فرا دینی و فرا ملی بودن وقف

از ویکی خیر
پرش به: ناوبری، جستجو

محمدعلی خسروی

چکیده

وقف موضوعی ذو ابعاد و بسیار وسیع است. این نهاد مدنی را می توان از جنبه‌های گوناگون تاریخی، اجتماعی، فقهی و حقوقی، اقتصادی و حتی سیاسی بررسی کرد. ظرفیت گسترده وقف در ایجاد تحول مثبت اجتماعی و توسعه اهداف انسانی و بشر‌دوستانه در عرصه اندیشه و رفتار ظرفیت بی‌بدیل و قابل توجهی است. این سنت نبوی در طول تاریخ اسلام مرزهای قومیتی، ملی و کشوری را درنوردیده و آثار ماندگاری از خود به جای گذاشته است. کم نیستند تعداد موقوفاتی که عوائد آنها بر اساس نیت بانیانشان باید برای رفع نیازهای همنوعانشان در کشوری دیگر و برای ملتی دیگر صرف شود. نهاد مدنی وقف خود را در محدوده مذهب و دین خاص نیز محصور نکرده و در پرتو احکام مترقی اسلام به عنوان یک نهاد فرادینی در همه جا حضور داشته است. برای اثبات این مدعا کافی است به یکی از مسایل حقوقی و فقهی آن اشاره کنیم. و آن موضوع مخاطبین وقف و به تعبیر دقیقتر مصارف موقوفات است. مصرف وقف هیچگونه محدودیتی ندارد، از پرنده و چرنده و حیوانات گرفته تا نباتات و محیط زیست. از مصارف دنیوی گرفته تا نیات اخروی. از فقرا و بیماران و خانواده های بی‌سرپرست تا دانشجویان، استادان، عالمان ومرزبانان و جهاد گران... برای همه قشرها می توان وقف کرد. و نیز از شیعیان و عموم مسلمانان تا یهود و نصارا و عموم انسانها همه و همه می توانند جزء نیات واقفین و گیرندگان و بهره برداران منافع و عوائد موقوفات مسلمین قرار گیرند.

کلیدواژه ها:فرادینی، فراملی، وقف