استفتائات وقف (88)
مطابق فتوای مقام معظم رهبری (ادام الله ظله)
محتویات
استفتاء (1)
استفتاء: در دوران تاريک طاغوت مرحوم پدرم اقدام به احداث بناي مسجدي در صحن امامزاده نمود. اکنون پس از گذشت 20 سال که از احداث اين مکان مقدس و معنوي مي‌گذرد، سازمان اوقاف استان به عللي مي‌خواهد ساختمان اين مسجد را تخريب نمايد و از زمين موقوفي مسجد استفاده‌ي ديگري بنمايد. از محضر آن مجتهد والامقام سؤال و استفتاء مي‌نماييم آيا جايز است شرعاً بناي اين مسجد تخريب گردد. بسمه تعالي اگر قسمتي که مسجد شده وقف بوده ولو براي صحن امامزاده يا قبرستان يا غير آن، بناي مسجد در آن جايز نبوده است. در هر صورت رسيدگي موکول است به مسئولين محترم ذي‌ربط در جمهوري اسلامي و احتياط آنست که تا ممکن است بدون تخريب بنا، به وقف عمل نمايند. علي بن الجواد الحسيني الخامنه‌اي
استفتاء (2)
استفتاء: آيا مي‌شود از اموال مسجد، در خارج از مسجد براي برنامه‌ها و مسائل مذهبي استفاده نمود؟ مثلاً فرش مسجد را در ايام عزاداري به مدت يک هفته به حسينيه برد و جهت عزاداري استفاده کرد و مسجد خالي از فرش بماند؟ بسمه تعالي از اموال و موقوفات مسجد نمي‌توانند در خارج از مسجد استفاده کنند مگر اين که در ضمن وقف تصريح شده باشد. علي بن الجواد الحسيني الخامنه‌اي
استفتاء (3)
استفتاء: لطفا نظر مبارک خود را نسبت به استفتائات ذيل مرقوم فرماييد. 1) در مواردي که حفظ مال موقوفه مسجد مثل فرش و موکت مندرس، با بهداشت و نظافت آن مکان مقدس منافاتي داشته باشد تبديل به احسن نمودن اين گونه اجناس موقوفه چه حکمي دارد. بسمه تعالي با امکان استفاده از آن‌ها فروش و تبديل آن‌ها جايز نيست و سعي کنند نظافت و بهداشت را در مورد آن‌ها حفظ کنند. علي بن الجواد الحسيني الخامنه‌اي
2) مسجد نمودن تمام يا بخشي از مصلي‌هاي ساخته شده چه حکمي دارد. بسمه تعالي اگر وقف باشد براي نماز و مسجد نشده باشد. ثانياً وقف مسجد نمي‌شود. علي بن الجواد الحسيني الخامنه‌اي
استفتاء (4)
استفتاء: زميني از کساني که تبرعاً اخذ و وقف گرديده است به اين منظور بوده که وقفش وقف عام باشد که شامل ساختن مدرسه و يا مسجد يا مقبره مي‌شود. 1) زميني که بر قرار فوق وقف عام شده باشد، آيا مي‌شود در آن مسجد بنا کرد يا خير؟ بسمه تعالي اگر وقف شامل آن هست جايز است. علي بن الجواد الحسيني الخامنه‌اي
2) در وقفنامه قيد شده توليت وقف به عهده علماي منطقه باشد. آيا بعضي از اين علما مي‌توانند بدون رضايت بعضي ديگر شخص عالم ديگري از منطقه ديگر را متولي قرار دهند يا خير؟ بسمه تعالي نمي‌تواند متولي قرار دهد حتي با رضايت ديگران بلي مي‌تواند براي خودش وکيل يا کمک بگيرد، والله العالم علي بن الجواد الحسيني الخامنه‌اي
استفتاء (5)
استفتاء: اخيراً برخي افراد خيّر به عنوان اين که فردي خواب ديده اقدام به جمع‌آوري پول و نذورات به منظور احداث مهديه و مسجد و بناهاي خير در اراضي کشاورزي متعلق به تعدادي از کشاورزان نموده‌اند تا نيت خود را عملي نمايند. حال سئوال اينجاست:
1) آيا صرف عنوان کردن خواب بر مؤمنين و متدينين صحت شرعي و عقلي براي احداث بناي مسجد را ايجاد مي‌کند؟
2) آيا با عنوان کردن خواب، اراضي که متعلق به کشاورزان است و در حال حاضر در آن به کشت و زرع مشغولند بدون اين که مالکين چنين نيتي داشته باشند به وقف مبدل مي‌شود؟ آيا رضايت مالکين براي احداث اين گونه بناها شرط است يا خير؟
3) با وجود نياز نقاط ديگر شهر که فاقد حسينيه و مسجد هستند و نياز مبرم به چنين اماکني دارند آيا ساخت مسجد در اين محل صحت شرعي و عقلي دارد يا خير؟ بسمه تعالي
1 – خواب اعتبار شرعي ندارد، ولي اگر مؤمنين بخواهند کمک کنند اشکالي ندارد.
