تقوا در بنای مسجد (قرآن)
مسجدى كه از آغاز بر پايه تقوا، بنا نهاده شد،مسجد «قُبا» ست كه هنگام هجرت به مدینه ساخته شد.
تقواپیشگی در ساخت مساجد
مسجد قبا، بنا شده بر اساس تقوا و ارزشمند در پیشگاه خداوند و شایسته اقامه نماز در آن است: •«لا تقم فیه ابدا لمسجد اسس علی التقوی من اول یوم احق ان تقوم فیه فیه رجال یحبون ان یتطهروا والله یحب المطهرین:هرگز در آن (مسجد به نماز) مايست، به یقین مسجدى كه از نخستين روز (بنايش) بر پايه تقوا بنا شده (مانند مسجد قبا و مسجد مدینه و غيره) شايسته تر است كه در آن به نماز ايستى؛ مردانى در آن هستند كه دوست دارند پاكيزه گردند، و خدا پاكيزگان را دوست دارد.». [۱] [۲] بنا بر یک احتمال، مقصود از «لمسجد اسس...» مسجد قباست. [۳] خداوند متعال در این آیه به پيامبرش صريحا دستور مى دهد كه" هرگز در اين مسجد قيام به عبادت مكن" و نماز مگزار (لا تَقُمْ فِيهِ أَبَداً).بلكه بجاى اين مسجد" شايسته تر اين است كه در مسجدى قيام به عبادت كنى كه شالوده آن در روز نخست بر اساس تقوا گذارده شده است" (لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوى مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِيهِ).نه اين مسجدى كه شالوده و اساسش از روز نخست بر کفر و نفاق و بى‌دينى و تفرقه بنا شده است.كلمه" احق" شايسته تر" گر چه افعل التفضیل است ولى در اينجا به معنى مقايسه دو چيز در شايستگى نيامده بلكه" شايسته" و" ناشايسته" اى را مقايسه مى كند، و اين در آيات قرآن و احادیث و سخنان روزمره نمونه هاى زيادى دارد.مثلا گاه به شخص ناپاك و دزد مى‌گوئيم پاكى و درست‌كارى براى تو بهتر است، معنى اين سخن آن نيست كه دزدى و ناپاكى خوب است ولى پاكى از آن بهتر است بلكه مفهومش اين است كه پاكى خوب و دزدى بد و ناشايست است.مفسران گفته اند مسجدى كه در جمله فوق به آن اشاره شده كه شايسته است پیامبر (ص) در آن نماز بخواند همان مسجد" قبا" است كه منافقان مسجد ضرار را در نزديك آن ساخته بودند.البته اين احتمال نيز داده شده كه منظور مسجد پيامبر (ص) و يا همه مساجدى است كه بر اساس تقوا بنا شود، ولى با توجه به تعبير" أَوَّلِ يَوْمٍ" (از روز نخست) و با توجه به اينكه مسجد" قبا" نخستين مسجدى بود كه در مدينه ساخته شد.احتمال اول مناسب تر به نظر مى رسد، هر چند اين كلمه با مساجدى همچون مسجد پيامبر ص نيز سازگار است.سپس قرآن اضافه مى‌كند: علاوه بر اينكه اين مسجد از اساس بر شالوده تقوا گذارده شده،" گروهى از مردان در آن به عبادت مشغول‌اند كه دوست مى دارند خود را پاكيزه نگه دارند، و خدا پاكيزگان را دوست دارد" (فِيهِ رِجالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ). [۴]
منبع
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «تقوا در بنای مسجد».
