بازخوانی یک وقفنامه در خنج فارس
مؤلفان: دکتر محمد ابونجمی(دانشیار گروه فنی کشاورزی، پردیسابوریحان، دانشگاه تهران) یونس صادقی(کارشناس ارشد تاریخ-پژوهشکده تاریخ اسلامی)
چکيده
اين مقاله، به شرح و معرفي وقفنامهاي در جنوب استان فارس در شهر تاريخي خنج پرداخته است. اين وقفنامه مربوط به وقف بر بقعه و مسجد شيخ حاجي محمد ابونجم در سنه 1122 ه.ق ميباشد که به امضاي چهل و شش نفر از معتمدين محلي آن زمان رسيده است. در وقفنامه مذکور، علاوه بر شيخ حاجي محمد ابونجم، از شيخ رکنالدين دانيال و شيخ عبدالسلام نيز ذکري به ميان آمده که هر سه از عرفاي بنام اين خطه ميباشند. در اين نوشتار، ابتدا خصوصيات ظاهري منطقه خنج به بحث گذاشته شده و با ذکر جغرافياي تاريخي آن، بازخواني اين وقفنامه براي اولين بار منتشر ميگردد. کليد واژهها خنج، فارس، وقفنامه، شيخ حاجي محمد ابونجم.
مقدمه
وقفنامهاي در خنج فارس موجود است که مربوط به موقوفات خاندان شيخ ابونجم در خنج بوده و براي اولين بار معرفي ميگردد. اين سند در سال 1122 ه.ق توسط جعفر بن محمد سهروردي تنظيم شده و به سجل چهل و شش نفر از افراد محلي خنج رسيده است. اصل وقفنامه در مالکيت آقاي شيخ عبدالکريم ابونجمي از معتمدين محلي خنج بوده و بازخواني آن توسط خانواده ايشان انجام گرفته است. عرض تقريبي اصل وقفنامه، 20 سانتيمتر و طول آن حدود 2 متر و از جنس کاغذ کاهي ميباشد. به موجب اين وقفنامه توسط واقفان شيخ زينالدين و شيخ محمد زمان فرزندان مرحوم شيخ محمود زيناء ابونجمي در حدود سي و دو رقبه در خنج و توابع اطراف آن را وقف بر بقعه و مسجد شيخ حاج محمد ابونجم نموده است. در اين وقفنامه از شيخ حاجي محمد ابونجم و شيخ رکنالدين دانيال و شيخ عبدالسلام ذکري به ميان آمده است که هرسه تن از عرفاي بنام اين خطه هستند. شيخ دانيال از عرفاي قرن هفتم بوده که بنا به گواه کتاب فردوس المرشديه تمايلاتي به فرقه شيخ ابواسحاق کازروني داشته است. [۱] پيروان شيخ دانيال تا ملوک هرمز نفوذ داشته و خانقاهاش هم اکنون در خنج موجود است. [۲] در قرن هشتم با روي کار آمدن شيخ حاج محمد ابونجم (704- 786 ه.ق) و طريقه شمسيه خنج، رونق بسزايي ميگيرد. حتي در قرن نهم بين سالهاي 818 تا 835 ه.ق «شاهزاده ابراهيم» سلطان تيموري فارس، سندي را دال بر رياست طريقت ابونجمي در خنج به فردي بهنام کاکا سراجالدين حسن خنجي به امضاء رسانده است که اين امر نشانگر تداوم قدرت «فرقه ابونجمي» در اوايل قرن نهم هجري ميباشد. [۳] حتي براساس نسخه خطي تذکره ابونجم ما از وارد شدن فردي از افراد خاندان ابونجم به دستگاه سلطان يعقوب آق قوينلو آگاه هستيم که اين امر ميتواند قدرت اين خاندان در منطقه را نشان دهد. [۴] ديگري حاجي شيخ عبدالسلام خنجي است که از جمله صلحا و زهاد بنامي بوده که در اقطار لارستان و بلاد مجاور شهرت کامل داشته است. زمان حيات وي دقيقا معلوم نيست ولي بنا به شواهدي قبل از خاتمه نيمه اول قرن هشتم هجري وفات يافته است. [۵] براي آشنايي خوانندگان با خنج ابتدا به شرحي از جغرافياي تاريخي خنج پرداخته خواهد شد سپس در ادامه، اصل وقفنامه با تصاوير صفحات ابتدايي و انتهايي درج شده است. جغرافياي تاريخي خنج خنج، شهري در جنوب فارس در منطقه لارستان است. شکل نوشتاري اين شهر در منابع به صورتهاي «هًنگ»، «هونج» [۶] ، «خنج بال» [۷] ، «خنج وفال» [۸] و «خنگ» [۹] بوده است. اما امروزه نام اين شهر به صورت خنج کاربرد دارد. [۱۰] در مورد وجه تسميه آن دو نظر متفاوت وجود دارد. حسيني فسايي، خنج را در اصل خَنگ به معناي گوشه و بيغوله دانسته که در طي زمان گاف به جيم تبديل شده و در نهايت خُنج ناميده شده است. [۱۱] نظر ديگر اينکه صورت اوليه اين اسم، «هنگ» بوده است اما به مرور زمان به «هنج»، «خنگ» و «خنج» تبديل يافته است. [۱۲] در تذکرههاي قديمي تعبير «کنج خنج» بهکار رفته است و در زبان محلي رايج در منطقه لارستان، کنج به معناي زاويه و خانقاه بهکار برده ميشود. از اين رو بهدليل رواج تصوف و خانقاهها و زاويههاي متعدد در خنج پس از قرن ششم هجري، خنج به معناي گوشه نشيني و زاويه نيز در نظر گرفته شده است. [۱۳] همچنين معناي شادي و جشن براي خنج با واقع شدن آن در مجاورت روستاي «سَدِه» در 5 کيلومتري شمال خنج مطابقت دارد، چرا که جشن سَده در محل اين روستا برگزار ميشده و احتمال دارد که نام خنج نيز به اين منظور بهکار رفته باشد. [۱۴] خنج مرکز بخشي است بههمين نام که در ابتداي دشتي نسبتاً وسيع در کوهپايههاي زاگرس جنوبي قرار گرفته است. فاصله آن تا خليج فارس، 90 کيلومتر و ارتفاع آن از سطح دريا 1044 متر ميباشد. شهر خنج در 27 درجه شمالي و 52 درجه شرقي واقع شده و حدود آن از شمال به «قيروکارزين»، از مشرق به «جويم» و «اِوز» و از جنوب به «علامرودشت» ميرسد. اين شهر در راه اصلي شيراز به لار و در فاصله 106 کيلومتري شهرستان لار قرار گرفته است. [۱۵] بهدليل وجود خانقاه و بناهاي تاريخي متعدد شهر خنج، همواره بحث وقف از طرف بزرگان شهر رواج داشته است. که اين وقفها بر اين ابنيهها صادر ميگشته است. از جمله اين وقفنامه که در آن علاوه بر مسائل اقتصادي بعد مذهبي و مشاهير خنج در آن چشمگير است. در ادامه اصل وقفنامه ارائه ميگردد.
