قرض الحسنه: تفاوت بین نسخهها
جز («قرض الحسنه» را محافظت کرد ([ویرایش=فقط مدیران] (بیپایان) [انتقال=فقط مدیران] (بیپایان))) |
|||
سطر ۱: | سطر ۱: | ||
==قرض الحسنه== | ==قرض الحسنه== | ||
− | قرض الحسنه یکی از اصطلاحات فقهی رایج در جامعه امروز است که در قرآن نیز از آن یاد شده است. در اینجا به بررسی قرض الحسنه از دیدگاه قرآن پرداخته میشود. | + | '''قرض الحسنه''' یکی از اصطلاحات [[فقهی]] رایج در [[جامعه]] امروز است که در [[قرآن]] نیز از آن یاد شده است. در اینجا به بررسی '''قرض الحسنه''' از دیدگاه [[قرآن]] پرداخته میشود. |
==معنای لغوی== | ==معنای لغوی== | ||
− | لغت قرض الحسنه از دو کلمه ترکیب شده است: | + | لغت '''قرض الحسنه''' از دو کلمه ترکیب شده است: |
− | ۱- قرض: گونهای از بریدن و قطع کردن است و مالی را که به دیگری داده میشود به شرط باز گرداندن (عین یا بدل آن) قرض میخوانند | + | ۱- [[قرض]]: گونهای از بریدن و قطع کردن است و مالی را که به دیگری داده میشود به شرط باز گرداندن (عین یا بدل آن) [[قرض]] میخوانند |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/15362/1/400/%D8%B6%D8%B1%D8%A8 المفردات فی غریب القرآن، ص۴۰۰، ماده «قرض».] | [http://lib.eshia.ir/15362/1/400/%D8%B6%D8%B1%D8%A8 المفردات فی غریب القرآن، ص۴۰۰، ماده «قرض».] | ||
</ref>؛ | </ref>؛ | ||
− | گویا قرضدهنده آن مال را از بقیه اموالش بریده است | + | گویا قرضدهنده آن [[مال]] را از بقیه اموالش بریده است |
<ref> | <ref> | ||
جوادی آملی، عبدالله؛ تفسیر تسنیم، نشر اسراء، قم، ۱۳۸۵ ش، چاپ اول، ج۱۱، ص۵۸۳. | جوادی آملی، عبدالله؛ تفسیر تسنیم، نشر اسراء، قم، ۱۳۸۵ ش، چاپ اول، ج۱۱، ص۵۸۳. | ||
</ref>. | </ref>. | ||
− | ۲- الحسنه: در قرآن | + | ۲- [[الحسنه]]: در [[قرآن کریم]] ، واژه «[[حسن]] » صفت قرض قرار گرفته، نه واژه «[[حسنه]] ». [[حسن]] یعنی [[زیبا]] و [[نیکو]] |
<ref> | <ref> | ||
قرشی، علی اکبر؛ قاموس قرآن، ماده «حسن»، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱ ش، ج۲، ص۱۳۵. | قرشی، علی اکبر؛ قاموس قرآن، ماده «حسن»، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱ ش، ج۲، ص۱۳۵. | ||
سطر ۲۱: | سطر ۲۱: | ||
==قرض الحسنه در اصطلاح== | ==قرض الحسنه در اصطلاح== | ||
− | قرض الحسنه در اصطلاح فقهی با انفاق و قرض الحسنه قرآنی فرق دارد: قرض الحسنه فقهی به مالی گفته میشود که قرضدهنده آن را با قصد استرداد نه | + | '''قرض الحسنه''' در اصطلاح [[فقهی]] با [[انفاق]] و '''قرض الحسنه''' [[قرآنی]] فرق دارد: '''قرض الحسنه''' [[فقهی]] به مالی گفته میشود که قرضدهنده آن را با قصد استرداد نه [[رایگان]]، به کسی میدهد، خواه عین آن یا مالیت آن در ضمن مالی دیگر برگردد؛ ولی '''قرض الحسنه''' در فرهنگ و اصطلاح [[قرآنی]] ، معنایی جامع دارد که شامل '''قرض الحسنه''' [[فقهی]] نیز میشود |
+ | <ref> | ||
تفسیر تسنیم، ج۱۱، ص۵۸۷. | تفسیر تسنیم، ج۱۱، ص۵۸۷. | ||
</ref>. | </ref>. | ||
