توبه و مغفرت (قرآن)
توبه، زمینه ساز برخورداری از آمرزش الهی می گردد.
آمرزش الهی با توبه
الا الذین تابوا من بعد ذلک واصلحوا فان الله غفور...(مگر کسانی که پس از آن، توبه کنند و اصلاح نمایند؛ (و در مقام جبران گناهان گذشته برآیند، که توبه آنها پذیرفته خواهد شد؛) زیرا خداوند، آمرزنده و بخشنده است.) [۱] [۲] الا الذین تابوا من قبل ان تقدروا علیهم فاعلموا ان الله غفور...(مگر آنها که پیش از دست یافتن شما بر آنان، توبه کنند؛ پس بدانید (خدا توبه آنها را میپذیرد؛) خداوند آمرزنده و مهربان است.) [۳] فمن تاب من بعد ظـلمه واصلح... ان الله غفور...(اما آن کس که پس از ستم کردن، توبه و جبران نماید، خداوند توبه او را میپذیرد؛ (و از این مجازات؛ معاف میشود، زیرا) خداوند، آمرزنده و مهربان است.) [۴] الم تعلم ان الله له ملک السمـوت والارض یعذب من یشاء ویغفر لمن یشاء والله علی کل شیء قدیر. (آیا نمیدانی که حکومت و فرمانروائی آسمانها و زمین از آن خداست؟ هر کس را بخواهد (و مستحق بداند)، کیفر میکند؛ و هر کس را بخواهد و شایسته بداند، میبخشد؛ و خداوند بر هر چیزی قادر است.) [۵] افلا یتوبون الی الله... والله غفور.....(آیا به سوی خدا بازنمیگردند، و از او طلب آمرزش نمیکنند؟ (در حالی که) خداوند آمرزنده مهربان است.) [۶]
رحمت الهی
.. انه من عمل منکم سوءا بجهــلة ثم تاب من بعده واصلح فانه غفور...(هرگاه کسانی که به آیات ما ایمان دارند نزد تو آیند، به آنها بگو: «سلام بر شما پروردگارتان، رحمت را بر خود فرض کرده؛ هر کس از شما کار بدی از روی نادانی کند، سپس توبه و اصلاح (و جبران) نماید، (مشمول رحمت خدا میشود چرا که) او آمرزنده مهربان است.») [۷] والذین عملوا السیـات ثم تابوا من بعدها وءامنوا ان ربک من بعدها لغفور...(و آنها که گناه کردند، و بعد از آن توبه نمودند و ایمان آوردند، (امید عفو او را دارند؛ زیرا) پروردگار تو، در پی این کار، آمرزنده و مهربان است.) [۸] فاذا انسلخ الاشهر الحرم فاقتلوا المشرکین حیث وجدتموهم وخذوهم واحصروهم واقعدوا لهم کل مرصد فان تابوا واقاموا الصلوة وءاتوا الزکوة فخلوا سبیلهم ان الله غفور رحیم.((امّا) وقتی ماههای حرام پایان گرفت، مشرکان را هر جا یافتید به قتل برسانید؛ و آنها را اسیر سازید؛ و محاصره کنید؛ و در هر کمینگاه، بر سر راه آنها بنشینید! هرگاه توبه کنند، و نماز را برپا دارند، و زکات را بپردازند، آنها را رها سازید؛ زیرا خداوند آمرزنده و مهربان است!) [۹] ثم یتوب الله من بعد ذلک علی من یشاء والله غفور رحیم.(سپس خداوند -بعد از آن- توبه هر کس را بخواهد (و شایسته بداند)، میپذیرد؛ و خداوند آمرزنده و مهربان است.) [۱۰] وءاخرون اعترفوا بذنوبهم خلطوا عملا صــلحـا وءاخر سیئـا عسی الله ان یتوب علیهم ان الله غفور رحیم.(و گروهی دیگر، به گناهان خود اعتراف کردند؛ و کار خوب و بد را به هم آمیختند؛ امید میرود که خداوند توبه آنها را بپذیرد؛ به یقین، خداوند آمرزنده و مهربان است!) [۱۱] ثم ان ربک للذین عملوا السوء بجهــلة ثم تابوا من بعد ذلک واصلحوا ان ربک من بعدها لغفور...(امّا پروردگارت نسبت به آنها که از روی جهالت، بدی کردهاند، سپس توبه کرده و در مقام جبران برآمدهاند، پروردگارت بعد از آن آمرزنده و مهربان است.) [۱۲] وانی لغفار لمن تاب...(و من هر که را توبه کند، و ایمان آورد، و عمل صالح انجام دهد، سپس هدایت شود، میآمرزم!) [۱۳] الا الذین تابوا من بعد ذلک واصلحوا فان الله غفور...(مگر کسانی که بعد از آن توبه کنند و جبران نمایند (که خداوند آنها را میبخشد) زیرا خداوند آمرزنده و مهربان است.) [۱۴]
تبدیل حسنات
الا من تاب وءامن وعمل عملا صــلحـا... وکان الله غفورا...(مگر کسانی که توبه کنند و ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند، که خداوند گناهان آنان را به حسنات مبدّل میکند؛ و خداوند همواره آمرزنده و مهربان بوده است!) [۱۵] الا من ظـلم ثم بدل حسنـا بعد سوء فانی غفور....(مگر کسی که ستم کند؛ سپس بدی را به نیکی تبدیل نماید، که (توبه او را میپذیرم، و) من غفور و رحیمم!) [۱۶] ( «بدل حسنا» یعنی تبدیل به توبه کند.) [۱۷] .. فاغفرللذین تابوا واتبعوا سبیلک...(فرشتگانی که حاملان عرشند و آنها که گرداگرد آن (طواف میکنند) تسبیح و حمد پروردگارشان را میگویند و به او ایمان دارند و برای مؤمنان استغفار میکنند (و می گویند:) پروردگارا! رحمت و علم تو همه چیز را فراگرفته است؛ پس کسانی را که توبه کرده و راه تو را پیروی میکنند بیامرز، و آنان را از عذاب دوزخ نگاه دار!) [۱۸]
منبع
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «توبه و مغفرت».
پانویس
- ↑ آل عمران/سوره۳، آیه۸۹.
- ↑ ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۳، ص۵۲۶.
- ↑ مائده/سوره۵، آیه۳۴.
- ↑ مائده/سوره۵، آیه۳۹.
- ↑ مائده/سوره۵، آیه۴۰.
- ↑ مائده/سوره۵، آیه۷۴.
- ↑ انعام/سوره۶، آیه۵۴.
- ↑ اعراف/سوره۷، آیه۱۵۳.
- ↑ توبه/سوره۹، آیه۵.
- ↑ توبه/سوره۹، آیه۲۷.
- ↑ توبه/سوره۹، آیه۱۰۲.
- ↑ نحل/سوره۱۶، آیه۱۱۹.
- ↑ طه/سوره۲۰، آیه۸۲.
- ↑ نور/سوره۲۴، آیه۵.
- ↑ فرقان/سوره۲۵، آیه۷۰.
- ↑ نمل/سوره۲۷، آیه۱۱.
- ↑ مجمع البیان، طبرسی، ج۷، ص۳۶۶.
- ↑ غافر/سوره۴۰، آیه۷.