مهرانه؛ تجلی شعور مسئولیت پذیرانه

گفت وگو با اصغر وثوق،مدیر عامل موسسه«مهرانه»

انجمن خیریه حمایت از بیماران مبتلا به سرطان استان زنجان در مهرانه در شهريور ماه سال ۱۳۸۵ به پیشنهاد خانم مینوش مقیمی فوق تخصص خون و آنکولوژی و آقای اصغر وثوق شكل گرفت. پس از اخذ مجوزهای قانونی از آذرماه همان سال با حمایت نیکوکاران زنجانی فعالیت های خود را در سطح استان زنجان آغاز کرد. مهرانه تشکلی غیردولتی، غیرسیاسی و غیرانتفاعی است که تلاش می کند امکان بهبودی بیماران مبتلا به سرطان را بیش از پیش فراهم کند و با ارتقا سلامت جسمی و روانی بیماران، روح امید به زندگی را در آنان افزایش دهد. انجمن «مهرانه یکی از مؤسسات موفق کشور است و نگاهی گذرا بر سابقه فعالیت ها و خدمات آن مؤيد. این امر است به همین بهانه با آقای وثوق مدیرعامل موسسه گفت وگو کرده ایم

بفرمایید موسسه مهرانه با چه هدفی و چگونه شکل گرفت؟

خداوند متعال فرموده است که در کار خیر از یکدیگر پیشی بگیرید، همچنین کمک به افراد نیازمند فعلی پسندیده از جانب خداوند محسوب می شود. موسسه مهرانه با تمسک به چنین باوری شروع به کار کرد. هدف ما از ایجاد چنین موسسه ای در درجه اول کسب رضای خداوند و سپس تربیت انسان هایی بود که رنگ و بوی خدایی دارند. ما با انگیزه کمک به افراد مبتلا به سرطان فعالیت خود را آغاز کردیم. خانم دکتر مقیمی با توجه به تخصصشان در خصوص سرطان، با بیمارانی مواجه می شدند که علاوه بر سرطان، مشکلات متعدد دیگری داشتند و نیازمند یاری بودند. این موضوع باعث شد تا به فکر تأسیس چنین موسسه ای بیفتیم. در ابتدای امر دو نفر بودیم و در ادامه دوستان دیگری هم به ما ملحق شدند تا در پیمودن این مسیر یاری رسانند. مهرانه به مدت ۱۳ سال است که در حوزه کمک رسانی به بیماران مبتلا به سرطان فعالیت میکند و تاکنون توانسته اعتماد مردم زنجان را به خود جلب کند و نیکوکاران بسیاری را با خود همراه کند. امروز به جرئت می توانیم ادعا کنیم که هیچ بیمار مبتلا به سرطانی در استان زنجان وجود ندارد، مگر اینکه از مهرانه خدمات بگیرد، چه خدمات مالی و چه خدمات غیرمالی.

سیر ارائه خدمات شما به بیماران از گذشته تاکنون به چه نحو بوده است؟

در شروع کار تصمیم گرفتیم خیران را ساماندهی کنیم و حمایت تعداد زیادی از آنها را جلب کنیم. برای این کار تمام شخصیت های معتبر زنجان را در زمینه های علمی،اقتصادی، فرهنگی، مذهبی و ... به موسسه دعوت کردیم و هیئت امنایی ۲۱ نفره تشکیل دادیم که همگی معتمد مردم بودند.

بعد از آن شروع به ساماندهی بیماران کردیم. در این زمینه خانم دکتر با توجه به حوزه کاری خود و ارتباط نزدیک با بیماران مبتلا به سرطان، هر بیماری را که نیازمند کمک بود به موسسه ارجاع میداد. در قدم اول به صورت اورژانسی به بیماران امداد رسانی می کردیم و اصلا به پیشگیری، درمان و تحقیقات توجهی نداشتیم.

گاهی با هزینه های خودمان پول داروی بیمار را تأمین میکردیم. در اوایل به ازای هر بیماره هزار تومان کمک می کردیم؛ ولی الان به ازای هر نفر تا سقف ۸۰ میلیون تومان هم پرداخت می کنیم.

