احترام: تفاوت بین نسخه‌ها

از ویکی خیر
پرش به: ناوبری، جستجو
جز احترام» را محافظت کرد ([ویرایش=فقط مدیران] (بی‌پایان) [انتقال=فقط مدیران] (بی‌پایان)))
 
سطر ۲۲: سطر ۲۲:
 
==== حرمت عرضی کفار====
 
==== حرمت عرضی کفار====
 
[[کافران]][[حرمت]] اصلی ندارند و تنها به سبب [[عقد ذمه]]، [[امان]] و [[هدنه]] (آتش بس) از [[حرمت]] عرضی برخوردار می‌شوند و تا هنگامی که پیمان را نشکسته یا مدت آن تمام نشده، پایدار است.  
 
[[کافران]][[حرمت]] اصلی ندارند و تنها به سبب [[عقد ذمه]]، [[امان]] و [[هدنه]] (آتش بس) از [[حرمت]] عرضی برخوردار می‌شوند و تا هنگامی که پیمان را نشکسته یا مدت آن تمام نشده، پایدار است.  
 
+
<ref>
[۱]
+
کشف الغطاء ج۴، ص۳۵۶
 
+
</ref>
 
+
<ref>
[۲]  
+
[http://lib.eshia.ir/10088/21/81/%D9%85%D8%AD%D8%AA%D8%B1%D9%85              جواهر الکلام ج۲۱، ص۸۱.]  
 
+
</ref>
 
+
<ref>
[۳]
+
[http://lib.eshia.ir/10088/21/277/%D8%A8%D8%A7%D8%AD%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%85                جواهر الکلام ج۲۱، ص۲۷۷.]
 
+
</ref>
 
==== وجوب حرمت انسان محترم====
 
==== وجوب حرمت انسان محترم====
 
[[جان]]، [[آبرو]] و[[مال]] [[انسان]] محترم، دارای [[حرمت]]، و ارج نهادن به آن‌ها [[واجب]] است.
 
[[جان]]، [[آبرو]] و[[مال]] [[انسان]] محترم، دارای [[حرمت]]، و ارج نهادن به آن‌ها [[واجب]] است.
 
+
<ref>
[۴]  
+
[http://lib.eshia.ir/10088/22/60/%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85%D8%A9            جواهر الکلام ج۲۲، ص۶۰.]  
 
+
</ref>
[۵]
+
<ref>
 
+
[http://lib.eshia.ir/10088/27/195/%D8%A7%D8%AD%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%85            جواهر الکلام ج۲۷، ص۱۹۵.]
 +
</ref>
 
==== فرق احترام جان محترم اصلی و عرضی====
 
==== فرق احترام جان محترم اصلی و عرضی====
 
'''احترام''' [[جان]] [[انسان]] محترم خواه اصلی و خواه عرضی [[آسیب]] نرساندن به آن است؛ با این تفاوت که در [[حرمت]] اصلی، افزون بر [[آسیب]] نرساندن، حفظ [[جان]] و [[دفاع]] از آن نیز [[واجب]] است.  
 
'''احترام''' [[جان]] [[انسان]] محترم خواه اصلی و خواه عرضی [[آسیب]] نرساندن به آن است؛ با این تفاوت که در [[حرمت]] اصلی، افزون بر [[آسیب]] نرساندن، حفظ [[جان]] و [[دفاع]] از آن نیز [[واجب]] است.  
 
+
<ref>
[۶]  
+
[http://lib.eshia.ir/10088/5/114/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AD%D8%AA%D8%B1%D9%85              جواهر الکلام ج۵، ص۱۱۴-۱۱۸.]  
 
+
</ref>
 
+
<ref>
[۷]
+
[http://lib.eshia.ir/10088/21/16/%D9%85%D8%AD%D8%AA%D8%B1%D9%85            جواهر الکلام ج۲۱، ص۱۶.]
 
