border-bottom: 6px solid red; background-color:#e5d79a;">
گفت وگوبا زهرا نژاد بهرام؛ عضو شورای شهر تهران
</P>
[[|اصلی|چپ]]
<P style=" border-right: 6px solid #8afcf8; background-color:#f8f4d2;"> 
[[میلاد مرادی]]:زنان در [[ایران]] [[مؤسس]] بسیاری از نهادهای [[خیریه]] ای از گذشته تا به حال بوده اند و نقش مهمی در این زمینه ایفا می کنند. 

با توجه به مطالعات صورت گرفته و مشاهدات میدانی گزارهای پذیرفته شده است که «زنان تمایل بیشتری به امور [[خیریه]] و مشارکت های اجتماعی دارند»؛ اما عواملی گوناگون بر حضور زنان در این وادی اثرگذار است. 

از عوامل تاثیرگذار می توان به وضعیت فرهنگی و اجتماعی حاکم بر کشور میزان تحصیلات زنان جامعه، چگونگی ورود به حوزه های خیر و... اشاره کرد. 

همچنین نوع نگاه حاکمیت در استفاده از ظرفیت زنان در امر خیر نیز عاملی است که با توجه به مشاهدات تاریخی همواره بر مشارکت زنان در این حیطه اثرگذاشته است. در همین راستا برای بررسی بیشتر با [[زهرا نژادبهرام]]، عضو شورای شهر تهران به گفت وگو نشستیم. 

وی قبل از عضویت در شورای شهر [[تهران]]، همچنین در حال حاضر، از پیشگامان عرصه مشارکت اجتماعی و امور [[خیریه]] محسوب می شود. این عضو شورای شهر [[تهران]] همچنین در حوزه مطالعات زنان نیز دستی بر آتش دارد و صاحب اثر «[[موانع مشارکت سیاسی زنان در ایران]]» است. 

[[نژادبهرام]] در این گفت وگو ضمن تایید تمایل بیشتر زنان به کارهای خیریهای اعتقاد دارد که نگاه حاکمیت به استفاده از توانایی های زنان در امور [[خیر]] بیشتر مقطعی و در مواقع بحرانی است. وی معتقد است که زنان بهتر است در قالب[[سمن]] ها و به صورت محلی به حوزه خیریه ورود کنند. در ادامه متن کامل این مصاحبه را می خوانید.
</P>
<P style="color:#b3b573;">
<B>به عنوان سؤال اول، نقش و میزان مشارکت زنان در امر خیر را در جهان و ایران چگونه می بینید؟آیا میزان مشارکت ونقش زنان در امور خیرخواهانه و داوطلبانه تفاوتی با مردان دارد؟ </B>
</P>
زنان در زمینه مشارکت های اجتماعی و [[خیریه]] در اکثر کشورهای مختلف جهان - پیشگام هستند که آن هم به سبب روحیه مشارکت پذیرشان است. 

به طور معمول در بسیاری از کشورهای جهان از جمله [[ایران]]، هر نهاد [[خیریه]] ای که در طول تاریخ برپا شده یا زنان مؤسس آن بوده اند یا آنکه در تأسیس آن نهاد نقش بسزایی داشته اند. 

بنابراین مشارکت زیاد زنان در امر خیر گزارهای پذیرفته شده در تمام جهان است. - اتفاقا در کشور ما این قضیه رنگ و بوی بیشتری دارد؛ چراکه به علت ویژگی های ملی و مذهبی که کشور ما دارد، رغبت به امر [[خیر]] در [[ایران]] و از جمله در میان زنان بسیار بیشتر است. 

جلوه ها و نمونه های این مشارکت نیز بسیار زیاد است. یعنی شما از کارهای [[خیریه]]ای کوچک در محیط های خانوادگی تا تأسیس نهادهای [[خیریه]] ای بزرگ، مانند [[موسسات خیریه]]، نقش زنان را مشاهده می کنید. به عنوان مثال، شما بعد از [[انقلاب اسلامی]] می بینید که زنان در امر پشتیبانی جنگ و جلب مشارکت های
<P style="color:#69c6c7;">
<B>در زمینه حقوقی مجلس شورای اسلامی می تواند از دولت درخواست کند که در آیین نامه های استخدامی مشارکت افراد در امر خیر مشارکت های اجتماعی و کارهای داوطلبانه آنان را مدنظر قرار دهند.
در واقع همان گونه که اکنون بسیجی بودن عاملی مثبت در اکثر استخدامی های دولتی است و اتفاقا كار مثبتی نیز هست، همان گونه
نیز مشارکت در امر خیر و کار داوطلبانه دارای امتیاز مثبت باشد.</B>
</P>
[[پرونده:تصویر م5ف3.و2.jpg|اصلی|چپ]]