بعد از تقویت این بخش به نیازهای دیگر بیماران پرداختیم؛ به عنوان مثال، متوجه شدیم که در زمینه رادیوتراپی با کمبود مواجه ایم. برای این کار با کمک حامیان موسسه، بیمارستانی ویژه رادیوترابی تأسیس کردیم که برای ساخت آن ۶۰۰ میلیون تومان هزینه شد. این بیمارستان در 14 هزار مترمربع است که دو دستگاه رادیوتراپی با لیزره نقطه دارد و می توان گفت در ایران بی نظیر است.

جامعه هدف موسسه شما چه طیفی را شامل می شود، افراد مبتلا به سرطان درون استان یا از خارج از استان هم مددجو می پذیرید؟

در ابتدا تا حدود سال ۹۳ فقط به بیماران داخل استان خدمات ارائه می دادیم، اما از سال ۹۳ به بعد که کلینیک رادیوتراپی مهرانه را راه اندازی کردیم، از سراسر کشور بیمار می پذیریم. بیمارانی که برای خدمات رادیوترابی رایگان به مهرانه مراجعه می کنند تا زمانی که درمانشان تکمیل شود، در مهمان سرا اسکان می دهیم؛ اما درباره تأمین هزینه های دارو، فقط شامل بیماران خود استان است.

لطفا در خصوص نحوه خدمت رسانی مهمانسراها هم توضیح دهید؟

مهمانسرای تهران 40 تخت خوابه است. بیمار به همراه مراقب خود با معرفی نامهای به مهمان سرا مراجعه می کند و تا زمان اتمام درمان خود در مهمان سرا اسکان داده می شود.

تمام وعده های غذایی در مهمانسرا به صورت رایگان است. در این مورد فقط بیماران مبتلا به سرطان و همراهان شان را می پذیریم. با تمام خیریه های حامی سرطان تفاهم نامه منعقد کرده ایم و بیماران با معرفی نامه خیریه های مذکور به مهمان سرا ارجاع داده می شوند.

مهمانسرای زنجان ۹۱ تخت خوابه است و کیفیت ارائه خدمات در آن در حد هتلی 4 ستاره است. همانند مهمانسرای تهران تمامی وعده های غذایی رایگان است.

دو گروه از بیماران می توانند در مهمانسرای زنجان اسکان یابند: گروه اول شامل بیماران درون استان است که باید روزانه رادیوتراپی دریافت کنند و مسیر برگشت آنها طولانی است ، گروه دوم شامل بیماران خارج استانی است که برای دریافت خدمات رادیوتراپی به مهرانه مراجعه می کنند.

در این مهمان سرا حتی بیمارانی که پیوند مغز و استخوان می شوند، به مدت 6 ماه به صورت رایگان اسکان می دهیم.

ظرفیت پذیرش مهمان سراها چقدر است؟

تا زمانی که ظرفیت داشته باشیم و امکانش باشد بیمار می پذیریم و خدا را شاکرم که تا حالا کسی را رد نکرده ایم.

قطعا خدمت رسانی به جامعه هدف این چنین بزرگ، نیازمند منبع مالی قدرتمندی است ، لطفا بفرمایید. در جلب حمایت های مالی چگونه عمل می کنید؟

مهم ترین اصل در جلب حمایت مردم، جلب اعتماد آنهاست. در موسسه خیریه مهرانه ناب ترین افراد زنجان فعالیت می کنند و این موضوع مردم را به مهرانه خوش بین کرده است.

در مرحله بعد سعی کرده ایم کوچک ترین کمک مردم را به صورت خدمات ملموس به نمایش بگذاریم. منظورم این است که ما جزء به جزء هزینه کردهای مالی خود را به صورت سالیانه گزارش می دهیم و هر فردی متوجه می شود که کمک هایش در کجا هزینه شده است. از طرف دیگر با مردم در ارتباط هستیم و خدمات خود را برایشان به روشنی توضیح می دهیم؛ برای نمونه به مساجد

می رویم و مردم را در جریان خدمات خود قرار می دهیم. از مردم نه واست می کنیم تا به مهران مراجعه کنند و روند خدمت رسانی را از نزدیک مشاهده کنند. در مجموع حمایت هایی که دریافت می کنیم به چند شکل است: کمک های نقدی، ولیمه، احسان، نذورات و قلک های مهرانه.