اصل وقفنامه
بسم الله الرحمن الرحيم الحمدلله الواقف علي السّرائر المطلع بمکنونات الضّمائر تقدسين جنابه عن الشّبيه و النّظير و الصّلوة و السّلام علي من قابل اسرار النبويّة و الرّسالية سيدنا المصطفي البشير النذير و علي آله و اصحابه و سلم تسليماً کثيراً کثيرا. اما بعد باعث بر تحرير اين کلمات شريعت فرجام دال و حاکي بر اين است آنکه في يوم الخميس ربيع المولود [۱۶] سنه 1122 حاضر دار الشرع انور مطاع لازم الاتباع گرديدند جنابان عمدة الانجابان سلالة المشايخان العظام شيخ زينالدين و شيخ محمد زمان ابناء المرحوم شيخ محمود شيخ زيناء ابونجمي خنجي در حالت صحت نفس و کمال عقل بالطوع و الرغبة دون الاکراه و الاجبار در ايّامي که تصرفات شرعي از ايشان مستحکم و جاري بود و در يد تصرفات خود داشتند و مالک بودند. از املاکاة و اموالاة بتمامه و کماله و آنچه از املاکات محسوب است که از والد ماجد خود بايشان انتقال يافته بود و آنچه از حقوق الارث بايشان منتقل شده و آنچه از هرجا ابتياع نمودهاند مجموعاً موجب بيان است. از توابعات مزرعهجات مشهور به افزر نخستين از مزرعه منگنويه 3 رشته است يکي مشهور به انجيري و يکي مشهور به رودبال و يکي هم به منگنويه بحساب 6 دانگ است 2 دانگ از سابقاً مير ابوجعفر وقف نموده است بر بقاع و مسجد حضرت قطب العارفين شيخ حاجي محمد ابونجم قدس الله سره العزيز و 4 دانگ ديگر هم مرحوم سعيد سلالة النجباء العظام الشيخ محمد ابن المرحوم المغفور السعيد الکرام شيخ محمود ابن الشيخ الاعظم الحاج عبدالله ابونجم الخنجي از اولادان امراء العظام مير ابوجعفر و مير محمدکاظم ابتياع نموده است. از مزرعه مشهور بشرف خليل 3 رشته است يکي مشهور است به ترک امير و يکي شمس آباد، ترک امير انتقالي شيخ محمود است و شمس آباد هم نصف آن وقف است بر بقاع و مسجد حضرت قطب العارفين حاجي شيخ محمد واقع [۱۷] است در بلده خنج و نصف ديگر هم ابتياع شيخ ابوعلي ابونجمي است موجب مستندات قديم که اباً اجداداً در دست دارند و شرف خليل 6 دانگ است 2 دانگ آن وقف است بر بقاع و مسجد حضرت قطب العارفين شيخ حاجي امينالدين عبدالسّلام قدس الله سره واقعه در بلده خنج و 2 دانگ آن ابتياعي شيخ زينالدين است و 2 دانگ ديگر با خود امراء است. از مزرعه مرند و ابدان از 2 رشته هر يک کل با توابعات از اراضي و صحاري موجب قوالجات [۱۸] قديم از حضرات امراي العظام ميرحسيني و مير محمدمالک خريد شده است مع طاحونتين که متعلقه بمزرعه ابدان و مرند است در مبلغ يکصد و هفده ريال ابتياع شيخ محمد زمان است. از مزرعه مشهور به نيمده شرقي رودخانه قطبي جبال واقع است از سابق از اولادزادگان شاه سندين که مدفن و مرقد آن بزرگوار در زير گردنه واقع است و بقعهاش برپاء است نصف مزرعه مزبوره [۱۹] موقوفه نمودهاند بر بقعه و مسجد حضرت قطب العارفين سراج الملة و الدين حضرت شيخ حاجي محمد ابونجم قدس الله سره العزيز واقعه در بلده خنج و نصف ديگر هم از قديم موقوف است بر بقعه و مسجد حضرت شيخ حاجي امينالدين عبدالسّلام قدس الله سره العزيز که بجهة مصارفات مسجد و امام مسجد آنچه از مزروعاة و نخيلاة عايداة شود صرف نمايند که علي الدوام تا انقراض عالم برقرار باشد. از مزرعه مشهور به آب گرم و تنگوره و سمنکان 8 يک کل مالکي خريد از عمدة الموالي ملّاحسين هرمي وراث ملاطالب ملک شيخ علينقي است در هشتاد و 6 ريال ابتياع شده است بموجب قواله قديم که در دست دارند. و از مزرعه تنگوادي 4 يک کل يکصدُ 20 سهم از مالکي با توابعات از اراضيهاي مزروعه ملک موروثي شيخ محمود زينا است از نخيلات غارسي در تنگوادي ده اصله از شرف محمدکلا کلي و از بداک ولد حسن 17 اصله واقعه در شبستان و از ملاحسين ملاتقي 17 اصله واقعه در کنار رودخانه آبي در پسگچي. از مزرعهجات مشهور به کرديل توابع افزر 3 رشته است زير جبال سياه شرقي و صبوي تنگ مشهور بشيخ جلال قطبي جبل واقع شده معروف است بکميسياه / ؟ / ده يک کل از مالکي از سابق وقف است بموجب مستندات قديم بر مسجد و بقعه متبرّکه منوره حضرت قطب العارفين شيخ حاجي محمد قدس الله سره العزيز که بمصارفات مايحتاج مسجد و تعميرات مسجد مع سقاية و روغن چراغ صرف شود. 2 رشته ديگر يکي قبله بقعه امام زاده مشهور به نهتنان واقع است آبش بطرف قطب که قلعه قديم است طاحونه دارد و برکه بند قبلي مدفن نهتنان واقع است با يکرشته قنوات که از شرقي امام زاده نهتنان از قطبي جبال سياه رو بصبوي و قطبي ميآيد بر روي اراضي و زراعت کاري با توابعات و نخيلاة مزرعهجات کرديل موجب خط قديم سه 3 مرتبه از امير آقا محمد خريد شده ده يک کل از مالکي بعدد چهل و هشت 48 ريال مسکوک اراضيهاي بذرافکن حدود آنها تماماً از شرقي و قطبي درگاه مزرعه ميآيد بطرف شرقي قريه کرديل انتهاي اراضي ميآيد به تيدشت مشهور به دشت اعلا از چم کوکو که رقم از رودخانه گرفته و جداول آن سارو جداي کرده از قديم امراء سلاجقه وقف بقعه متبرکه و مسجد حضرت قطب العارفين شيخ حاجي امينالدين عبدالسلام قدس الله سره العزيز نمودهاند