داشتن منبع اطلاعاتی مناسب در حوزه خیریه به شما کمک می‌کند تا این امر خیر را بهتر به سرانجام برسانید. اگر به دنبال منابع علمی کامل و پرمحتوایی در این زمینه هستید، کتاب‌های زیر کمک شایانی به شما خواهد کرد. در ادامه دو کتاب ارزشمند را به عنوان منابع اطلاعاتی در حوزه خیریه بررسی کرده‌ایم.

۱. کتاب مأخذشناسی وقف مرجعی کامل در حوزه خیریه

در آغاز راه هر مطالعه‌ای لازم است ابتدا محقق یا هر فرد دیگری که قصد مطالعه دارد نظر و نگاهی به مطالعات صورت پذیرفته در موضوع مورد مطالعه و نتایج آن داشته باشد. 

با بهره گیری از این اطلاعات و چیدن خوشه یا خوشه‌هایی پژوهش یا بررسی خود را استوار سازد. از این روست چنانچه مرجعی بتواند تمام منابع و مآخذ موجود در یک زمینه یا موضوع را یک جا گرد هم جمع آورد، کمک مؤثر و ارزشمندی به محقق در نیل به هدف محسوب می‌شود. وجود چنین مراجعی در کنار دسترسی آسان به آنها گاه خود عامل انگیزشی و ترغیبی برای مطالعه در آن موضوع می‌باشد.

در موضوع وقف در گذشته کتاب‌شناسی‌هایی توسط اساتید و محققین عرضه شده است که از نظر تعداد منابع و مآخذ بسیار محدود و به معرفی کتاب در موضوع وقف بسنده شده بود. لیکن آن منابع هم با عنایت به زمان خود اقدامی در خور تحسین به شمار می‌روند که گردآورنده‌ی این کتاب نیز از آن تجارب بهره گرفته است.

بیشتر بخوانید:

گسترش امور خیریه در ایران؛ از گذشته تا به امروز (1)

1.1. کتاب مأخذشناسی وقف چگونه گردآوری شد؟

مأخذشناسی وقف حاصل 5 سال کوشش مستمر جناب حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید احمد سجادی جزی است که طی مطالعات گسترده همراه با سفرها و مراجعه به اکثر کتابخانه‌های موجود در کشور و کتابخانه‌های شهرهای مکه، مدینه و نجف اشرف پدید آمده است. 

در این کتاب 6239 مدرک اعم از کتاب، مقاله، پایان نامه و نسخه خطی به زبان‌های فارسی، عربی و اردو شناسایی و معرفی شده است. در این میان گردآورنده حتی از مطالب اندک که در حد چند صفحه و در کتابی حجیم بوده نیز غفلت نورزیده و به عنوان مآخذ در کتاب معرفی نموده است.

1.2. نظم بندی در کتاب مأخذشناسی وقف

کلیه‌ی مآخذ بر اساس عنوان، اثر و حروف الفبا تنظیم و تدوین شده است. اطلاعات مأخذشناسی هر منبع شامل مؤلفه‌های اصلی و فرعی می‌باشد.

1) مؤلفه‌های اصلی 

در برگیرنده‌ی کلیه‌ی مآخذ و منابع معرفی شده کتاب است شامل: 

  • عنوان اثر،
  • نام نویسنده/ نویسندگان یا مترجم/ مترجمین، 
  • سال انتشار، 
  • زبان اثر (عربی، فارسی، اردو)،
  • نوع اثر (کتاب، مقاله، نسخه خطی، پایان نامه)، 
  • مکان یا مکان‌های نگهداری برای دسترسی آسان، 
  • موضوع‌های اصلی و کلی هر اثر 

 ۲) مؤلفه‌های فرعی

 این مولفه‌ها شامل موارد زیر هستند:

  • مرکز نشر، 
  • نام کشور، 
  • شهر، 
  • تعداد جلد،
  • تعداد صفحه، 
  • نوبت چاپ و سال چاپ 

اگر مقاله‌ای در دو یا چند منبع چاپ شده باشد تمام منابع آن در این کتاب معرفی شده است.