مهرانه توانسته است با جلب اعتماد مردم،به صورت ماهیانه نزدیک به یک میلیارد تومان کمک های نقدی دریافت کند. مردم زنجان عادت کرده اند در مراسم خود به جای دسته گل، بنر و تاج گل های مهرانه را استفاده کنند. بدون اعلام از طرف موسسه مردم به صورت خودجوش تصمیم گرفته اند که به صورت ماهیانه مبالغی را نقدی به مهرانه کمک کنند. در برخی از سازمان ها، کارمندان هم مبالغی را به صورت کسر از حقوق به مهرانه کمک می کنند.

باید با افتخار بگویم که مهرانه ۱۲۰ هزار خیر دارد که مخلصانه هریک به نحوی به بیماران مهرانه خدمت رسانی می کنند. با کمک های حامیان می توانیم ادعا کنیم که زنجان تنها استانی است که بیماران مبتلا به سرطان آن، برای تأمین دارو و هزینه های درمان خود مجبور نیستند وسایل زندگی خود را بفروشند. تمام این حمایت ها به واسطه اعتمادی است که به وجود آمده است.

با توضیحاتی که فرمودید به نظر می رسد نحوه تعاملتان با نیکوکاران تعامل ویژه ای است که آنها را این اندازه با موسسه همراه کرده است. بیشتر در این زمینه توضیح دهید.

معتقدم کمک به خیریه فقط به صورت مالی نیست، گروهی از افراد ۱۳ سال از عمر خود را وقف کار خیر کرده اند و گروهی دیگر فقط توانسته اند، به طور مثال یک ساعت کار خیر ارائه دهند.

این افراد هم تمایل داشته اند مدت زمان بیشتری از عمر خود را وقف کار خیرکنند؛ ولی توانشان در همین حد بوده است. در بارگاه الهی هیچ یک از این گروه ها باهم تفاوت ندارند و آنچه آنها را متفاوت می سازد و پاداششان را کم و زیاد می کند، نیت آنهاست.

در مسائل مالی هم همین طور است کودکی که می توانسته با پول خود بستنی بخرد، ولی این کار را نکرده و پولش را در قلک مهرانه ریخته است با فردی که با مبالغ کلان به مهرانه کمک می کند، از نظر مادر جایگاه یکسانی هستند؛ زیرا هریک به اندازه توان خود کارخیر کرده است.

ما ۱۲۰ هزار خیر داریم که همه در یک راستا قرار دارند و هم ارز هستند. در بین تمام ځیران مهرانه ، فقط یک خانم از همه ما جلوتر بوده است. این خانم منزل ۵۰ متری خود را به مهرانه اهدا کرد.

وقتی با او صحبت کردم که به غیر از این منزل چیز دیگری دارد یا نه گفت: «نه همین خانه است که می خواهم در راه خدا احسان کنم». آن منزل بعد از فوتش به مبلغ ۵۰ میلیون تومان فروخته شد و برای بیماران مهرانه استفاده شد. از نظر ما این خانم، نیکوکار نمونه مهرانه است و از بقیه یک قدم جلوتر است؛ زیرا او تمام دارایی خود را در راه خدا احسان کرده است.

به خیرنمونه اشاره کردید، آیا انتخاب خیر نمونه در مهرانه روش مرسومی است؟

مهرانه در تمام این سال ها فقط یک خیر نمونه داشته است و آن هم خانم ربابه صادقی است که درباره اش توضیح دادم؛ ولی به غیر از این فرد ما تاکنون خير نمونه انتخاب نکرده ایم؛ اما سالانه از نیکوکاران تجلیل می کنیم.

نکته مهم در خصوص حامیان مهرانه این است که موسسه مهرانه به تمامی با کمک خیران اداره می شود . مهرانه 6 دفتر در سطح استان زنجان ، ۲۱ دفتر در شهرهای زنجان و ۲ مهمانسرا دارد که ۱۲۹۰ نفر آن را اداره می کنند. ۶۰ نفر از آنها از کارکنان مهرانه هستند و حقوق دریافت می کنند و بقیه آنها خيران مهرانه هستند.

گفتگوهایتان نشان دهنده این است که شما برای تعامل با کارکنان خود و حامیان وقت کافی اختصاص می دهید، آیا در تعامل با بیماران هم این اصل را رعایت می کنید؟

از نظر من مدیر موسسه خیریه باید با تمام لایه های زیرین موسسه ارتباط صمیمانه داشته باشد و اگر این گونه نباشد، بی شک حامیان خود را از دست می دهد.