تا آنچه بعمل آيد جهت مايحتاج مسجد و روغن چراغ و امام مسجد متبرکه بوده باشد. و از مزرعه باغ بزرگ شش دانگ مالکي با توابعات و اراضي و زراعت کاري کلهم موقوفه است الي 4 يک که ملکي است. از مزرعهجات جهره 3 رشته است 2 رشته قنوات مشهور بعين آباد از طرف آفتاب جاري است بطرف شمال قبلي قريه مزبوره واقع است و يکرشته قنوات شرقي قلعه واقع است که از طريق جنگاه ميآيد هشت 8 يک کل از مالکي آنچه بعمل آيد از زراعات و ثمر نخيلات هر ساله عايدات شود با توابعات از اراضيها به ثمن معين مبيّن وجه مسکوک نودُ هفت تومان رايج از اميرمحمد خريده شده و مابقي مزرعهجات با خود اميرمحمد و امراء العظام ميباشد. و از آباد و علي آباد 4 دانگ ميباشد يک دانگ وقف است بر مسجد متبرکه و بقعه حضرت شيخ حاجي محمد قدس الله سره العزيز و يک دانگ هم وقف است بر مسجد و بقعه حضرت شيخ رکنالدين دانيال قدس الله سره العزيز. از خيرآباد مشهور به مکويه ده يک کل از تمام مزرعه با اراضي و صحاري و رقم آّب از رودخانه گرفته است ابتداي اراضي از باغ ناري تا برسد بدم پوزه قريب و قطبي مدفون امامزاده مشهوره به حاجي صالح و زير جبال سياه قطبي جبال مدفون اوليا مشهور به شاه ابراهيم و هفت تنان و شرقي و سهيلي بکنار رودخانه تا طريقي که ميرود به آب باد انتقالي است در مزرعه مشهور به لاغر موجب سندات قديم نصفه آن موقوف است بر بقعه حضرت شيخ رکنالدين دانيال قدس الله سره العزيز و يک ثلث آن هم موجب تواريخ قبالهجات قديم ملک خاصه حضرت شيخ مجدالدين اسماعيل قدس الله سره ميباشد و مابقي ملک مير ابوجعفر است. و 2 مزرعه ديگر که شرقي رودخانه شور است زير جبال بزرگ قطبي جبال واقع است 2 رشته قنوات است مشهور است بتل سوز و يکي مشهور به تخته هشت يک کل از 2 مزرعه از مالکي مع توابعات اراضي و صحاري تا برسد به رودخانه شور شرقي ميرسد بطويّه مهرابه خريد از عمدة الموالي ملايوسف ملااسدالله و ملاحسين در مبلغ بيست نه تومان. از مزرعه جنگويه 2 رشته قنوات است با طويّه مع اراضي و صحاري و زراعت کاري شتوي و صيفي سه 3 صحرا و شش حصّه است يک حصّه آن از سابق امراء العظام مير تاجالدين و مير ابوجعفر وقف مسجد و بقعه متبرکه شيخ الاسلام و المسلمين قطب العارفين حضرت شيخ حاجي محمد قدس الله سرّه العزيز نمودهاند که آنچه از مزروعات بعمل آيد بمصارف و ترويج و رونق و مايحتاج مسجد و امام مسجد برقرار بوده باشد و پنج سهم ديگر غير موقوفي است از پنج سهم 2 سهم ابتياعي شيخ زينالدين است که از مرحومان ورّاث ميرتاجالدين و مير ابوجعفر ابتياع نموده است و 2 سهم آن ملک خود او است. و يکحصّه ديگر ملک مزارعان چاشمي مزارع حيدر و مزارع حسين است با اراضي و صحاري زراعت کاري و 2 رشته قنوات که از جمع جنگويه است يک رشته از طرف قطبي رو بقبله دارد و يک رشته شرقي درازي رود خشک رو به شمال دارد ميآيد قبلي نرلاس آب شور و شمالي آب انبار شيرين داخل برکه ... پيوسته است ... ... ... [۲۰] تنگ گرفتهاند و دهن آن شرقي و صبوي جبال بزرگ است و جداول آن تماما از داخل تنگ قبلي و درازي جبل قرمز واقع شده است رو بطرف شمال جاري است با ارضي و صحاري جنگويه تا برسد به آب انبار مير ابوجعفري مع دو طاحونه که در پشت تنگ واقع است مشهور است به طاحونتين شيخي و يک طاحونه زير جداول جنگويه واقع است قبلي جداول وقف است بر بقاع و مسجد متبرکه شيخ حاجي امينالدين عبدالسلام قدس الله سرّه. و از مزرعهجات کهنويه 2 رشته قنوات است يکرشته مشهور است بنعلويه و يک رشته مشهور به کهنويه واقعه شرقي قلعه خندقي مشهور به قلعه بوقند قنوات بسيار دارد جاري ميشود درازي رودخانه مشهور به کوردان درگاه آن ميرود پهلوي قلعه قديم شرقي قلعه بروي اراضي جاري است جداول ساروجي دارد حدود آن از سنگ حصاري رو به قبله تا برسد به نرلاس قطبي دلوار که سهيل آب از طرف دول ميآيد تا برسد به کمرزرد شمالتا و غربي آن بحدود گزدان و براه که ميرود به دم چرم و رشته قنوات مشهوره به نعلويه قنوات بسيار دارد شرقي و صبوي قلعه بوقند واقع است سرگاه آن ميرود به رود خشک که آب از طرف 2 مهرويه و تنگ بند ميآيد و درگاه آن از روي تل رو بطرف قبله جاري است بطرف دم پوزه بروي اراضي و صحاري از رشته نعلويه هشت يک کل از مالکي. و از کهنويه 4 يک کل مالکي ابتياعي مرحوم شيخ زينالدين است که موجب خط قديم از عمّهزاد خود شيخ عبدالهادي شعيبي خريد شده است با جميع توابعات از اراضي و صحاري بتمامه و کماله. از مزرعهجات مشهوره به خفرويه و 2 [دو] مهرويه از طرف شمالي برکه بند اراضي دارد، تماما قبلي رودخانه خشک که از تنگ بند و ميآيد تا برسد بزمين سد روان و زمين خرگرده سامان اراضيها زير جداول شور که آب آن از داخل تنگ چاشم گرفتهاند و زراعت کاري مزارعان چاشمي است تا قريب بقلعه بوقند و از طاحونتين مشهوره بککوه قبلي رودخانه شور زير جبال قطبي جبل واقع است موقوف است به مسجد و بقعه مبارکه منوّره حضرت قطب العارفين شمس الملة و الدين شيخ حاجي محمد ابونجم قدس الله تعالي سرّه العزيز. از اراضي