اجتماعی برای تامین اقلام مورد نیاز جنگ نقش بسیار بسزایی داشتند و در امر خیر وارد می شدند. بعد از جنگ نیز زنان همین نقش را در قالب های مختلف مانند تأمین جهیزیه نوعروسان، کمک به خانواده های نیازمند، یاری دادن خانواده های نیازمند در بزرگ کردن کودکان یا دیگر اقدامات [[خیریه]] ادامه دادند. 

اما در چند دهه اخیر شکل امور [[خیریه]] و [[سازمان]] دهی آن دستخوش تغییراتی شده و بیشتر در قالب [[سازمان]] های غیردولتی و مردمی نمایان شده است. با این حال، باز مشاهده می کنیم که زنان چه در جهان و چه در ایران جزء پیشگامان تأسیس نهادهای [[خیریه]] ای و [[سمن]] ها هستند.
<P style="color:#b3b573;">
<B>اگر بخواهیم به نقش زنان در امر خیر در کشور خودمان بپردازیم، به نظر شما تا چه اندازه در لایه های مختلف حاکمیتی این نگاه وجود دارد که از توانایی های زنان در امور خیریه و مشارکت های اجتماعی استفاده شود؟</B> 
</P>
درباره رویکردهای حاکمیتی نیز باید بگویم که به طور معمول به این صورت است که از حضور زنان در امور [[خیریه]] و مشارکت های اجتماعی حمایت و استقبال می شود. 

اما شاید چون این حمایت بیشتر به صورت مقطعی است، در نتیجه امکان سازماندهی مناسب برای حضور مؤثرتر و ادامه دار زنان در امور خیریه وجود نداشته است. 

این موضوع یک آسیب محسوب می شود و نیازمند تغییر است. به عنوان مثال، اکنون که در برخی از مناطق کشور سیل آمده است و حاکمیت نیز به مشارکت مردم در حل بحران نیاز دارد؛ بنابراین به طور طبیعی از نقش و مشارکت زنان نیز استقبال می کند.  

اما بعد از حل بحران، بیشتر مواقع این گونه است که این جریان متوقف می شود و اغلب به صورت زیر پوستی و در قالب همان نهادهای خیریه ای که زنان خود در آن فعال هستند، ادامه پیدا می کند و حاکمیت چندان کمکی نمی کند. 

در خصوص چرایی این موضوع باید گفت که اغلب اوقات پس از هر رخدادی مانند سیل یا زلزله و امثال آن، حاکمیت دیگر از بحران عبور کرده است و ضرورتی نمی بیند که از مشارکت زنان استفاده کند. اما این در حالی است که به نظر بنده حتی در شرایط غیربحرانی نیز می توانیم از ظرفیت امر خیر، به ویژه از جانب زنان استفاده کنیم و نباید آن را تنها به بحران هایی مانند سیل و زلزله محدود کرد. 

رواج امرخیر در هر جامعه ای نشان دهنده بلوغ فرهنگی آن جامعه است. امروزه مشاهده می کنیم که در بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان هنگامی که شما قصد داشته باشید در جایی مشغول به کار شوید، از شما می پرسند که چند سال کار داوطلبانه انجام داده اید یا تا چه اندازه در کارهای خیریه مشارکت کرده اید. 

اما در کشور ما متأسفانه این گونه نیست. این درحالی است که فرهنگ انجام کارهای [[خیریه]] در بین هم وطنان ما به طور کامل نهادینه شده است و وجود دارد. اما چون این کار قاعدہ مند نشده است و تنها در مواقع بحرانی از آن استفاده می کنیم، جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده است. 

از همین رو بنده اعتقاد دارم که حاکمیت در این زمینه باید به گونه دیگری نگاه بکند. به عنوان مثال، در زمینه حقوقی مجلس شورای اسلامی می تواند از دولت درخواست کند که در آیین نامه های استخدامی مشارکت افراد در امر خير، مشارکت های اجتماعی و کارهای داوطلبانه آنان را مدنظر قرار دهند. 

