کاروان زیارتی خادمین گمنام علی بن موسی الرضا
اشاره
در میان ملتی که باور ها و اعتقادات ایشان بر اساس مکتب انسان ساز اسلام شکل گرفته است ، احسان و نیکوکاری برآزنده هر مرد و زنی است . چه این تلاش های الهی و انسانی در قالب موسسات رسمی موسوم به موسسه خیریه باشد و چه آنکه حاصل همدلی گروهی مومن . اگر چه طبیعی است که شکل گیری ساختار های رسمی و ارتقاء دانش های مدیریتی در امور خیر نیز همچون سایر امور ضروری است اما نمی توان منکر این شد که در حال حاضر افزون بر چند هزار موسسه و مرکز خیریه که به شکل رسمی و با اخذ مجوز از نهادهای مربوطه به انجام امور خیر مبادرت می ورزند ، جمع فراوان دیگری از برادران و خواهران متدین نیز هستند که بر اساس باور های قلبی خود و احساس نیاز جامعه پیرامونشان دست به دست هم داده و در مسیر قرب الی الله مشغول امر خیرند.گزارش حاضر یکی از این نمونه هاست.
کاروان زیارتی خادمین گمنام علی بن موسی الرضا (علیه السلام)
سالیان سال است به علت حضور حرم حضرت ثامن الائمه در مشهد مقدس این دیار زیارتگاه ارادتمندان و محبان اهل بیت عصمت و طهارت گردیده است.با وجود حضور خیل علاقه مندان در حرم هشتمین اختر تابناک امامت، هنوز هم بسیاری از هم میهنانمان به علت فقر مالی توفیق زیارت نیافته و با وجود شوق فراوان نتوانسته اند به زیارت امام رضا (علیه السلام) نائل آیند، از این رو کاروان زیارتی خادمین گمنام علی بن موسی الرضا (علیه السلام) از جمله گروه های خیریه است که بدون کمک های دولتی به صورت رایگان امکان زیارت افرادی که سال ها توفیق زیارت پیدا نکرده اند را فراهم می کند. برای تهیه گزارش به دفتر کاروان در خیابان قزوین رفتم تا با مدیر و موسس کاروان زیارتی صحبت کنم ایشان گفتند تهیه گزارش ایرادی ندارد اما خواست همه خادمین این است که در گمنامی بمانند از این رو عکس و اسمی نباید منتشر شود. وقتی به موسس و مدیر کاروان اصرار کردم گفتند اگر به خاطر خداست بگذار گمنام بمانیم. از مدیریت کاروان خواستم ماجرای تاسیس کاروان را بیان کنند ایشان گفتند سال 1364 در مسجد برای سفر مشهد ثبت نام می کردند یکی از افرادی که در همین محله زندگی می کرد و از اهل مسجد بود به علت اینکه مشکل مالی داشت ثبت نام نکرد من وقتی این صحنه را دیدم خیلی ناراحت شدم هر چه پول داشتم جمع کردم و رفتم پیش مغازه داران محل که آشنا بودند گفتم هر چقدر در دخل تان پول دارید بدهید. خلاصه از این طریق مبلغ سفر آن فرد را تهیه کردیم و آن شخص را که تا به حال به مشهد نرفته بود به همراه خانواده راهی زیارت امام هشتم کردیم بعد از آن به این فکر افتادیم که اگر در محل افراد دیگری هم هستند که به علت مشکل مالی تا به حال سفر مشهد نرفته اند شناسایی و عازم سفر کنیم. از یک خانواده شروع کردیم و همین طور هر سال تعدادش را افزایش دادیم تا خداروشکر سال قبل در بیست و نهمین دوره کاروان هزار و پانصد نفر را از سراسر کشور راهی حرم سلطان عشق کردیم. از موسس کاروان پرسیدم از نظر اجرایی و مالی چه کسانی کمک می کنند که هزارو پانصد نفر را عازم مشهد مقدس کردید؟ ایشان بیان کردند«از سراسر کشور خادمان و بانیان مختلف داریم که با ما ارتباط مداوم دارند البته بسیاری از افرادی که به عنوان خادم گمنام به ما کمک می کنند اهل همین محله هستند. تقریبا هر کسی که وارد کاروان به عنوان خادم یا بانی شده است ماندگار شده است. کاروان هرماه هیئت ماهانه خادمین گمنام دارد و هر ماه خادمین دور هم جمع می شود افرادی هم که بخواهند به کاروان اضافه شوند در همین جلسات حضور پیدا می کنند و کم کم با هم آشنا می شویم الحمدلله با اینکه اتکا ما به کمک ها و نذورات مردمی است و هیچ ارگان و سازمان دولتی پشت کار وجود ندارد تا به حال مشکلی نداشته ایم.بانیان همه از بازاریان و خیرین تهران و شهرستان هستند که با صفا و صمیمیت خاصی، خالصانه مبالغی را اهدا می کنند. اینطور نیست که فکر کنید بانیان ما افراد بسیار ثروتمندی هستند خیر بلکه ثروت آنان اعتقادی است که به امام رضا(علیه السلام)دارند. اینجا مساله به هیچ عنوان مادیات نیست بلکه دارایی ما عشق ارادت به اهل بیت (علیهم السلام)است.