و صحاري مشهور به پشت بند که از قديم ملک امراء العظام اميرمحمد شريف و مير تاجالدين و مير ابوجعفر ميباشد بموجب مستندات قديم ابا اجدادً بوده است از اراضي و صحاري بتمامه و از عايدات مزروعات آنچه هر ساله بعمل آيد مجموعا بشش سهم منقسم ميشود 2 سهمُ نيم آن از سابق وقف نمودهاند بر مسجد و بقعه منوره متبرکه حضرت شيخنا و مولانا و قدوة المحققين قطب العارفين شمس الملة و الدين شيخ حاجي محمد ابونجم قدس الله تعالي سره العزيز تا بمصارفات مسجد و امام مسجد برقرار باشد و يکسهم ديگر از جمله شش سهم نذر منجز مبرور از سابق نمودهاند به عمهزادگان خود شيخ نظامالدين و شيخ زينالدين ابناء المرحوم شيخ محمود ابونجمي و يک سهم ديگر هم وقف است بر بقاع و مسجد حضرت قطب العارفين شيخ حاجي امينالدين عبدالسلام قدس الله سره العزيز و 2 سهم ديگر با خود امراء العظام است حدود اراضي و صحاري بدين منوال است از قبلي سد که ساروچي نمودهاند از شرق و غربي تا برسد به گاله چرخ آب از قبلتاً از گاله مشهور به چرخ آب تا بحدود آب انبار که قريب راه و قبلي دم پوزه واقع است مشهور است به برکه فاطمه و شمالتا از چرخ آب ميرسد بحدود تيدشت و قلات و سهيلي از چرخ آب ميرسد به خانه گوري بطرف صبوي به جبل بزرگ و برکه دراز و طريقي که ميرود به آخره و از قبلي رود خشک که از طرف شرقي ميآيد تا برسد به برکه مشهور بسنگ حصاري و از برکه بطرف صبوي تا قريب بکوه و شمالي برکه تا قلات جبال بزرگ بتمامه. از مزرعه هفتوان ثلث کلّ مالکي مرحوم مغفور جناب شيخ عبدالهادي شعيبي است وقف نموده است بر بقعه متبرکه حضرت قطب العارفين شيخ حاجي محمد ابونجم قدس الله تعالي سرّه العزيز که بجهت ترويج مايحتاج مسجد و امام مسجد برقرار باشد و امام مسجد که قواي مسجد ميباشد رسيدگي و جمعآوري نموده باشد بمصارفات از هر نوع ترويج و رونق دهد که باعث اجر عظيم است. از مزرعه مشهور به هنگنويه شرقي مزرعه هفتوان واقع است نصف کل مالکي وقف است بر بقاع منوّره حضرت قطب العارفين حضرت شيخ حاجي محمد قدس الله سرّه العزيز در بلده خنج و از اطواي عامره و غامره از اراضي و صحاري چاه طوس 2 اطواي داير است و با اراضي و صحاري متعلّقه مشهوره به مزرعه کهنويه در چاه طوس2 اطواي داير است و با اراضي و صحاري خريدي از بيبي ولي بنت مرحوم شيخ قطبالدين گدو ملکي اشرف الحاج محمدشفيع ابن المرحوم شيخ سعدالدين مسعود ابونجمي ميباشد حدود قبلتاً ميرسد به رودخانه شور جنوباً ميرسد به گذار ريگي به رودخانه شور تا سامان اراضي آشنا و صبوي ميرسد بهرات مولي شمالتاً ميرسد به اراضي کهنويه در چاه طوس. مخفي مباد هر کس در اراضيهاي مزبوره از توابعات مزرعه کهنويه و اطواء مذکوره نخيلات و اشجارات غرس بنمائيد بحساب غارس و مالک بقرار ده يک حق مالک باشد و زراعات بخسي هم ده يک بدين منوال است موجب خط قديم قرارداد نمودهاند. از بلده طيبه داراولياي خنج اطواهاي قبلي بلده اولاً 2 طويه ضدّ همديگر واقع است يکي مشهور است به ميرجلالي و ثاني مشهور است به شيخ عبدالعزيزي ولد شيخ محمدعزيز. و 2 اطواء ديگر قبلي طويه شيخ عبدالعزيزي واقع است يکي مشهور است بحسامالديني و يکي مشهور به سمنکي انتقالي است شيخ حسامالدين و شيخ محمد زمان ابونجمي است طويه ميرجلالي ابتياعي شيخ محمود زيناء و شيخ جعفر شيخ زينالدين است از ورّاث ميرجلال ميرحسين بيع نمودهاند در ثمن معيّن نه ريال مسکوک و ده من خرما و 3 من جو حدود ميرجلالي قبلتاً تا ميرسد به بندهاي شيخ عبدالعزيز و شرقي و صبوي آن ميرسد بشاهراه که ميرود بطرف هفتوان و چاه طوس قطباً ميرسد به برکه ما جلال و بندهايي که مشهور به کاکا جمالالدين است. و طويه مشهور به شرفي و شمالتاً ميرسد بحدود طويه خواجه حاجي و بطرف برکه دراز حدود طويه شيخ عبدالعزيزي قبلتاً ميرسد بحدود طويه شيخ حسامالدين شمالتا ميرسد بشاه راه که ميرود به هفتوان قطبي ميرسد بحدود طويّه خواجه حاجي و برکه دراز و آب انبار کوچک کرده شرقي ميرسد بحدود ميرجلالي متصل است حدود طويه سمنکي قبلتاً ميرسد بطويه مشهور بشهمردي. اطواء مشهور به ملاصغرا ملاي قلم، 2 طويه است شمالتا راه که ميرود هفتوان واقع است و 2 طويه ديگر شرقي راه واقع است خريد از ملاصغراي صحابي و ميرحسين و رقم آب آن از سهل ريز گرفته همه جا شرقي راه سر رقم بندهاي درستي جاري است اطواء مزبوره ملکي شيخ نظام ابونجمي است و شرقي ميرسد بحدود بندهاي محمد کمال فخرالدين مشهور به سهروردي قطبي متصل است بطويه شيخ عبدالعزيزي شمالتا ميرسد بشاه راه که ميرود هفتوان غربي ميرسد بطرف بندهاي قديم توابع ملاحسن حاجي مشهور به قلم. اطواء مشهور به بندهاي سهروردي پنج طويه است. يک طويه 2 جم گاله آن رو بقبله شرقي و سهيلي طويّههاي مزبور واقع است خريد از کمال فخرالدّين سهروردي در هفده ريال مسکوک و يک قطعه خرما و هشت من جو با اراضي متعلقه تمام ملک حاجي شيخ محمد ابن الحاج شيخ عبدالله ابونجمي است. ايضاً طويهجات مشهور به اشکنو 2 طويه است خالصاً موقوفي بقعه متبرکه و مسجد حضرت قطب العارفين شيخ محمد ابونجم قدس الله سره العزيز ميباشد.