2 – در وقف رضايت مالک معتبر است و تصرف در ملک غير بايد با رضايت مالک باشد.
3 – تشخيص موضوع نياز به رسيدگي دارد و سزاوار است خود مؤمنين با ملاحظه ضوابط شرعي و عرفي اقدام به اين گونه امور نمايند، و از هرگونه اختلاف بپرهيزند، والله العالم. علي بن الجواد الحسيني الخامنه‌اي
استفتاء (6)
استفتاء: خانه‌اي به مساحت 140 متر مربع جنب مسجد نو، براي الحاق به مسجد در هنگام تجديد خريداري گرديد. حال بعد از 14 سال از زمان خريد خانه، مسئولين مسجد تصميم به بازسازي مسجد گرفته‌اند، و همچنين در جنب مسجد مي‌خواهند مؤسسات ديگري از قبيل مهد قرآن و پارکينگ عمومي و غيره... احداث نمايند. آيا احداث بنا غير از مسجد توسط غير واقف در اين خانه که از طرف واقف براي مسجد خريداري گرديده جايز است يا خير؟ و آيا ثبت خانه‌اي که براي مسجد خريداري گرديده توسط غير واقف به عنوان مؤسسه ديگري غير از مسجد جايز مي‌باشد يا خير؟ بسمه تعالي اگر خانه براي مسجد خريداري شده و وقف مسجد شده بايد آن را مسجد نمايند، و اگر وقف هم نشده رضايت صاحبان پولي که با آن خانه را خريده‌اند بايد مراعات شود، والله العالم. علي بن الجواد الحسيني الخامنه‌اي
استفتاء (7)
استفتاء: حمامي بوده که حدود 15 سال قبل در مسير خيابان واقع شده و تخريب شده است. عده‌اي زميني را تهيه نموده‌اند که بعداً حمامي بنا کنند ولي نظر به اين که حمام در خانه‌ها احداث کرده‌اند استقبال ننموده‌اند. سال‌هاي سال است که حمام تخريب شده و زمين باقي است آنهايي که زمين را تهيه نموده‌اند به اين فکر هستند که در زمين ذکر شده حسينيه بنا کنند (البته زمين را هم صيغه وقف نخوانده‌اند همين طور خريده‌اند و گفته‌اند براي حمام). آيا اين کار (حسينيه بنا کردن) جايز است يا خير؟ بسمه تعالي اگر زمين را وقف نکرده‌اند صاحبان آن مي‌توانند در آن حسينيه بنا کنند، والله العالم. علي بن الجواد الحسيني الخامنه‌اي
استفتاء (8)
استفتاء: کتابخانه‌اي است جنب حسينيه محل که متعلق به آن و داراي کتاب‌هاي موقوفه مي‌باشد حال با توجه به افتتاح کتابخانه‌اي با امکانات وسيع‌تر (از طرف فرهنگ و ارشاد اسلامي) در آن محل، اين کتابخانه متروکه مانده است و در ضمن اين مرکز به کتاب‌هاي مذکور نياز دارد. آيا انتقال اين کتب وقفي به کتابخانه جديدالتأسيس که دولتي است، جايز است. نظر مبارک را مرقوم فرماييد. بسمه تعالي اگر وقف براي خصوص کتابخانه اولي نباشد نقل آن به جاي ديگر با مراعات جهت وقف مانع ندارد، والله العالم. علي بن الجواد الحسيني الخامنه‌اي
استفتاء (9)
استفتاء: زمين قبرستاني سال‌هاي سال چراگاه گاو و گوسفند بوده و فعلاً دور قبرستان ديوار يا نرده کشيده شده و علف‌هاي زيادي در زمين روييده مي‌شود، اگر به همان حال بماند آرامگاه مخروبه مي‌شود، آيا مصلحت است زمين را به دامداران به‌مدت کوتاه اجاره داد و مبلغ اجاره را صرف آباداني همان آرامگاه و مخارج ساختمان معصوم زاده که در همان جا واقع مي‌باشد و نياز مبرم به تعمير دارد، بشود. اشکال دارد يا خير؟ بسمه تعالي اجاره قبرستان صحيح نيست، بلي متولي شرعي مي‌تواند علف‌ها را بفروشد و پول آن را صرف در آبادي قبرستان نمايد. علي بن الجواد الحسيني الخامنه‌اي
