قرض: تفاوت بین نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی « قرض عبارت است از تملیک کردن مالی به دیگری به این شکل که پرداختن عین آن مال، ی...» ایجاد کرد) |
|||
| (۳ نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است) | |||
| سطر ۵: | سطر ۵: | ||
</ref> | </ref> | ||
==اهمیّت قرض== | ==اهمیّت قرض== | ||
| − | قرض دادن به فرد با ایمان یکی از مستحبات مؤکد است، به خصوص به کسانی که احتیاج دارند. پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: کسی که به برادر مسلمان خود قرض دهد، در برابر هر درهمی که قرض داده، هموزن کوه احد، حسنات خواهد داشت و اگر برای وصول آن مدارا به خرج دهد، از پل صراط همچون برق جهنده بدون حساب و عذاب خواهد گذشت و کسی که برادر مسلمانش از وضع خودش پیش او شکایت برد و به او قرض ندهد، خداوند در روزی که نیکوکاران را پاداش می‌دهد، او را از بهشت محروم خواهد ساخت. | + | قرض دادن به فرد با [[ایمان]] یکی از مستحبات مؤکد است، به خصوص به کسانی که احتیاج دارند.[[پیامبراکرم]] صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: کسی که به برادر مسلمان خود [[قرض]] دهد، در برابر هر درهمی که قرض داده، هموزن کوه احد، حسنات خواهد داشت و اگر برای وصول آن مدارا به خرج دهد، از پل صراط همچون برق جهنده بدون حساب و عذاب خواهد گذشت و کسی که برادر مسلمانش از وضع خودش پیش او شکایت برد و به او قرض ندهد، خداوند در روزی که نیکوکاران را پاداش می‌دهد، او را از بهشت محروم خواهد ساخت. |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/21010/1/652/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%DB%8C تحریر الوسیلة ج۱، ص۶۵۲.] | [http://lib.eshia.ir/21010/1/652/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%DB%8C تحریر الوسیلة ج۱، ص۶۵۲.] | ||
</ref> | </ref> | ||
==سخن امام خمینی درباره قرض== | ==سخن امام خمینی درباره قرض== | ||
| − | بنیانگذار جمهوری اسلامی- حضرت امام خمینی قدس سره درباره قرض‌الحسنه فرمود: | + | بنیانگذار جمهوری اسلامی- [[حضرت امام خمینی قدس]] سره درباره [[قرض‌الحسنه]] فرمود: |
| − | قرض‌الحسنه از اعمال بسیار خوب است و بهتر از (انفاق و) همین طور پول دادن است، شاید یکی از نکته‌هایش این باشد که قرض‌الحسنه فعالیت به دنبال دارد و پول دادن مجّانی شاید گدا درست کردن باشد، کسی که قرض می‌کند، به فعالیت می‌افتد تا در وقت خودش بتواند قرضش را ادا کند و با مازادی که پیدا کرده به کار خود ادامه دهد، ولی آن کس که کنار کوچه نشسته و از مردم چیز می‌خواهد، هیچ وقت در فکر این نیست که کاری بکند؛ برای این که دیگر کسی نمی‌تواند از او مطالبه کند. | + | [[قرض‌الحسنه]]] از اعمال بسیار خوب است و بهتر از ([[انفاق]] و) همین طور [[پول]] دادن است، شاید یکی از نکته‌هایش این باشد که قرض‌الحسنه فعالیت به دنبال دارد و پول دادن مجّانی شاید گدا درست کردن باشد، کسی که قرض می‌کند، به فعالیت می‌افتد تا در وقت خودش بتواند قرضش را ادا کند و با مازادی که پیدا کرده به کار خود ادامه دهد، ولی آن کس که کنار کوچه نشسته و از مردم چیز می‌خواهد، هیچ وقت در فکر این نیست که کاری بکند؛ برای این که دیگر کسی نمی‌تواند از او مطالبه کند. |