در واقع همان گونه که اکنون بسیجی بودن عاملی مثبت در اکثر استخدامی های دولتی است و اتفاقا كار مثبتی نیز هست، همان گونه نیز مشارکت در امر خیرو کار داوطلبانه دارای امتیاز مثبت باشد. 

در واقع باید تک تک افراد جامعه یاد بگیرند که بدون دریافت دستمزد و برای اعتلای جامعه کار کنند و با امر خیر و مشارکت اجتماعی آشنا شوند. به اعتقاد بنده امور [[خیریه]] در درون جامعه منشأ تعامل، نعمت و همبستگی ملی است و اعتماد را در بین لایه های مختلف جامعه افزایش می دهد. 

در یک کلام امرخیر باعث میشود که افراد جامعه نسبت به یکدیگر احساس مسئولیت کنند و به مشکلات یکدیگر بی تفاوت نباشند.
<P style="color:#b3b573;">
<B>اگر بخواهیم به دیدگاه دولت های مختلف به ورود زنان در امر خیر بپردازیم، آیا دردولت های مختلف نگاه متفاوت نسبت به استفاده از ظرفیت های زنان در گستره نیکوکاری وجود داشته است یا همه آنان رویکرد یکسانی را در پیش گرفته اند؟</B> 
</P>
به طور کلی نگاه دولت های مختلف به امر خیر به صورت عام، جزء در دولت اصلاحات تفاوت چندانی با یکدیگر نداشته است. در دولت اصلاحات از طریق فعال سازی تشکل های غیردولتی و [[سمن]] ها جریانی شکل گرفت که در آن [[سمن]] ها توانستند جای خود را باز کنند و توسعه پیدا کنند. 

در واقع با این کار همان امور [[خیریه]] که در گذشته نیز وجود داشت، در قالب سازمان دهی جدید که بیشتر از طریق [[سمن]] ها بود، نمایان شد. تا قبل از این کار، امور [[خیریه]] در کشور بیش از حد بدون سازمان دهی و بی قاعده بود. 

اما بعد از دولت اصلاحات این موضوع تا حد درخور توجهی ساماندهی شد. بنابراین من فقط در زمان اصلاحات این تفاوت نگاه را تا حدودی مشاهده کردم. 

اما این تفاوت نگاه و سازماندهی کردن امور خیریه باعث شد تا زنان زیادی در [[سمن]] ها و [[سازمان]] های غیردولتی که اشکال مدرن امر خیر بودند، عضویت پیدا کنند و به فعالیت بپردازند. 

اگر اشتباه نکنم بعد از سازماندهی کردن امر خیر در آن زمان، تشکل های غیردولتی در حیطه زنان، حدود سه الی چهار برابر شد که اتفاق بسیار مثبتی بود. 

در دولت های بعد، این نگاه همواره دچار افت و خیز بود و مانند سابق نبود. به طور کلی معتقد هستم که حاکمیت باید از ظرفیت بخش غیردولتی و مردمی در تمام بخش ها استفاده کند تا بتواند امر داوطلبانگی و خیر را در جامعه گسترش دهد. زنان در این زمینه به علت آنکه در اکثر نقاط جهان پیشگام هستند، می توانند به تقویت جریان خبر در جامعه کمک کنند.
<P style="color:#b3b573;">
<B>اکنون در جامعه به روش های مختلف می توان به امر خیر وارد شد. در این باره اگر زنان بخواهند به گستره نیکوکاری وارد شوند، به نظر شما بهتر است این ورود به چه شکلی صورت بگیرد؟ در قالب تأسیس سمن و سازمان غیردولتی مشارکت کنند یا به روشی دیگر؟</B> 
</P>
به نظرم هر اندازه که این حوزه از حالت فردی خارج شود و حالت سازمانی وقاعده مند به خود بگیرد، امکان خدمات رسانی به جامعه و [[سازمان]] دهی خود امرخیر نیز بهتر می شود. 

