تقوا و مصونیت از خسران (قرآن)
از جلوههای تقواپیشگی مصونیت و ایمنی انسان متقی از خسران میباشد
محتویات
ایمنی از خسران
تقوا، عامل مصونیت انسان از خسران است: فذاقت وبال امرها وکان عـقبة امرها خسرا• اعد الله لهم عذابـا شدیدا فاتقوا الله یـاولی الالبـب الذین ءامنوا قد انزل الله الیکم ذکرا. آنها آثار سوء کار خود را چشیدند و عاقبت کارشان خسران بود! [۱] خداوند عذاب سختی برای آنها فراهم ساخته پس از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید ای خردمندانی که ایمان آوردهاید! (زیرا) خداوند چیزی که مایه تذکر است بر شما نازل کرده. [۲]
تفسیر آیه
شیوه قرآن این است که در بسیاری از مواد بعد از ذکر یک سلسله از دستورات عملی اشاره به وضع امتهای پیشین میکند، تا مسلمانان نتیجه اطاعت و عصیان را در سرگذشت آنها با چشم ببینند، و مساله شکل حسی به خود گیرد. لذا در این سوره نیز بعد از ذکر وظائف، مردان و زنان در موقع طلاق و جدایی به سراغ همین معنی رفته، و به عاصیان و گردن کشان هشدار میدهد. نخست میفرماید: چه بسیار شهر و آبادیها که اهل آن در برابر فرمان پروردگار و رسولانش طغیان و سرپیچی کردند، و ما حساب آنها را با دقت و شدت رسیدیم و آنها را به مجازات وحشتناک و عذاب کم نظیری گرفتار ساختیم. لذا در آیه بعد میافزاید: آنها وبال کفر و گناه خود را چشیدند، و عاقبت امر آنها خسران و زیان بود (فذاقت وبال امرها و کان عاقبة امرها خسرا). چه زیانی از این بدتر که سرمایههای خداداد، را از کف دادند، و در این بازار تجارت دنیا نه تنها متاعی نخریدند بلکه سرانجام با عذاب الهی نابود شدند. بعضی حساب شدید و عذاب نکر را در اینجا اشاره به عذاب قیامت دانستهاند، و فعل ماضی را به معنی مستقبل گرفتهاند، ولی هیچ موجبی برای این کار نیست، بخصوص اینکه در مورد عذاب قیامت در آیه بعد سخن گفته خواهد شد، و این خود گواه زندهای است بر اینکه عذاب در اینجا عذاب دنیا است. سپس به عذاب اخروی آنها اشاره کرده، میفرماید: خداوند عذاب شدیدی برای آنها آماده ساخته (اعد الله لهم عذابا شدیدا). عذابی دردناک، شدید، وحشت انگیز، خوار کننده، رسواگر، و همیشگی در دوزخ برای آنها از هم اکنون فراهم است. حال که چنین است، از مخالفت فرمان خدا بپرهیزید ای صاحبان اندیشه و مغز، ای کسانی که ایمان آوردهاید! (فاتقوا الله یا اولی الالباب الذین آمنوا). فکر و اندیشه از یک سو، ایمان و آیات الهی از سوی دیگر، به شما هشدار میدهد که سرنوشت اقوام متمرد و طغیانگر را ببینید، و از آن عبرت بگیرید، مبادا در صف آنها واقع شوید که خداوند هم در این جهان شما را به مجازات هولناک و بی سابقهای گرفتار میکند، و هم عذاب شدید آخرت در انتظار شما است. سپس مؤمنان اندیشمند را مخاطب ساخته میافزاید: خداوند آن چیزی که مایه تذکر شما است بر شما نازل کرده است (قد انزل الله الیکم ذکرا). [۳] فاتقوا الله یا اولی الالباب الذین آمنوا قد انزل الله الیکم ذکرا، این قسمت از آیه مورد بحث نتیجه گیری از خطاب قبلی است، به مؤمنین میفرماید: باید بر حذر باشید و نفستان را از اینکه در مقابل امر پروردگارتان عتو و استکبار کند او شانه خالی نماید، جلوگیری کنید، تا وبال عتو و خسران عاقبت که به اهل آن قریهها رسید به شما نرسد. [۴]
منبع
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «مصونیّت از خسران».