| − | مبادا آن بیچاره‌ای که آمده قرض بگیرد با تلخی با او روبرو شوید، این خیلی اهمیت دارد. ممکن است یک نفر قرض‌الحسنه بدهد، امّا با ترشرویی قلب قرض گیرنده را آزرده کند و این قلب محل تجلّی خداست. | + | مبادا آن بیچاره‌ای که آمده قرض بگیرد با تلخی با او روبرو شوید، این خیلی اهمیت دارد. ممکن است یک نفر [[قرض‌الحسنه]] بدهد، امّا با [[ترشرویی]] [[قلب]] قرض گیرنده را آزرده کند و این [[قلب]] محل تجلّی خداست. |
<ref> | <ref> | ||
رساله نوین ج۲، ص۲۴۷. | رساله نوین ج۲، ص۲۴۷. | ||
</ref> | </ref> | ||
==کراهت قرض در صورت عدم نیاز== | ==کراهت قرض در صورت عدم نیاز== | ||
| − | توجه به این نکته مهم است که | + | توجه به این نکته مهم است که [[اسلام]]، مسلمانان را از این که در حال بی نیازی، تن به قرض دهند تا وسعت بیشتری در زندگی پیدا کنند، بر حذر داشته و آن را [[مکروه]] می‌شمارد، چنانچه در روایتی [[پیامبر اکرم]] صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: |
«اعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الْکُفْرِ وَ الدَّیْنِ قیلَ یا رَسوُلَ اللَّه اتَعْدِلُ الدَّیْنَ بِالْکُفْرِ؟ قالَ: نَعَمْ | «اعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الْکُفْرِ وَ الدَّیْنِ قیلَ یا رَسوُلَ اللَّه اتَعْدِلُ الدَّیْنَ بِالْکُفْرِ؟ قالَ: نَعَمْ | ||
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/11025/18/317/%D8%B3%D9%85%D8%B9%D8%AA وسائل الشیعة ج۱۸، ص۳۱۷.] | [http://lib.eshia.ir/11025/18/317/%D8%B3%D9%85%D8%B9%D8%AA وسائل الشیعة ج۱۸، ص۳۱۷.] | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | از کفر و بدهی به خدا پناه می‌برم، گفته شد ای رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم آیا بدهی را در کنار کفر قرار می‌دهی؟ فرمود: بلی. | + | از [[کفر]] و بدهی به خدا پناه می‌برم، گفته شد ای رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم آیا بدهی را در کنار [[کفر]] قرار می‌دهی؟ فرمود: بلی. |
| − | قرض گرفتن در صورت بی‌نیازی مکروه است و در صورت احتیاج، کراهت آن کاهش می‌یابد و هر چه میزان نیاز کمتر باشد به همان نسبت کراهت شدت می‌گیرد. | + | قرض گرفتن در صورت بی‌نیازی [[مکروه]] است و در صورت احتیاج، کراهت آن کاهش می‌یابد و هر چه میزان نیاز کمتر باشد به همان نسبت کراهت شدت می‌گیرد. |
==موارد وجوب قرض== | ==موارد وجوب قرض== | ||
| − | گاهی گرفتن قرض واجب می‌شود، مثل آن جا که امر واجبی بسته به گرفتن آن باشد، مانند حفظ جان، آبرو و مانند آن و بنابر احتیاط واجب. | + | گاهی گرفتن قرض واجب می‌شود، مثل آن جا که امر واجبی بسته به گرفتن آن باشد، مانند حفظ جان، آبرو و مانند آن و بنابر [[احتیاط واجب]]. |
==کسی که قادر به پرداخت قرض نیست== | ==کسی که قادر به پرداخت قرض نیست== | ||