+
</ref>
 
==== حرمت پیکر بی جان مسلمان====
 
==== حرمت پیکر بی جان مسلمان====
 
همچنین [[پیکر]] بی‌جان [[مسلمان]] مانند زنده او محترم است. از این رو، [[غسل]]، [[کفن]] و [[دفن]] آن [[واجب]]، و آنچه مانند [[نبش قبر]] که موجب ه تک [[حرمت]] آن شود، [[حرام]] است.  
 
همچنین [[پیکر]] بی‌جان [[مسلمان]] مانند زنده او محترم است. از این رو، [[غسل]]، [[کفن]] و [[دفن]] آن [[واجب]]، و آنچه مانند [[نبش قبر]] که موجب ه تک [[حرمت]] آن شود، [[حرام]] است.  
 
+
<ref>
[۸]
+
[http://lib.eshia.ir/10088/4/82/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%BA%D8%B3%D9%8A%D9%84            جواهر الکلام ج۴، ص۸۲.]
 
+
</ref>
 
==== حرمت آبرو و مال انسان محترم====
 
==== حرمت آبرو و مال انسان محترم====
 
[[حکم]] [[آبرو]] و [[مال]] [[انسان]] محترم، همچون [[حکم]] جان او است، یعنی [[تعرض]] به آن‌ها [[حرام]] است؛ و نسبت به [[آبرو]] حفظ و [[دفاع]] از آن [[واجب]] است.  
 
[[حکم]] [[آبرو]] و [[مال]] [[انسان]] محترم، همچون [[حکم]] جان او است، یعنی [[تعرض]] به آن‌ها [[حرام]] است؛ و نسبت به [[آبرو]] حفظ و [[دفاع]] از آن [[واجب]] است.  
 
+
<ref>
[۹]
+
[http://lib.eshia.ir/10088/21/16/%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9              جواهر الکلام ج۲۱، ص۱۶.]
 
+
</ref>
 
==== وجه و نحوه نگهداشتن حرمت حیوان====
 
==== وجه و نحوه نگهداشتن حرمت حیوان====
 
[[حیواناتی]] که [[انسان]] از آن‌ها برای [[خوردن]]، [[سواری]]، [[بارکشی]]، حفاظت [[گله]] یا [[باغ]] استفاده می‌کند، محترمند و بر [[صاحب]] خود حقوقی دارند که برخی- مانند [[آب]] و [[علف]] دادن‌ واجب، و برخی- مانند نزدن [[سیلی]] به صورت، بیش از اندازه توان بار نکردن و راه نبردن، و پشت [[حیوان]] را [[مجلس ]]حرف زدن با دیگران قرار ندادن- [[مستحب ]]است.  
 
[[حیواناتی]] که [[انسان]] از آن‌ها برای [[خوردن]]، [[سواری]]، [[بارکشی]]، حفاظت [[گله]] یا [[باغ]] استفاده می‌کند، محترمند و بر [[صاحب]] خود حقوقی دارند که برخی- مانند [[آب]] و [[علف]] دادن‌ واجب، و برخی- مانند نزدن [[سیلی]] به صورت، بیش از اندازه توان بار نکردن و راه نبردن، و پشت [[حیوان]] را [[مجلس ]]حرف زدن با دیگران قرار ندادن- [[مستحب ]]است.  
 
+
<ref>
[۱۰]  
+
[http://lib.eshia.ir/11025/11/478/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82              وسائل الشیعة ۱۱، ص۴۷۸.]  
 
+
</ref>
 
+
<ref>
[۱۱]
+
[http://lib.eshia.ir/10088/5/115/%D9%88%D8%B0%D9%88%D8%A7%D8%AA            جواهر الکلام ج۵، ص۱۱۵-۱۱۶.]
 
+
</ref>
 
====حکم حرمت حیوانات حرم====
 
====حکم حرمت حیوانات حرم====
 
حیواناتی که در [[حرم مکه]] و [[مدینه]] [[زندگی]] می‌کنند، [[حرمت]] دارند. از این رو، [[شکار]] آن‌ها [[جایز]] نیست. البته برخی، [[شکار]] [[حیوانات]] [[حرم مدینه]] را [[مکروه]] شمرده‌اند.  
 
