درخت: تفاوت بین نسخه‌ها
جز («درخت» را محافظت کرد ([ویرایش=فقط مدیران] (بی‌پایان) [انتقال=فقط مدیران] (بی‌پایان))) |
|||
| (یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | درخت ، به هر آنچه که از زمین بروید و دارای جسه نسبتا بزرگی بوده و از ریشه و ساقه و شاخه تشکیل شده باشد اطلاق می شود . | + | درخت ، به هر آنچه که از [[زمین]] بروید و دارای جسه نسبتا بزرگی بوده و از [[ریشه]] و ساقه و [[شاخه]] تشکیل شده باشد اطلاق می شود . |
==تعریف درخت== | ==تعریف درخت== | ||
| سطر ۷: | سطر ۷: | ||
==کاربرد فقهی واژه درخت== | ==کاربرد فقهی واژه درخت== | ||
| − | از آن به مناسبت در بابهاى | + | از آن به مناسبت در بابهاى [[طهارت]] ، [[حج]] ، [[جهاد]] ، [[تجارت]] ، [[ضمان]] ، [[صلح]] ، [[مساقات]] ، [[ودیعه]] ، [[اجاره]] ، [[نکاح]] و [[احیاء موات]] نام برده‌اند. |
==حکم کاشتن درخت== | ==حکم کاشتن درخت== | ||
| − | کاشتن درخت، بویژه درخت میوه و بخصوص درخت خرما | + | کاشتن درخت، بویژه درخت میوه و بخصوص درخت [[خرما مستحب]] ، و در [[روایات]] بر آن تأکید شده است. |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/11025/17/41/%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D8%B3 وسائل الشیعة، ج۱۷، ص۴۱.] | [http://lib.eshia.ir/11025/17/41/%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D8%B3 وسائل الشیعة، ج۱۷، ص۴۱.] | ||
| سطر ۲۰: | سطر ۲۰: | ||
==حکم قطع درخت== | ==حکم قطع درخت== | ||
| − | قطع کردن درختان | + | قطع کردن درختان [[میوه]] ، بویژه خرما [[مکروه]] است. |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/11025/19/39/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%AE%D9%84 وسائل الشیعة، ج۱۹، ص۳۹-۴۰.] | [http://lib.eshia.ir/11025/19/39/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%AE%D9%84 وسائل الشیعة، ج۱۹، ص۳۹-۴۰.] | ||
| سطر ۲۶: | سطر ۲۶: | ||
==احکام درخت در باب جهاد== | ==احکام درخت در باب جهاد== | ||
| − | از جمله مکروهات در | + | از جمله مکروهات در [[جهاد]] ، قطع کردن و سوزاندن درختان [[دشمن]] ، جز هنگام [[ضرورت]] است. |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/10088/21/66/%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B4%D8%AC%D8%A7%D8%B1 جواهر الکلام، ج۲۱، ص۶۶.] | [http://lib.eshia.ir/10088/21/66/%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B4%D8%AC%D8%A7%D8%B1 جواهر الکلام، ج۲۱، ص۶۶.] | ||
| سطر ۳۲: | سطر ۳۲: | ||
==احکام درخت در باب حج== | ==احکام درخت در باب حج== | ||
| − | کندن و قطع کردن درختان حرم مکه | + | کندن و قطع کردن درختان [[حرم مکه]] |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/10088/18/412/%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%AC%D8%B1 جواهر الکلام، ج۱۸، ص۴۱۲-۴۲۰.] | [http://lib.eshia.ir/10088/18/412/%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%AC%D8%B1 جواهر الکلام، ج۱۸، ص۴۱۲-۴۲۰.] | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | و نیز بنابر قول منسوب به | + | و نیز بنابر قول منسوب به [[مشهور]] ، درختان حرم [[مدینه]] |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/10088/20/77/%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D9%87 جواهر الکلام، ج۲۰، ص۷۷.] | [http://lib.eshia.ir/10088/20/77/%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D9%87 جواهر الکلام، ج۲۰، ص۷۷.] | ||
| سطر ۴۳: | سطر ۴۳: | ||
