توکل در دعا (قرآن)

توکل بر خداوند، هنگام دعا، مطلوب و پسندیده است.

توکل

آیه ۸۴ سوره یونس توکل بر خداوند، هنگام دعا، مطلوب و پسندیده معرفی شده است: «و قال موسی یـقوم ان کنتم ءامنتم بالله فعلیه توکلوا ان کنتم مسلمین• فقالوا علی الله توکلنا ربنا لا تجعلنا فتنة للقوم الظــلمین• و نجنا برحمتک من القوم الکـفرین؛ و موسی گفت‌ای قوم من اگر به خدا ایمان آورده‌اید و اگر اهل تسلیمید بر او توکل کنید• پس گفتند بر خدا توکل کردیم پروردگارا ما را برای قوم ستمگر (وسیله) آزمایش قرار مده• و ما را به رحمت خویش از گروه کافران نجات ده.»

توکل بر خدا

به هر حال موسی برای آرامش فکر و روح آنها با لحنی محبت آمیز به آنان گفت: "‌ای قوم من اگر شما به خدا ایمان آورده‌اید، و در گفتار خود و ایمان و اسلام خود صادقید، باید بر او توکل و تکیه کنید" از امواج و طوفان بلا نهراسید، چرا که ایمان از توکل جدا نیست (و قال موسی یا قوم ان کنتم آمنتم بالله فعلیه توکلوا ان کنتم مسلمین). حقیقت" توکل " واگذاری کار به دیگری و انتخاب او به وکالت است. مفهوم توکل این نیست که انسان دست از تلاش و کوشش بردارد، و به گوشه انزوا بخزد و بگوید تکیه گاه من خدا است، بلکه مفهوم آن این است که هر گاه نهایت تلاش و کوشش خود را به کار زد و نتوانست مشکل را حل کند و موانع را از سر راه خود کنار زند، وحشتی به خود راه ندهد، و با اتکاء به لطف پروردگار و استمداد از ذات پاک و قدرت بی پایان او، ایستادگی به خرج دهد، و به جهاد پی گیر خود هم چنان ادامه دهد، حتی در جایی که توانایی دارد نیز خود را بی نیاز از لطف خدا نداند، چرا که هر قدرتی هست بالآخره از ناحیه او است. این است مفهوم توکل که از ایمان و اسلام نمی‌تواند جدا باشد، چرا که یک فرد مؤمن و تسلیم در برابر فرمانپروردگار، او را بر هر چیز قادر و توانا، و هر مشکلی را در برابر اراده او سهل و آسان می‌داند، و به وعده‌های پیروزی او اعتقاد دارد. این مؤمنان راستین دعوت موسی را بهتوکل اجابت کردند،" و گفتند ما تنها بر خدا توکل داریم" (فقالوا علی الله توکلنا).

منبع

فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «توکل در دعا».