حیواناتی که در [[حرم مکه]] و [[مدینه]] [[زندگی]] می‌کنند، [[حرمت]] دارند. از این رو، [[شکار]] آن‌ها [[جایز]] نیست. البته برخی، [[شکار]] [[حیوانات]] [[حرم مدینه]] را [[مکروه]] شمرده‌اند.  
 
+
<ref>
[۱۲]  
+
[http://lib.eshia.ir/10088/20/78/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A4%D9%83%D8%AF%D8%A9          جواهر الکلام ج۲۰، ص۷۸.]  
 
+
</ref>
 
+
<ref>
[۱۳]
+
[http://lib.eshia.ir/10088/20/294/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85              جواهر الکلام ج۲۰، ص۲۹۴.]
 
+
</ref>
 
====حکم حرمت درختان وگیاهان حرم====
 
====حکم حرمت درختان وگیاهان حرم====
 
[[درختان]] و [[گیاهان]] [[حرم مکه]] محترمند و بریدن و کندن آن‌ها جایز نیست  
 
[[درختان]] و [[گیاهان]] [[حرم مکه]] محترمند و بریدن و کندن آن‌ها جایز نیست  
 
+
<ref>
[۱۴]  
+
[http://lib.eshia.ir/10088/18/412/%D9%8A%D8%AD%D8%B1%D9%85            جواهر الکلام ج۱۸، ص۴۱۲.]  
 
+
</ref>
 
و به قول مشهور، در صورت قطع درخت، کفاره ثابت است.  
 
و به قول مشهور، در صورت قطع درخت، کفاره ثابت است.  
 
+
<ref>
[۱۵]  
+
[http://lib.eshia.ir/10088/20/425/%D8%A7%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%A8%D8%B9              جواهر الکلام ج۲۰، ص۴۲۵.]  
 
+
</ref>
 
همچنین [[درختان]] [[حرم مدینه]] محترمند، اما در [[حرمت]] یا [[کراهت]] بریدن آن‌ها اختلاف است. البته بنا بر قول به [[حرمت]]، [[بریدن]] [[درخت ]]موجب ثبوت [[کفاره]] نیست.  
 
همچنین [[درختان]] [[حرم مدینه]] محترمند، اما در [[حرمت]] یا [[کراهت]] بریدن آن‌ها اختلاف است. البته بنا بر قول به [[حرمت]]، [[بریدن]] [[درخت ]]موجب ثبوت [[کفاره]] نیست.  
 
+
<ref>
[۱۶]  
+
[http://lib.eshia.ir/10088/20/77/%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D9%87          جواهر الکلام ج۲۰، ص۷۷.]  
 
+
</ref>
 
+
<ref>
[۱۷]
+
[http://lib.eshia.ir/10088/20/79/%D9%83%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A9              جواهر الکلام ج۲۰، ص۷۹.]
 
+
</ref>
 
==== وجه و حکم حرمت جمادات محترم====  
 
==== وجه و حکم حرمت جمادات محترم====  
برخی [[اشیاء]] مانند [[کعبه]]، [[قرآن]]، کتاب‌های [[دعا]] و [[روایات معصومان]] علیهم السلام، تربت [[امام حسین]] علیه السلام، [[ضریح مقدس معصومان]] و آنچه در مشاهد مشرفه از آن ایشان است، در [[شریعت]] [[اسلام]] محترم است. از این‌رو، [[نجس]] کردن آن‌ها [[حرام]]، و زدودن [[نجاست]] از آن‌ها [[واجب]] است.  
+
برخی [[اشیاء]] مانند [[کعبه]]، [[قرآن]]، کتاب‌های [[دعا]] و [[روایات معصومان]] علیهم السلام، تربت [[امام حسین]] علیه السلام، [[ضریح مقدس معصومان]] و آنچه در مشاهد مشرفه از آن ایشان است، در [[شریعت]] [[اسلام]] محترم است. از این‌رو، [[نجس]] کردن آن‌ها [[حرام]]، و زدودن [[نجاست]] از آن‌ها [[واجب]] است.
[۱۸]  
+
<ref>
 
+
[http://lib.eshia.ir/10027/1/188/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%AC%D9%8A%D8%B3            العروة الوثقی ۱، ص۱۸۸.]  
 