| − | کسی که قادر به پرداخت قرض نیست و امید به توانایی ندارد، قرض نگیرد، مگر به هنگام ضرورت و تنگنا و یا این که قرض دهنده از حال وی مطلع باشد. | + | کسی که قادر به پرداخت [[قرض]] نیست و امید به توانایی ندارد، قرض نگیرد، مگر به هنگام ضرورت و تنگنا و یا این که قرض دهنده از حال وی مطلع باشد. |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/21010/1/652/%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%87 تحریر الوسیلة ج۱، ص۶۵۲.] | [http://lib.eshia.ir/21010/1/652/%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%87 تحریر الوسیلة ج۱، ص۶۵۲.] | ||
</ref> | </ref> | ||
==شرایط صحت قرض== | ==شرایط صحت قرض== | ||
| − | الف- | + | الف- [[بلوغ]]، [[عقل]]، [[قصد]]، اختیار و سایر شرایط عمومی متعاقدین. |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/21010/1/652/%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%82%D8%AA%D8%B1%D8%B6 تحریر الوسیلة ج۱، ص۶۵۲.] | [http://lib.eshia.ir/21010/1/652/%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%82%D8%AA%D8%B1%D8%B6 تحریر الوسیلة ج۱، ص۶۵۲.] | ||
</ref> | </ref> | ||
| + | |||
ب- به احتیاط واجب مال، عین باشد. | ب- به احتیاط واجب مال، عین باشد. | ||
| + | |||
| + | |||
ج- قابل تملک باشد نه مثل خمر و خنزیر. | ج- قابل تملک باشد نه مثل خمر و خنزیر. | ||
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/21010/1/652/%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%AE%D9%85%D8%B1 تحریر الوسیلة ج۱، ص۶۵۲.] | [http://lib.eshia.ir/21010/1/652/%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%AE%D9%85%D8%B1 تحریر الوسیلة ج۱، ص۶۵۲.] | ||
</ref> | </ref> | ||
| + | |||
د- قرض بر مال معیّن واقع شود نه مبهم. | د- قرض بر مال معیّن واقع شود نه مبهم. | ||
| + | |||
| + | |||
ه- مقدار مال هم معلوم باشد. | ه- مقدار مال هم معلوم باشد. | ||
| + | |||
و- تحویل دادن و تحویل گرفتن. | و- تحویل دادن و تحویل گرفتن. | ||
<ref> | <ref> | ||
| سطر ۴۸: | سطر ۵۵: | ||
</ref> | </ref> | ||
==احکام قرض== | ==احکام قرض== | ||
| − | ۱- قرض دادن دَیْن، منفعت و آنچه که تملّک آن صحیح نیست مانند شراب و | + | ۱- قرض دادن دَیْن، منفعت و آنچه که تملّک آن صحیح نیست مانند [[شراب]] و [[خوک]]، صحیح نمیباشد. |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/21010/1/652/%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%86 تحریر الوسیلة ج۱، ص۶۵۲.] | [http://lib.eshia.ir/21010/1/652/%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%86 تحریر الوسیلة ج۱، ص۶۵۲.] | ||
</ref> | </ref> | ||
| + | |||
۲- قرض دادن چیز مبهم صحیح نیست، مانند «یکی از این دوتا» و باید مقدارش با پیمانه یا وزن یا شماره معلوم باشد. | ۲- قرض دادن چیز مبهم صحیح نیست، مانند «یکی از این دوتا» و باید مقدارش با پیمانه یا وزن یا شماره معلوم باشد. | ||
| + | |||
۳- وام گیرنده تنها بعد از گرفتن مال، مالک می‌شود هر چند در آن تصرف نکرده باشد. | ۳- وام گیرنده تنها بعد از گرفتن مال، مالک می‌شود هر چند در آن تصرف نکرده باشد. | ||
<ref> | <ref> | ||