− | زیرا از منظر قرآن کریم هر کار خیری که انسان برای خدا انجام میدهد، قرض الحسنه به اوست، خواه عبادت اصطلاحی باشد؛ مانند نماز و | + | زیرا از منظر [[قرآن کریم]] هر کار خیری که [[انسان]] برای [[خدا]] انجام میدهد، '''قرض الحسنه''' به اوست، خواه [[عبادت]] اصطلاحی باشد؛ مانند [[نماز]] و [[روزه]]، یا [[انفاق مالی]] یا کارهای خدماتی و [[عامالمنفعه]] باشد؛ مانند [[مسجد]] و [[مدرسهسازی]]، یا [[جبهه]] رفتن و [[جهاد]] در راه [[خدا]]. |
==دلیل تعبیر کار خیرخواهانه به قرض الحسنه== | ==دلیل تعبیر کار خیرخواهانه به قرض الحسنه== | ||
− | سرّش، محفوظ بودن عین و اصلِ مال، نزد خداست، یعنی همان گونه که در قرض و | + | سرّش، محفوظ بودن عین و اصلِ مال، نزد خداست، یعنی همان گونه که در [[قرض]] و [[وام]]، مال از بین نمیرود و باز میگردد، در این گونه امور نیز هرچه در راه [[خدا]] [[هزینه]] شود، باز میگردد |
<ref> | <ref> | ||
تفسیر تسنیم، ج۱۱، ص۵۸۸. | تفسیر تسنیم، ج۱۱، ص۵۸۸. | ||
سطر ۳۴: | سطر ۳۵: | ||
[http://lib.eshia.ir/17001/1/17/110 بقره/سوره ۲، آیه ۱۱۰.] | [http://lib.eshia.ir/17001/1/17/110 بقره/سوره ۲، آیه ۱۱۰.] | ||
</ref> | </ref> | ||
− | «و هر کار | + | «و هر [[کار خیر]] ی برای خود از پیش میفرستید، آن را نزد خدا (در سرای دیگر) خواهید یافت». |
− | بلکه چندین برابر آن را به عنوان پاداش دریافت میکنید: «فَیُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا کَثِیرَةً» | + | بلکه چندین برابر آن را به عنوان [[پاداش]] دریافت میکنید: «فَیُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا کَثِیرَةً» |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/17001/1/39/245 بقره/سوره ۲، آیه ۲۴۵.] | [http://lib.eshia.ir/17001/1/39/245 بقره/سوره ۲، آیه ۲۴۵.] | ||
</ref> | </ref> | ||
«تا آن را برای او چندین برابر کند.» | «تا آن را برای او چندین برابر کند.» | ||
− | خدای تعالی انفاق و هزینهای را که مومنین در راه او خرج میکنند، قرض گرفتن خودش نامیده و این به خاطر سه چیز است: | + | خدای تعالی [[انفاق]] و هزینهای را که [[مومنین]] در راه او خرج میکنند، [[قرض]] گرفتن خودش نامیده و این به خاطر سه چیز است: |
<ref> | <ref> | ||
ترجمه تفسیر المیزان، ج۲، ص۴۳۱. | ترجمه تفسیر المیزان، ج۲، ص۴۳۱. | ||
</ref> | </ref> | ||
− | ۱- میخواهد مؤمنان را بر این کار تشویق کند. | + | ۱- میخواهد [[مؤمنان]] را بر این کار تشویق کند. |
− | ۲- چنین | + | ۲- چنین [[انفاق]] ی برای کسب [[رضایت]] خداست. |
− | ۳- خدای سبحان به زودی عوض آن را چند برابر به صاحبانش بر میگرداند، علاوه بر آن اجر کریم میدهد؛ اجر کریم اجری است که در نوع خودش | + | ۳- [[خدای سبحان]] به زودی عوض آن را چند برابر به صاحبانش بر میگرداند، علاوه بر آن [[اجر کریم]] میدهد؛ [[اجر کریم]] اجری است که در نوع خودش [[پسندیده]] ترین باشد و [[اجر اخروی]] همین طور است چون فوق تصور [[انسان]] است |
<ref> | <ref> | ||
ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۲۷۲. | ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۲۷۲. | ||
سطر ۵۶: | سطر ۵۷: | ||
[http://lib.eshia.ir/17001/1/538/11 حدید/سوره ۵۷، آیه ۱۱.] | [http://lib.eshia.ir/17001/1/538/11 حدید/سوره ۵۷، آیه ۱۱.] | ||
</ref> | </ref> | ||