+
</ref>
[۱۹]
+
<ref>
 
+
[http://lib.eshia.ir/10088/2/51/%D9%83%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D8%A9            جواهر الکلام ج۲، ص۵۱-۵۲.]
 +
</ref>
 
==== امکنه و ازمنه محترم====
 
==== امکنه و ازمنه محترم====
 
همچنین برخی مکان‌ها مانند [[مساجد]] به ویژه [[مسجد الحرام]]، و [[مسجد النبی]] صلی الله علیه و آله، [[حرم مکه]] و [[مدینه]]، مشاهد مشرفه و برخی زمان‌ها مانند [[ماه رمضان]]، ماه های [[حرام]] ([[رجب]]، [[ذیقعده]]، [[ذیحجه]] و [[محرم]]) و روز [[جمعه]] [[حرمت]] دارند.
 
همچنین برخی مکان‌ها مانند [[مساجد]] به ویژه [[مسجد الحرام]]، و [[مسجد النبی]] صلی الله علیه و آله، [[حرم مکه]] و [[مدینه]]، مشاهد مشرفه و برخی زمان‌ها مانند [[ماه رمضان]]، ماه های [[حرام]] ([[رجب]]، [[ذیقعده]]، [[ذیحجه]] و [[محرم]]) و روز [[جمعه]] [[حرمت]] دارند.
 
از این رو، [[مُجازات دنیوی]] و [[عقوبت]] [[اخروی]] [[گناه]] در این مکان‌ها و زمان‌ها بیشتر  
 
از این رو، [[مُجازات دنیوی]] و [[عقوبت]] [[اخروی]] [[گناه]] در این مکان‌ها و زمان‌ها بیشتر  
 
+
<ref>
[۲۰]  
+
[http://lib.eshia.ir/10088/41/373/%D8%B2%D9%86%D9%89              جواهر الکلام ج۴۱، ص۳۷۳-۳۷۴.]  
 
+
</ref>
 
و مقدار [[دیه]] در برخی مانند [[ماه های حرام]] افزایش می‌یابد.  
 
و مقدار [[دیه]] در برخی مانند [[ماه های حرام]] افزایش می‌یابد.  
 
+
<ref>
[۲۱]
+
[http://lib.eshia.ir/10088/43/26/%D8%AA%D8%BA%D9%84%D9%8A%D8%B8%D8%A7          جواهر الکلام ج۴۳، ص۲۶-۲۹.]
 
+
</ref>
 
=== افعال محترم===
 
=== افعال محترم===
  
 
==== وجه احترام افعال انسان====
 
==== وجه احترام افعال انسان====
 
[[عمل]] [[انسان]] [[آزاد]] و [[محترم]]، '''احترام''' دارد و اگر کسی شخصی را برای انجام کاری اجیر کند، باید [[اجرت کار]] او را بپردازد و در صورت نپرداختن، [[ضامن]] است.  
 
[[عمل]] [[انسان]] [[آزاد]] و [[محترم]]، '''احترام''' دارد و اگر کسی شخصی را برای انجام کاری اجیر کند، باید [[اجرت کار]] او را بپردازد و در صورت نپرداختن، [[ضامن]] است.  
 
+
<ref>
[۲۲]  
+
[http://lib.eshia.ir/13010/2/218/%D9%88%D8%A7%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%87          قواعد الفقهیة (مکارم) ج۲، ص۲۱۸.]  
 
+
</ref>
 
+
<ref>
[۲۳]  
+
[http://lib.eshia.ir/10085/5/200/%D9%85%D8%AD%D8%AA%D8%B1%D9%85              جامع المدارک ج۵، ص۲۰۰]  
 
+
</ref>
 
+
<ref>
[۲۴]  
+
[http://lib.eshia.ir/10088/27/47/%D9%82%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A9          جواهر الکلام ج۲۷، ص۴۷.]  
 