[http://lib.eshia.ir/10088/20/79/%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D9%87 جواهر الکلام، ج۲۰، ص۷۹.] | [http://lib.eshia.ir/10088/20/79/%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D9%87 جواهر الکلام، ج۲۰، ص۷۹.] | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | جز درخت | + | جز درخت [[میوه]] ، از جمله [[خرما]] و گیاه [[اذخر]] و نیز درختى که در ملک [[انسان]] روییده- [[حرام]] است و در درختان مکه [[کفاره]] نیز بنابر قول مشهور ثابت مى‌شود. |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/10088/20/425/%D8%B4%D8%AC%D8%B1 جواهر الکلام، ج۲۰، ص۴۲۵-۴۲۶.] | [http://lib.eshia.ir/10088/20/425/%D8%B4%D8%AC%D8%B1 جواهر الکلام، ج۲۰، ص۴۲۵-۴۲۶.] | ||
| سطر ۵۱: | سطر ۵۱: | ||
===حریم درخت=== | ===حریم درخت=== | ||
| − | حریم درخت کاشته شده در زمین | + | [[حریم]] درخت کاشته شده در زمین [[موات]] ، در صورت موات بودن اطراف آن، مقدارى است که [[ریشه]] و [[شاخه]] درخت آن را پوشش داده یا زمینه [[سرایت]] و پوشش دارد؛ بنابر این، دیگرى [[حق]] احیاى این محدوده را با [[کاشتن]] درخت ندارد. |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/10088/38/52/%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D8%A9 جواهر الکلام، ج۳۸، ص۵۲.] | [http://lib.eshia.ir/10088/38/52/%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D8%A9 جواهر الکلام، ج۳۸، ص۵۲.] | ||
| سطر ۵۹: | سطر ۵۹: | ||
===سرایت درخت به ملک دیگرى=== | ===سرایت درخت به ملک دیگرى=== | ||
| − | در صورت سرایت ریشه یا شاخه درخت به ملک همسایه، وى مى‌تواند آن را به سمت ملک صاحب درخت برگرداند و در صورت عدم | + | در صورت [[سرایت]] ریشه یا شاخه درخت به [[ملک]] همسایه، وى مى‌تواند آن را به سمت ملک [[صاحب]] درخت برگرداند و در صورت عدم [[امکان]] ، شاخه‌ها راببُرد. در اینکه [[بریدن]] باید با [[اذن مالک]] ، و با خود دارى وى، با اذن [[حاکم شرع ]] باشد یا نه، و نیز در اینکه بریدن آنها بر مالک درخت [[واجب]] است یا نه، [[اختلاف]] است. |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/10088/26/277/%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D8%A9 جواهر الکلام، ج۲۶، ص۲۷۷-۲۷۸.] | [http://lib.eshia.ir/10088/26/277/%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D8%A9 جواهر الکلام، ج۲۶، ص۲۷۷-۲۷۸.] | ||
| سطر ۶۷: | سطر ۶۷: | ||
===مساقات بر درخت=== | ===مساقات بر درخت=== | ||
| − | عقد مساقات بر درختان میوه‌اى که ریشه ماندگار دارند، مانند درخت خرما و انگور صحیح است. | + | [[عقد مساقات]] بر درختان میوه‌اى که ریشه [[ماندگار]] دارند، مانند درخت [[خرما]] و [[انگور صحیح]] است. |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/10088/27/61/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%B1%D9%85 جواهر الکلام، ج۲۷، ص۶۱-۶۲.] | [http://lib.eshia.ir/10088/27/61/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%B1%D9%85 جواهر الکلام، ج۲۷، ص۶۱-۶۲.] | ||
| سطر ۷۵: | سطر ۷۵: | ||
===مراقبت از درخت=== | ===مراقبت از درخت=== | ||
| − | در وجوب آبیاری و جلوگیری از نابود شدن درخت، اختلاف است. | + | در [[وجوب آبیاری]] و [[جلوگیری]] از [[نابود شدن]] درخت، [[اختلاف]] است. |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/10146/7/613/%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D8%A7 کشف اللثام، ج۷، ص۶۱۳.] | [http://lib.eshia.ir/10146/7/613/%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D8%A7 کشف اللثام، ج۷، ص۶۱۳.] | ||
| سطر ۸۲: | سطر ۸۲: | ||
