رأفت‌

رأفت‌ به معناي نرم دلی يکي از فضایل نفسانی و صفات پسندیده است که در قرآن و روایات آن را ستوده اند.

معناي لغوي رأفت

رأفت نرم و نازک دلى، مقابل سخت دل ى است.رأفت، مقابل قساوت، به معناى شدّت رحمت است.

رأفت در قرآن و روايات

اين فضیلت در حديثى از امام صادق عليه السّلام از لشکريان عقل شمرده شده است. و خداوند در آیات متعدد، خود را بدان توصيف کرده است. چنان که پيامبر اکرم صلّى اللَّه عليه و آله را نيز بدان ستوده است.

معناي اصطلاحي رأفت

معناي رأفت بندگان

رأفت در بندگان خدا به معناى نرم و دل نازک بودن است که در محبت و نیکی به ديگران و گذشت از آنان تجلّى مى‌ يابد؛

معناي رأفت خداوند

رأفت خداوند متعال به معناى احسان به بندگان وگذشت ازآنان مى‌باشد.

تفاوت رأفت با رحمت

تفاوت رأفت با رحمت- که آن نيز به معناى نازک دلى آمده- در اين است که رقت قلب در رأفت بيشتر از رقّت قلب در رحمت است؛ از اين رو، رأفت در خداوند متعال به معناى احسان و عنايت خاص به بندگان مؤمن است؛ ليکن گستره رحمت الهى وسيع‌تر است؛ يعنى هم شامل رحمت رحمانیه مى‌شود که کافر و مؤمن را در بر مى‌گيرد و هم رحمت رحیمیه که اختصاص به مؤمنان دارد؛ اما صفت «رؤف» همچون «رحیم» تنها شامل‌ مؤمنان مى‌گردد؛ از اين رو، در قرآن کریم در بسيارى از آیات در کنار «رحيم» به کار رفته است.

رأفت در فقه

از احکام آن به مناسبت در باب صلات و حدود سخن گفته‌ اند.

احکام رأفت

رأفت درنماز باران

به قول منسوب به مشهور، در نماز باران جدا کردن کودکان از مادر انشان، براى جلب رأفت و رحمتخداوند متعال، مستحب است.

رأفت در اجراي حدود

در قرآن کريم، خداوند متعال در مقام اجراى حد زنا کار، از اعمال رأفت و دل سوزی در دین خدا نهی کرده است؛ از اين رو، در حدود، شفاعت پذيرفته نمى‌شود. و به قول مشهور، تازیانه بايد با شدت زده شود.

منبع

فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۴، ص۴۶-۴۷.