نمایش مبدأ برای کمک زنان نیکوکار به خیریه های مرتبط با حوزۀ زنان

<div style=" font-family:B Nazanin; font-size:18px; text-align:justify;">
<P style=" border-right: 6px solid #8afcf8; background-color:#f8f4d2;"> 
<B>[[سارا آقابابا]]:مشارکت اجتماعی زنان در قرن اخیر به صورت چشمگیری افزایش یافته است. با وجود پژوهش های متعدد خارجی، پرداختن به این موضوع در داخل کشور کمتر بوده است البته که همچنان پرسش هایی در این زمینه مطرح است. 
این مقاله درصدد است بابررسی اسناد ثانویه به برخی از این پرسش ها پاسخ دهد:  
ا. زمینه مشارکت اجتماعی زنان و مبانی كمك زنان به [[مؤسسات خیریه]] چگونه است؛
٢. انگیزه های زنان در کمک به [[خیریه]] های مرتبط با حوزه زنان چیست؟ 
٣. موانع حمایت از زنان و دختران از طرف خود زنان چیست؟  
4. فهرست موضوعات مرتبط با حوزه زنان کدم اند؟</B>
</P>
<P style="color:#d76a45;">
<B>مقدمه</B>
</P>
جنبش های اجتماعی زنان از قرن ۲۱ به پدیده معنی داری تبدیل شده است. در واقع مشارکت اجتماعی زنان در مقایسه با قرن گذشته به میزان چشمگیری افزایش یافته است. 

یکی از این قبیل جنبش ها در موضوع امر خیر تبلور یافته است. در سال های اخیر کمک های [[خیریه]] با موضوعات زنان و دختران به حیطه فعالی برای جمع آوری کمک ها در سطوح فردی، بنیادها و شرکت ها تبدیل شده است. 

در سطح فردی، نیکوکاران هریک، اهداکنندگان فعالی هستند که در بنیادهای خیریه زنان و سازمان های ارائه خدمت به زنان فعالیت می کنند. برای نمونه، بیش از ۲۵۰ عضو از «زنان حرکت دهنده میلیونی»
<ref>
Women Moving Millions
</ref>
در جمع آوری بیش از ۶۰۰ میلیون دلار کمک برای موضوعاتی که زنان و دختران را تحت تأثیر قرار می دهند، مشارکت کرده اند. در واقع، تلاش های آنها بخشی از جنبش اجتماعی دستیابی به حقوق زنان و برابری جنسیتی به شمار می آید. 

شواهد فزاینده ای حاکی از آن است که پرداختن به موضوع زنان موجی را میان خانوارها، جوامع و حتی کشورها، برای رشد این کمک ها برانگیخته است. 

این در حالی است که زنان به عنوان قدرتمندترین موتور محرکه توسعه جهانی قلمداد شده اند و از پایه بدون حضور این نیمی از جمعیت، جامعه روی توسعه را به خود نخواهد دید و از توانایی هایشان [[محروم]] خواهد ماند. 

در کشورهای توسعه یافته، بستر مناسبی برای حضور زنان در اجتماع فراهم شده است. برای نمونه در کشورهایی مانند کانادا و هلند سرمایه گذاری های گسترده در راستای توانمندسازی زنان صورت گرفته است و [[مؤسسات غیردولتی]] و [[خيرية]] فراوانی با حضور و مشارکت فعالانه زنان ایجاد شده اند. 

امروزه بیش از ۱۰۰ صندوق در سرتاسر دنیا پژوهانه های پژوهشی را در حوزه های امنیت اقتصادی زنان، سلامت باروری و دیگر موضوعات مرتبط با این حیطه اعطا می کنند. 

با وجود آنکه موضوعات و مرتبط با زنان و دختران به مباحث مهم پژوهش های سیاست گذاری های عمومی و توسعه جهانی تبدیل شده است؛ اما کمک های انسان دوستانه به زنان و دختران هنوز ابتر باقی مانده است. در این راستا اطلاعات اندکی در خصوص [[نیکوکار]]انی وجود دارد که [[خیریه]] های مرتبط باحوزه زنان را حمایت کرده اند. 

