استفتائات وقف (82)
مطابق با فتوای مقام معظم رهبری (ادام الله ظله)
محتویات
استفتاء (1)
اولاً زميني وقف قبرستاني شده با نظر به اين که قبرستان احتياج به دستشويي و امثال آن دارد آيا مي‌شود تصرف نمود و احداث امثالهم نمود؟
بسمه‌تعالي اگر از مرافق مورد قبرستان براي رفع حاجت زائرين اهل قبور باشد، مانع ندارد. علي بن الجواد الحسيني الخامنه اي
استفتاء (2)
ثانياً بر فرض مشمول اگر شرط شده باشد فقط قبر در آن احداث شود، آيا چنين وقفي به عنوان وقف خاص صحيح است يا نه؟ توضيح بفرماييد.
بسمه‌تعالي اگر واقف در وقف تصريح کرده باشد غير از دفن اموات در آن زمين استفاد? ديگري نشود، احداث توالت در اين صورت جايز نيست و بايد تخريب شود. علي بن الجواد الحسيني الخامنه اي
استفتاء (3)
ثالثاً زميني که وقف شده است صاحب آن آيا حکمي برگردن دارد يا نه چون خود هم واقف است هم متولي؟
بسمه‌تعالي به عنوان واقف حق دخالت ندارد ولي به عنوان متولي حق نظارت دارد. علي بن الجواد الحسيني الخامنه اي
استفتاء (4)
رابعاً اگر چاه دستشويي مذکور در کنار قبري احداث شده باشد، وارثين قبر راضي نباشند چه حکمي دارد؟
بسمه‌تعالي رضايت بستگان ميت در اين باره شرط نيست. علي بن الجواد الحسيني الخامنه اي
استفتاء (5)
خواهشمند است نظر مبارک را در مورد مسأله ذيل مرقوم فرماييد: حکم فروش قبرستان‌هاي وقفي توسط اشخاص حقيقي يا حقوقي چه مي‌باشد در حالي‌که در بعضي از آن‌ها قبر علماي اسلام بوده و نيز هنگام انجام عمليات ساختماني بقاياي اجساد مسلمين از زير خاک ظاهر مي‌گردد.
بسمه‌تعالي قبرستان عمومي قابل خريد و فروش نيست. علي بن الجواد الحسيني الخامنه اي
استفتاء (6)
در سال 1326 هجري قمري مقدار قابل توجه‌اي زمين دو نفر زوجه به صورت وقف به جد ما که از علماء بوده واگذار نموده که توليت آن به صورت نسلاً بعد نسل مي‌باشد و چون مقداري از اين اراضي کشاورزي مي‌باشد که عده‌اي از کشاورزان بر روي آن کار مي‌کنند و ساليانه مبلغ ناچيزي به عنوان حق وقف جهت تعزيه داري حضرت اباعبدالهو عليه‌السلام مي‌پردازند و قسمت عمده‌اي زمين اراضي ملي اعلام شده که از طرف سازمان جنگل‌ها و مراتع به عده‌اي از عشاير واگذار گرديده و پروانه چرا صادر نموده‌اند و چيزي بابت موقوفه وقف نمي‌پردازند ضمن پيوست فتوکپي توليت نامه خواهشمند است سوالات زير را جواب فرماييد.
1) آيا اين وقف صحيح است و واقفين حق وقف داشته‌اند؟
بسمه‌تعالي اگر ملک شرعي خود را وقف کرده‌اند و به قبض معتبر در وقف هم داده‌اند، صحيح بوده و حريم آن هم تابع وقف است. علي بن الجواد الحسيني الخامنه اي
2) چون توليت نامه نسلاً بعد نسل است چيزي بر گردن ما جهت حفاظت حق حضرت اباعبدالله عليه‌السلام است؟
بسمه‌تعالي متولي شرعي بايد بر طبق وقف نظارت و عمل نمايد. علي بن الجواد الحسيني الخامنه اي
3) با توجه به کلمه نسلاً بعد نسل آيا مي‌توانيم اين ملک را واگذار به اداره کنيم؟
بسمه‌تعالي متولي مي‌تواند در عمل کمک و وکيل بگيرد ولي نمي‌تواند توليت را واگذار کند. علي بن الجواد الحسيني الخامنه اي
4) با توجه به اين که ثلث ملک مذکور را بذل و هبه نموده‌اند به..... آيا ما حق برداشت از اين سهميه را داريم؟
بسمه‌تعالي چنانچه به وقف عمل کند به ازاء آن مي‌توانيد سهميه خود را برداريد. علي بن الجواد الحسيني الخامنه اي
5) چون پنج‌دانگ از شش‌دانگ ملک مذکور وقف مي‌باشد و تفکيک... آن يک‌دانگ ديگر مشکل است، تکليف چيست؟
بسمه‌تعالي الزامي به تفکيک نيست. علي بن الجواد الحسيني الخامنه اي
استفتاء (7)
به عرض حضرتعالي مي‌رساند اينجانب در سال 1370 يک قطعه زمين جهت احداث منزل مسکوني از اداره اوقاف اجاره نموده‌ام به علت بي بضاعتي نتوانستم سرپناهي بسازم و نتيجتاً قصد فروش زمين فوق را نموده‌ام و به همين علت بارها با چندين روحاني مشورت نموده‌ام که بنده قصد دارم قطعه زمين استيجاري را به هر شکلي که نظر شرعي مشکلي نداشته باشم به شخص ديگري بفروشم در اين خصوص پاسخ‌هاي متفاوت و مختلفي را اظهار داشته‌اند و بنده حقير نيز از پاسخ‌هاي داده شده نتيجه گرفتم که مشکل خاصي شايد نداشته باشد، بالاخره زمين فوق را با يک جزيي عمليات ساختماني به شخص ثالثي فروختم. در حال حاضر نيز از اين عملي که انجام داده‌ام و به دليل پاسخ‌هاي مختلفي که شنيده‌ام مشکوک هستم لذا عاجزانه از شما مقام معظم رهبري و مرجع جهان تشيع تقاضا دارم در صورت صلاحديد حقير را مشخصاً با خط مبارک خود در ذيل همين نامه عنايت و راهنمايي فرماييد که آيا اين عمل از نظر شرعي اشکال دارد يا خير چنانچه اگر عذر شرعي دارد محبت فرماييد که چکار کنم تا عذر بنده برطرف شود.