آنچه در توابعات اراضيهاي اطواء مزبور غرس نخيلات و اشجارات بنمايند موجب خط قديم از قرار دوازده يک و اشجارات 8 يک. اطواء قطبي جبل سياه مشهور بشاهين دان واقع است مشهور است بطوره دونيه 2 طويه است يکي داير و يکي مخروبه است خريد شيخ محمود و شيخ جعفر شيخ زينالدين است ابتياع از حسين ولد محمد محمود مشهور بطايفه نيکبختي در ثمن معين شده ريال مسکوک رايج اطواء مزبور با توابعات و اراضي و صحاري زراعت کاري بخسي به چهار سهم منقسم است يکسهم آن در حيات خود شيخ جعفر فروخته است به قايد محمدجمال و قايد جعفر مشهور بطايفه قايد و 3 سهم ديگر باقي است و ملکي است از جمله سهم ثلاثه 2 سهم آن وقف نمودند بر بقعه و مسجد متبرکه شيخ حاجي محمد قدس الله سره العزيز و يکسهم ديگر ملک خود شيخ محمود است و شيخ جعفر است حدود اراضي و صحاري زراعت کاري توابعات اطواي مزبوره قطبتاً از راهي که ميرود بطوره دانيّه تا برسد بگاله مشهور به بکي / ؟ / قبلتاً ميرسد بجبل سياه مشهور ... ... بزرگ مشهور به شاهين دان شرقي و صبوي ميرسد بسامان حدود زمين حضرات مواليان خلوتي که در ميان حدود زمين سامان گذاشتهاند و سيل آب خيز آن قبلي از مال درواي شاهين دان رقم آن جاري ميشود بروي اراضي توابعات اطواء مزبوره و از طرف قطبي رقم سيلآب آن از تل ريگي و سر ريز آب از طرف طويّه فاريابه رو بقبله تا برسد به پشته و دروا جاري است بطرف طوره دونيه مع 2 برکه در اراضي اطواي مزبوره چه موقوفي و چه ملکي نخيل غرس نمايند از قرار دوازده يک و اشجارات به 8 يک و زراعت بخس ده يک موجب خط قديم که قرارداد نمودهاند. از قريه دهنو فارياب تاجآباد ده يک کلّ مالکي مع توابعات و اراضي مجموعاً مير ابوجعفر وقف نموده است بر بقاع و مسجد متبرکه حضرت قطب العارفين شيخ حاجي محمد ابونجم که آنچه از مزروعات بعمل آيد و عايدات شود بمصارفات مايحتاج مسجد و امام مسجد و سقاية و روغن چراغ برقرار و بردوام باشد. و ايضاً اطواي ثلاثه در دهنو 2 طويه قبلي قريه واقع است ضدّ همديگر است با اراضي و توابع و يک طويه ديگر قطبي تل واقع است اراضي بسيار دارد 2 جم است خريد شيخ عبدالعزيز ابونجمي است طويهجات خيري مع اراضي و صحاري بتمامه نصفه وقف است و نصف ملکي شيخ ابوعلي ابونجمي حدود اراضي از طريق دهنو تا برسد به پوزه مع چرخ آب و از دم پوزه تا برسد بدروازه و از قطبي راه ميرود بسده تا برسد بزمين سه 3 قلاة و پوزه تل قرمز سامان بيخويه. ايضاً مزرعه مشهوره به تنگ نارک 4 دانگ است 2 دانگ وقف است بر بقعه متبرکه حضرت شيخ حاجي محمدابونجم و يکدانگ موقوف است که بر مسجد و بقعه کاکا فخرالدين احمد قدس الله سرّه و نيم دانگ خريد شيخ زينالدين است و نيم دانگ ديگر هم بارؤساي بيفرد است از اين قرار موجب خط قديم منقسم ميشود. و از اراضي مشهور بچاه راست ملکي شيخ ابوعلي و شيخ نظامالدين ابونجمي است ابتياع از ملا محمدباقر و ملا محمدعلي خلوتي در ثمن معين مبيّن معلوم القدر يکصدُ نود و پنج ريال مسکوک و مقدار هفت من برنج سفيد خريد شده است حدود اراضي مزبور اولا از سامان به راه يکي از دست راست ميرود بطرف قبلي ... ... [۲۱] به جبل سياه با حدود زمين مشهور به ... .... .... ... [۲۲] راه ميرود به چهل زرعي حدود صحاري است ثلث کل اراضي مزبور موقوفي است و 2 حصه ديگر ملکي ميباشد و از اين قرار منقسم ميشود آنچه از زراعات کاري بعمل آمد هرکس بحساب معين ذکر شده است رفتار نمايند. و از صحاري و اراضي مشهور به برکه ماکان مرحوم سعيد شهيد شيخ مهدي عبدالسلامي خريد نمود و از قديم متصرف بوده است و در حيات خودش وقف نموده است که آنچه از عشر زراعت کاري هر ساله عايدات شود بمصارفات مايحتاج مسجد صرف نمايند حدود زمين آفتاب آب انبار کوچک مشهور به حسين قايد تا برسد به برکه دراز مشهور است بماکان و از قبلي بآن طريق که ميرود سامان تيدشت دريائي و قطباً تا سامان راهي که در ميان صحاري واقع است. بدين حدود است از اراضي و صحاري زراعت کاري طويه مردويه و حفره مشهوره به مردويه است شرقي بقعه متبرکه پيرمرد خراساني قدس الله سره العزيز واقع است حدود زمين از طريقي که ميرود بدهنو تا برسد به برکه کوچک مخروبه که در اراضي واقع است و از شرقي ميرود به قريب توخها و از توخها تا برسد به تيدشت دريائي و قبلي از شاه راهي که ميرود به فيشور و بيغرد مجموعاً ملکي آقا ميرمحمد ميرمالک است و در حيات خود مرحوم آقا ميرمحمد 3 حصه وقف نموده است بر بقعه متبرکه حضرت قطب العارفين شيخ حاجي محمد ابونجم قدس الله سره العزيز و يک حصّه وقف نموده است بر بقعه و مسجد شاه فخرالدين احمد قدس الله سره العزيز بدين حساب منقسم است آنچه هر ساله زراعت کاري بنمايند و آنچه از زراعت زراعات عايد شود از قرار دوازده يک حق موقوفي است از طريق پياده راهي است که بکوه قلاتو عبور مينمايد به قريه سده اراضي شمالي راه و غربي 2 حصه خريد شيخ محمد زمان شيخ محمود ابونجمي است حدود اراضي بدين منوال است که عبور از خنج بسده مينمايد شمالتا تا برسد به تل چاشمي و تنگ آشناگاهي تا برسد بحفره شيخ و 2 حصّه ديگر که باقي است هم از قديم حضرات چاشمي مزارع حيدر و مزارع حاجي وقف نمود بر بقعه متبرکه حضرت شيخ حاجي محمد قدس الله سره العزيز بجهت روغن چراغ و فراش مسجد تا واضح بوده باشد. مزرعهجات در کاريان مشهور به جلال آباد داخل کوه سهيلي و شرقي قريه کاريان است موقوف بر بقعه منوره حضرت قطب العارفين شيخ حاجي محمد قدس الله سرّه. اطواء بزرگ و کوچک در قريه هرم از نجمالدين و کريم آباد 8 يک کلّ مالکي کريم آباد وقف است بر بقاع و مسجد حضرت حاجي امينالدين عبدالسلام و نجمالدين وقف است بر بقاع حضرت شيخ حاجي محمد قدس الله سره العزيز اطواء مشهور به شيخي بزرگ و کوچک بزرگ وقف است بر بقعه و مسجد حضرت شيخ حاجي امينالدين عبدالسلام و کوچک وقف است بر بقاع و مسجد حضرت شيخ حاجي محمد قدس الله سرّه مزرعه مشهور بسرکاه 4 يک کل مالکي وقف است بر بقعه و مسجد حضرت شيخ حاجي محمد قدس الله سرّه مزرعه مشهور به جرجت واقعه در قبلي جبل بزرگ قريب داخل دروا شرقي بي بي غار درگاه آن رو بقبله ميرود از پوزه جاري است با اراضيهاي قبلي پوزه يک حصّه وقف است بر بقعه شاه فخرالدين احمد قدس الله و سرگاه. موجب خط قديم خواجان ده فيش وقف نمودهاند از بلده خنج 2 فضا و خانه واقع است شمالتاً بقعه حاجي مبارز قدس الله سره و طويه غربي خانه و باغچه با نخيلات و درخت طرفا مشهور است به گز حدود و توابع و اراضيها شمالتاً ميرسد بمسجد و آّب انبار دراز خانه شيخ و غربي بندهاي انگوري و قبلي بحفره چرمي و شرقي به برکه صيقل گران و رقم سيل آب از قبلي تل دروازه داخل ميشود حدش ميرسد به آب انبار دراز و رقم سمنکان جاري است که از سرد آب تنور و غيره گرفته است. و طويه شمس آباد واقعه در قبلي بلده خنج 2 سهم آن وقف است و يکسهم آن اباء اجدادي ملک شيخ زينالدين است که داير نموده است و نخيلات و اشجارات غرس کرده و باز هم در حيات خود نخيلات و درخت گز با حصه طويه وقف نموده است بر بقاع و مسجد حضرت شيخ حاجي محمد ابونجم قدس الله سره که خالصاً موقوفي است حدود آن طويه قطبي ميرسد به مقبره و شرقي ميرسد بخندق قلعه خلوت و برکه و قبلي ميرسد بطويه پروست ملا فتحالله و غربي و شمالي ميرسد تا سامان طويّه ملامؤمن صحابي. اراضي صحاري قطبي رود خشک که از قطب ميآيد مشهور است به اناکو تا برسد بتل سنگري و قبلتاً به برکه حاجي و شرقي ميرسد به کور نر و آب انبار دراز با اراضي قطبي و شرقي کاروان سرا برسد به تنب کلان و اطواي شمال بقعه متبرکه حضرت شيخ حاجي امينالدين عبدالسلام قبلي راه که ميرود يکي 2 جم است وقف بقعه حضرت شيخ ضياءالدين منصور است قدس الله سرّه. طويهجات خمسه 2 طويه واقع است قبلي رود خشک يک طويه قطبي قلعه کلوکي و 2 طويه شمالي و غربي قلعه واقع است با توابعات و اراضي و رقم سيل آب از رودخانه مشهور است به خور گرفته است 2 طويه ديگر قطبي رودخانه پاچه قلاتو واقع است يک مشهور به کلوري و يکي مشهور به ميرحسيني بتمامه ملک اميرحسين و مير ابوجعفر است از عوض حقوق الارث نذر نمودهاند به عمّهزادگان خود شيخ زينالدين و شيخ نظامالدين ابونجمي. از اطواي لوزويه 4 يک کل موقوف است بر بقعه و مسجد حضرت شيخ حاجي محمد ابونجم قدس الله سره و زمين صحاري زراعت کاري از گردنه مزراکره تا برسد بصحاري قبلي که ميرود بطريق جبل سياه و قطبي ميرسد به آّب انبار دم تنگ مشهوره به زاهد و آثار خانه گَوري تا برسد به پوزه ترک و قطبي آب انبار شيخ اسحاق تا برسد اراضي مشهور بدوزخي و درنده کلهم از طريق لوزويه تا برسد به لرد آب تنور کلهم ملک اميرمحمد است و عايدات آن از قرار ده يک وقف است بر بقعه و مسجد حضرت قطب العارفين شيخ حاجي محمّد قدس الله سرّه العزيز. طويهجات سته بکلو و ککو و کافور و آب خوري و خدامي مشهور به خدام عبدالکريم بکي و يکي مشهور به خدام امينا اباءً اجداداً ملکي شيخ محمد زمان است که به ايشان منتقل شده و حدود طويه کافور شمالتا و غربي آن صد زرع رقم سيل آب آن از طرف قبله از رودخانه سرريز گرفته است و قبلتاً بطرف حضرت سيد معلا تا برسد بطويه مخروبه بشرقي يکصد و شصت زرع بلند هر ساله زراعت کاري شتوي قطبي ميرسد به تل ريگي و از تل ريگي ميرسد بطويه مخروبه حدود طويتين خدام عبدالکريمي و خدام امينا غربي ميرسد به سامان طويه کالويه پنجاه زرع شمال برکه کوچک مشهور بميان بستان و قبلتاً سيل آن از رود خشک مشهور بکشه خار دان ميآيد بداخل بندهاي و يک رقم سيل آب از شرقي رود خاردان شمالتا رقم طويه فاريابه ميآيد بداخل بند نخيلات و شرقي ميرسد بسامان طويه فاريابه قريب برکه حدود موصوفه طويه بکلويه قبلتاً يکصدُ شصت زرع بلند غربي و شمالي تا شاه راه قطبي و صبوي يکصدُ پنجاه زرع بلند شرقي يکصدُ هشتاد زرع بلند حدود طويه ککو شرقي ميرسد به برکه خواجه رجو و قطبي ميرسد بطويه گوري شمالتا يکصد زرع قبلتاً برقم سيل آب که از تنور ميآيد و اطواي ستّه که ذکر شده ملکي است. ايضاً طويهجات مشهور به ملامؤمن و ملامحمد صحابي صبوي و