استفتاء (10)
استفتاء: طبق وقفنامه متولي موقوفه بعد از فوت واقف مربوط به اولاد ذکور واقف و بعد از انقراض اولاد ذکور واقف به اولاد ذکور اناث واقف منتقل مي‌شود، واقف يک پسري داشت که متولي موقوفه بعد از فوت واقف شد و بعد از فوت پسر واقف پسري نداشت و فقط يک دختر صغيره از پسر واقف باقي مانده ولي دختر ارشد واقف پسري داشت که به حکم مرحوم آيت الله شيخ کبير پسر دختر واقف متولي موقوفه شد نسلاً بعد نسل پس از زمان طولاني آن دختر پسر واقف شوهر کرد و داراي پسري شد حال بعد از گذشت حدود هشتاد سال پسر اين دختر يعني نوه پسري واقف مدعي است که من متولي زمين موقوفه هستم و حکم مرحوم آيت الله شيخ کبير بلااثر است. تقاضا مي‌شود که حکم شرعي را بيان فرماييد که در مورد نياز است، والسلام. بسمه تعالي وقفنامه صراحت دارد که توليت با اولاد مزبور است نسلاً بعد از نسل و بطناً بعد بطن، پس با وجود فرزند ذکور از اناث در نسل متقدم نوبت به فرزند ذکور از اناث در نسل بعدي نمي‌رسد. علي بن الجواد الحسيني الخامنه‌اي
استفتاء (11)
استفتاء: عده‌اي از اهالي با تشکيل هيأت عزاداري حضرت ابوالفضل (عليه السلام) به فکر احداث زائرسرايي جهت زائرين حضرت امام رضا (عليه السلام) در مشهد مقدس به‌عنوان تکيه حضرت ابوالفضل (عليه السلام) افتاده‌اند و مبلغ حدود يکصد هزار تومان اعضاي هيأت پرداخت نموده و مبلغ يک ميليون و چهارصد هزار تومان هم از محل فروش اراضي باير مجهول‌المالک صحراي محله‌شان تهيه و 7 سهم از 9 سهم خانه‌اي در مشهد خريداري مي‌کنند و 2 سهم ديگر آن هم احد از شرکا به‌منظور فوق وقف مي‌نمايد حال بر سر مسأله توليت 7 سهم بين اهالي محل اختلاف شده است که چرا نمايندگي هيأت بدون رضايت اهالي محل خود را متولي آن قرار داده‌اند با عنايت به مراتب فوق و حل مشکل اهالي محل که اراضي مذکور را براي احداث خانه خريده و فعلاً ساکن آن مي‌باشند، از محضر مبارک تقاضا دارد در خصوص حل معظل توليت ملک مذکور و ساکنين خانه‌هايي که بر روي اراضي فوق‌الذکر اقدام به خانه‌سازي نموده‌اند ارائه طريق فرماييد تا مشکل غصبي بودن خانه‌هاي آنان مرتفع و امر توليت خانه مذکور را هم روشن فرماييد تا تصرفات زائرين حضرت امام رضا (عليه السلام) هم بلامانع گردد. بسمه تعالي حاکم شرع مي‌تواند معامله زمين را اجازه کند و در اين صورت خريداران مي‌توانند در آن تصرّف کنند، ولي بايد پول آن با فرض اين که مجهول‌المالک است از طرف صاحب آن به فقرا تصدق شود و پول زائرسرا به عهده کساني است که آن را خريده‌اند و براي تعيين متولي به‌نظر حاکم شرع عمل کنند، والله العالم. علي بن الجواد الحسيني الخامنه‌اي
استفتاء (12)
