ظلم در فقه: تفاوت بین نسخهها
سطر ۲۰: | سطر ۲۰: | ||
خداوند عزوجل در قرآن کریم کسانی را که از حدود الهی تجاوز | خداوند عزوجل در قرآن کریم کسانی را که از حدود الهی تجاوز | ||
<ref> | <ref> | ||
− | [http://lib.eshia.ir/17001/1/36/229 بقره/ | + | [http://lib.eshia.ir/17001/1/36/229 بقره/سوره۲،آیه۲۲۹.] |
</ref> | </ref> | ||
و یا به رغم برخورداری از علم و آگاهی از هواهای نفسانی خویش پیروی میکنند | و یا به رغم برخورداری از علم و آگاهی از هواهای نفسانی خویش پیروی میکنند | ||
<ref> | <ref> | ||
− | [http://lib.eshia.ir/17001/1/22/145 بقره/ | + | [http://lib.eshia.ir/17001/1/22/145 بقره/سوره۲،آیه۱۴۵.] |
</ref> | </ref> | ||
از ستمگران بر شمرده و آنان را از شمول هدایت و رحمت و محبت خود خارج ساخته است. | از ستمگران بر شمرده و آنان را از شمول هدایت و رحمت و محبت خود خارج ساخته است. | ||
<ref> | <ref> | ||
− | [http://lib.eshia.ir/17001/1/43/ | + | [http://lib.eshia.ir/17001/1/43/258 بقره/سوره۲،آیه۲۵۸.] |
</ref> | </ref> | ||
<ref> | <ref> | ||
− | [http://lib.eshia.ir/17001/1/57/57آل عمران/ | + | [http://lib.eshia.ir/17001/1/57/57آل عمران/سوره۳،آیه۵۷.] |
</ref> | </ref> | ||
<ref> | <ref> | ||
− | [http://lib.eshia.ir/17001/1/61/ | + | [http://lib.eshia.ir/17001/1/61/86 آل عمران/سوره۳،آیه۸۶.] |
</ref> | </ref> | ||
<ref> | <ref> | ||
− | [http://lib.eshia.ir/17001/1/156/44اعراف/ | + | [http://lib.eshia.ir/17001/1/156/44اعراف/سوره۷،آیه۴۴.] |
</ref> | </ref> | ||
<ref> | <ref> | ||
− | [http://lib.eshia.ir/17001/1/223/ | + | [http://lib.eshia.ir/17001/1/223/18 هود/سوره۱۱،آیه۱۸.] |
</ref> | </ref> | ||
<ref> | <ref> | ||
− | [http://lib.eshia.ir/17001/1/290/ | + | [http://lib.eshia.ir/17001/1/290/82 اسراء/سوره۱۷،آیه۸۲.] |
</ref> | </ref> | ||
چنان که کافران | چنان که کافران | ||
<ref> | <ref> | ||
− | [http://lib.eshia.ir/17001/1/42/ | + | [http://lib.eshia.ir/17001/1/42/254 بقره/سوره۲،آیه۲۵۴.] |
</ref> | </ref> | ||
و افترا زنندگان بر خدا | و افترا زنندگان بر خدا | ||
<ref> | <ref> | ||
− | [http://lib.eshia.ir/17001/1/62/ | + | [http://lib.eshia.ir/17001/1/62/94 آل عمران/سوره۳،آیه۹۴.] |
</ref> | </ref> | ||
و تکذیب کنندگان آیات او | و تکذیب کنندگان آیات او | ||
<ref> | <ref> | ||
− | [http://lib.eshia.ir/17001/1/130/ | + | [http://lib.eshia.ir/17001/1/130/21 انعام/سوره۶،آیه۲۱.] |
</ref> | </ref> | ||
و استهزا کنندگان دیگران و یاد کنندگان آنان با القاب ناشایست | و استهزا کنندگان دیگران و یاد کنندگان آنان با القاب ناشایست | ||
<ref> | <ref> | ||
− | [http://lib.eshia.ir/17001/1/516/ | + | [http://lib.eshia.ir/17001/1/516/11 حجرات/سوره۴۹،آیه۱۱.] |
</ref> | </ref> | ||
را در صورت توبه نکردن، همچنین به دوستی گیرندگان دشمنان دین | را در صورت توبه نکردن، همچنین به دوستی گیرندگان دشمنان دین | ||
<ref> | <ref> | ||
− | [http://lib.eshia.ir/17001/1/550/9 ممتحنه/ | + | [http://lib.eshia.ir/17001/1/550/9 ممتحنه/سوره۶۰،آیه۹.] |
</ref> | </ref> | ||
را از ظالمان برشمرده است که همه از مصادیق تجاوز کنندگان از حدود الهی میباشند. در قرآن کریم، شرک به خدای تعالی نیز ظلمی بزرگ معرفی شده است. | را از ظالمان برشمرده است که همه از مصادیق تجاوز کنندگان از حدود الهی میباشند. در قرآن کریم، شرک به خدای تعالی نیز ظلمی بزرگ معرفی شده است. | ||
<ref> | <ref> | ||
− | [http://lib.eshia.ir/17001/1/412/13 لقمان/ | + | [http://lib.eshia.ir/17001/1/412/13 لقمان/سوره۳۱،آیه۱۳.] |
</ref> | </ref> | ||
انواع ظلم[ویرایش] | انواع ظلم[ویرایش] | ||
سطر ۸۳: | سطر ۸۳: | ||
ظلم حرام و از گناهان بزرگ است و در قرآن کریم حتی از گرایش به ستمگران نهی شده است. | ظلم حرام و از گناهان بزرگ است و در قرآن کریم حتی از گرایش به ستمگران نهی شده است. | ||
<ref> | <ref> | ||
− | [http://lib.eshia.ir/17001/1/234/113 هود/ | + | [http://lib.eshia.ir/17001/1/234/113 هود/سوره۱۱،آیه۱۱۳.] |
</ref> | </ref> | ||
توبه از ظلم[ویرایش] | توبه از ظلم[ویرایش] |
نسخهٔ ۶ مارس ۲۰۱۵، ساعت ۲۰:۰۸
ظلم، یعنی تعدّی و تجاوز از حدود الهی را گویند.
فهرست مندرجات ۱ - تعریف ظلم در قرآن ۲ - انواع ظلم ۳ - حکم تکلیفی طلم ۴ - توبه از ظلم ۵ - در طهارت ۶ - جهاد و امر به معروف ۷ - در تجارت ۸ - در یمین ۹ - در کفّاره ۱۰ - در ارث ۱۱ - در قصاص ۱۲ - پانویس ۱۳ - منبع
تعریف ظلم در قرآن[ویرایش]
خداوند عزوجل در قرآن کریم کسانی را که از حدود الهی تجاوز [۱]
و یا به رغم برخورداری از علم و آگاهی از هواهای نفسانی خویش پیروی میکنند
از ستمگران بر شمرده و آنان را از شمول هدایت و رحمت و محبت خود خارج ساخته است.
[۳] [۴] [۵] [۶] [۷] [۸] چنان که کافران [۹] و افترا زنندگان بر خدا [۱۰] و تکذیب کنندگان آیات او [۱۱]
و استهزا کنندگان دیگران و یاد کنندگان آنان با القاب ناشایست
را در صورت توبه نکردن، همچنین به دوستی گیرندگان دشمنان دین
[۱۳] را از ظالمان برشمرده است که همه از مصادیق تجاوز کنندگان از حدود الهی میباشند. در قرآن کریم، شرک به خدای تعالی نیز ظلمی بزرگ معرفی شده است. [۱۴] انواع ظلم[ویرایش]
امام باقر (علیه السّلام) در حدیثی انواع ظلم را چنین بیان میکند: ظلمی که خداوند آن را میبخشد و آن ظلم شخص است به خودش نسبت به وظایف و تکالیف دینی. ظلمی که خدا نمیبخشد و آن شرک به خدا است. ظلمی که خدای تعالی آن را رها نمیکند (و بر آن مؤاخذه مینماید) و آن حقوق و دیونی است که بندگان بر گردن یکدیگر دارند. [۱۵] موضوع سخن در این نوشتار، گونه سوم از ظلم است. از آن در بابهایی از قبیل طهارت ، جهاد ، امر به معروف و نهی از منکر ، تجارت، یمین ، کفارات، ارث و قصاص سخن گفتهاند.