− | «کیست که به خدا وام نیکو دهد (و از اموالی که خدا به او | + | «کیست که به خدا [[وام نیکو]] دهد (و از اموالی که خدا به او [[بخشیده]] ، [[نفاق]] کند) تا [[خداوند]] آن را برای او چندین برابر کند.» |
− | واژه | + | واژه «[[کثیره]] » صفت کلمه «اضعافاً= چند برابر» است و نشان میدهد که [[پاداش]] [[انفاق مضاعف]] و چندین برابر است |
<ref> | <ref> | ||
تفسیر تسنیم، ج۱۱، ص۵۹۳. | تفسیر تسنیم، ج۱۱، ص۵۹۳. | ||
سطر ۶۷: | سطر ۶۸: | ||
[http://lib.eshia.ir/17001/1/109/12 مائده/سوره ۵، آیه ۱۲.] | [http://lib.eshia.ir/17001/1/109/12 مائده/سوره ۵، آیه ۱۲.] | ||
</ref> | </ref> | ||
− | «اگر نماز را بر پا دارید و زکات را بپردازید و به رسولان من ایمان بیاورید و آنها را یاری کنید و به خدا قرض الحسن بدهید ( در راه او، به نیازمندان کمک کنید) گناهان شما را میپوشانم (میبخشم).» | + | «اگر [[نماز]] را بر پا دارید و [[زکات]] را بپردازید و به [[رسولان]] من [[ایمان]] بیاورید و آنها را یاری کنید و به خدا '''قرض الحسن''' بدهید ( در راه او، به [[نیازمندان]] کمک کنید) [[گناهان]] شما را میپوشانم (میبخشم).» |
=== آمرزش و تشکر خداوند === | === آمرزش و تشکر خداوند === | ||
سطر ۷۴: | سطر ۷۵: | ||
[http://lib.eshia.ir/17001/1/557/17 تغابن/سوره ۶۴، آیه ۱۷.] | [http://lib.eshia.ir/17001/1/557/17 تغابن/سوره ۶۴، آیه ۱۷.] | ||
</ref> | </ref> | ||
− | «اگر به خدا قرض الحسن دهید، آن را برای شما مضاعف میسازد و شما را میبخشد و خداوند | + | «اگر به خدا '''قرض الحسن''' دهید، آن را برای شما مضاعف میسازد و شما را میبخشد و [[خداوند]] [[شکر]] کننده و [[بردبار]] است.» |
=== پاداش پرارزش === | === پاداش پرارزش === | ||
سطر ۸۱: | سطر ۸۲: | ||
[http://lib.eshia.ir/17001/1/539/18 حدید/سوره ۵۷، آیه ۱۸.] | [http://lib.eshia.ir/17001/1/539/18 حدید/سوره ۵۷، آیه ۱۸.] | ||
</ref> | </ref> | ||
− | + | «[[مردان]] و [[زنان]] [[انفاق]] کننده، و آنها که (از این راه) به [[خدا]] «'''قرض الحسنه'''» دهند (این '''قرض الحسنه''') برای آنان مضاعف میشود و [[پاداش]] پرارزشی دارند.» | |
==سخنی از امام علی (ع) درباره قرض الحسن به خدا== | ==سخنی از امام علی (ع) درباره قرض الحسن به خدا== | ||
− | امام علی(ع) میفرماید: «فقّدموا بَعْضاً یَکُنْ لَکُمْ قَرضاً ولاتُخلِفُوا کلاًّ فیکونَ فَرضاً علیکم» «مقداری از اموالتان را در راه دین بدهید و پیشاپیش بفرستید تا به خدا قرض داده باشید و برایتان بماند و اگر اصلاً ندهید، فریضهای بر عهده شما مانده است که آن را ترک کردهاید.» | + | [[امام علی(ع)]] میفرماید: «فقّدموا بَعْضاً یَکُنْ لَکُمْ قَرضاً ولاتُخلِفُوا کلاًّ فیکونَ فَرضاً علیکم» «مقداری از اموالتان را در راه [[دین]] بدهید و پیشاپیش بفرستید تا به [[خدا]] [[قرض]] داده باشید و برایتان بماند و اگر اصلاً ندهید، فریضهای بر عهده شما مانده است که آن را ترک کردهاید.» |
<ref> | <ref> | ||
نهجالبلاغه (صبحی صالح)، خطبه ۲۰۳. | نهجالبلاغه (صبحی صالح)، خطبه ۲۰۳. |
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ دسامبر ۲۰۱۵، ساعت ۱۳:۵۰
محتویات
قرض الحسنه
قرض الحسنه یکی از اصطلاحات فقهی رایج در جامعه امروز است که در قرآن نیز از آن یاد شده است. در اینجا به بررسی قرض الحسنه از دیدگاه قرآن پرداخته میشود.