این [[فقر]] آمار و اطلاعات در کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته، با وجود بستر ضعیف دانشی، بیشتر خودنمایی میکند. در مجموع، در بیشتر پژوهش ها تمرکز بر نوع [[مؤسسه]] ها از قبیل آموزشی، خدمات انسانی، حوزه سلامت، [[محیط زیست]]، [[مذهب]]، هنر، فرهنگ و نظایر آن است و حوزه زنان و دختران کمتر مدنظر بوده است. با وجود این کم توجهی ها، همچنان کمک های با ارزشی از سراسر دنیا به این عرصه می شود؛ برای مثال، شبکه ملی صندوق های زنان
<ref>
International Network of WomenُsFunds
</ref>
با ۹ عضو، در سال ۲۰۰۰ میلادی تأسیس شده است و به ۴۲ عضو در سراسر دنیا در سال ۲۰۱۴ ارتقا یافته است. اما مرور متون امر خیر در سطح جهانی حاکی از تفاوت های جنسیتی در امر خیر است، به این مفهوم که زنان تمایل بیشتری به اهدا و کمک دارند، در حالی که مردان مبالغ بیشتری را به خیریه کمک می کنند. 

همچنین یافته های پژوهش ها مبين أن است که زنان تمایل بیشتری به حضور و کمک در خیریه های مرتبط با سلامت دارند. موضوع جنسیت در امر خیر تا حدی دارای اهمیت است که گزارش شاخص جهانی بخشش، به تفکیک سن و جنسیت منتشر می شود. 

در این گزارش حیطه کمک های مالی، کمک های داوطلبانه و کمک به افراد غریبه در ۱۴۵ کشور دنیا به تفصیل عرضه می شود. جدیدترین یافته های این مستند آشکار می کند که در کشورهایی که توسعه نیروی انسانی و همچنین برابری های جنسیتی در رده بالای جهانی قرار دارند، نظیر سوئد، نیوزیلند و نروژ، زنان تمایل بیشتری برای اهدای مالی داشته اند. 
متأسفانه درجدیدترین رده بندی در سال ۲۰۱۸ [[ایران]] از رتبه ۱۷ به رتبه ۲۹ تنزل کرده است که احتمال می رود از علت های آن وضعیت اقتصادی و وضع تحریم ها باشد. 

در مطالعات داخل کشور، از موضوع مشارکت زنان در امر خیر، پژوهشگران چندان اقبال نکرده اند؛ اما تاریخچه مطالعات این حوزه بیانگر آن است که ایجاد و گسترش [[موسسه های خیریه]] نوین در دوره مشروطه پایه گذاری شد و شمار زیادی از زنان با برپایی انجمن ها و جمعیت های مخصوص بانوان، موجودیت خود را در این دوران

[[پرونده:تصویر م6ف3و2.jpg|اصلی|چپ]]

اعلام کردند. برخی پژوهش ها مشارکت های [[مذهب]]ی و [[خیریه]] ای را به عنوان یکی از انواع مشارکت زنان در کشور معرفی کرده اند. در پژوهشی دیگر، مشارکت اجتماعی زنان و به ویژه مشارکت محلی و [[خیریه]]ای ارتباط مستقیم و معناداری با رفاه اجتماعی خانواده داشته است. 

در این مطالعه از مصادیق مشارکت خیریه ای فعالیت فرد در [[سازمان]] هایی نظیر [[کمیته امداد امام خمینی (ره)]] و اهدای [[صدقه]]، [[انفاق]] ، شرکت در جشن های [[نیکوکاری]] مانند [[جشن عاطفه]] ها و صندوق های [[قرض الحسنه]] و نظایر آن عنوان شده است. 

آقابابا وهمکاران در مطالعه ای برای شناسایی [[نیکوکاران]] در نظام سلامت [[ایران]] اذعان کرده اند که جنسیت بالاترین امتیاز عامل غیرمالی در تشخیص ویژگی های نیکوکاران را به خود اختصاص داده است. 

به این معنا که مهم ترین عامل در تحلیل عاملی برای کمک به [[مؤسسات خیریه]] در شناسایی خیران جنسیتشان بوده است. این مطالعه تحلیل کرده است که زنان تمایل بیشتری در کمک به [[مؤسسات خیریه]] حوزه سلامت نشان داده اند. از آنجایی که ورود محتوای علمی در گستره نیکوکاری بسیار کند به پیش رفته است، انتظار نمی رود در ارتباط [[نیکوکاری]] و زنان نیز با تورم مطالعات در داخل کشور روبرو باشیم. 

روی هم رفته رویکرد زنان ایرانی نسبت به فعالیت در امر خیر مثبت است و مشارکت اجتماعی زنان در [[خیریه]] های مرتبط با زنان نیز چشمگیر است، به طوری که فعالیت داوطلبانه زنان در گزارش مرکز آمار ایران، سه برابر مردان ذکر شده است.