بعضی ها فکر می کنند اگر حمایت و پشتوانه مالی هنگفت نداشته باشند موفق نمی شوند در صورتی که ما با عزم و اراده ادامه دادیم از یک خانواده شروع کردیم و به عنایت امام رضا(علیه السلام) توانستیم این رقم را به هزارو پانصد نفر برسانیم در واقع عنایت امام رضاست ما کاری نکرده ایم. شناسایی زائرین از سراسر کشور کاری دشوار و پیچیده است از مدیر کاروان پرسیدم چگونه این افراد را شناسایی می کنید؟ «تیمی وجود دارد در همه استان ها که وظیفه شناسایی زائرین کاروان را بر عهده دارد تا نسبت به دو مسئله ی کسانی که حضور می یابند اطمینان حاصل شود اول اینکه تحقیق می کنیم این عزیزان آیا سفر مشهد رفته اند یا خیر؟ دوم اینکه از نظر مالی در چه وضعیتی هستند؟ در صورتی که کمیته شناسایی تایید کند افرادی که معرفی شده اند تا به حال مشهد نرفته اند و از نظر مالی هم نیازمند هستند برای زیارت دعوت می شوند.هیچ مبلغی از زائرین در یافت نمی شود و از ابتدا تا انتهای سفر خادمین ما با تمام وجود به این عزیزان که زیارت اولی هستند خدمت می کنند.بعضی مواقع کار شناسایی بسیار سخت است مثلا امسال به قلعه گنج کرمان رفتیم و در آنجا از روستاهایی بازدید کردیم که هیچ امکانات رفاهی نداشتند و در محرومیت کامل زندگی می کردند اما با این وجود اصرار داریم که با هر سختی هست خودمان را به این مناطق برسانیم که با عزت و احترام این عزیزان را دعوت کنیم و هم از وضعیت زائران اطمینان حاصل کنیم. همراه شدن با هزارو پانصد زائر که تا به حال به حرم امام رضا(علیه السلام) مشرف نشده اند تجربه جالبی خواهد بود از این جهت سوال کردم آیا برنامه ای هم برای زائرین در حین سفر دارید؟ « مدت حضور زائرین در مشهد مقدس یک هفته است و همه خادمین تلاش می کنند تا اولین سفر این عزیزان خاطره انگیز باشد. از این رو در حسینیه ای که محل اجتماع است خدمات فرهنگی و رفاهی به زائرین عزیز عرضه می گردد. در زیر زمین حسینیه صبحانه، ناهار و شام تهیه می شود این اغذیه توسط آشپزخانه کاروان تهیه شده که از نظر سلامت و کیفیت در سطح بالایی است لوازمی که غذا با آن تهیه می شود را هم خودمان می گیریم و دقت می کنیم که غذایی را به زائرین علی بن موسی الرضا علیه السلام بدهیم که از همه جهت مورد تایید باشد. در خود حسینیه برنامه های فرهنگی و مذهبی برگزار می کنیم غیر از نماز جماعت،سخنرانی های مذهبی،کلاس احکام برای آقایان و بانوان توسط کارشناسان دینی، پخش کلیپ مذهبی، مراسم هیئت و تعزیه هم برگزار می کنیم. بعد از صرف شام یک شب در میان هیئت و تعزیه داریم ذاکرین اهل بیت را از تهران دعوت می کنیم تا ذکر مصیبت و فضائل اهل بیت را در مجلس داشته باشیم. همچنین مراسم تعزیه ما هم توسط اساتید تعزیه ایران در سطح بسیار عالی اجرا می شود. همچنین در طبقه دوم حسینیه پزشکان داوطلب حضور دارند و به صورت رایگان بیماران و افراد سالخورده کاروان را ویزیت کرده و دارو های مورد نیاز را در اختیارشان می گذارند، در انتهای سفر هم بسته سوغاتی تهیه شده و تقدیم زائرین می گردد. خادمین کاروان ما تلاش شبانه روز می کنند تا زائرین با هیج مشکلی مواجه نشوند به این امید که مورد رضایت امام رضا علیه السلام قرار گیرد. کاروان های زیادی هر ساله راهی مشهد می شوند اما فضای حاکم بر این کاروان متفاوت است از موسس کاروان پرسیدم آیا مردم مشهد هم متوجه حضور شما شده اند؟ «بله خیلی جالب است چند سالی هست که اهل مشهد هم متوجه کاروان ما شده اند چون ما تقریبا از ابتدا در یک حسینیه ساکن شده ایم. همسایگان حسینیه وقتی ما وارد می شویم می آیند و کاروان ما را تماشا می کنند. خیلی ها التماس دعا می گویند و باقیمانده غذای ما را نذری می گیرند. حتی آستان قدس رضوی هم چند سالی است که نماینده می فرستد و مراسم اختتامیه ما با حضور خادمین حرم امام رضا برگزار می شود. آیت الله واعظ طبسی هم سال گذشته دستور داد تا همه زائرین و خادمین کاروان ما که رقم قابل توجهی است ناهار را مهمان آستان باشند به هر حال هر کس که به کاروان می آید متوجه تفاوت ها شده و جذب این مجموعه می شوند و از هر طریقی که بتوانند سعی می کنند کمک کنند که این هم از برکات فعالیت برای ائمه است. به علت خاص بودن زائرین کاروان از مدیر کاروان پرسیدم ارتباط شما با زائرین بعد از سفر قطع می شود؟ ایشان بیان داشتند که «سعی می کنیم ارتباطمون رو با زائرین از طریق معرف ها حفظ کنیم کسانی که احتیاج به کمک دارند و ما متوجه بشویم آن ها را تنها نمی گذاریم و به وضعیت شان رسیدگی می کنیم نامه هایی دریافت می کنیم و از طریق این نامه ها با مشکلات زائرین آشنا می شویم تا جایی که بتوانیم پیگیری می کنیم، البته رسالت ما اساسا امر خیر دیگری است و بضاعت ما هم محدود است اما هرگز خدایی نکرده نسبت به مشکلات و مصائب این عزیزان بی توجه نبوده ایم و نگفتیم که ما کاروان زیارتی هستیم و فقط وظیفه ما اعزام این بزرگواران به مشهد است اصلا چنین رویکردی نداشته ایم. معمولا زائرین برای ما نامه می نویسیند و ارتباط شان را با ما حفظ کرده اند و ما هم نسبت به این نامه ها بی توجه نیستیم پیگیری می کنیم و پاسخ می دهیم. سفر کاروان زیارتی علی بن موسی الرضا (علیه السلام) قطعا خاطره انگیز و جذاب است به همین دلیل پرسیدم این کاروان چه برکاتی برای خادمین و زائرین داشته است آیا خاطره ای به خاطر دارید؟«سراسر این کار برکت و توجه حضرت ثامن الائمه است خادمین ما وقتی یک سال به علت مشکل و مساله ای نمی توانند حضور داشته باشند تا سال آینده ناراحت هستند و بی تابی می کنند. چرا؟ چون تاثیر این خدمت رسانی را در زندگی شان دیده اند چه حاجت هایی که از خادمین و بانیان ما برآورده نشده است حتی بسیاری از زائرین ما هم حاجت هایی داشته اند در همان زمان کاروان حاجت شان برآورده شده است یکسال یکی از زائرین ما بچه اش را در زمانی که مشهد بودیم بعد از سال ها پیدا کرد به قدری گریه می کرد که اشک همه زائرین و خادمین در آمد. خیلی ها بودند که حاجت گرفته اند و سال بعد به کاروان کمک کرده اند. معمولا در نامه هایی که می نویسند از ما تشکر می کنند که به ما انگیزه و روحیه می دهد.دختر بچه ای بود برای ما نامه نوشته بود که من تو تلویزیون تصویر حرم رو می دیدم همیشه دوست داشتم یک روز بیام زیارت، یکروز که خیلی دلم شکست فرداش تو مدرسه مدیرمون گفت شما آماده باش که با اردوی مدرسه بری مشهد، خیلی خوشحال شدم آمدم خونه مادرم گفت اگه میشه تو نرو چون اگه تو بری بقیه برادر و خواهرات هم دلشون می خواد من خیلی ناراحت شدم اما قبول کردم رفتم مدرسه و به مدیرمون گفتم که نمی تونم بیام مشهد! کل اون روز تو مدرسه خیلی ناراحت بودم وقتی آمدم خونه در خونمون رو زدند گفتند شما دعوت شدید تا با کاروان علی بن موسی الرضا (علیه السلام) عازم مشهد شوید. بعد در نامه بسیار برای خادمین و بانیان دعا کرده بود و از آن ها تشکر کرده بود. خب مشابه این نامه ها بسیار به دست ما می رسد ما با این نامه ها اشک می ریزیم کاروان زیارتی علی بن موسی الرضا (علیه السلام) یک گروه منحصر به فرد است که می تواند تجربیات خود را در اختیار گروه های دیگر قرار دهد و همین طور از ایده و نظرات گروه های دیگر هم استفاده کند از این جهت نظرمدیریت کاروان در این مورد پرسیدم؟ کاری که کاروان خادمین گمنام علی بن موسی الرضا انجام می دهد در حقیقت بسیار فراتر از یک کاروان زیارتی صرف است از این جهت کار ما بیشتر شبیه کار گروه های خیریه دیگر هم هست اگر گروه های خیریه با هم وحدت داشته باشند و همکاری کنند در وقت و هزینه اسراف نمی شود امروز بسیاری از انرژی گروه های خیریه صرف اموری می شود که اگر هماهنگی بین گروه های خیریه وجود داشته باشد از این اتلاف انرژی جلوگیری می شود امروز ما در همه استان ها نیرو داریم اعلام آمادگی می کنیم می توانیم تجربیات خودمون رو در اختیار گروه های دیگه قرار بدهیم و از تجربیات آن ها هم استفاده کنیم.