شرقي بقعه متبرکه حاجي علي مشهور به پير برکه خريد شيخ زينالدين است در ثمن بيست هفت ريال حدود طويّتين قبلي ميرسد بآب انبار دراز و بندهاي قديم شمالتاً ميرسد بسامان طويّه نظر کمالي شرقي ميرسد بقريب آب انبارهاي صاحبي و حدود طويه کوچک قطبي ميرسد بطويه کوچک مشهور بطويه حسيني. اطواء چهل زرعي با توابعات و صحاري موجب خط علاحده قديم وقف است و باير بوده است و مرحوم شيخ زينالدين اطواهاي مزبور معروف بشيخ احمدي و ميشي و فخرالديني در حياة خود داير نموده است و حقوق الخدمت 4 يک کل واگذار نمودهاند که حق شيخ زين الدين و اولادان باشد و در همه اوقات ناظر [۲۳] اطواهاي مزبوره باشد و هر ساله باجاره قايد و حضراة اتراک نفر داده و آنچه آب و علف خوراکي صحاري اطواهاي چهل زرعي عايدات شده هر ساله بمصارف مسجد رسانيده. دکان حلوائي قطبي مسجد حضرت شيخ حاجي محمد واقع است شيخ زينالدين خانه آن با طويه آن داير نموده است و سنگ آن خريد کرده است آورده است شش يک کلّ دکان حلوائي آنچه عايدات شود حق الخدمت شيخ زينالدين است و اولادش ميباشد مابقي تماماً وقف است بر بقعه و مسجد حضرة شيخ حاجي محمد ابونجم قدس الله سره. لهذا بعد از اين طويهجاتي ملکي است آنچه از املاکات و اراضيها و صحاريها از موقوفي و ملکي که در فوق اين صحيفه ذکر شده است آنچه موقوفي ميباشد بيان آن روشن است و آنچه ملکي و موروثي و ابتياعي است به پنج سهم منقسم ميشود 2 سهم از جمله سهام و خمسه وقف نمودند جنابان سعادت مآبان سلالة المشايخان العظام شيخ زينالدين و شيخ محمد زمان ابناء المرحوم شيخ محمود زيناء ابونجمي الخنجي بر بقعه متبرکه حضرت شيخ الاسلام قطب العارفين شمس الملة و الدين شيخ حاجي محمد ابونجم قدس الله سره العزيز که آنچه از مزروعات و مثمرات از نخيلات هر ساله از مزرعهجات بعمل آيد بمايحتاج مسجد و تعمير بقعه متبرکه منوّره شيخ الاسلام و المسلمين قطب العارفين شمس الملة و الدين ابو محامد حضرت شيخ حاجي محمد قدس الله سره العزيز صرف بنمايند تا برقرار و بر دوام باشد و ده يک کلّ موقوفي از مجموع اوقاف بتمامه حق الخدمة امام مسجد متبرکه باشد و يک شرط شرعي واقفان مذکور اين است که تا مادام حيات خود واقفي توليت موقوفات مزبوره با خود واقفان باشد بعد از آن که حيات شان معدوم بشود باولاد ذکور خودشان ماتعاقبوا و تناسلوا نسلاً بعد نسل و بطنا بعد بطن و عقباً بعد عقب برقرار باشد و يکسهم ديگر که از جمله سهام ثلاثه است ثلث کل يک سهم حق خادمان مسجد باشد و 3 ثلث ديگر يک ثلث آن حق درويشان بوده باشد و 2 ثلث ديگر از جمله يکسهم است در نظر و اختيار اولاد ذکور واقفان مذکور بوده که بهر عنوان اموال موقوفات جمع آوري بنمايند و بمصارف مايحتاج مسجد و تعمير بقعه برسانند و ديوان مالياتي از عايد کل مزرعهجات بدهند به 2 سهم ... .. از جمله سهام ... ... ... بنات که داده شده وقف مؤبد و حبس مخلد نمودند باولاد ذکور خودشان شيخ محمود و شيخ جعفر و شيخ نظامالدين ابناء المرحوم شيخ زينالدين ابن المرحوم شيخ محمود شيخ ابوعلي ابونجمي خنجي ماتعاقبوا و تناسلوا نسلا بعد نسل و بطنا بعد بطن و عقبا بعد عقب بلا مشارکت اناث شروط واقفان مذکور الاسم اين است که احياناً از تناسل سه 3 اولاد يکي معدوم بشود به اختيار رشته ذکور اولاد باقي است بوده باشد مشروط بآنکه نفروشند و نه بخشند و عوض صداق ندهند و مرهون باشخاص متغلبه ننمايند و زياده از سه 3 سنه باجاره ندهد والله يحق الحق و يبطل الباطل فمن تعرض فيها بابطالها و تصرف فيها بغير شروط واقفها فقد باء بغضب من الله و مأواه جهنم
سجلات
1- قد وقع هذالموقوفات و المبايعات و النذورات صحيحية الصريحة الشرعية علي نهج المسطورات لدي العبد الاقل جعفر بن محمد سهروردي [مهر:] «گل باغ محمدعلي جعفر سهروردي»
2- شهده بما فيه عبدالکريم بن محمد سهروردي [مهر:] «... لقول رسول کريم»
3- شهده بما فيه جعفر الموسوي [مهر:] «عبده جعفر الموسوي»
4- شهده بذالک محمد ابن عماد دانيالي [مهر:] «اين جهان روشن شد از نور محمد»
5- شهده بما فيه عبدالرحمن بن محمد دانيالي [مهر:] «عبدالرحمن ابن محمد»
6- شهده بذالک مير ابوالعظام ابن محمد سلجوقي [مهر:] «ابوالعظام ابن محمد»
7- شهده بما فيه محمدکريم سهروردي [مهر:] «الراجي ابن محمدکريم»
8- شهده بذالک تاجالدين بن مير ابوجعفر خنجي [مهر:] «هو الله محمّدعلي عبده تاجالدين ابن ابوجعفر خنجي»
9- شهده بما فيه مير مهربان [مهر:] «پيرو دين محمد مهربان»
10- شهده بذالک عبدالله بن حسن خلوتي [مهر:] «يا ابا عبدالله»
11- شهده بما فيه قاسم بن احمد قلمي [مهر:] «عبده قاسم»
12- شهده بما فيه مصطفي ابن محمد دانيالي [مهر:] «مصطفي بن محمّد»
13- شهده بذالک عبدالرسول دانيالي [مهر:] «عبدالرسول»
14- شهده بما فيه محمد ابن محمود ابونجمي خنجي [مهر:] «محمد ابن محمود»
15- محمدجعفر بن سعيد خنجي [مهر:] «عبده محمّدجعفر»
16- شهده بما فيه ملا عبدالغفور صاحب قلم [مهر:] «يا غفور ادرکني»
17- والي خان و شاه ميرزا بيگ من طائفه نفر [مهر:] «پيرو آل محمد والي خان»
