استفتائات وقف (90)
مطابق با فتوای حضرت آیت الله العظمی خامنه ای(زیدعزه)
محتویات
استفتاء (1)
در جنب مسجد جديد الاحداث، مکاني به مساحت حدود 60 متر مربع قرار داشته است که قبل از ساختمان مسجد جديد بهعنوان مسجد قديم استفاده ميشده است. اينک پس از ساخت مسجد جديد که بحمدالله داراي سالني به مساحت 400 متر مربع است و به نحو خوبي ساخته شده و مورد بهرهبرداري قرار ميگيرد، ديگر نيازي به محل مسجد قديمي که در گوشه حياط اين مسجد قرار گرفته و بهعلت قدمت در حال فرسودگي است، نميباشد و از طرفي ديگر گروه فرهنگي اين مسجد جهت فعاليتهاي فرهنگي از قبيل ايجاد کتابخانه و محل پايگاه مقاومت نياز به مکان مزبور دارد. با توجه به اهميت فعاليت عزيزان بسيج و برادران گروه فرهنگي تقاضا دارد اجازه فرماييد که محل مسجد قبلي پس از تخريب از حالت مسجديت خارج و بهعنوان کانون فرهنگي مسجد و پايگاه مقاومت بازسازي و مورد استفاده قرار گيرد. بسمه تعالي مسجد بههيچ عنوان از مسجد بودن خارج نميشود و تغيير آن جايز نيست، والله العالم. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
استفتاء (2)
کليه اراضي روستا موقوفه ميباشد که از زمانهاي قديم و سالهاي گذشته قبل از انقلاب اسلامي مردم اين روستا به کشاورزي سنتي بر روي اراضي مشغول بودهاند اکنون بيشتر اراضي به منازل مسکوني تبديل گرديده است، لازم به توضيح است که نصف اراضي موقوفه سيد الشهداء عليهالسلام و نصف ديگر آن موقوفه فقرا و طلاب ميباشد. اهالي روستا فاقد مسجد ميباشند و تکليف اهالي در زمينه احداث مسجد در زمين وقفي را مشخص نماييد تا در صورت داشتن مجوز شرعي بتوانيم مسجدي را در اين روستا احداث نماييم. بسمه تعالي بايد موقوفه در همان مواردي که واقف تعيين کرده صرف شود. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
استفتاء (3)
لطفا نظر مبارکتان را در موارد ذيل مرقوم فرماييد. 1) آيا ميتوان در محوطه مساجد (حياط، کفشکن و صحن مسجد) ميت را دفن نمود؟ بسمه تعالي دفن اموات در مسجد حتي در صحن و کفشکن آن جايز نيست. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
2) چنانچه ميت قبل از فوت حاضر به خريد مکاني در محوطه مسجد براي دفن خود باشد چه حکمي دارد، آيا فروش قبر جايز است يا خير؟ بسمه تعالي مسجد قابل خريد و فروش نيست و گفته شد که دفن اموات در مسجد جايز نيست. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
3) آيا اجناس مستهلک مسجد را ميتوان فروخت و از درآمد حاصله آن در خريد اجناس مورد نياز و يا در ساخت بناي مسجد هزينه نمود؟ بسمه تعالي اگر در خود آن مسجد و مساجد ديگر بههيچ وجهي قابل استفاده نباشد، فروش آن مانع ندارد. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
استفتاء (4)
خانهاي در کنار مسجدي قرار دارد که جهت امام جماعت مسجد وقف شده است، اکنون امام محترم جماعت مسجد به منزل شخصي خويش منتقل شدهاند. سئوال اول: آيا امام جماعت مسجد ميتواند اين منزل را اجاره داده و مال الاجاره را شخصاً تمليک نمايد؟ و يا بايد مال الاجاره صرف مخارج مسجد شود؟ سئوال دوم: اگر اين خانه بهدليل ضرورت توسعه فعاليتهاي فرهنگي مسجد، تشکيل کلاسهاي فرهنگي مانند کلاس قرآن و احکام و جلسات فرهنگي مورد استفاده قرار گيرد، آيا بايد باز به امام جماعت مسجد اجاره پرداخت نمايند؟ بسمه تعالي اگر خانه وقف امام جماعت مسجد شده و براي خصوص سکونت او وقف نيست، امام جماعت ميتواند آن را اجاره دهد و از مال الاجاره آن استفاده کند. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
استفتاء (5)
قطعه زمين از طرف جد ما وقف سيد الشهداء عليهالسلام شده است که نيت بر اين بوده است که مقدار 30 کيلو گندم حاصله از اين زمين در ايام محرم صرف عزاداري اباعبدالله الحسين عليهالسلام شود. اما اين زمين فعلاً در وسط روستا قرار گرفته است و هيچگونه استفادهاي از آن نميشود با توجه به اينکه زمين موقوفه در وسط محل واقع شده است، مردم روستا بهخاطر عبور و مرور ميخواهند مسير جاده را اجاره کنند و سالانه مقدار موقوفه را پرداخت نمايند. بسمه تعالي بستگي به چگونگي وقف دارد. اگر بهطور کلي وقف سيد الشهداء عليهالسلام نموده باشد، اجاره دادن آن و صرف وجوه در مسير وقف مانع ندارد. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
استفتاء (6)
قسمتي از زمين موقوفهاي که اجاره آن بايد در شب نوزدهم ماه مبارک رمضان خرج شود، در مسير جاده قرار گرفته و بقيه هم در حال تخريب و از بين رفتن است. سوال ما اين است که آيا ميتوانيم مابقي زمين را بفروشيم يا خير؟ در صورتي که اجاره آن سر جاي خودش باشد و اگر ميتوانيم بفروشيم، از پول آن زمين ديگر بخريم و وقف نماييم يا خرج مسجد نيمه کاره نماييم، خواهشمنديم دستورات لازم را جهت حفظ نمودن موقوفه مرقوم فرماييد. بسمه تعالي با امکان استفاده از وقف در جهت وقف، فروش آن جايز نيست و اگر استفاده از آن ممکن نيست، مواردي مسوغ فروش وقف هست که در کتب مربوطه از جمله تحرير الوسيله حضرت امام خميني (ره) با شرايط آن ذکر شده است، و در هر صورت بايد زير نظر متولي شرعي و با نبود شخص خاص، حاکم شرع باشد، والله العالم. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
استفتاء (7)
طبق وقفنامه الحاق شده يک باب کارخانه رزازي جهت احداث مسجد وقف شده، همچنين يک قطعه زمين مزروعي را براي مخارج آن وقف کرده است، علي رغم مطلبي که ذيل وقفنامه آمده (مبني بر قبض و اقباض) عملاً هيچگونه قبض و اقباضي صورت نگرفته. و از زمان قبل از وقف تاکنون اين ملک در تصرف مالک و ورثه بوده است. لذا مستدعي است بفرماييد: 1 ) صحت اين وقف چگونه است؟ 2 ) اگر وقف صحيح نيست، زمين مزروعي تابعه، چه حکمي دارد؟ 3 ) اگر بخواهند اين ملک و زمين مزروعي را بفروشند و خرج مسجد محل بکنند، چه صورتي دارد؟ بسمه تعالي 1- وقف بدون قبض تمام نيست. 2- با فرض عدم تحقق قبض، باقي بر حال اول است. 3- اختيار آنها در فرض عدم صحت وقف و عدم تماميت آن به تحقق قبض با مالک فعلي آن است، والله العالم. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
استفتاء (8)
بهعنوان سرباز در بيمه درماني حوزه علميه قم مشغول خدمت سربازي شدم. در اين مدت اينجانب از امکانات حوزه علميه مثل غذا (يک وعده در روز) و حمام استفاده ميکردم. آيا اين استفادهام از حجره، اشکال داشته است يا خير؟ اگر اشکال داشته، الان چه بايد بکنم؟ آيا کرايه حجره و پول غذا و حمام را بايد بپردازم يا خير؟ بسمه تعالي چنانچه با نظر متولي شرعي و مراعات، جهت وقف عمل کردهايد، ضامن نيستيد و الّا بايد قيمت آنچه را مصرف کردهايد، به همان محل بدهيد و حجره مدرسه کرايه ندارد، والله العالم. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
استفتاء (9)
مقدار پنج هکتار زمين در شهر محمدآباد از طرف بنياد مستضعفان جهت گورستان به شهرداري شهر واگذار گرديد، گرچه صيغه وقف خوانده نشد اما چند جنازه در آن زمين دفن گرديد، آيا ميتوانيم از اين زمين مقدار يک هکتار جهت احداث بيمارستان شهر، مورد استفاده قرار دهيم؟ يا فرمانداري مقدار يک هکتار از زمين ياد شده را از شهرداري جهت بيمارستان اجاره کند؟ با توجه به اينکه در شهر بيمارستان وجود ندارد اما قبرستانهاي متعددي موجود است. بسمه تعالي اگر مسئول ذيربط قانوني که اجازه واگذاري زمين را داشته با قصد وقف کردن براي دفن اموات مؤمنين در اختيار قرار داده است و بههمين عنوان و قصد، اموات را در آن دفن نمودهاند، تمام زمين را که به اين قصد واگذار شده حکم وقف را دارد و تبديل آن به چيز ديگر جايز نيست و اگر وقف نشده باشد اشکال ندارد. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
استفتاء (10)
همسر اينجانب به موجب وصيتنامه وصيت ميکند که خانه مسکوني خود و عيالم را بعد از فوت وقف مسجد شهدا نمودم و پس از تنظيم به من گفت امضا کن. من هم که سواد ندارم و متوجه نشدم که سهم اينجانب را که سند مالکيت دارم نيز وقف ميکند لذا ذيل وصيتنامه را انگشت زدم. اکنون بفرماييد آيا وقف محقق شده با اينکه خانه محل سکونت اينجانب است و تصرف مسجد ندادهام، دوم اينکه آيا شوهرم حق داشته است که وصيت کند: سهم خانه عيالم را نيز وقف کردم، سوم اينکه برادر آن مرحوم ميگويد اين وصيت است و چون زائد بر ثلث است من قبول ندارم و سهم خود را ميخواهم و در اين بين برادر شوهرم نيز فوت ميشود که او داراي زن و بچه است و من و شوهرم بچه نداريم. تقاضا دارم حکم شرعي را ذيلاً بنويسيد که وقف صحيح است يا نه؟ مسجد شهدا هم حقي دارد يا اينکه ثلث را بايد به نماز و روزه اختصاص دهم؟ براي خدا حکم شرعي را بيان کنيد تا به وظيفه عمل کنم. بسمه تعالي در فرض مرقوم تمام خانه مذکور حکم وقف ندارد. بلي بر وصي واجب است تمام سهم ميت از خانه را با فرض اينکه کسي با او در اين خانه شريک است مطابق وصيت وقف مسجد نمايد، مگر اينکه سهم ميت از اين خانه از ثلث ترکه او زيادتر باشد که در اين صورت، به مقدار ثلث ترکه بايد وقف نمايد مگر اينکه همه ورثه اجازه بدهند و مابقي ترکه علي ما فرض الله ميان ورثه تقسيم ميشود و در صورتي که يکي از ورثه بعد از مورث فوت کرده باشد، سهم الارث او به ورثه ميرسد و تا به وصيت عمل نشود تقسيم ترکه جايز نيست و اگر به نماز و روزه قضا وصيت نکرده باشد، واجب نيست براي او نماز و روزه قضا انجام دهيد. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
استفتاء (11)
شخصي طي وقفنامه رسمي قطعه زميني در يکي از محلات را وقف مسجد نموده، زمين موصوف به جهت ابعاد محدود و به جهت عدم سکونت شيعه در آن منطقه تا به حال در اين راستا مورد استفاده قرار نگرفته، مضافاً اينکه در فاصله 100 متري مکان مزبور مسجد با شکوهي ساخته شده و در آن به انجام فرايض ديني پرداخته ميشود. با عنايت به وضعيت اين مکان استدعا داريم کيفيت استفاده از زمين مزبور را بيان نماييد. بسمه تعالي با فرض تماميت وقف و با قبض معتبر در آن، بايد بر طبق وقف عمل شود و قابل تغيير نيست، والله العالم. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
استفتاء (12)
آيا موقوفاتي که در زمان سلطان محمد خدابنده و حکام وقت، وقف نمودهاند جايز است و بايد به آن عمل نمايند؟ يا عمل به آن جايز نيست. عاجزانه از معظم له استدعا داريم نظر مبارکتان را مرقوم فرماييد. بسمه تعالي اگر وقف است بايد به آن عمل شود مگر در صورتي که شرعاً اثبات شود که شرايط صحت وقف را نداشته است و رسيدگي موکول است به مسئولين محترم ذيربط در جمهوري اسلامي، والله العالم. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي
استفتاء (13)
در اجراي طرح عظيم سد البرز، رقباتي از موقوفات و اماکن متبرکه از جمله قبور مطهر پنج تن از امامزادههاي مورد اکرام و احترام خاص اهالي منطقه به زير آب سد خواهد رفت. سئوال اين است در اين رابطه تکليف شرعي و قانوني اداره اوقاف چيست و نحوه عمل و برخورد با مسئولان اجراي طرح سد چگونه بايد باشد؟ بسمه تعالي اين کار شرعاً جايز نيست، مگر در صورتي که در اين باره قانون جمهوري اسلامي اقتضا نمايد. علي بن الجواد الحسيني الخامنهاي