دوستی

رفاقت و برقرار کردن ارتباط عاطفی با یکدیگر را دوستی (دوست داشتن، محبّت) گویند. از دوستی به معنای نخست در بابهای حج، اطعمه و اشربه و شهادات سخن گفته‌اند. از دوستی به معنای دوم در بابهای صدقات و نکاح سخن گفته‌اند.

دوستی در روایات

دوست خوب گزیدن و دوستان زیاد گرفتن، مستحب، و در روایات بدان تشویق و ترغیب شده است. در روایتی از امیرمؤمنان علیه السّلام آمده است: «ناتوان‌ترین مردم کسی است که در گرفتن دوست ناتوان باشد و ناتوان‌تر از او کسی است که دوستی را که بدان دست یافته از دست بدهد». در روایتی از امام صادق علیه السّلام، چارچوب دوستی- که بدون آن، دوستی تحقق نمی‌یابد- در پنج چیز دانسته شده است: اوّل، آنکه نهان و آشکار او برای تو یکی باشد. دوم، زینت تو را زینت خود و عیب تو را عیب خود بداند. سوم، دستیابی به ثروت و قدرت، موضع او را نسبت به تو تغییر ندهد. چهارم، از آنچه در توان دارد نسبت به تو دریغ نکند و پنجم که جامع همه خصلتهای پیشین است، این که تو را به گاه گرفتاری و نیاز رها نکند.

دوستان بد

دوست شدن و رفاقت با بدکار، نابخرد، دروغگو،بخیل، ترسو، قاطع رحم و کسی که از روی بی‌اعتنایی به نماز جماعت در مسجد حاضر نمی‌شود، مکروه است.

اعلام مراتب دوستی

اعلام مراتب دوستی به دوست، به منظور استحکام پایه‌های آن، مستحب است.

خوردن از خانه دوست

به تصریح قرآن کریم، خوردن از خانۀ دوست بدون اذن وی بی‌اشکال است، مگر آنکه انسان علم و یا- به تصریح برخی- ظنّ غالب به عدم رضایت وی داشته باشد.

نماز گزاردن در خانه دوست

نماز گزاردن در خانۀ دوست نیز همین حکم را دارد.

دوستی و شهادت‌ دادن

دوست بودن با کسی، مانع شهادت له یا علیه او نیست.

دوست داشتن اهل‌بیت

دوست داشتن اهل‌بیت علیهم السّلام، واجب، بلکه از ارکان ایمان است.

اظهار دوستی نسبت به دشمنان خدا

اظهار محبت و دوستی نسبت به دشمنان خدا، حرام، بلکه منافی با ایمان به خدا است و بیزاری جستن از ایشان واجب است.

دوستی در خانواده

دوست داشتن اعضای خانواده (همسر و فرزندان) و اظهار محبت شوهر به همسرش و نیز مطلع ساختن وی از محبّت خود نسبت به او مستحب است.

اظهار دوستی

چنان که از آداب معاشرت، اظهار محبت نسبت به مردم است. همچنین مستحب است کسسی که مؤمنی را دوست دارد، او را از محبت خود مطلع سازد.

دوستی دنیا

در روایات متعددی از محبت به دنیا نکوهش شده و در برخی روایات، ریشۀ هر گناه دانسته شده است.

صدقه دادن از مال محبوب

مستحب است صدقه و انفاقهای مستحب، از مالی باشد که انسان آن را دوست دارد، نه از مال پست و کم ارزش. قرآن کریم بر این مطلب تأکید دارد.

منبع

فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۳، ص۶۶۴-۶۶۶.