معنای لغوی
لغت قرض الحسنه از دو کلمه ترکیب شده است: ۱- قرض: گونهای از بریدن و قطع کردن است و مالی را که به دیگری داده میشود به شرط باز گرداندن (عین یا بدل آن) قرض میخوانند [۱]؛ گویا قرضدهنده آن مال را از بقیه اموالش بریده است [۲]. ۲- الحسنه: در قرآن کریم ، واژه «حسن » صفت قرض قرار گرفته، نه واژه «حسنه ». حسن یعنی زیبا و نیکو [۳] و قرض نیکو آن است که از مال حلال باشد و آن را با منت گذاردن و اذیت، ضایع نکند [۴].
قرض الحسنه در اصطلاح
قرض الحسنه در اصطلاح فقهی با انفاق و قرض الحسنه قرآنی فرق دارد: قرض الحسنه فقهی به مالی گفته میشود که قرضدهنده آن را با قصد استرداد نه رایگان، به کسی میدهد، خواه عین آن یا مالیت آن در ضمن مالی دیگر برگردد؛ ولی قرض الحسنه در فرهنگ و اصطلاح قرآنی ، معنایی جامع دارد که شامل قرض الحسنه فقهی نیز میشود [۵]. زیرا از منظر قرآن کریم هر کار خیری که انسان برای خدا انجام میدهد، قرض الحسنه به اوست، خواه عبادت اصطلاحی باشد؛ مانند نماز و روزه، یا انفاق مالی یا کارهای خدماتی و عامالمنفعه باشد؛ مانند مسجد و مدرسهسازی، یا جبهه رفتن و جهاد در راه خدا.
دلیل تعبیر کار خیرخواهانه به قرض الحسنه
سرّش، محفوظ بودن عین و اصلِ مال، نزد خداست، یعنی همان گونه که در قرض و وام، مال از بین نمیرود و باز میگردد، در این گونه امور نیز هرچه در راه خدا هزینه شود، باز میگردد [۶]
- «وَ مَا تُقَدِّمُواْ لأَنفُسِکُم مِّنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِندَاللّهِ»
[۷] «و هر کار خیر ی برای خود از پیش میفرستید، آن را نزد خدا (در سرای دیگر) خواهید یافت». بلکه چندین برابر آن را به عنوان پاداش دریافت میکنید: «فَیُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا کَثِیرَةً» [۸] «تا آن را برای او چندین برابر کند.» خدای تعالی انفاق و هزینهای را که مومنین در راه او خرج میکنند، قرض گرفتن خودش نامیده و این به خاطر سه چیز است: [۹] ۱- میخواهد مؤمنان را بر این کار تشویق کند. ۲- چنین انفاق ی برای کسب رضایت خداست. ۳- خدای سبحان به زودی عوض آن را چند برابر به صاحبانش بر میگرداند، علاوه بر آن اجر کریم میدهد؛ اجر کریم اجری است که در نوع خودش پسندیده ترین باشد و اجر اخروی همین طور است چون فوق تصور انسان است [۱۰]
آثار قرض الحسنه
پاداش چند برابر
«مَنْ ذَالّذی یُقْرِضُ اللهَ قَرْضاً حَسَناً یُضاعِفَهُ لَهُ اَضعافاً کثیرةً» [۱۱] «کیست که به خدا وام نیکو دهد (و از اموالی که خدا به او بخشیده ، نفاق کند) تا خداوند آن را برای او چندین برابر کند.» واژه «کثیره » صفت کلمه «اضعافاً= چند برابر» است و نشان میدهد که پاداش انفاق مضاعف و چندین برابر است [۱۲].