<P style="color:#d76a45;">
<B>انگیزه اصلی برای کم زنان به خیریه های حوزه زنان</B> 
</P>
بررسی انگیزه های اصلی برای ورود به این حوزه ، چراغ راهنمای سیاستگذار و فعالان وادی [[نیکوکاری]] است. 
در مطالعات، به برخی از ریشه های آن پرداخته شده است:
۱. پژوهش های گذشته انگیزه زنان آمریکایی و هلندی برای کمک به [[خیریه]] ها را احساس همدلی آنان عنوان کرده اند. 
این موضوع اخلاقی یکی از درگیری های ذهنی زنان به شمار می آید که سازوکارهای روان شناسانه دارد و موتور محرکه حمایت زنان از [[مؤسسات خیریه]] محسوب می شود. این موضوع تحت عنوان «لذت همدلی»
<ref>
Empathic joy
</ref>
هم معرفی می شود. 

۲. تمایل زنان به پراکنده کردن منابع مالی شان در میان سازمان های مختلف خیریه زنان یکی از انگیزه های آنها تلقی می شود که در نهایت دلیلی بر احساس همدلی آنهاست. 

٣. کمک های خیریه براساس تجربه های شخصی به عنوان زن، یکی از انگیزاننده های کمک به شمار می آید. زنانی که دارای فرزند و به طور مشخص دختر هستند، انگیزه بیشتری برای حمایت از [[خیریه]] های حوزه زنان و تلاش برای رونق آنها دارند. 

در واقع هدف آنها ساختن دنیایی بهتر برای دختران و حمایت از حقوق و فرصت های برابر برای دختران است. بسیاری از زنان تجربه های نابرابری های جنسیتی را به عنوان زن و مادر تجربه کرده اند؛ بنابراین بسیار تمایل دارند که به فرزندان خود فرصت۔ های برابر بدهند. بیشتر زنان تجربة تبعیض را در مسیر شغلی خود تجربه کرده اند. 

این تجربیات شامل دریافتی کمتر نسبت به مردان، فرصت های کمتر برای کسب موقعیت های شغلی و نقش های متفاوت در مسیر شغلی، در معرض رفتارهای متفاوت بودن نسبت به مردان و نظایر آن است. 

4. اعتقاد زنان به رابطه بین حمایت از برابری زنان و پیشرفت اجتماعی، انگیزه ای برای ورود آنها به این حوزه است. به طور کلی زنان به موضوعات اجتماعی حساسیت بیشتری دارند و علاقه مندترند. بسیاری از زنان انگیزه خود را از حمایت [[خیریه]] های حیطه زنان، نیاز به داشتن فرصت های برابر در سطوح اجتماعی عنوان کرده اند که در حقیقت انعکاسی از باورهای زنان است. 

به واقع بسیاری از زنان با هدف توانمندسازی و آموزش زنان برای کسب جایگاه اجتماعی بهتر، به این قبیل مؤسسات خیریه کمک میکنند. 

5. درک اثربخشی سازمانی و رهبری، از محرک های مشارکت اجتماعی زنان در گستره نیکوکاری است. زمانی که زنان کارایی سازمانی را که به آن کمک کرده اند، به آشکار مشاهده میکنند و تغییر را در عملکرد آنها لمس می کنند، میزان کمک را افزایش می دهند.

ویژگی های سازمانی از انگیزاننده هایی است که مشارکت [[نیکوکاران]] زن را در طول زمان مداومت می بخشد. در واقع [[سازمان]] ها و رسالت آنها، رهبری شفاف ، تعهد آنها به حمایت طلبی و باور به [[سازمان]]های آینده، خود دلیلی بر حمایت از این [[خیریه]] ها است. 
6. تفاوت میان انگیزه های دو جنس زن و مرد در اهدا و میزان آن به عوامل مختلفی همچون فرهنگ، میزان مشارکت زنان در جامعه، میزان استقلال زنان در جامعه، میزان آزادی زنان، همگامی زنان در رشد اقتصادی و به طور کلی ایجاد بستر مناسب برای فعالیت های اجتماعی آنها بستگی دارد. 
<P style="color:#d76a45;">
<B>موانع حضور و مشارکت زنان</B> 
</P>
پژوهش در خصوص رفتار مشارکتی، از جمله رفتار مشارکت اجتماعی، در زمینه هایی شامل موارد قانونی، عرفی، مکانی، زمانی و اقتصادی صورت می گیرد. 