[http://lib.eshia.ir/21010/1/653/%DB%8C%D9%82%D8%B9 تحریر الوسیلة ج۱، ص۶۵۳.] | [http://lib.eshia.ir/21010/1/653/%DB%8C%D9%82%D8%B9 تحریر الوسیلة ج۱، ص۶۵۳.] | ||
</ref> | </ref> | ||
| + | |||
۴- در قرض لازم نیست صیغه بخوانند، بلکه اگر چیزی را به نیت قرض به کسی بدهد و او هم به همین قصد بگیرد، صحیح است. | ۴- در قرض لازم نیست صیغه بخوانند، بلکه اگر چیزی را به نیت قرض به کسی بدهد و او هم به همین قصد بگیرد، صحیح است. | ||
<ref> | <ref> | ||
[http://lib2.eshia.ir/50090/1/312/%D8%A8%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%86%D8%AF توضیح المسائل ج۱، ص۳۱۲.] | [http://lib2.eshia.ir/50090/1/312/%D8%A8%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%86%D8%AF توضیح المسائل ج۱، ص۳۱۲.] | ||
</ref> | </ref> | ||
| + | |||
۵- اگر در صیغه قرض برای پرداخت آن مدتی قرار دهند، طلبکار پیش از تمام شدن آن مدت نمی تواند طلب خود را مطالبه کند، ولی اگر مدت نداشته باشد، طلبکار هر وقت بخواهد، میتواند طلب خود را مطالبه کند. | ۵- اگر در صیغه قرض برای پرداخت آن مدتی قرار دهند، طلبکار پیش از تمام شدن آن مدت نمی تواند طلب خود را مطالبه کند، ولی اگر مدت نداشته باشد، طلبکار هر وقت بخواهد، میتواند طلب خود را مطالبه کند. | ||
<ref> | <ref> | ||
[http://lib2.eshia.ir/50090/1/312/%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D8%AA توضیح المسائل ج۱، ص۳۱۲.] | [http://lib2.eshia.ir/50090/1/312/%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D8%AA توضیح المسائل ج۱، ص۳۱۲.] | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | ۶- اگر | + | |
| + | ۶- اگر [[طلبکار]]، طلب خود را مطالبه کند، چنانچه بدهکار بتواند بدهی خود را بدهد باید فوری آن را بپردازد و اگر تأخیر بیندازد، گنهکار است. | ||
<ref> | <ref> | ||
[http://lib2.eshia.ir/50090/1/312/%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%A7 توضیح المسائل ج۱، ص۳۱۲.] | [http://lib2.eshia.ir/50090/1/312/%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%A7 توضیح المسائل ج۱، ص۳۱۲.] | ||
</ref> | </ref> | ||
| − | - اگر بدهکار غیر از خانه‌ای که در آن نشسته و اثاثیه منزل و چیزهای دیگری که به آن‌ها احتیاج دارد، چیزی نداشته باشد طلبکار نمی‌تواند طلب خود را از او مطالبه نماید، بلکه باید صبر کند تا بتواند بدهی خود را بدهد. | + | 7- اگر بدهکار غیر از خانه‌ای که در آن نشسته و اثاثیه منزل و چیزهای دیگری که به آن‌ها احتیاج دارد، چیزی نداشته باشد طلبکار نمی‌تواند طلب خود را از او مطالبه نماید، بلکه باید [[صبر]] کند تا بتواند بدهی خود را بدهد. |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib2.eshia.ir/50090/1/312/%D9%86%D8%B4%D8%B3%D8%AA%D9%87 توضیح المسائل ج۱، ص۳۱۲.] | [http://lib2.eshia.ir/50090/1/312/%D9%86%D8%B4%D8%B3%D8%AA%D9%87 توضیح المسائل ج۱، ص۳۱۲.] | ||
</ref> | </ref> | ||
==ربای قرضی== | ==ربای قرضی== | ||
| − | ربای قرضی که عذاب شدیدی بر آن وارد شده، آن است که مالی را قرض دهد، به شرط اینکه قرض گیرنده، بیشتر از آن مال را برگرداند. | + | [[ربای قرضی]] که عذاب شدیدی بر آن وارد شده، آن است که مالی را قرض دهد، به شرط اینکه قرض گیرنده، بیشتر از آن مال را برگرداند. |
