درآمدی بر ابعاد بخش سوم در اقتصاد و نگاهی به عملكرد نهادهای خيريه در شهر مقدس مشهد
درآمدی بر ابعاد بخش سوم در اقتصاد و نگاهی به عملكرد نهادهای خيريه در شهر مقدس مشهد
مصطفی سلیمی فر
[۱] سید حامد حسینی
چکیده
رفاه اجتماعی یکی از دغدغه های مهم بشر در طول تاریخ بوده است. ادیان و تجارب بشری، ابزارهای مختلفی را در اختیار مردم و دولت مردان در هر کشوری قرار داده است تا با نهادسازی¬های مختلف این رفاه برای عموم مردمان آن جامعه حاصل آید و با انتقال منابع از بخش¬های مختلف ثروتمند به بخش¬های مختلف نیازمند، دو اتفاق به صورت همزمان حاصل شود. توانمند کردن مردم همزمان با کاهش فاصله طبقاتی. در ادبیات اقتصادی، اقتصادمبتنی بر نظام سرمایه¬داری در قرن بیستم بر دوبخش اصلی خصوصی(بازار) و دولتی (عمومی) استوار بوده است. دولت ها عمدتا با ابزار مالیات و بیمه، به دنبال رفاه عمومی بوده¬اند اما در بسیاری از کشورها این نهادها به دلائل کارآمدی لازم را نداشته¬اند و نتوانسته¬اند نیازهای عمومی جامعه را بر طرف کنند. به دلیل نواقص این دو بخش و ناکارآمدی آن‌ها، موضوع شکست این دو بخش در کارکردهای مورد انتظار مورد تاکید قرار گرفته و بخش جدیدی تحت عنوان بخش سوّم به حوزه اقتصاد وارد شده و به¬شکل گسترده ای موررد توجه محافل علمی و سیاستگذاری قرار گرفته است. از آنجا که متغیرهای اقتصادی به انسان مربوط می‌شود و اخلاق و ارزشهای اخلاقی در رفتار انسان ظهور می یابد، بخش سوم که مبتنی بر ارزشهای اخلاقی است، می تواند نقش قابل توجهی در اقتصاد ایفا نماید. نهادسازی¬هایی که در دین مقدس اسلام برای تقویت این بخش توصیه شده است عامل کاهش اصطکاک و هزینه¬های مبادلاتی است که در یک کشور، بستر تقویت بخش سوم اقتصاد را فراهم می¬کند و راه را برای تخصیص منابع خرد و کلان در جهت توسعه آن فراهم می¬کند. وقف و موضوعات مرتبط با آن، دارای ادبیات گسترده و غنی در گستره منابع بخش سوم در جامعه اسلامی است. این مقاله تلاش دارد گستره موضوعات مرتبط با بخش سوم را در اقتصاد اسلامی ارائه نموده و عملکرد و آثار نهادهای خیریه در شهر مشهد بر اقتصاد را مورد تاکید قرار دهد. واژگان ¬کلیدی بخش¬سوم، بخش¬عمومی(دولت)، بخش¬خصوصی(بازار)، عدالت¬اجتماعی، نظام¬اقتصادی¬اسلام، ارزشهای اخلاقی