استفتاء: يکي از مزارع و کشتخوانه‌اي اطراف به مدار 13 شبانه روز که حدود ده شبانه روز آن در 4 يا 5 گروه مختلف وقف و بقيه آن ملک است و اين مزرعه هم همچون ديگر مزارع اطراف ارباب، مستأجري بوده و هست در گذشته توسط آب قنات کشت و زرع مي‌شده که از زمان‌هاي قديم مستأجرين آب و زمين را طبق نظر کارشناسي اجاره کرده‌اند و هر ساله مال‌الاجاره به متولي يا مالک مي‌پرداختند، در حين کشت و زرع در زمان‌هاي گذشته مستأجرين جهت ازدياد دسترنج و تثبيت آن به کاشتن درخت پسته نيز همت نهادند که مالک يا متولي از اين کار بي‌خبر نبوده است و مستأجرين جهت جبران آب مورد نياز گه‌گاهي از آب چاه‌هاي اطراف مزرعه نيز استفاده مي‌کرده‌اند که شخصاً هر ساعتي به مبلغي پول مي‌خريدند چندين سال گذشته جهت تأمين آب مورد نياز با همت مستأجرين چاه نيمه عميقي جهت جبران کمبود آب مورد نياز حفر کردند و اجاره نيز همچون گذشته مي‌پرداختند جاي چاه نيمه عميق جنب سفه دشتباني بوده است و ظاهراً مال همه کشاورزان بوده است، بالاخره قنات فوت گرديد. 1) اين چاه وقف است يا ملک؟ بسمه تعالي مستأجرين اگر با پول خودشان در زمين ملک يا مباح چاه را حفر کرده‌اند ملک مستأجرين است و اگر در زمين موقوفه يا با پول حاصل از منافع وقف چاه را حفر نموده‌اند به وقف اختصاص دارد. علي بن الجواد الحسيني الخامنه‌اي
2) آيا مستأجر شريک است يا خير؟ بسمه تعالي اگر چاه در زمين وقف حفر نشده و به‌صورت شرکت مستأجرين زمين و متولي شرعي موقوفه و مالکين زمين چاه را حفر نموده‌اند به نسبت شريک مي‌باشد. علي بن الجواد الحسيني الخامنه‌اي
3) تکليف مستأجرين چيست؟ بسمه تعالي تکليف مستأجرين و متولي نسبت به چاه حفر شده از جواب مسأله قبل روشن شد. علي بن الجواد الحسيني الخامنه‌اي
استفتاء (13)
استفتاء: آيا زمين که وقف بر دارالتعليم قرآن بوده است و ساختمان شده به‌نام دارالتعليم قرآن، مي‌شود نام او را عوض کرد به‌نام پايگاه آموزشي قرار داد و براي کارهاي ديگري مورد استفاده قرار داد از قبيل ورزش. بسمه تعالي در فرض سؤال جايز نيست. علي بن الجواد الحسيني الخامنه‌اي
استفتاء (14)
استفتاء: پدر بزرگ اينجانب مقداري املاک جهت روضه‌خواني حضرت سيد الشهدا (عليه السلام) وقف نموده و مقرر نموده که بعد از خود نسلاً بعد نسل توليت آن به اولاد ذکور ارشد واگذار گردد اينک اينجانب به علت پيري و کهولت توانايي توليت آن را ندارم و فرزندان اينجانب نيز يا در محل نيستند يا توانايي انجام توليت آن را ندارند. از دفتر محترم استفتاء دارم که چگونه توليت آن را به عهده ديگري واگذار نمايم، از خداوند متعال بقاي عمر رهبر عظيم‌الشأن را خواهانم. بسمه تعالي اگر توليت به شما رسيده نمي‌توانيد آن را به ديگري واگذار کنيد، بلي مي‌توانيد براي خودتان کمک بگيريد يا کسي را وکيل کنيد که از طرف شما رسيدگي به وقف کند، و در اين دو صورت اگر کسي که شما بخواهيد و خلاف مصلحت وقف نباشد مي‌توانيد انتخاب کنيد، والله العالم. علي بن الجواد الحسيني الخامنه‌اي