این زمینه ها می تواند نشان دهنده محدودیت ها و موانع مشارکت اجتماعی زنان باشند، همچنین می تواند تمایل به مشارکت یا تحقیق رفتار واقعی مشارکت را تحت تأثیر قرار دهند. 

در این راستا محدودیت های ساختاری (شامل محدودیت های قانونی و...)، خانوادگی امور خانوادگی و اقتصادی و کاری و ...) و سنتی ( موافق نبودن همسر یا پدر و...) از موانع مشارکت اجتماعی زنان عنوان شده است. 

بیشتر، مشارکت و حضور زنان در خیریه هایی با موضوعات بیماری های زنان از قبیل پژوهش، تشخیص و حمایت از سرطان و بیماری های درمان ناپذیر، خشونت های خانگی، بیکاری زنان و بی خانمانی و نظیر آن نوعی فشار عصبی بر زنان ایجاد می کند. بنابراین این خود دلیلی برای کمرنگ شدن حضورزنان در این قبیل [[مؤسسات]] محسوب می شود. 

متأسفانه انقياد، به معنی تحت قید و بند درآوردن، نیزیکی از موانع حضور زنان در [[مؤسسات خیریه]] و دریافت کمک از این [[مؤسسات]] به شمار می آید. نگرش جامعه و [[نیکوکاران]] و [[سازمان]] های حمایتی از زنان به عنوان عضو منفعل اقتصادی، یکی دیگر از موانع حضور در این [[مؤسسات]] وحتی دریافت حمایت از این قبیل [[مؤسسات]] است. 

البته باید توجه کرد که برخی محدودیت های زیستی، همچون زمان بارداری، شیردهی و ...، می تواند حضور تمام مدت زنان را با خلل مواجه سازد.
در هر صورت حمایت های قانونی، فرهنگی و اجتماعی می تواند حضور پررنگ زنان را در اجتماع تسهیل کند و از سویی دیگر با برخی حمایت ها می توان نیروی نهفته زنان را به سمت کمک آنها به [[خیریه]] های مرتبط با زنان هدایت کرد.
<P style="color:#d76a45;">
<B>فهرست موضوعات مرتبط با حوزه زنان</B> 
</P>
با توجه به شرایط کشورها و فرهنگ حاکم بر جامعه، انواع [[خیریه]] های مرتبط با حوزه زنان، با اهداف و کارکردهای گوناگون فعالیت می کنند. برخی از آنها با توجه به جمعیت هدف عبارت اند از 

١. خشونت های خانگی زنان؛ 

۲. سلامت و درمان زنان؛ 

٣. مراکز نگهداری و اسکان زنان؛ 

4. زنان مهاجر و پناهنده؛ 

5. قاچاق انسان و آزارهای جنسی و بهره برداری از زنان؛ 

6. توان بخشی مجرمان زن؛ 

۷. برابری جنسیتی و حقوق زنان؛ 

۸. حمایت طلبی برای حقوق جنسی و باروری زنان؛ 

9. خدمات عمومی سلامت (نظیر ارائه خدمات سلامت روان)؛ 

۱۰. فرصت های اقتصادی برای زنان و دختران؛ 

۱۱. آموزش و توانمندسازی زنان. 
<P style="color:#d76a45;">
<B>نتیجه گیری</B> 
</P>
یافته های اغلب پژوهش ها حاکی از آن است که زنان سخاوتمندتر از مردان هستند؛ اما جزئیات سایر ویژگی های جمعیت شناختی، مانند سن، میزان تحصیلات، وضعیت شغلی، میزان درآمد، وضعیت تأهل، تعداد فرزندان و برخی عامل های دیگر تأثیر بسزایی در میزان مشارکت زنان در امور [[خیریه]] دارد. 

علاوه بر آن، بررسی انگیزه های اصلی برای ورود به این حوزه، می تواند چراغ راهنمای سیاست گذار و فعالان گسترة [[نیکوکاری]] باشد. این در حالی است که بررسی موانع این مشارکت نیز تأثیر مطلوبی در مدیریت این وادی ایفا می کند. 

در این راستا به نظر می رسد پژوهش هایی که بتواند عوامل تأثیرگذار بر مشارکت زنان در امور خیریه را تبیین کند، در داخل کشور ضروری است. با توجه به مطالعات انجام شده در خارج از کشور این عوامل می توانند در قالب عوامل فردی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بررسی شود.

<P style="color:#d76a45;"> 
<B>پانویس</B>
</P>
</div>
[[رده:فصلنامه آوای خیر ماندگار شماره 3]]

[[رده:مقالات]]