بنابراین ما باید تلاش کنیم که امور پراکنده و مختلف امر خیررا سازمان دهی کنیم تا به مقصد نهایی خود که همان برطرف کردن نیاز اساسی جامعه است، برسیم. بر طبق همین قاعده، حوزه زنان نیز باید این راه را در پیش بگیرد و به سمت کارهای سازمانی و قاعده مند پیش برود.
<P style="color:#b3b573;">
<B>حوزه ها و زمینه های مختلفی در جامعه وجود دارد که می توان برای امر خیر به آنها ورود کرد. به نظر شما چه حوزه هایی برای فعالیت و ورود زنان مناسب تر است؟</B> 
</P>
به نظرم اکثر زمینه ها برای فعالیت زنان در امور [[خیریه]] مناسب است. به عنوان مثال، ازحوزه های [[محیط زیست]]ی تا توانمندسازی زنان، [[کارآفرینی زنان]] ، رفع مشکلات معلولان وتوانیابان، موضوع کودکان کار و زنان سرپرست خانوار از جمله حوزه هایی در جامعه هستند که زنان می توانند به آن ورود کنند. 

به اعتقاد بنده زنان زیادی در جامعه وجود دارند که تمایل به انجام کار خیر دارند؛ اما نمی دانند که به چه صورتی اقدام کنند. بهتر است این افراد به سمت [[سمن]] ها و [[سازمان]] های غیردولتی بروند و این سازمان ها نیز به نظرم ظرفیت پذیرش این افراد را که اغلب خوش فکر و دارای ایده هستند، دارند.
<P style="color:#b3b573;">
<B>اگر بخواهیم به تفاوت ورود زنان به امور خیر در ایران با سایر کشور بپردازیم، آیا در این خصوص تفاوت خاصی بین ایران و سایر کشورها وجود دارد؟</B>
</P>
ببینید به نظرم زنان در کشور ما تمایل خوبی برای انجام کارهای [[خیریه]] ای دارند و از این لحاظ کشورمان ظرفیت خوبی دارد. اما به نظرم هر اندازه که زنان بتوانند به صورت محلی به امر خیر ورود کنند، بهتر خواهد بود تا آنکه بخواهند به صورت منطقه ای با کشوری فعالیت کنند. 

چراکه اگر به صورت محلی فعالیت کنند، بهتر می توانند با جوامع هدف ارتباط برقرار کنند. این موضوع را از آن جهت می گویم که زنان مسئولیت های متعددی نسبت به خانواده و فرزندان خود دارند. بنابراین هر اندازه که شبکه ای اقدام کنند و در محله ها فعالیت کنند، امکان عرضه خدمات از سمت زنان به جوامع هدف بیشتر خواهد بود. 
<P style="color:#b3b573;">
<B>اغلب اقشار مختلف برای ورود به گستره نیکوکاری دچار اشتباهاتی می شوند یا آنکه یک سری آسیب های پرتکرار برای ورود به امر خیردربرخی حوزه ها وجود دارد. آیا در ورود زنان به امر خیر این اشتباهات پرتکرار وجود دارد؟</B> 
</P>
فکر نمی کنم که آسیب خاصی داشته باشد؛ اما قطعا انجام کار [[خیر]] نیز در هر زمینه ای که باشد، نیاز به مهارت خاص خود دارد. نباید فراموش کرد که ما در انجام امر [[خیر]] نیاز به ارتباط گیری با افرادی داریم که همانند ما قصد انجام کار خیر دارند. 

همچنین نیاز به مهارت هایی داریم که بتوانیم توانایی های خودمان را به مرحله اجرایی برسانیم. به طور کل به اعتقاد بنده ما در زمینه ورود به امر خیر، نیازمند آموزش پیش از اقدام هستیم و این نیاز در سراسر کشور و در تمام حوزه ها احساس می شود که حیطه زنان نیز از آن مستثنا نیست. 

در واقع اگر آسیبی نیز وجود داشته باشد، از این ناحیه خواهد بود. یعنی وقتی که ما هیچ آموزشی برای انجام امرخیر ندیده ایم؛ اما قصد انجام کار خیرنیز داریم، در واقع مصداق . همان ضرب المثل فارسی است که می خواهیم ابروی فردی را درست کنیم؛ اما چشمش را کور می کنیم. 

نیاز به این آموزش به ویژه هنگامی که می خواهیم دایره فعالیت خودمان را گسترده تر کنیم، بیشتر احساس می شود. در واقع با آموزش می توانیم هم ظرفیت های خودمان را شناسایی کنیم و هم می توانیم این ظرفیت ها را در مسیر درست و مناسب خود به اقدام برسانیم. نکته آخر آنکه توانایی انجام کار گروهی در امور [[خیریه]] و مشارکت های اجتماعی یک مهارت لازم است که باید افراد آن را کسب کنند.

</div>
[[رده:فصلنامه آوای خیر ماندگار شماره 3]]

[[رده:مقالات]]