تقوا در اصلاح (قرآن)
در آیات قرآن خداوند مؤمنان را به رعایت تقوا در هنگام اصلاح میان مسلمانان امر می‌کند.
لزوم رعایت تقوا در اصلاح
لزوم رعایت تقوا، به هنگام اصلاح میان مؤمنان و اخوت اسلامی: •«انما المؤمنون اخوه فاصلحوا بین اخویکم واتقوا الله...:جز اين نيست كه همه مؤمنان با هم برادرند، پس (در تمام اختلافات) ميان دو فرد يا دو گروه برادران تان اصلاح نماييد، و از خدا پروا كنيد شايد مورد ترحم قرار گيريد.» [۱]
بررسی آیه فوق
جمله" إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ" كه در آیات فوق آمده است يكى از شعارهاى اساسى و ريشه دار اسلامى است، شعارى بسيار گيرا، عميق، مؤثر و پر معنى.ديگران وقتى مى خواهند زياد اظهار علاقه به هم مسلكان خود كنند از آنان به عنوان" رفيق" ياد مى‌كنند، ولى اسلام سطح پيوند علائق دوستى مسلمين را به قدرى بالا برده كه به صورت نزديك‌ترين پيوند دو انسان با يكديگر آنهم پيوندى بر اساس مساوات و برابرى، مطرح مى‌كند، و آن علاقه" دو برادر" نسبت به يكديگر است.روى اين اصل مهم اسلامى مسلمانان از هر نژاد و هر قبیله، و داراى هر زبان و هر سن و سال، با يكديگر احساس عميق برادرى مى‌كنند، هر چند يكى در شرق جهان زندگى كند، و ديگرى در غرب. در مراسم حج كه مسلمين از همه نقاط جهان در آن كانون توحید جمع مى شوند اين علاقه و پيوند و همبستگى نزديك كاملا محسوس است و صحنه‌اى است از تحقق عينى اين قانون مهم اسلامى.به تعبير ديگر اسلام تمام مسلمان‌ها را به حكم يك خانواده مى‌داند، و همه را خواهر و برادر يكديگر خطاب كرده، نه تنها در لفظ و در شعار كه در عمل و تعهدهاى متقابل نيز همه خواهر و برادرند.
اخوت اسلامى در اخبار
در روایات اسلامى نيز روى اصلاح بین مومنین و اخوت اسلامى تاكيد فراوان شده، و مخصوصا جنبه‌هاى عملى آن ارائه گرديده است كه به عنوان نمونه چند حديث پر محتواى زير را از نظر مى گذرانيم:
۱- در حديثى از پیغمبر گرامى اسلام آمده است:المسلم اخو المسلم، لا يظلمه، و لا يخذله، و لا يسلمه:" مسلمان برادر مسلمان است، هرگز به او ستم نمى‌كند، دست از ياريش بر نمى‌دارد، و او را در برابر حوادث تنها نمى‌گذارد" .
۲- در حدیث ديگرى از همان حضرت (ص) نقل شده:مثل الاخوين مثل اليدين يغسل احداهما الآخر:" دو برادر دينى همانند دو دستند كه هر كدام ديگرى را مى شويد"! (با يكديگر كمال همكارى را دارند و عيوب هم را پاك مى كنند) .
۳- امام صادق (ع) مى‌فرمايد:المؤمن اخو المؤمن، كالجسد الواحد، اذا اشتكى شيئا منه وجد الم ذلك فى سائر جسده، و ارواحهما من روح واحدة:" مؤمن برادر مؤمن است، و همگى به منزله اعضاء يك پيكرند، كه اگر عضوى از آن به درد آيد، ديگر عضوها را نماند قرار، و ارواح همگى آنها از روح واحدى گرفته شده" .
۴- در حديث ديگرى از همان امام (ع) مى خوانيم:المؤمن اخو المؤمن عينه و دليله، لا يخونه، و لا يظلمه، و لا يغشه، و لا يعده عدة فيخلفه:" مؤمن برادر مؤمن است و به منزله چشم او و راهنماى او است هرگز به او خیانت نمى‌كند، و ستم روا نمى‌دارد، با او غش و تقلب نمى‌كند، و هر وعده‌اى را به او دهد تخلف نخواهد كرد". [۲]
منبع
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «تقوا در اصلاح».