اختصار نویسی ولی کامل و جامع نویسی مد نظر محقق این کتاب بوده است. اهتمام ایشان برآن بوده است که تمام منابع و مآخذی که تا پایان سال 1393 پیرامون وقف به رشته‌ی تحریر درآمده است در این کتاب معرفی شود.

 مأخذشناسی وقف مرجعی جامع برای محققین، دانشجویان و کلیه‌ی علاقه‌مندان پژوهش و مطالعه در زمینه وقف به شمار می‌رود.

بیشتر بخوانید:

آیا دانش در امر خیر مهم است؟

1.3. اطلاعات روی جلد در کتاب مأخذشناسی وقف

  • نام کتاب: مأخذشناسی وقف
  • گردآورنده: سید احمد سجادی جزی
  • سال انتشار: 1394
  • تعداد صفحات: 540  
  • نوبت چاپ: اول - مرداد 1394
  • ناشر: خانه کتاب

۲. راهنمای عملی کارآفرینان اجتماعی کتابی بی نظیر در حوزه خیریه

از میان تعاریفی که تاکنون برای کارآفرینی اجتماعی مطرح شده است، مفاهیم و ویژگی‌هایی مانند: ترجیح داشتن منافع عمومی، رفع نیازهای اجتماعی، مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی، استفاده از خرد جمعی و تمرکز روی ظرفیت‌های بلند مدت، خلاقیت و نوآوری و... قابل برداشت است.
این مفاهیم در گذشته‌های دور با انجام کارهای عام‌المنفعه و خیرمندانه همچون: احداث مراکز بهداشتی و درمانی، مدرسه و آموزشگاه حرفه‌ای مخصوص ناشنوایان، ورزشگاه ویژه معلولان، یتیم خانه و... وجود داشته است و امروز در دایره وسیعی از ایده‌های خیرخواهانه و با شیوه‌های نوین ادامه یافته است.

2.1. نظر نویسندگان و مدیران درباره این کتاب 

دیوید بورن اشتاین نویسنده کتاب در حوزه کارآفرینی اجتماعی و برخی دیگر از مدیران ارشد شرکت‌های تولیدی خارجی پیرامون این کتاب نوشته‌اند:

  • ارائه اطلاعات ارزشمند در مورد بهترین راه‌های ایجاد و رشد کسب و کارهای پایدار.
  • نویسندگان به چیزی که می‌گویند عمل می‌کنند و از مشارکت خوانندگان برای نوشتن مطالب کاربردی کمک گرفته‌اند.
  • می‌توان از منابع خیر خواهانه به جای ایجاد وابستگی بیشتر برای ایجاد خودکفایی استفاده کرد. این کتاب نشان می‌دهد که این کار قابل انجام است و چگونگی انجام آن را نشان می‌دهد.
  • ارائه کننده چارچوبی منحصر به فرد و جذاب برای مؤسسین، سرمایه گذاران و سایر افرادی است که به دنبال افزایش دستیابی، کارایی و شفافیت سرمایه گذاری در فعالیت‌های خیر خواهانه خود هستند.
  • مطالعه آن را برای افرادی که به دنبال به کارگیری منابع خیر خواهانه برای کسب بهترین تأثیرات هستند، ضروری و واجب می‌دانند.

2.2. اهداف و اطلاعات نگارش کتاب 

نویسندگان کتاب هدف از نگارش این کتاب را به اشتراک گذاشتن چیزهایی می‌دانند که در طول 12 سال گذشته در کار با کارآفرینان اجتماعی آموخته‌اند. نویسندگان، استفاده از کتاب را برای نهادها و سازمان‌های خیریه و مردم نهاد، شرکت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری و خیرین مناسب می‌دانند.