+
</ref>
 
+
<ref>
[۲۵]  
+
[http://lib.eshia.ir/10088/27/77/%D8%A3%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%A9          جواهر الکلام ج۲۷، ص۷۷.]  
 
+
</ref>
 
+
<ref>
[۲۶]
+
[http://lib.eshia.ir/10088/37/38/%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1            جواهر الکلام ج۳۷، ص۳۸.]
 
+
</ref>
 
==== آثار وطی محترم====
 
==== آثار وطی محترم====
 
«نسب»  
 
«نسب»  
 
+
<ref>
[۲۷]  
+
[http://lib.eshia.ir/10088/29/243/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%B3%D8%A8          جواهر الکلام ج۲۹، ص۲۴۳.]  
 
+
</ref>
 
+
<ref>
[۲۸]  
+
[http://lib.eshia.ir/10088/29/260/%D9%84%D9%84%D9%86%D8%B3%D8%A8          جواهر الکلام ج۲۹، ص۲۶۰.]  
 
+
</ref>
 
و «[[عده]]» با «وطی محترم» (عمل نزدیکی [[حلال]]) ثابت می‌گردد.
 
و «[[عده]]» با «وطی محترم» (عمل نزدیکی [[حلال]]) ثابت می‌گردد.
 
+
<ref>
[۲۹]
+
مهذب الاحکام ج۲۶، ص۱۴۷
 
+
</ref>
 
+
<ref>
[۳۰]
+
[http://lib.eshia.ir/10088/32/211/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AD%D8%AA%D8%B1%D9%85            جواهر الکلام ج۳۲، ص۲۱۱.]
 
+
</ref>
 
==منبع==
 
==منبع==
  
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص۲۸۸-۲۹۰.
+
[http://lib.eshia.ir/23017/1/288/%D9%86%DA%AF%D9%87          فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص۲۸۸-۲۹۰.]
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
  
 
[[رده:مقالات]]
 
[[رده:مقالات]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۰ ژانویهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۰:۱۲

احترام به معنی حرمت نگه داشتن و ارج نهادن می باشد. از احترام به مناسبت در باب‌های بسیاری مانند طهارت، حج، جهاد، تجارت، مضاربه، مزارعه، عاریه، نکاح، طلاق، حدود و دیات سخن رفته است.


نحوه احترام

ارج نهادن به هر چیز متناسب با آن است. برای مثال، احترام به انسان، تعرض نکردن به ناموس، جان و مال او، بلکه دفاع از آن‌ها در مقابل تعرض کنندگان است یا حرمت داشتن قرآن، جلوگیری از نجس شدن آن و پرهیز از هرگونه اقدامی است که موجب هتک آن می‌شود.

اقسام چیز های محترم

چیزهای محترم را می‌توان در دو دسته «ذوات» و «افعال» قرار داد.

اقسام ذوات محترم

ذوات محترم خود، به «انسان»، «حیوان»، «گیاه» و «جماد» تقسیم می‌شود.

انواع حرمت انسان در اسلام

در شریعت اسلام، حرمت انسان یا اصلی است یا عرضی.

حرمت اصلی مسلمان و مومن

حرمت اصلی از آن مسلمان و مؤمن و ناشی از طهارت و قداست ذاتی آنان است که در پرتو پذیرش اسلام و ایمان به دست می‌آید. البته این حرمت نیز بر حسب مراتب ایمانی و درجات علم و تقوا متفاوت است. بنابراین، حرمت انبیاء، اوصیاء و انسان‌های کامل بیش از دیگران می‌باشد.