از اصول کاری مسئولان مهرانه این است که هیچ گونه رابطه از بالا به پایینی در ارتباطات وجود نداشته باشد. مدیر باید به انتقادها، پیشنهادها و دغدغه های لایه های پایین توجه کافی داشته باشد. درباره بیماران هم همین طور است. بیمار بعد از تشکیل پرونده در موسسه در کمیته مددکاری اجتماعی از نظر اجتماعی، اقتصادی، خانوادگی و... ارزیابی می شود و همین طور روانشناسان بررسی های روحی و روانی را انجام میدهند. در خصوص بیمارانی که وضعیت حادی دارند به من اطلاع میدهند و بعد از ملاقات با آنها، به صورت شخصی مسائلشان را پیگیری می کنم.

با تمام لایه های زیرین مجموعه در تعامل هستند،این امر چطوراتفاق می افتد؟

ساختار موسسه مهرانه بدین شکل است: هیئت امنا، هیئت سیر مدیرعامل و کمیته ها کمیته هایی مانند کمیته مددکاری اجتماعی، کمیته قلک، کمیته تبلیغات و.... کمیته ها به واحد تقسیم می شوند؛ مثلا کمیته تبلیغات دارای واحد تبلیغات درون شهری، تلویزیون شهری و... است.

مدیرعامل با تمام کمیته ها در ارتباط مستقیم است. تلاش میکنم به صورت منظم جلسات سه ماهه با مسئولان کمیته ها و جلسات شش ماهه با سر واحدها برگزار کنم. همین طور به صورت سالیانه در جلسه ای صمیمی با کل کمیته ها، به سخنان آنها گوش می دهم.

نکته با اهمیت دیگر این است که شماره تماس من در دسترس تمامی اعضای این ساختار قرار دارد و همیشه پاسخگو و در دسترس هستم.

نحوه تعامل مهرانه با سازمان های دولتی برای دریافت منابع مالی چگونه است؟

از نظر بنده خیریه به کمک دولت آمده است. فلسفه وجودی مؤسسات خیریه انجام کارهایی است که دولت قادر به عرضه آن نبوده است، حال منطقی است که دوباره از دولت کمک مالی بگیرد؟

باید یاد بگیریم مؤسسات مردم نهاد هستیم و منابع مالی مان هم باید از مردم تأمین شود. نحوه تعامل ما با سازمانهای دولتی، بهره برداری از ظرفیت های آنها برای پیشبرد اهدافمان است، نه دریافت کمک های مالی به طور مثال، امام جمعه زنجان می گوید توان کمک مالی ندارد؛ ولی توان حمایت زبانی دارد و اینگونه برای موسسه تبلیغ می کند.

با استاندار می گوید در پیشبرد کارهای اداری حمایت می کند؛ یعنی اگر در فرایند اداری دچار مشکل شدیم سریعتر برطرف شود . خدا را شاکرم که تاکنون مهرانه کمک مالی از دولت دریافت نکرده است و در آینده هم نخواهد کرد؛ ولی تعاملی سازنده با مراکز و سازمانهای دولتی دارد.

خدمات موسسه مهرانه علاوه بر حوزه درمان در چه حوزه های دیگری هم هست؟

خدمات ما در ابتدای تأسیس در حیطه امداد بود؛ همانند کمک مالی، تأمین دارو، معیشت و.... در ادامه همان طور که توضیح دادم با راه اندازی کلینیک رادیوتراپی، شیمی درمانی و آزمایشگاه که در زمینه ارائه خدمات در نوع خود در ایران بی نظیر است، در حوزه درمان هم وارد شدیم و اکنون 4 سال است که در آموزش و پیشگیری فعال ایم.

در خصوص پیشگیری در چهار حوزه سرطان سینه، روش تغذیه سالم، ورزش، مصرف دخانیات فعالیت می کنیم و از سال ۹۹ تحقیق و پژوهش را شروع خواهیم کرد.

درخصوص برنامه های پیشگیری بیشتر توضیح می دهید.