[http://lib.eshia.ir/10151/8/504/%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%AC%D8%B1 مسالک الافهام، ج۸، ص۵۰۴.] | [http://lib.eshia.ir/10151/8/504/%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%AC%D8%B1 مسالک الافهام، ج۸، ص۵۰۴.] | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | برخى، ترک آبیاری را مکروه دانسته‌اند. | + | برخى، ترک [[آبیاری]] را [[مکروه]] دانسته‌اند. |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/10114/3/118/%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D8%A7 قواعد الاحکام، ج۳، ص۱۱۸.] | [http://lib.eshia.ir/10114/3/118/%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D8%A7 قواعد الاحکام، ج۳، ص۱۱۸.] | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | برخى دیگر گفته‌اند: در صورتى که ترک آبیارى و تضییع درخت مصداق اسراف باشد، ترک آبیارى حرام است. | + | برخى دیگر گفته‌اند: در صورتى که ترک آبیارى و [[تضییع]] درخت [[مصداق]] [[اسراف]] باشد، ترک آبیارى [[حرام]] است. |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/10088/31/398/%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%AC%D8%B1 جواهر الکلام، ج۳۱،ص۳۹۸.] | [http://lib.eshia.ir/10088/31/398/%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%AC%D8%B1 جواهر الکلام، ج۳۱،ص۳۹۸.] | ||
| سطر ۹۲: | سطر ۹۲: | ||
==احکام درخت در باب اجاره== | ==احکام درخت در باب اجاره== | ||
| − | اجاره دادن درخت جهت استفاده از میوه | + | [[اجاره دادن]] درخت جهت استفاده از [[میوه]] |
<ref> | <ref> | ||
مستند العروة (الإجارة)، ص۳۷۰. | مستند العروة (الإجارة)، ص۳۷۰. | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | یا سایه آن | + | یا [[سایه]] آن |
<ref> | <ref> | ||
مستند العروة (الإجارة)، ص۳۴۵. | مستند العروة (الإجارة)، ص۳۴۵. | ||
| سطر ۱۰۴: | سطر ۱۰۴: | ||
==احکام درخت در باب نکاح== | ==احکام درخت در باب نکاح== | ||
| − | آمیزش و تخلی زیر درخت میوه مکروه است؛ لیکن در اینکه کراهت محدود به درختى است که بار دارد یا شامل درخت میوه‌اى که فعلًا میوه ندارد نیز مى‌شود، محلّ بحث است. | + | [[آمیزش ]] و [[تخلی]] زیر درخت [[میوه]] [[مکروه]] است؛ لیکن در اینکه [[کراهت]] [[محدود]] به درختى است که بار دارد یا [[شامل]] درخت میوه‌اى که فعلًا میوه ندارد نیز مى‌شود، محلّ بحث است. |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/10088/2/60/%D8%AB%D9%85%D8%B1%D8%AA%D9%87%D8%A7 جواهر الکلام، ج۲،ص۶۰.] | [http://lib.eshia.ir/10088/2/60/%D8%AB%D9%85%D8%B1%D8%AA%D9%87%D8%A7 جواهر الکلام، ج۲،ص۶۰.] | ||
| سطر ۱۱۰: | سطر ۱۱۰: | ||
==احکام درخت در باب طهارت== | ==احکام درخت در باب طهارت== | ||
| − | زمین و آنچه متصل به آن است، مانند درخت، در صورت نجس شدن، با تابیدن خورشید به آن با شرایطى پاک مى‌شود | + | [[زمین]] و آنچه [[متصل]] به آن است، مانند درخت، در صورت [[نجس]] شدن، با [[تابیدن خورشید]] به آن با شرایطى [[پاک]] مى‌شود |
<ref> | <ref> | ||
العروة الوثقى، ج۱ ،ص۱۲۹. | العروة الوثقى، ج۱ ،ص۱۲۹. | ||
| سطر ۱۲۰: | سطر ۱۲۰: | ||
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۳، ص۵۹۵-۵۹۶. | فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۳، ص۵۹۵-۵۹۶. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| + | |||
| + | [[رده:مقالات]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۲ اکتبر ۲۰۱۵، ساعت ۱۰:۰۶
درخت ، به هر آنچه که از زمین بروید و دارای جسه نسبتا بزرگی بوده و از ریشه و ساقه و شاخه تشکیل شده باشد اطلاق می شود .
محتویات
- ۱ تعریف درخت
- ۲ کاربرد فقهی واژه درخت
- ۳ حکم کاشتن درخت
- ۴ حکم قطع درخت
- ۵ احکام درخت در باب جهاد
- ۶ احکام درخت در باب حج
- ۷ احکام درخت در باب احیاء موات
- ۸ احکام درخت در باب ضمان
- ۹ احکام درخت در باب مساقات
- ۱۰ احکام درخت در باب تجارت
- ۱۱ احکام درخت در باب اجاره
- ۱۲ احکام درخت در باب نکاح
- ۱۳ احکام درخت در باب طهارت
- ۱۴ منبع
- ۱۵ پانویس
تعریف درخت
درخت گیاهى بزرگ، داراى ریشه، ساقه و شاخه است.
