دین و مشارکت

تعاون پایه هریک از ادیان جهان است... زیرا هدف دين در هر قومی حداقل ، ایجاد همکاری و تجانس در میان مردم است و اگر دین نتواند میان مردم کمک و همکاری برقرار کند، سودی بر آن مترتب نیست. و مفهوم استقرار منافع مادی و معنوی مشترک در میان پیروان آن از میان می رود، و ارزش اجتماعی خود را از دست میدهد».در آیین زرتشتی، اگرچه بنیاد جهان بر تضاد خوبی و بدی (اهورایی و اهریمنی) نهاده شده است، اما گروندگان به آیین اهورایی برای چیرگی بر اهریمنی، نیازمند یاری به یکدیگر و به ایزدهایی اهورایی می باشند.در آیین زرتشتی افزون بر یاری همدینان به یاری بددینان نیز به شرطی که به دین آنان گزندی نرساند سفارش شده است: «اندر همی نیک دینان با یکدیگر برای برآوردن نیاز هم، و نیز همیاری با اکدینان (بددینان) در کاری که از آن به دین گزایش نمی رسد».در بخش دیگری از این گفتار در «گنباسرنی چت» آمده است: «اگر در روستایی پیروان دیگر دین ها بخواهند جاده بکشند یا یاوری به کشاورزی از کار افتاده بکنند، می باید در آن همیار شدن؛ اما اگر بخواهند درختان جنگل را ببرند، یا کشتزاری نرسیده را درو کنند، چون چنین کارها از دیدگاه دین ایرانی گناه است، همیاریدر چنین کارها شایسته نیست!»در فرگرد شانزهم «سوتکرنسک» درباره انواع مزد آمده است: «... سه دیگر آن کسانی که برترین آنان دارند که در برابر کار، اهرایی (پاکی و راستی و خشنودی خداوند) را بخواهند، و در نوشته های پهلوی نیز صدها بار واژه «کرپک مزد» که مزد نیکوکاری در راه خدا بوده باشد، به کار رفته است، و پیداست که چنین مزد و پاداش، برای آنان است که یاوری به کارهای همگانی می رسانند.هر ایرانی بارها با این رسم روبرو بوده است، که اگر نزاعی بین دو یا چند تن در گرفته است، شاهدان و رهگذران به پادرمیانی و میانجیگری می پردازند. مؤلف تا چند سال پیش تصور نمی کرد که این رسم روزمره که البته هر چه به گذشته بازگردیم، مصرانه تر دنبال می شده است، دارای سابقه مکتوب، آن هم کهن باشد و مهم تر آنکه عدم میانجیگری جرم به شمار آید.

در دینکرت و نیکاتوم نسک آمده است «کسی یا کسان که ببینند، دو کس با یکدیگر به چنگ آویخته اند، اگر برای جدا کردن آنان پیش نیایند، گناهکار به شمار می روند، و دادگاه درباره آنان داوری می کند!»