استفتائات وقف شماره (83)
مؤلف: ]مطابق با فتوای مقام معظم رهبری(ادام الله ظله) [
محتویات
استفتاء (1)
يک باب حمام عمومي حدود 23 سال پيش در روستايي بنا گرديده است که زمين آن را عدهاي از افراد خير محل اهداء نمودهاند و دقيقاً مشخص نيست که آيا صيغه وقف جهت اين زمين اجرا گرديده يا خير، به هر صورت اين حمام به مدت 1 سال مورد استفاده قرار گرفته و پس از آن به علت نداشتن مکاني براي فاضلاب تعطيل گرديده است و تقريباً حدود 21 الي 22 سال متروکه مانده و وسايل آن از بين رفته و ساختمان آن نيز فرسوده گرديده است، حدود 5 سال پيش بعضي از برادران بسيجي و حزب اللّهي چون مکاني براي کارهاي فرهنگي در روستا نداشتهاند اين محل را با اجازه شوراي اسلامي محل تحويل گرفته و کارهاي فرهنگي را در آن محل انجام ميدادهاند، و فعلاً با تصميمي که از طرف مجتمع پيشنهاد شده و با موافقت شوراي اسلامي و دهداري منطقه روبرو گرديده قرار شد که اين مکان به صورت مداوم به مجتمع فرهنگي اختصاص يابد و واگذار به مسوولين مجتمع شود، با توجه به اينکه ممکن است زمين آن وقف باشد لازم است اجازه شرعي آن نيز از حاکم شرع ابلاغ گردد، لطفاً نظر مبارکتان را در مورد اين مکان بيان فرماييد و ضمناً در صورتيکه وقف شرعي نباشد، حکم چگونه است؟
بسمهتعالي اگر شهرت به وقفيت دارد، حکم وقف را دارد که تغيير آن جايز نيست. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
استفتاء (2)
يک باب گرمابه عمومي در سال 1366 از طرف صاحبش وقف و توليت آن و همچنين درآمد مربوطه به کميته امداد امام خميني (رحمتاللهعليه) محول گرديده ولي گرمابه مزبور به علت پوسيده بودن ساختمان و تأسيسات و مخارج بيش از حد پس از سه سال فعاليت، بلااستفاده مانده به طوري که کسي حاضر نيست به راه اندازي آن اقدام نمايد و از نظر اقتصادي نيز مقرون به صرفه نميباشد و چنانچه بازسازي هم گردد زياد مورد استفاده نخواهد بود. هم اکنون حمام مزبور به صورت مخروبه و محل فساد و فسق درآمده که همسايگان گرمابه را متأذي کرده به طوري که غالباً زبان به شکايت گشودهاند و از سويي فرد خيري آمادگي خود را اعلام داشته که حمام مزبور را تخريب و ساختماني مجهز جهت زينبيه در آن محل احداث و تعداد چهار دوش حمام نيز به منظور عمل به وقف در محل تعبيه نمايد، لذا از حضرتعالي استدعا دارد نظر مبارک خود را در اين خصوص اعلام فرماييد.
بسمهتعالي اگر قابل استفاده در جهت حمام حتي با تعمير و ترميم بنا نباشد، تبديل ساختمان حمام به ساختماني که قابل توليد درآمد جهت صرف در جهت وقف باشد ولو به اينکه با اجاره دادن قابل استحصال درآمد از آن باشد، مانع ندارد. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
استفتاء (3)
قبرستاني است جنب جاده اصلي (ورودي شهر) داراي سند رسمي و جزء موقوفات هست و در اين وادي مؤمنين دفن شده و بعضي از صلحاء نيز در اين قبرستان مدفونند، شهرداري قصد دارد در اين مکان براي جلوگيري از تصادفات عديده، احداث فلکه (ميدان) نموده و دکاکيني نيز به طور رايگان براي صاحبان دکانهاي تخريب شده در زمين مذکور بنا نمايد و آنها را اسکان دهد و پياده کردن اين نقشه و طرح مصادف است با محو و نابودي تمام آثار اين قبرها و خود قبرستان، آيا اين حرکت شهرداري مطابق با شرع مقدس اسلام هست يا خير؟ مستدعي است نظر مبارک حضرتعالي را در زير اين ورقه مرقوم فرماييد.
بسمهتعالي تغيير و تبديل قبرستان که وقف براي دفن اموات مسلمين است، جايز نيست. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
استفتاء (4)
زميني در مجاورت روستا ميباشد که طبق اظهارات بزرگان اهل محل، وقف بر قبرستان بوده است و در مکان ياد شده بيش از پنجاه سال است که جنازه دفن نگرديده است. با عنايت به اينکه مردم روستا نياز مبرم به حدود صد متر زمين جهت تأسيس مکان مخابرات دارند که از نظر تناسب وضعيت اقتصادي اهالي منحصر به تصرف بخشي از کنار قبرستان ياد شده است، ضمناً مکان ياد شده سالهاست که عملاً تبديل به مکان توقف وسايل نقليه و يا ريختن بار و ابزار و ادوات شده است. مستدعي است حکم مورد مزبور را بيان فرموده و در صورت مقدور راه حلي براي رفع معضل اهل محل مبذول فرماييد.