بسمه‌تعالي زمين موقوفه قابل استملاک و خريد و فروش نيست اگر آن را با پرداخت پذيره اجاره نموديد واگذاري آن به ديگري تابع چگونگي قرارداد و موافقت متولي شرعي موقوفه با مراعات جهت و مصلحت وقف است. علي بن الجواد الحسيني الخامنه اي
استفتاء (8)
هر گاه ملک موقوفه از توليت آن به مدت 30 سال به اجاره واگذار شود و در سند اجاره شرط کرده باشند که بعد از انقضاء مهلت اجاره بناها و مستحدثات و اشجار احداثي و غرس شده در زمين که به هزينه شخصي مستأجر به وجود آمده است، مجاناً و رايگان در ملکيت موجر قرار گيرد و اين شرط بدون وقوع عقد لازم خارج و بدون قصد و رضاي مستأجر شده باشد، آيا موجر مي‌تواند به محض پايان مدت اجاره علاوه بر وصول مال الاجاره مقرره مستحدثات مذکور را مجاناً و بلاعوض به تملک خود درآورد يا خير؟
بسمه‌تعالي مجرد قيد مطلبي در سند اجاره ميزان نيست، اگر در هنگام عقد اجاره در ضمن انعقاد قرارداد فيمابين مؤجر و مستأجر يا در ضمن عقد خارج لازم بر مستأجر شرط شده باشد که کليه اعياني احداثي در زمين موقوفه را به وقف واگذار نمايد، مستأجر شرعاً ملزم بر وفاء به شرط مذکور است. علي بن الجواد الحسيني الخامنه اي
استفتاء (9)
در شرايط توليت موقوفه فرموده: اولاً به نفس نفيس و ذات شريف خود مادام الحيات بارک الله تعالي في عمره و بعد از آن بأسن ارشد ذکور اولاً نسلاً بعد نسل و عقباً بعد عقب و اگر در طبقه عالي رشيد نباشد در هر طبقه از نسل او که رشيد باشد توليت از آن او باشد.
1) مستدعي است بيان فرماييد که منظور واقف از ارشديه چيست آيا ارشدي‌تر سني است و يا ارشدي‌تر کفايتي و درايتي است.
2) آيا ملاک توليت أسنيه است و ارشديه است.
3) اگر امر داير بين أسنيه و ارشديه کدام يک مقدم مي‌باشد.
بسمه‌تعالي
1- مفاد ظاهر عبارت فوق الاشاره اعتبار وصف أسن بعد از وصف ارشد است که بايد علاوه بر دارا بودن تدبير و درايت و کفايت بيشتر از بقيه بزرگ‌تر و أسن از بين رشيدها باشد.
2- ملاک هر دو صفت است که بايد علاوه بر ارشديت أسن از بين رشيدها باشد.
3- اگر أسن اولاد ارشد اولاً نباشد نوبت توليت به فالأسن ارشد اولاد مي‌رسد بدين معني که پس از ملاحظه ارشديت نوبت رعايت أسنيت مي‌رسد، و اگر دو نفر از نظر رشد و سن متساوي باهم و بالاتر و برتر از بقيه باشند توليت به هر دو نفرشان مي‌رسد، و اگر غير أسن ارشد و أسن از بقيه باشد توليت با او خواهد بود. علي بن الجواد الحسيني الخامنه اي
استفتاء (10)
شخصي زميني را با قيد مطلق قيمت اجاره يا وقف، مثلاً در هر سالي ده تومان مي‌فروشد، بعد از مدتي فروشنده ادعا مي‌نمايد که قيمت وقف بايد افزايش يابد آيا اين ادعا از جانب فروشنده، صحيح است يا خير؟
بسمه‌تعالي فروش وقف باطل است، ولي اگر موقوفه را اجاره داده تا مدت اجاره باقي است حق مطالبة مال الاجاره زيادتر ندارد، و پس از پايان مدت اجاره تعيين مال الاجاره در تجديد اجاره موقوف بر توافق طرفين است. علي بن الجواد الحسيني الخامنه اي
استفتاء(11)
نمازهايي که تا کنون در اين زمين‌ها خوانده شده و بعداً خوانده خواهد شد چه حکمي دارد آيا رضايت واقف شرط است يا خير؟
بسمه‌تعالي اگر مستأجر با عقد اجارة صحيح با اجازة متولي شرعي زمين وقف را اجاره نموده است، نمازهايي را که در آن خوانده شده صحيح است. علي بن الجواد الحسيني الخامنه اي