تفاوتی نمی‌کند که این شرط به طور صریح گفته شود، یا طبق توافق قبلی باشد؛ به گونه‌ای که قرض بر اساس آن شرط واقع شود. | تفاوتی نمی‌کند که این شرط به طور صریح گفته شود، یا طبق توافق قبلی باشد؛ به گونه‌ای که قرض بر اساس آن شرط واقع شود. | ||
<ref> | <ref> | ||
| سطر ۸۰: | سطر ۹۲: | ||
</ref> | </ref> | ||
==شرط زیادی در قرض== | ==شرط زیادی در قرض== | ||
| − | اگر وام دهنده شرط کند زیادتر از مقداری که می‌دهد، بگیرد، مثل این که یک مَنْ گندم بدهد و شرط کند یک مَنْ و پنج سیر بگیرد، یا ده عدد تخم مرغ بدهد که یازده عدد بگیرد، ربا و حرام است؛ بلکه اگر قرار بگذارد که بدهکار کاری برای او انجام دهد، یا چیزی را که قرض داده با مقداری جنس دیگر پس دهد، مثل این که شرط کند یک تومان را که قرض کرده با یک کبریت پس دهد، ربا و حرام است و نیز اگر با او شرط کند که چیزی را که قرض می‌گیرد به طور مخصوصی پس دهد مثلا" مقداری طلای نساخته به او بدهد، شرط کند که ساخته پس بگیرد، باز هم ربا و حرام است؛ ولی اگر بدون این که شرط کند خود بدهکار زیادتر از آنچه قرض کرده پس بدهد. اشکال ندارد، بلکه مستحب است. | + | اگر وام دهنده شرط کند زیادتر از مقداری که می‌دهد، بگیرد، مثل این که یک مَنْ گندم بدهد و شرط کند یک مَنْ و پنج سیر بگیرد، یا ده عدد تخم مرغ بدهد که یازده عدد بگیرد، [[ربا]] و [[حرام]] است؛ بلکه اگر قرار بگذارد که بدهکار کاری برای او انجام دهد، یا چیزی را که قرض داده با مقداری جنس دیگر پس دهد، مثل این که شرط کند یک تومان را که قرض کرده با یک کبریت پس دهد، ربا و حرام است و نیز اگر با او شرط کند که چیزی را که قرض می‌گیرد به طور مخصوصی پس دهد مثلا" مقداری طلای نساخته به او بدهد، شرط کند که ساخته پس بگیرد، باز هم [[ربا]] و [[حرام]] است؛ ولی اگر بدون این که شرط کند خود بدهکار زیادتر از آنچه قرض کرده پس بدهد. اشکال ندارد، بلکه [[مستحب]] است. |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib2.eshia.ir/50090/1/313/2283 توضیح المسائل ج۱، ص۳۱۳.] | [http://lib2.eshia.ir/50090/1/313/2283 توضیح المسائل ج۱، ص۳۱۳.] | ||
</ref> | </ref> | ||
==تصرف در قرض ربایی== | ==تصرف در قرض ربایی== | ||
| − | ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است؛ و کسی که قرض ربایی گرفته اگر چه کار حرامی کرده، ولی اصل قرض صحیح است و میتواند در آن تصرف کند. | + | [[ربا]] دادن مثل ربا گرفتن [[حرام]] است؛ و کسی که قرض ربایی گرفته اگر چه کار حرامی کرده، ولی اصل قرض صحیح است و میتواند در آن تصرف کند. |
<ref> | <ref> | ||
[http://lib2.eshia.ir/50090/1/313/%D9%84%DA%A9%D9%86 توضیح المسائل ج۱، ص۳۱۳.] | [http://lib2.eshia.ir/50090/1/313/%D9%84%DA%A9%D9%86 توضیح المسائل ج۱، ص۳۱۳.] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ نوامبر ۲۰۱۵، ساعت ۰۸:۰۵
قرض عبارت است از تملیک کردن مالی به دیگری به این شکل که پرداختن عین آن مال، یا مثل آن و یا قیمت آن بر عهده او باشد. [۱]
محتویات
اهمیّت قرض
