استحقاق عقاب

از ویکی خیر
پرش به: ناوبری، جستجو

به صلاحیت عقوبت شدن - رنج همراه با اهانت - به سبب عدم التزام به اوامر و نواهی استحقاق عقاب می‌گویند.

تعریف

استحقاق عقاب به معنای حکم عقل و عقلا است به این که شخص عاصی سزاوار عقاب - رنج و ضرر همراه با استخفاف و اهانت - می‌باشد. سبب استحقاق عقاب، انجام اعمال ناپسند است، زیرا در معاصی واقعی، علتی وجود دارد که به نظر عقل و عقلا ملاک استحقاق عقوبت است، که از آن به «مخالفت با امر مولوی » مخالفت با اوامر و نواهی مولا از روی علم ، عمد و اختیار تعبیر می‌کنند.

نکته اول

در این که آیا استحقاق عقوبت در تجری ثابت است یا نه، اختلاف وجود دارد؛ مرحوم « آخوند خراسانی » در کفایة و مرحوم محقق اصفهانی» در حاشیه کفایه، به استحقاق عقوبت حکم داده‌اند؛ ولی بزرگان دیگری «مانند مرحوم « شیخ انصاری » در رسائل و « محقق نایینی » در فوائد الاصول ، به عدم آن حکم داده‌اند. [۱]

نکته دوم

در این که آیا به ترک واجب غیری نیز هم چون ترک واجب نفسی عقوبت تعلق می‌گیرد یا نه، اختلاف است. [۲] [۳] [۴] [۵] [۶] [۷] [۸] [۹]

پانویس

منبع

فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۱۵۷، برگرفته از مقاله «استحقاق عقاب».