مراتب تضرع (قرآن)

تضرع که در واقع یک نوع خواهش و خضوع در مقابل خداوند می باشد در واقع دارای مراتبی می باشد.

درجه های تضرع

اظهار تضرع و تذلل انسانها، دارای شدت و ضعف می باشد که در چند مورد قرآن همخداوند می فرماید:

مورد اول

... ثم اذا مسکم الضر فالیه تجـرون.آنچه از نعمتها دارید، همه از سوی خداست! و هنگامی که ناراحتی به شما رسد، فقط او را می‌خوانید! («تجئرون» از مصدر «جؤار» به معنای افراط در دعا و تضرع است.) . این در حقیقت سومین بیان است براى لزوم پرستش معبود یگانه یعنى الله ، و منظور این است که اگر پرستش بتها به خاطر شکر نعمت است ، که بتها به شما نعمتى نداده اند که شکرش لازم باشد، بلکه سر تا پاى وجود شما را نعمتهاى خدا فرا گرفته است ، با این حال بندگی او را رها مى کنید و به سراغ بتها مى روید! علاوه بر این هنگامى که ناراحتیها، مصائب ، بلاها و رنجها به سراغ شما مى آید براى دفع آنها تنها دست تضرع به درگاه او برمى دارید و او را مى خوانید (ثم اذا مسکم الضر فالیه تجئرون ).

مورد دوم

حتی اذا اخذنا مترفیهم بالعذاب اذا هم یجـرون• لا تجـروا الیوم...تا زمانی که متنعّمان مغرور آنها را در چنگال عذاب گرفتار سازیم؛ در این هنگام، ناله‌های دردناک و استغاثه‌آمیز سرمی‌دهند! •(امّا به آنها گفته می‌شود:) امروز فریاد نکنید، زیرا از سوی ما یاری نخواهید شد! .

معنای جوار

کلمه ((جوار)) - به ضمه جیم - به معناى آواز وحوش از قبیل آهو و امثال آن است ، آوازى که در هنگام فزع در مى آورند، و این تعبیر در آیه شریفه کنایه است از اینکه مترفین وقتى گرفتار عذاب مى شوند صدا به استغاثه و تضرع بلند مى کنند بعضى از مفسرین گفته اند مراد از آن ، شیون و جزع است ، ولى آیات بعدى معناى اول را تایید مى کند.

منبع

فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «مراتب تضرع»