قرض دادن به فرد با ایمان یکی از مستحبات مؤکد است، به خصوص به کسانی که احتیاج دارند.پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: کسی که به برادر مسلمان خود قرض دهد، در برابر هر درهمی که قرض داده، هموزن کوه احد، حسنات خواهد داشت و اگر برای وصول آن مدارا به خرج دهد، از پل صراط همچون برق جهنده بدون حساب و عذاب خواهد گذشت و کسی که برادر مسلمانش از وضع خودش پیش او شکایت برد و به او قرض ندهد، خداوند در روزی که نیکوکاران را پاداش می‌دهد، او را از بهشت محروم خواهد ساخت. [۲]
سخن امام خمینی درباره قرض
بنیانگذار جمهوری اسلامی- حضرت امام خمینی قدس سره درباره قرض‌الحسنه فرمود: قرض‌الحسنه] از اعمال بسیار خوب است و بهتر از (انفاق و) همین طور پول دادن است، شاید یکی از نکته‌هایش این باشد که قرض‌الحسنه فعالیت به دنبال دارد و پول دادن مجّانی شاید گدا درست کردن باشد، کسی که قرض می‌کند، به فعالیت می‌افتد تا در وقت خودش بتواند قرضش را ادا کند و با مازادی که پیدا کرده به کار خود ادامه دهد، ولی آن کس که کنار کوچه نشسته و از مردم چیز می‌خواهد، هیچ وقت در فکر این نیست که کاری بکند؛ برای این که دیگر کسی نمی‌تواند از او مطالبه کند. مبادا آن بیچاره‌ای که آمده قرض بگیرد با تلخی با او روبرو شوید، این خیلی اهمیت دارد. ممکن است یک نفر قرض‌الحسنه بدهد، امّا با ترشرویی قلب قرض گیرنده را آزرده کند و این قلب محل تجلّی خداست. [۳]
کراهت قرض در صورت عدم نیاز
توجه به این نکته مهم است که اسلام، مسلمانان را از این که در حال بی نیازی، تن به قرض دهند تا وسعت بیشتری در زندگی پیدا کنند، بر حذر داشته و آن را مکروه می‌شمارد، چنانچه در روایتی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «اعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الْکُفْرِ وَ الدَّیْنِ قیلَ یا رَسوُلَ اللَّه اتَعْدِلُ الدَّیْنَ بِالْکُفْرِ؟ قالَ: نَعَمْ [۴] از کفر و بدهی به خدا پناه می‌برم، گفته شد ای رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم آیا بدهی را در کنار کفر قرار می‌دهی؟ فرمود: بلی. قرض گرفتن در صورت بی‌نیازی مکروه است و در صورت احتیاج، کراهت آن کاهش می‌یابد و هر چه میزان نیاز کمتر باشد به همان نسبت کراهت شدت می‌گیرد.
موارد وجوب قرض
گاهی گرفتن قرض واجب می‌شود، مثل آن جا که امر واجبی بسته به گرفتن آن باشد، مانند حفظ جان، آبرو و مانند آن و بنابر احتیاط واجب.
کسی که قادر به پرداخت قرض نیست
کسی که قادر به پرداخت قرض نیست و امید به توانایی ندارد، قرض نگیرد، مگر به هنگام ضرورت و تنگنا و یا این که قرض دهنده از حال وی مطلع باشد. [۵]
شرایط صحت قرض
الف- بلوغ، عقل، قصد، اختیار و سایر شرایط عمومی متعاقدین. [۶]
ب- به احتیاط واجب مال، عین باشد.
ج- قابل تملک باشد نه مثل خمر و خنزیر.
[۷]
د- قرض بر مال معیّن واقع شود نه مبهم.
ه- مقدار مال هم معلوم باشد.
و- تحویل دادن و تحویل گرفتن. [۸]
احکام قرض
۱- قرض دادن دَیْن، منفعت و آنچه که تملّک آن صحیح نیست مانند شراب و خوک، صحیح نمیباشد. [۹]
۲- قرض دادن چیز مبهم صحیح نیست، مانند «یکی از این دوتا» و باید مقدارش با پیمانه یا وزن یا شماره معلوم باشد.