از بین رفتن گناهان
«لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلاَةَ وَآتَیْتُمُ الزَّکَاةَ وَآمَنتُم بِرُسُلِی وَعَزَّرْتُمُوهُمْ وَأَقْرَضْتُمُ اللّهَ قَرْضًا حَسَنًا لَّأُکَفِّرَنَّ عَنکُمْ سَیِّئَاتِکُمْ» [۱۳] «اگر نماز را بر پا دارید و زکات را بپردازید و به رسولان من ایمان بیاورید و آنها را یاری کنید و به خدا قرض الحسن بدهید ( در راه او، به نیازمندان کمک کنید) گناهان شما را میپوشانم (میبخشم).»
آمرزش و تشکر خداوند
«إِن تُقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا یُضَاعِفْهُ لَکُمْ وَیَغْفِرْ لَکُمْ وَاللَّهُ شَکُورٌ حَلِیمٌ» [۱۴] «اگر به خدا قرض الحسن دهید، آن را برای شما مضاعف میسازد و شما را میبخشد و خداوند شکر کننده و بردبار است.»
پاداش پرارزش
«إِنَّ الْمُصَّدِّقِینَ وَالْمُصَّدِّقَاتِ وَأَقْرَضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا یُضَاعَفُ لَهُمْ وَلَهُمْ أَجْرٌ کَرِیمٌ» [۱۵] «مردان و زنان انفاق کننده، و آنها که (از این راه) به خدا «قرض الحسنه» دهند (این قرض الحسنه) برای آنان مضاعف میشود و پاداش پرارزشی دارند.»
سخنی از امام علی (ع) درباره قرض الحسن به خدا
امام علی(ع) میفرماید: «فقّدموا بَعْضاً یَکُنْ لَکُمْ قَرضاً ولاتُخلِفُوا کلاًّ فیکونَ فَرضاً علیکم» «مقداری از اموالتان را در راه دین بدهید و پیشاپیش بفرستید تا به خدا قرض داده باشید و برایتان بماند و اگر اصلاً ندهید، فریضهای بر عهده شما مانده است که آن را ترک کردهاید.» [۱۶]
منبع
پانویس
- ↑ المفردات فی غریب القرآن، ص۴۰۰، ماده «قرض».
- ↑ جوادی آملی، عبدالله؛ تفسیر تسنیم، نشر اسراء، قم، ۱۳۸۵ ش، چاپ اول، ج۱۱، ص۵۸۳.
- ↑ قرشی، علی اکبر؛ قاموس قرآن، ماده «حسن»، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱ ش، ج۲، ص۱۳۵.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، انتشارات ناصر خسرو، تهران، ۱۳۷۲ ش، ج۲، ص۶۰۸.
- ↑ تفسیر تسنیم، ج۱۱، ص۵۸۷.
- ↑ تفسیر تسنیم، ج۱۱، ص۵۸۸.
- ↑ بقره/سوره ۲، آیه ۱۱۰.
- ↑ بقره/سوره ۲، آیه ۲۴۵.
- ↑ ترجمه تفسیر المیزان، ج۲، ص۴۳۱.
- ↑ ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۲۷۲.
- ↑ حدید/سوره ۵۷، آیه ۱۱.
- ↑ تفسیر تسنیم، ج۱۱، ص۵۹۳.
- ↑ مائده/سوره ۵، آیه ۱۲.
- ↑ تغابن/سوره ۶۴، آیه ۱۷.
- ↑ حدید/سوره ۵۷، آیه ۱۸.
- ↑ نهجالبلاغه (صبحی صالح)، خطبه ۲۰۳.