مترجمان کتاب در مقدمه کتاب استناد به نتایج گزارش سال 2009 مرکز جهانی کارآفرینی داشته‌اند که در آن تثبیت بیشتر کارآفرینی اجتماعی نوپا نسبت به کارآفرینی و گرایش به کارآفرینی اجتماعی در ایران را نشان می‌دهد و در ادامه گزارش به مهم‌ترین موانع توسعه کارآفرینی اجتماعی در ایران اشاره شده که ضعف قانونی، ضعف دانش و قابلیت راه اندازی، ضعف در پشتوانه تأمین مالی برای مؤسسات کارآفرینی اجتماعی، ضعف در سیاست‌ها و برنامه‌های دولت، پشتیبانی‌های اثربخش و ... از آن جمله‌اند.

مترجمان نیز کتاب را راهنمای کاملی در زمینه کارآفرینی اجتماعی می‌دانند که از مرحله راه اندازی تا ارزیابی یک کسب و کار را در برگرفته است. مطالب کتاب در سه بخش و 14 فصل تنظیم شده است.

2.3. مطالب موجود در کتاب راهنمای عملی کارآفرینان اجتماعی

مطالب کتاب با یک مثال عینی در سال 2012 آغاز می‌شود و در ادامه با یک کار و بررسی می‌دانی موضوع، فرایندی به دست می‌دهد که به افراد کمک کند تا با استفاده از حداقل منابع بیشترین نتیجه را در هر سازمانی برای کمک به نیازمندان کسب کنند.

 نخستین گام فعالیت که سرنوشت ساز هم هست تبیین دقیق مشکل و راهکار است که طی سه مرحله مشخص می‌شود.

1- مشکل اجتماعی مورد نظر چیست؟

در این مرحله سؤالات مختلفی مطرح می‌شود که به شرح زیر هستند:

  • چه کسانی از مشکل رنج می‌برند؟
  • آنها از چه چیزی و چه زمانی رنج می‌برند؟
  • چه چیزی عامل این رنج و مشکل است؟
  • چه تعداد از افراد تحت تأثیر این مشکل قرار دارند؟
  • موقعیت جغرافیایی و نحوه‌ی توزیع این افراد چگونه است؟

2. راهکار من چیست؟

برای مشکلات عنوان شده چه راهکارهایی ممکن است وجود داشته باشد؟ برای پاسخ گویی به این سؤال باید اطلاعات بیشتری دریافت کرد:

  • کسب و کار مورد نظر چگونه به کاهش یا حل مشکل کمک می‌کند؟
  • چه تعداد از افراد و چگونه از این راهکار سود خواهند برد؟
  • چه میزان هزینه مورد نیاز است؟
  • اگر این راهکار در قالب یک کسب و کار است، چگونه درآمدزایی خواهد کرد؟
  • چنانچه یک کسب و کار نیست، منابع مالی مورد نیاز چگونه تأمین خواهد شد؟

3. ذی‌نفعان برای عملیاتی شدن راهکار مورد نظر چه چیزهایی را باید تغییر دهند؟

  • به دنبال چه تغییرات رفتاری از جانب ذی‌نفعان هستیم؟
  • اعمال این تغییرات رفتاری تا چه اندازه مشکل خواهد بود؟

نیل به موفقیت در مسیر فعالیت در کسب و کاری رو به رشد و درآمدزا که منافع اجتماعی روزافزون برای تعداد زیادی از ذی‌نفعان فراهم می‌آورد؛ مد نظر نویسندگان کتاب بوده است. این کتاب راهنمایی است برای ایجاد یک کسب و کار اجتماعی پایدار و درآمدزا که می‌توان برای کمک به نیازمندان از آن یاری جست.

3.3. اطلاعات روی جلد کتاب راهنمای عملی کارآفرینان اجتماعی

  • نام کتاب: راهنمای عملی کارآفرینان اجتماعی
  • تألیف: این سی مک میلان، جیمز دی تامسون
  • ترجمه: مرتضی اکبری، ضرغام عبدالهی پور و فرزاد قاسم زاده
  • نوبت چاپ: اول/ پاییز 1394
  • تعداد صفحات: 226
  • ناشر: انتشارات سازمان جهاد دانشگاهی تهران