زمینه های پرورش مسؤولیت اجتماعی در فضای مجازی

از ویکی خیر
پرش به: ناوبری، جستجو

ایمان ابراهیمی؛ زهرا مرزبان؛ سیدحسین شرف الدین

چکیده

فضای مجازی، با تبدیل شدن به ابزار اصلی تعامل انسان با انسان، این سنگ بنای فرهنگ اجتماعی را متحول، و ضمن دگرگون ساختن سیمای زندگی روزانه، عموم مسائل اجتماعی را بازتولید و به وسیله بازنمایی فرهنگ ها، در آن ها رخنه نموده، به لحاظ کارکردشناسی، هم زمان تأثیرات متفاوتی را در حوزه روانی، اخلاقی و اجتماعی برجاگذاشته است. احساس مسؤولیت، مقوله ای تکامل پذیر و تربیتی است. پرسش پژوهشی ما آن است که ویژگی های فضای مجازی چگونه بر احساس مسؤولیت اجتماعی کاربران اثرمی گذارد، این اثر به کدام سمت خواهدبود و آیا امکان دست یابی به الگوی مناسبی برای پرورش مسؤولیت اجتماعی در فضای مجازی وجود دارد؟ از همین رو، با هدف بررسی زمینه های پرورش مسؤولیت اجتماعی در فضای مجازی، ضمن بررسی مفاهیم فضای مجازی، مسؤولیت اجتماعی و تربیت با روش تحلیلی، به تبیین ارتباط میان آن ها با روش قیاسی و استنتاجی پرداخته، در نهایت به نمونه هایی از الگوهای موجود در این زمینه اشاره نموده است. حاصل این مطالعه گویای این است که فضای مجازی و اینترنت، موجب تحول در مفهوم قشربندی جامعه، موقعیت ها، حقیقت، هویت و در معنای اعم، اخلاق شده است. ویژگی های عمدتا برآمده از فرهنگ پسانوگرایی فضای مجازی، در مقابل احساس مسؤولیت اجتماعی قرار دارند، اما گسترش مرزهای ارتباطات، ضمن ایجاد تهدیدی برای ویرانی روابط و اجتماعات انسانی، اساسی برای فرصت هایی تازه و ارزشمند جهت کشف جهان اجتماعی، پدیدآوری یک سیستم اجتماعی هدف مند، هماهنگ و پویا، انجام وظایف هرچه بیش تر به صورت شبکه ای، و آفرینش حمایت و هم بستگی اجتماعی نیز هست. اینترنت، به دلیل علائق کاربران به یاری گری، به همراه امکانات بدیع فضای مجازی، پیشینه جالبی در ارائه ی الگوهای متنوع و بدیع مسؤولیت اجتماعی دارد. مطالعه انتقادی این الگوها، از زاویه بررسی زمینه ها و امکانات آن ها برای پرورش مسؤولیت اجتماعی با نگاه بومی، می تواند در جهت اتخاذ روی آورد صحیح و کشف راه کارهای مناسب، راه گشا باشد.

کلیدواژه ها:فضای مجازی، پرورش مسؤولیت اجتماعی، تربیت اجتماعی.