در زمینه «روش تغذیه سالم» تاکنون ۳۰ هزار دانش آموز را آموزش داده ایم. در زمينه پیشگیری از مصرف دخانیات » تلویزیون های شهری مهرانه۲ ساعته فعالیت می کنند و به علاوه کلینیک پیشگیری از دخانیات مهرانه در آینده ای نزدیک راه اندازی خواهد شد.

در حوزه «پیشگیری از سرطان پستان» ۳۲ هزار بانو را آموزش داده ایم و در ورزش هم سال هاست که ورزش همگانی مهرانه، سه شنبه و جمعه با حضور عموم مردم در محیطی شاداب اجرایی می شود.

داوطلبان در مهرانه چه جایگاهی دارند؟

ما از کلمه داوطلب استفاده نمی کنیم و به جای آن کلمه خیر را به کار می بریم. داوطلب وخير تفاوت ماهوی دارند؛ خیر کسی است که می خواهد کارخیر معناداری را در مسیر رشد انسان و رضای خداوند انجام دهد؛ اما داوطلب کار احساسی انجام می دهد و بعد هم ممکن است آن را فراموش کند، هرچند که ارزش کاراین فرد را نمی توان کتمان کرد .

معتقد هستیم که مهرانه متعلق به خیران است. از نظر مهرانه تقدم و تأخری بین من بنیان گذار بافردی که خدمتی هرچند کوچک در مهرانه ارائه می دهد، نباید باشد.

هدفمان این است که این نگاه را نهادینه کنیم. برای برنامه ای به دانشگاه خواجه نصیررفته بودم که گروهی از آمریکا در برنامه حضور داشتند، زمانی که ساختار کاری موسسه را توضیح میدادم، متعجب بودند و می گفتند حتی در خود امریکا هم چنین سیستمی وجود ندارد. سفارت ژاپن پیشنهاد کمک ۳۰۰ میلیونی را به مهرانه داد؛ ولی ما محترمانه تشکر کردیم و با دلایل عقلایی آن را نپذیرفتیم؛ زیرا معتقدیم این کمک ها برای جهان سوم است، ما نیازی به کمک های این چنینی نداریم. تمام نیازهای مالی ما را مردم خودمان تأمین می کنند.

از افتخارات شما این است که مستقل و بدون کمک مالی از نهادهای دولتی و بین المللی اهداف خود را محقق می کنید.

بله این یکی از بزرگترین افتخارات مهرانه است.

چشم انداز مهرانه برای آینده چگونه است؟

شعار محک این است که هیچ بیماری نباید به خاطر فقر مالی فوت کند و ماهم این را اضافه میکنیم که هیچ فرد سالمی نباید به دلیل فقر فرهنگی از بین برود.

یکی از چشم اندازهای مهرانه تجهیز کلینیک به دستگاه های فوق پیشرفته است که مقدمات خرید دستگاه ها، فراهم شده است. در مرحله بعد، به دنبال نهادینه کردن فرهنگ و ارزشهای حاکم در مهرانه، در دیگر مؤسسات خیریه کشور هستیم. در افق بالاتر در نظر داریم مشاور سازمان ملل باشیم، با این هدف که نظم، فرهنگ، ارزش ها و اعتقادات مهرانه رابه جهان معرفی کنیم.

مهرانه ای ها معتقدند بی شک مهرانه نامی جهانی خواهد شد.این شعار نیست بلکه در راستای تحقق آن عمل هم می کنیم. اگر از مهرانه بازدید کنیدمتوجه خواهید شد که خدمات مهرانه در حد استانداردهای کشورهای اروپایی است.

پس به طورکلی ارائه خدمات مطلوب تر، پیشگیری در ابتلا به سرطان، ایران شمول کردن فرهنگ موسسه و معرفی کردن آن به دنیا از چشم اندازهای موسسه مهرانه است.

اگر در یک کلام بخواهید مهرانه را معرفی کنید چه می گویید؟

مهرانه ، آتش عشقی است که در وجود مهرانه ای ها شعله ور شده است. به قول حافظ « هزار جهد بکردم که سر عشق بپوشم، نبود بر سر آتش میشرم که نجوشم» . جوشش مهر مهرانه ای آتش عشقی است که در وجودشان تبلور پیدا کرده است و امیدوارم که بتوانند با عشقشان دنیا را متوجه ایران و زنجان کنند.