حکم تکلیفی طلم[ویرایش]
ظلم حرام و از گناهان بزرگ است و در قرآن کریم حتی از گرایش به ستمگران نهی شده است. [۱۶] توبه از ظلم[ویرایش]
توبه کردن از ظلم واجب است. شرط پذیرفته شدن توبه آن است که حقی را که به ستم گرفته به صاحبش بازگرداند. [۱۷] در طهارت[ویرایش]
ظلم از مبطلات وضو نیست ولی گرفتن وضو پس از آن مستحب است. [۱۸] جهاد و امر به معروف[ویرایش]
یاری کردن مظلوم در صورت توانایی واجب است. [۱۹] [۲۰] کمک کردن به ستمگران در ستمشان، بلکه در ارتکاب هر کار حرامی از سوی آنان حرام است، اما در غیر محرمات، مانند مباحات و طاعات، در صورتی که موجب افزایش شوکت و قدرت ایشان نشود جایز میباشد. [۲۱] [۲۲] پذیرش هدایای حاکمان ستمگر و آمد و شد با ایشان جایز است، مگر آنکه موجب افزایش جرأت آنان بر ستمشان گردد. [۲۳] [۲۴] اما اگر موجب تخفیف ظلم و کاهش جرأت آنان بر ستم شود، رعایت جانب اهم لازم است. [۲۵] در تجارت[ویرایش] تظلم و دادخواهی مظلوم به ذکر ستم ستمگر، نزد فرد یا مقامی که امید میرود داد او را از ظالم بستاند، بلکه بنابر قولی نزد غیر او، از موارد جواز غیبت است. [۲۶] در یمین[ویرایش] دروغ گفتن و قسم دروغ برای دفع ستم از جان، عِرض و مال خود و یا دیگر مؤمنان، جایز و در پارهای موارد، همچون خوف بر جان، واجب است. [۲۷] در کفّاره[ویرایش]
کشتن مؤمن از روی عمد و ظلم از موجبات کفّاره جمع است.
[۲۸] در ارث[ویرایش]
از موانع ارث بردن، کشتن کسی است که انسان از او ارث میبرد، به شرط آنکه کشتن وی از روی ظلم باشد. [۲۹] در قصاص[ویرایش] کشتن مؤمن از روی عمد و ظلم، موجب ثبوت حق قصاص برای اولیای دم میشود. [۳۰] پانویس[ویرایش] منبع[ویرایش]
تعدّی فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهمالسلام، آیتالله محمود هاشمیشاهرودی، ج۵، ص۲۶۰، برگرفته از مقاله«ظلم در فقه».- ↑ بقره/سوره۲،آیه۲۲۹.
- ↑ بقره/سوره۲،آیه۱۴۵.
- ↑ بقره/سوره۲،آیه۲۵۸.
- ↑ عمران/سوره۳،آیه۵۷.
- ↑ آل عمران/سوره۳،آیه۸۶.
- ↑ [۱]
- ↑ هود/سوره۱۱،آیه۱۸.
- ↑ اسراء/سوره۱۷،آیه۸۲.
- ↑ بقره/سوره۲،آیه۲۵۴.
- ↑ آل عمران/سوره۳،آیه۹۴.
- ↑ انعام/سوره۶،آیه۲۱.
- ↑ حجرات/سوره۴۹،آیه۱۱.
- ↑ ممتحنه/سوره۶۰،آیه۹.
- ↑ لقمان/سوره۳۱،آیه۱۳.
- ↑ الکافی، کلینی، ج۲، ص۳۳۰ ۳۳۱.
- ↑ هود/سوره۱۱،آیه۱۱۳.
- ↑ هدایة الامة، ج۵، ص۵۵۶.
- ↑ جواهر الکلام، ج۱، ص۲۲.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۱، ص۳۰۹.
- ↑ مجمع الفائدة، ج۹، ص۱۱۳.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۲، ص۵۱.
- ↑ حریر الوسیلة، ج۱، ص۴۹۷.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۲، ص۵۱.
- ↑ تحریر الوسیلة، ج۱، ص۴۹۷.
- ↑ تحریر الوسیلة، ج۱، ص۴۷۷.
- ↑ جواهرالکلام، ج۲۲، ص۶۶.
- ↑ جواهرالکلام، ج۳۵، ص۳۴۲ ۳۴۵.
- ↑ جواهرالکلام، ج۳۳، ص۱۷۸.
- ↑ جواهرالکلام، ج۳۹، ص۳۶.
- ↑ جواهرالکلام، ج۴۲، ص۱۱ ۱۲.