اختلاط
اختلاط: یعنی درهم شدن یا درهم کردن دو چیز یا بیشتر. از عنوان اختلاط، به مناسبت در باب هایى نظیر طهارت، صلاة، خمس، شرکت، وصیّت، نکاح، اطعمه و اشربه سخن رفته است.
محتویات
انواع اختلاط
اختلاط، گاه مانند در هم شدن شیر با آب که به آن امتزاجگفته مىشود به گونهاى است که قابل تشخیص و تمیز نیست و گاه مانند درهم شدن گندم با برنج، قابل تشخیص و تمیز است.
حکم اختلاط
مخلوط کردن تربت کربلا با کافور در غسل میّت، مستحب، [۱] و به قول مشهور مخلوط کردن کافور با عطر مانند مشک و عنبر در حنوط او مکروه است. قول دیگر، حرمت آن است. [۲]
آثاراختلاط
اختلاط در موارد گوناگون، آثار گوناگونى دارد که بدان اشاره مىشود:
در حصول اشتباه
اختلاط غیر قابل تمیز،گاه موجب اشتباه (شبهه) که خود داراى آثار بسیارى است مىشود مانند درهم شدن حیوان تذکیه شده با حیوان مرده که به قول مشهور، در صورت محصور بودن شبهه، پرهیز از همه ی آن ها واجب است. [۳]
در رفع حرمت
پوشیدن لباس ابریشمى بر مردان جایز نیست، امّا اگر ابریشم با مواد دیگر در هم شود، پوشیدن آن جایز است. ملاک در این حکم، صدق عنوان اختلاط است؛ به گونهاى که عرف دیگر، آن را ابریشم خالص نداند. [۴] [۵]
در ضمان
اگر امانتدار در مال امانتى تعدّی و آن را با مال دیگرى به گونهاى مخلوط کند که قابل جدا کردن نباشد، ضامن است. [۶]
در شرکت
اختلاط دو مال به گونهاى که از یکدیگر تشخیص داده نشود موجب شرکت مىشود؛ خواه با اختیار و قصد صاحبان آن، صورت گرفته باشد، و یا به صورت اتّفاقى. [۷]
درابطال وصیّت
اگر کسى به چیزى مانند گندم مرغوب، وصیّت کند، سپس آن را با چیز دیگرى مانند گندم نامرغوب به گونهاى درآمیزد که قابل تمیز و جدا کردن نباشد، وصیّت، باطل است. برخى صرف درآمیختن را مقتضی بطلان وصیّت نمىدانند، بلکه بطلان را تنها به صورتى که این عمل نشانه ی انصراف وصیّت کننده از وصیّت باشد، مقیّد کردهاند. [۸]
در پاک شدن
آب نجس با ممزوج شدن با آب کر یا جارى پاک مىشود، امّا در پاک شدن آن به صرف اتّصال به آب کر یا آب جاری بدون ممزوج شدن، اختلاف است. [۹] [۱۰]
دروجوب خمس
اگر مال حلال به گونهاى با مال حرام آمیخته شود که قابل جدا کردن نباشد و مالک و مقدار مال حرام، مجهول باشد، خمس تمامى مال، واجب، و پس از اخراج خمس، تصرف در باقى مال ،حلال است. [۱۱]
منبع
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۳۳۴.
پانویس
- ↑ العروة الوثقى،ج ۱، ص۴۱۵.
- ↑ جواهر الکلام،ج ۴، ص ۱۸۸ تا ۱۹۱.
- ↑ مستند الشیعة،ج ۱۵، ص ۱۵۲.
- ↑ جواهر الکلام،ج ۸، ص ۱۱۴.
- ↑ جواهر الکلام،ج ۸، ص ۱۳۴ تا ۱۳۵.
- ↑ الحدائق الناضرة،ج ۲۱، ص ۴۴۴.
- ↑ جواهر الکلام،ج ۲۶، ص ۲۸۴ تا ۲۹۱.
- ↑ جواهر الکلام،ج ۲۸، ص ۲۶۷ تا ۲۷۰.
- ↑ الحدائق الناضرة،ج۱، ص۳۳۳.
- ↑ العروة الوثقى،ج۱، ص۴۳.
- ↑ العروة الوثقى،ج۲، ص۳۷۹.