کاربرد فقهی واژه درخت
از آن به مناسبت در بابهاى طهارت ، حج ، جهاد ، تجارت ، ضمان ، صلح ، مساقات ، ودیعه ، اجاره ، نکاح و احیاء موات نام برده‌اند.
حکم کاشتن درخت
کاشتن درخت، بویژه درخت میوه و بخصوص درخت خرما مستحب ، و در روایات بر آن تأکید شده است. [۱] [۲]
حکم قطع درخت
قطع کردن درختان میوه ، بویژه خرما مکروه است. [۳]
احکام درخت در باب جهاد
از جمله مکروهات در جهاد ، قطع کردن و سوزاندن درختان دشمن ، جز هنگام ضرورت است. [۴]
احکام درخت در باب حج
کندن و قطع کردن درختان حرم مکه [۵] و نیز بنابر قول منسوب به مشهور ، درختان حرم مدینه [۶] [۷] جز درخت میوه ، از جمله خرما و گیاه اذخر و نیز درختى که در ملک انسان روییده- حرام است و در درختان مکه کفاره نیز بنابر قول مشهور ثابت مى‌شود. [۸]
احکام درخت در باب احیاء موات
حریم درخت
حریم درخت کاشته شده در زمین موات ، در صورت موات بودن اطراف آن، مقدارى است که ریشه و شاخه درخت آن را پوشش داده یا زمینه سرایت و پوشش دارد؛ بنابر این، دیگرى حق احیاى این محدوده را با کاشتن درخت ندارد. [۹]
احکام درخت در باب ضمان
سرایت درخت به ملک دیگرى
در صورت سرایت ریشه یا شاخه درخت به ملک همسایه، وى مى‌تواند آن را به سمت ملک صاحب درخت برگرداند و در صورت عدم امکان ، شاخه‌ها راببُرد. در اینکه بریدن باید با اذن مالک ، و با خود دارى وى، با اذن حاکم شرع باشد یا نه، و نیز در اینکه بریدن آنها بر مالک درخت واجب است یا نه، اختلاف است. [۱۰]
احکام درخت در باب مساقات
مساقات بر درخت
عقد مساقات بر درختان میوه‌اى که ریشه ماندگار دارند، مانند درخت خرما و انگور صحیح است. [۱۱]
احکام درخت در باب تجارت
مراقبت از درخت
در وجوب آبیاری و جلوگیری از نابود شدن درخت، اختلاف است. [۱۲] [۱۳]
برخى، ترک آبیاری را مکروه دانسته‌اند.
[۱۴] برخى دیگر گفته‌اند: در صورتى که ترک آبیارى و تضییع درخت مصداق اسراف باشد، ترک آبیارى حرام است. [۱۵]
احکام درخت در باب اجاره
اجاره دادن درخت جهت استفاده از میوه [۱۶] یا سایه آن [۱۷] صحیح است.
احکام درخت در باب نکاح
آمیزش و تخلی زیر درخت میوه مکروه است؛ لیکن در اینکه کراهت محدود به درختى است که بار دارد یا شامل درخت میوه‌اى که فعلًا میوه ندارد نیز مى‌شود، محلّ بحث است. [۱۸]
احکام درخت در باب طهارت
زمین و آنچه متصل به آن است، مانند درخت، در صورت نجس شدن، با تابیدن خورشید به آن با شرایطى پاک مى‌شود [۱۹] [۲۰]
منبع
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۳، ص۵۹۵-۵۹۶.
پانویس
- ↑ وسائل الشیعة، ج۱۷، ص۴۱.
- ↑ وسائل الشیعة، ج۱۹، ص۳۱.
- ↑ وسائل الشیعة، ج۱۹، ص۳۹-۴۰.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۱، ص۶۶.
- ↑ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۴۱۲-۴۲۰.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۷۷.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۷۹.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۴۲۵-۴۲۶.
- ↑ جواهر الکلام، ج۳۸، ص۵۲.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۶، ص۲۷۷-۲۷۸.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۷، ص۶۱-۶۲.
- ↑ کشف اللثام، ج۷، ص۶۱۳.
- ↑ مسالک الافهام، ج۸، ص۵۰۴.
- ↑ قواعد الاحکام، ج۳، ص۱۱۸.
- ↑ جواهر الکلام، ج۳۱،ص۳۹۸.
- ↑ مستند العروة (الإجارة)، ص۳۷۰.
- ↑ مستند العروة (الإجارة)، ص۳۴۵.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲،ص۶۰.
- ↑ العروة الوثقى، ج۱ ،ص۱۲۹.
- ↑ توضیح المسائل مراجع، ج۱، ص۱۱۹ مسئله ۱۹۲.