بسمهتعالي زمين اگر وقف براي دفن اموات مسلمين است، احداث ساختمان مخابرات يا چيزي ديگر در آن جايز نيست. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
استفتاء (5)
در مجاورت روستا قطعه زميني است نسبتاً وسيع که قبرستان و به اصطلاح اهل محل، خرمن کاه بوده و رفت و آمدهاي مختلف صورت ميگرفته است، طبق اظهارات بزرگان اهل روستا، حدود سي سال است که بخشي از اين زمين ياد شده تبديل به اماکن مسکوني اعم از شخصي و عمومي از قبيل مدرسه، شرکت تعاوني و در چند سال اخير نانوايي شده است، به گونهاي که قسمت مرکزي قبرستان در وسط مجموعه قرار گرفته است. ضمناً در بخشي از مجموعه ياد شده طبق اظهارات افراد مسن و قديمي در قرن اخير حداقل از بيست و پنج سال گذشته، جنازهاي دفن نشده است. با عنايت به مسايل ياد شده و ضرورتهاي پيش آمده، استدعا دارد نظر شريف را نسبت به تکليف مردم در مورد استفاده از نانوايي براي پخت و خريد نان و رفت و آمد به مدرسه و منازل شخصي و شرکت تعاوني و نماز خواندن در هر يک از اماکن با توجه به ناگزير بودن از تردد از روي قبرستان و قبور مسلمين مشروحاً بيان فرموده تا وظيفه اهل محل اعم از مالکين و شاغلين و ساير افراد روشن گردد.
بسمهتعالي زمين اگر وقف براي دفن اموات مسلمين يا از مرافق عمومي روستا جهت استفاده عمومي اهالي باشد، استملاک و تصرف آن و احداث ساختمان در آن جايز نيست. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
استفتاء (6)
مرحوم حاج ابوالقاسم کاشاني تعدادي واحد تجاري را وقف کرده و مصرف آن را چنين مقرر داشته: «منافع و اجاره عايدات را به حضور آيت الله آقاي حاج شيخ عبدالکريم يزدي مقيم در قم برسانيد که وجه مرقوم را به مصرف آقايان سادات ذوالعز و الاحترام و اهل علم برسانند و بعد از حضرت آيتالله در نجف اشرف به هر يک از آيتالله صاحب رساله و صاحب رأي برسانند که ايضاً وجه مزبور به مصرف آقايان سادات اهل علم برسانند.» بعد از فوت مرحوم آيتالله العظمي حائري به گواهي سوابق مدتي وجه مذکور توسط آيات عظام آقا سيد ابوالحسن اصفهاني، آقا سيد عبدالهادي شيرازي و آقا سيد محسن حکيم پرداخت ميشده، مستدعي است اذن فرماييد با توجه به شرايط موجود کشور عراق عوايد موقوفه مذکور به سادات اهل علم در ايران پرداخت شود.
بسمهتعالي اگر ارسال به نجف اشرف جهت تسليم به سادات زير نظر يکي از فقهاي عظام ساکن آن بلد طيب ميسور نباشد، تسليم آن فعلاً به سادات عفيف متدين ساکن ايران مانع ندارد. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
استفتاء (7)
در وقفنامه مرحوم آقاي حاج آقا رضا رقباتي وقف بر تعزيه داري حضرت سيد الشهداء عليهالسلام گرديده. واقف محترم توليت بعد از خود را نسلاً بعد از نسل به اولاد ارشد خود با قيد صفات اعلم و اورع ذکر فرموده و در صورت انقراض اولاد به مجتهد اعلم و اورع قصبه واگذار فرموده. اينک سوال از محضر مبارک اين است که با توجه به مراتب فوق آيا اهل علم به معناي مصطلح کلمه (روحاني و معمم بودن) و تحصيلات حوزوي داشتن براي اولاد ارشد متقاضي توليت شرط است يا خير؟ مضافاً آيا احراز تقوي و عدالت در مدعي توليت مذکور لازم است يا خير؟
بسمهتعالي ميزان بر حسب ظاهر عبارت اعلم و اورع اعلميت در علم فقه است. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
استفتاء (8)
استفتاء : کشتارگاه صنعتي در جهت ارايه خدمات بهداشتي و عرضه گوشت به شهروندان محترم فعاليت مينمايد و زمين کشتارگاه موقوفه و اعياني آن مربوط به شهرداري بوده که همه ساله اجاره زمين آن به اداره محترم اوقاف پرداخت ميگردد، لذا ضمن عرض توضيحات فوق در خصوص انجام فريضه نماز در اين محل که بعضاً مورد سوال قرار ميگيرد، نظريه آن دفتر محترم مورد تقاضا و استفتاء است.
بسمهتعالي با اجاره زمين از متولي شرعي وقف، نماز در آن زمين صحيح است و اشکالي ندارد. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
استفتاء (9)
سه قطعه زمين موات به عنوان احداث مسجد، حسينيه، کتابخانه و مجتمع فرهنگي زير نظر مسجد پس از اقدام و پيگيريهاي لازم در سال 73 توسط صاحب اصلي آن بدين منظور وقف گرديده و در پي آن اينجانب به عنوان متولي شرعي موقوفه مذکور معرفي شدم. آيا با توليت مذکور اختيارات متولي شرعي به عهده حقير خواهد آمد.
بسمهتعالي اگر مالک واقف ملک، در ضمن انشاء وقف، شما را به عنوان متولي موقوفه نصب کرده باشد، توليت شرعي موقوفه با شما هست. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
استفتاء (10)
توقيراً برخي از متصرفين موقوفات افراد فقير و بي بضاعت و عيالوار و بعضاً از خانواده محترم شهداء و ايثارگران هستند. آيا اداره اوقاف ميتواند بنا به دلايل فوق، طلب موقوفه را در غير جهت نظر واقف در حق چنين افرادي ببخشد؟ و يا در مال الاجاره موقوفه در اين رابطه تخفيفي قايل شود؟
بسمهتعالي از وقف بايد در همان جهت وقف استفاده شود و تغييري ندهند. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي