بشر
موجود قائم بر دو پا که در اصطلاح آدم و بشر اطلاق میشود را انسان گویند. از احکام انسان بما هو انسان در بابهایی مانند طهارت، صلات، صید و ذباحه، اطعمه و اشربه و قضاء بحث به میان آمده است.
محتویات
انسان مخاطب تکلیف
انسان از نگاه دین برای بندگی خداوند متعال آفریده شده و تمامی اصول و فروع دین، بیان شیوۀ بندگی او است. از این رو انسان، مخاطب تمامی تکالیف و آداب دینی است.
عناوین تشریع احکام بر انسان
احکامی که در شرع مقدس اسلام برای انسان تشریع شده است، یا بر خود عنوان انسان مترتّب میشود و یا بر عناوینی مانند مسلمان، مؤمن، کافر، فاسق، محارب، بالغ، آزاد، برده، زن، مرد، پدر، مادر، برادر، خواهر، زوج، زوجه، قاضی، امام، پیامبر و... که انسان بدان متّصف میشود. احکام قسم دوم در عناوین متناسب آنها بیان میشود. در این جا به اختصار به احکام قسم اول اشاره میشود که در بابهایی مانند طهارت، صلات، صید و ذباحه، اطعمه و اشربه و قضاء آمده است.
تقسیم کلی حقوق
حقوق به طور کلّی به حق الناس (حق انسانها) و حق اللّه (حق خداوند) تقسیم میشود که هر یک دارای احکام خاصی میباشد.
محترم بودن حقوق مادی و معنوی انسان
حقوق مادی و معنوی انسان، محترم و تجاوز به آنها حرام است؛ هر چند گسترۀ احترام نسبت به مراتب و حالات انسان، متفاوت میباشد.
انسان از جهت پاکی و نجاست
انسان مسلمان و کسانی که در حکم اویند پاک میباشند. کافر غیر کتابی و به قول مشهور، اهل کتاب نجس میباشند. [۱]
نجس شدن بدن آدمی بعد از مرگ
بدن میّت آدمی به مجرّد مرگ نجس میشود و لمس کردن آن بعد از سرد شدن، موجب غسل است. [۲]
نماز خواندن روبروی انسان
نماز خواندن روبروی انسان، مکروه است. [۳]
تذکیه انسان
خوردن گوشت انسان
خوردن گوشت مردۀ آدمی جز هنگام اضطرار، حرام است. [۵]
وطی حیوان حلال گوشت توسط انسان
اگر انسان با حیوان حلال گوشتی نزدیکی کند، گوشت، شیر و نسل آن حرام میشود. [۶]
حیوان نجاستخوار
نیز اگر حیوان حلال گوشت از مدفوع انسان تغذیه کند، به گونهای که عنوان نجاستخوار (جلّال) بر او صدق کند، گوشتش حرام میگردد. [۷]
منبع
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۷۲۴-۷۲۵.