18- شهده مير محمد رضي سلجوقي [مهر:] «عبده محمد رضي»
19- شهده بذلک ابراهيم ابن علي بخشي [مهر:] «عبده الراجي ابراهيم»
20- شهده بذالک ابراهيم محمد ابونجمي [مهر:] «ابراهيم ابونجمي»
21- شهده بما فيه محمدتقي سلجوقي [مهر:] «محمدتقي»
22- شهده بما فيه محمدطاهر بن علي گلهداري [مهر:] «لايقرء»
23- شهده بذالک عبدالله بن محمود خلوتي [مهر:] «عبدالله بن محمود خلوتي»
24- شهده بما فيه علياکبر بن فخرالدين شعيبي [مهر:] «هو العلي الاکبر»
25- شهده بما فيه يوسف درويشي [مهر:] «عبده يوسف»
26- شهده بذالک لطفعلي ابونجمي [مهر:] «عبده لطفعلي»
27- شهده بما فيه مؤمن بن محمد دانيالي [مهر:] «عبده مؤمن»
28- شهده بما فيه رکني ابن امينا [مهر:] «يا رکني»
29- شهده بما فيه ملا مؤمن صحابي [مهر:] «عبده مؤمن»
30- شهده بذالک محمدتقي ابن محمدمحمود کلوئي فسا [مهر:] «محمدتقي»
31- شهده بما فيه محمدتقي ابن ابوعلي ابونجمي [مهر:] «محمدتقي ابونجمي»
32- شهده بذالک محمد ابن المرحوم حسن سهروردي [مهر:] «پيرو دين محمد ابوالحسن»
33- شهده بذالک ملا محمدرضا صحابي [مهر:] «محمدرضا»
34- صحيح باقر دانيالي [مهر:] «عبده باقر»
35- شهده بما فيه ملا عليرضا صحابي [مهر:] «عليرضا»
36- شهده بذالک باقر ملا حسين صحابي [مهر:] «... محمدباقر»
37- شهده بما فيه [مهر:] «خيرالله»
38- صحيح است کمال سهروردي [مهر:] «کمال»
39- محل الصاق [مهر:] «لايقرء»
40- شهده بما فيه مصطفي خلوتي [مهر:] «لايقرء»
41- شهده بما فيه حسينقلي سدهي ساکن خنج [مهر:] «عبده حسينقلي»
42- شهده بما فيه عليمراد صاحبي [مهر:] «عليمراد»
43- شهده بما فيه ابوالفتح دانيالي [مهر:] «ابوالفتح»
44- صحيح است غلامحسين سلجوقي [مهر:] «عبده غلامحسين»
45- شهده بذالک مير ابوالفتح ابن محمد سلجوقي [مهر:] «لايقرء»
46- شهده بذالک علي سلجوقي [مهر:] «عبده علي سهروردي» [با کد تفضيلي 10147884، شيخ زينالدين و شيخ محمد زمان، خنج- در سامانه جامع بانک اطلاعات موقوفات]
تصاويري از وقفنامه
تصوير 1: صفحه اول وقفنامه به تاريخ روز پنج شنبه ربيع المولود سنه 1122 (با کد تفضيلي 10147884، شيخ زينالدين و شيخ محمد زمان، خنج- در سامانه جامع بانک اطلاعات موقوفات) تصوير شماره 2: وقف بر مسجد شيخ حاجي عبدالسلام و بقعه شيح رکنالدين دانيال تصوير شماره 3: صفحه آخر وقفنامه و سجل افراد محلي بر وقفنامه
منابع
1. رحلة ابن بطوطة، محمد بن عبدالله ابن بطوطة، تصحيح: عبدالهادي تازي، اکاديميه المملکه المغربيه، رياض، 1417.
2. لارستان کهن و فرهنگ لارستاني، احمد اقتداري، شرکت انتشارات جهان معاصر، تهران، 1371.
3. تذکره شيخ محمد ابونجم، نسخه خطي، در تملک شيخ عبدالکريم ابونجمي.
4. تذکره هزارمزار، جنيد بن محمد جنيد شيرازي، محقق: عبدالوهاب نوراني وصال، کتابخانه احمدي، تهران، 1364.
5. فارسنامه ناصري، ميرزا حسن حسيني فسايي، تصحيح: دکتر رستگار، تهران، اميرکبير، 1382.
6. نزهت الاخبار: تاريخ و جغرافيايي فارس، ميرزا جعفر خان حقايق نگار خورموجي، تصحيح و تحقيق: سيد علي آل داود، کتابخانه و موزه و مرکز اسناد مجلس شوراي اسلامي، تهران، 1380.
7. فرهنگ جغرافيايي ايران، جلد هفتم (استان هفتم- فارس)، حاجعلي رزم آرا، تهران، 1330.
8. مجمع الانساب، محمد بن علي بن محمد شبانکاره اي، تصحيح: مير هاشم محدث، اميرکبير، تهران، 1381.
9. صورالاقاليم (هفت کشور)، بي نا، تصحيح: دکتر منوچهر ستوده، بنياد فرهنگ ايراني، تهران، 1353.
10. آثار عجم، محمد نصير بن جعفر فرصت الدوله شيرازي، مصحح: منصور رستگار فسايي، اميرکبير، تهران، 1377.
11. جغرافياي مفصل ايران (سياسي)، مسعود کيهان، تهران، 1311.
12. فردوس المرشديه في اسرار الصمديه، محمود بن عثمان، به کوشش: ايرج افشار، انتشارات انجمن آثار ملي، تهران، 1358.
13. خنج دارالاولياي فارس گنجينه فرهنگ و تمدن لارستان، محمد نور نوري، انتشارات حضرت عباس عليهالسلام، قم، 1384.
14. خنج گذرگاه باستاني لارستان، محمد باقر وثوقي، قم: نشرخرم، 1374.
پانویس
- ↑ فردوسی المرشدیه ، صص426-427.
- ↑ خنج گذرگاه باستانی لارستان، ص45.
- ↑ خنج گذرگاه باستانی لارستان، ص61.
- ↑ تذکره ابونجمی، نسخه خطی ، برگ های 350-353 .
- ↑ لارستان کهن وفرهنگ لارستان، ص176؛ تذکره هزار مزار، ص316 .
- ↑ فردوس المرشدیه، ص426.
- ↑ سفرنامه ابن بطوطه ، ج2، ص145.
- ↑ مجمع الانساب، ج2، ص218.
- ↑ فارسنامه ناصری، ج2، ص1303.
- ↑ صورالاقالیم، ص44؛ آثار عجم،دج2، ص688.
- ↑ فارسنامه ناصری، ج2، ص1303.
- ↑ مشاهیر نامی خنج، ص116.
- ↑ خنج گذرگاه باستانی لارستان، ص12.
- ↑ خنج دارالاولیای فارس، ص139.
- ↑ نزهت الاخبار، ص90؛ جغرافیای مفصل، ص231؛ جغرافیای ایرانص231؛ خنج گذرگاه باستانی لارستان، ص11، خنج داروالاولیای فارس، ص148.
- ↑ ربیع الاول. زمان تولد پیامبر عظیم الشأن صلی الله علیه وآله و سلم .
- ↑ اصل: وقع.
- ↑ اصل: قواله جاه.
- ↑ اصل: مذبوره.
- ↑ این قسمت متن از بین رفته است.
- ↑ همان.
- ↑ همان.
- ↑ اصل: ناذر.