۳- وام گیرنده تنها بعد از گرفتن مال، مالک می‌شود هر چند در آن تصرف نکرده باشد. [۱۰]
۴- در قرض لازم نیست صیغه بخوانند، بلکه اگر چیزی را به نیت قرض به کسی بدهد و او هم به همین قصد بگیرد، صحیح است. [۱۱]
۵- اگر در صیغه قرض برای پرداخت آن مدتی قرار دهند، طلبکار پیش از تمام شدن آن مدت نمی تواند طلب خود را مطالبه کند، ولی اگر مدت نداشته باشد، طلبکار هر وقت بخواهد، میتواند طلب خود را مطالبه کند. [۱۲]
۶- اگر طلبکار، طلب خود را مطالبه کند، چنانچه بدهکار بتواند بدهی خود را بدهد باید فوری آن را بپردازد و اگر تأخیر بیندازد، گنهکار است. [۱۳] 7- اگر بدهکار غیر از خانه‌ای که در آن نشسته و اثاثیه منزل و چیزهای دیگری که به آن‌ها احتیاج دارد، چیزی نداشته باشد طلبکار نمی‌تواند طلب خود را از او مطالبه نماید، بلکه باید صبر کند تا بتواند بدهی خود را بدهد. [۱۴]
ربای قرضی
ربای قرضی که عذاب شدیدی بر آن وارد شده، آن است که مالی را قرض دهد، به شرط اینکه قرض گیرنده، بیشتر از آن مال را برگرداند. تفاوتی نمی‌کند که این شرط به طور صریح گفته شود، یا طبق توافق قبلی باشد؛ به گونه‌ای که قرض بر اساس آن شرط واقع شود. [۱۵]
شرط زیادی در قرض
اگر وام دهنده شرط کند زیادتر از مقداری که می‌دهد، بگیرد، مثل این که یک مَنْ گندم بدهد و شرط کند یک مَنْ و پنج سیر بگیرد، یا ده عدد تخم مرغ بدهد که یازده عدد بگیرد، ربا و حرام است؛ بلکه اگر قرار بگذارد که بدهکار کاری برای او انجام دهد، یا چیزی را که قرض داده با مقداری جنس دیگر پس دهد، مثل این که شرط کند یک تومان را که قرض کرده با یک کبریت پس دهد، ربا و حرام است و نیز اگر با او شرط کند که چیزی را که قرض می‌گیرد به طور مخصوصی پس دهد مثلا" مقداری طلای نساخته به او بدهد، شرط کند که ساخته پس بگیرد، باز هم ربا و حرام است؛ ولی اگر بدون این که شرط کند خود بدهکار زیادتر از آنچه قرض کرده پس بدهد. اشکال ندارد، بلکه مستحب است. [۱۶]
تصرف در قرض ربایی
ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است؛ و کسی که قرض ربایی گرفته اگر چه کار حرامی کرده، ولی اصل قرض صحیح است و میتواند در آن تصرف کند. [۱۷]
منبع
احکام اسلامی، ص۱۶۷-۱۷۱.
پانویس
- ↑ تحریر الوسیلة ج۱، ص۶۵۱.
- ↑ تحریر الوسیلة ج۱، ص۶۵۲.
- ↑ رساله نوین ج۲، ص۲۴۷.
- ↑ وسائل الشیعة ج۱۸، ص۳۱۷.
- ↑ تحریر الوسیلة ج۱، ص۶۵۲.
- ↑ تحریر الوسیلة ج۱، ص۶۵۲.
- ↑ تحریر الوسیلة ج۱، ص۶۵۲.
- ↑ تحریر الوسیلة ج۱، ص۶۵۳.
- ↑ تحریر الوسیلة ج۱، ص۶۵۲.
- ↑ تحریر الوسیلة ج۱، ص۶۵۳.
- ↑ توضیح المسائل ج۱، ص۳۱۲.
- ↑ توضیح المسائل ج۱، ص۳۱۲.
- ↑ توضیح المسائل ج۱، ص۳۱۲.
- ↑ توضیح المسائل ج۱، ص۳۱۲.
- ↑ تحریر الوسیلة ج۱، ص۶۵۳.
- ↑ توضیح المسائل ج۱، ص۳۱۳.
- ↑ توضیح المسائل ج۱، ص۳۱۳.