حرمت عرضی کفار

کافرانحرمت اصلی ندارند و تنها به سبب عقد ذمه، امان و هدنه (آتش بس) از حرمت عرضی برخوردار می‌شوند و تا هنگامی که پیمان را نشکسته یا مدت آن تمام نشده، پایدار است. [۱] [۲] [۳]

وجوب حرمت انسان محترم

جان، آبرو ومال انسان محترم، دارای حرمت، و ارج نهادن به آن‌ها واجب است. [۴] [۵]

فرق احترام جان محترم اصلی و عرضی

احترام جان انسان محترم خواه اصلی و خواه عرضی آسیب نرساندن به آن است؛ با این تفاوت که در حرمت اصلی، افزون بر آسیب نرساندن، حفظ جان و دفاع از آن نیز واجب است. [۶] [۷]

حرمت پیکر بی جان مسلمان

همچنین پیکر بی‌جان مسلمان مانند زنده او محترم است. از این رو، غسل، کفن و دفن آن واجب، و آنچه مانند نبش قبر که موجب ه تک حرمت آن شود، حرام است. [۸]

حرمت آبرو و مال انسان محترم

حکم آبرو و مال انسان محترم، همچون حکم جان او است، یعنی تعرض به آن‌ها حرام است؛ و نسبت به آبرو حفظ و دفاع از آن واجب است. [۹]

وجه و نحوه نگهداشتن حرمت حیوان

حیواناتی که انسان از آن‌ها برای خوردن، سواری، بارکشی، حفاظت گله یا باغ استفاده می‌کند، محترمند و بر صاحب خود حقوقی دارند که برخی- مانند آب و علف دادن‌ واجب، و برخی- مانند نزدن سیلی به صورت، بیش از اندازه توان بار نکردن و راه نبردن، و پشت حیوان را مجلس حرف زدن با دیگران قرار ندادن- مستحب است. [۱۰] [۱۱]

حکم حرمت حیوانات حرم

حیواناتی که در حرم مکه و مدینه زندگی می‌کنند، حرمت دارند. از این رو، شکار آن‌ها جایز نیست. البته برخی، شکار حیوانات حرم مدینه را مکروه شمرده‌اند. [۱۲] [۱۳]

حکم حرمت درختان وگیاهان حرم

درختان و گیاهان حرم مکه محترمند و بریدن و کندن آن‌ها جایز نیست [۱۴] و به قول مشهور، در صورت قطع درخت، کفاره ثابت است. [۱۵] همچنین درختان حرم مدینه محترمند، اما در حرمت یا کراهت بریدن آن‌ها اختلاف است. البته بنا بر قول به حرمت، بریدن درخت موجب ثبوت کفاره نیست. [۱۶] [۱۷]

وجه و حکم حرمت جمادات محترم

برخی اشیاء مانند کعبه، قرآن، کتاب‌های دعا و روایات معصومان علیهم السلام، تربت امام حسین علیه السلام، ضریح مقدس معصومان و آنچه در مشاهد مشرفه از آن ایشان است، در شریعت اسلام محترم است. از این‌رو، نجس کردن آن‌ها حرام، و زدودن نجاست از آن‌ها واجب است. [۱۸] [۱۹]

امکنه و ازمنه محترم

همچنین برخی مکان‌ها مانند مساجد به ویژه مسجد الحرام، و مسجد النبی صلی الله علیه و آله، حرم مکه و مدینه، مشاهد مشرفه و برخی زمان‌ها مانند ماه رمضان، ماه های حرام (رجب، ذیقعده، ذیحجه و محرم) و روز جمعه حرمت دارند. از این رو، مُجازات دنیوی و عقوبت اخروی گناه در این مکان‌ها و زمان‌ها بیشتر [۲۰] و مقدار دیه در برخی مانند ماه های حرام افزایش می‌یابد. [۲۱]

افعال محترم

وجه احترام افعال انسان

عمل انسان آزاد و محترم، احترام دارد و اگر کسی شخصی را برای انجام کاری اجیر کند، باید اجرت کار او را بپردازد و در صورت نپرداختن، ضامن است. [۲۲] [۲۳] [۲۴] [۲۵] [۲۶]

آثار وطی محترم

«نسب» [۲۷] [۲۸] و «عده» با «وطی محترم» (عمل نزدیکی حلال) ثابت می‌گردد. [۲۹] [۳۰]

منبع

فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص۲۸۸-۲۹۰.

پانویس